Por, Dushan Janjiq nga Forumi për marrëdhënie etnike në Beograd, duke folur për Radion Evropa e Lirë, shpreh mendimin se për çështjet politike tashmë ekzistojnë marrëveshjet e arritura në dialogun në Bruksel, ndërmjet Kosovës dhe Serbisë, për të cilat është negociuar në vitet 2014 dhe 2015. Ai vlerëson që në dialogun që pritet të rinisë, nuk pret se do të bisedohet për temat që duhet të jenë ato kryesore në këtë proces.

“Dy temat kyçe, të cilat po shmangen. Pra, pikërisht njohja e ndërsjellë, sepse – qoftë si shtete, qoftë si palë negociuese – ato ende quhen Prishtinë dhe Beograd. E dyta, ajo që është e rëndësishme këtu, nëse gjykojmë sipas platformave të paralajmëruara, Kosova e ka një të tillë të miratuar në kuvend. Mbetet pikëpyetje se a do të mundësojë apo do të pengojë dhe ta bindë Kurtin që të mos e ndryshojë platformën. Për sa i përket Beogradit, kushdo që e di se çfarë platforme ka, le të lajmërohet”, tha Janjiq.

“Optimizëm joreal” për marrëveshje të shpejtë

Por, një marrëveshje gjithëpërfshirëse ndërmjet Kosovës dhe Serbisë, sipas Dushan Janjiqit, është vështirë të arrihet për një kohë të shkurtër. Çështjet që, sipas tij, pritet t’i shtrojnë palët për t’i negociuar, janë të shumta dhe do të marrin po ashtu shumë kohë. Çështjet që priten të shtrohen nga palët, sipas tij janë: fondet pensionale, sociale, të shëndetësisë, kompensimi i pensioneve dhe sigurimeve të papaguara, çështjet pronësore të kompanive dhe të personave privat, çështja e kompensimit të dëmeve të luftës dhe të tjera.

Siç thotë Janjiq, do të shtrohen çështjet që kanë të bëjnë me të drejtat e komunitetit serb në Kosovë, të trashëgimisë kulturore dhe të pozitës së Kishës Ortodokse Serbe. Po ashtu, negociatat, siç vlerëson Janjiq, do të përfshijnë edhe çështjet e bashkëpunimit në fushën e sigurisë dhe në fund, çështja e statusit dhe demarkacionit ndërmjet dy vendeve.

“Pra, vetëm po t’i numërojmë këto çështje, ne e shohim se bëhet fjalë për optimizëm joreal dhe tregojnë për një mosnjohje të situatës nga Lajçaku dhe të tjerët, të cilët i dëgjojmë tash e 20 vjet, se kinse për dy apo tre muaj punë, e gjithë kjo mund të përfundojë. Jo zotërinj, juve ju duhen dy deri tre muaj që t’i hidhni në letër të gjitha çështjet me të cilat duhet të merreni. Por, kjo nuk është bërë”, u shpreh Janjiq.

Ai shtoi se edhe po të arrihej marrëveshja, në mënyrë hipotetike, do të nevojitet krijimi i mekanizmave për zbatimin e saj, ndërkaq që vet zbatimi i marrëveshjes do të merrte të paktën dy vjet kohë, si dhe ndryshimin e kushtetutave të të dyja vendeve, që po ashtu merr një kohë të caktuar.