Kulturë
Jani Vreto, iluministi e atdhetari i njohur si Gutenbergu shqiptar
Published
9 months agoon
By
EAd SulMë 14 janar të vitit 1822 lindi Jani Vreto, një figurë kyçe e lëvizjes kombëtare shqiptare, i njohur ndryshe si “Gutenbergu shqiptar”, për shkak të kontributit të tij të jashtëzakonshëm në shtypjen dhe përhapjen e shkrimeve në gjuhën shqipe, ashtu siç Johann Gutenberg shpiku shtypjen e librave në Evropë.

Vreto lindi në fshatin Postenan, afër Leskovikut, në Vilajetin e Janinës, dhe pati një edukim të gjerë dhe të thellë. Fillimisht mësimet i ndoqi në një shkollë greke pranë Konicës, dhe më pas, nga viti 1843 deri në vitin 1847, ndoqi gjimnazin e njohur “Zosimea” në Janinë, ku mori njohuri të thella shkencore dhe kulturore që do t’i shërbenin më vonë në formimin e tij si atdhetar dhe iluminist.
Përveç angazhimeve të tij shkollore, Vreto ishte gjithashtu i lidhur ngushtë me disa prej figurave më të shquara të lëvizjes kombëtare shqiptare, si Hasan Tahsini, Sami Frashëri, Pashko Vasa dhe Ferid pasha Vlora, me të cilët zhvilloi kontakte të ngushta dhe bashkëpunoi për çështjet e njohura kombëtare. Pjesë e rrethit të intelektualëve shqiptarë, ai mbante letërkëmbim me personalitete të njohura si Thimi Mitko, Spiro Dine dhe Thimi Thoma Kreji, dhe gjithashtu me Dhimitër Kamardën dhe Jeronim De Radën.
Në vitin 1877, Jani Vreto u bë anëtar themelues i Komitetit Qendror për mbrojtjen e të drejtave të kombësisë shqiptare, dhe në vitin 1878 ai botoi veprën e tij më të njohur, “Apologjia”, në të cilën trajtoi prejardhjen e shqiptarëve, gjuhën e tyre, trevat ku ata jetonin dhe të drejtat e tyre. Po në këtë periudhë, Vreto mori një rol të rëndësishëm në caktimin e alfabetit të shqipes, duke kontribuar me mendime të çmuara për çështjet e arsimit dhe kulturës kombëtare.
Përveç angazhimeve shkencore dhe kulturore, Jani Vreto ishte gjithashtu një nga figurat kryesore në themelimin e Shoqërisë së Shtypurit “Shkronja Shqip” më 12 tetor 1879 dhe në organizimin e shtypit shqiptar në Konstantinopojë, me periodikun “Drita”, që më pas mori emrin “Dituria”. Vreto bashkëpunoi gjithashtu në themelimin e shoqërisë “Drita” në Bukuresht dhe shërbeu si sekretar i saj, ku kontribuoi për avancimin e kulturës dhe arsimit në trojet shqiptare.
Më 1900, Jani Vreto ndërroi jetë në Athinë, por trashëgimia e tij mbeti e pavdekshme. Si një nga pionierët e shtypit shqiptar dhe një figurë e shquar e iluminizmit, ai luajti një rol të paharruar në formimin e identitetit kombëtar dhe kulturor të shqiptarëve./UBTNews/
You may like
Lajmet
Nga arti te teknologjia: Konferenca Ndërkombëtare e Dizajnit e UBT-së sjell idetë më të fundit
Published
14 minutes agoon
October 26, 2025By
Driton Iseni
Në kuadër të Konferencës së 14-të Ndërkombëtare Shkencore të UBT-së, u zhvillua Konferenca Ndërkombëtare për Dizajn të Integruar (IC-ID 2025), e cila mblodhi studiues, ekspertë dhe profesionistë nga vendi dhe nga vende të ndryshme të botës për të ndarë përvoja, ide dhe kërkime shkencore mbi zhvillimet më të fundit në dizajn, teknologji dhe inovacion.

Një nga momentet kulmore të konferencës ishte ligjërata kryesore e Prof. Dr. Gjoko Miratovskit, i cili foli për temën “How AI is Changing the Field of Design”, duke trajtuar mënyrën se si inteligjenca artificiale po revolucionarizon proceset krijuese dhe mënyrën se si perceptojmë estetikën, funksionalitetin dhe qëndrueshmërinë në dizajn.
Gjatë gjithë ditës, u zhvilluan katër sesione shkencore me prezantime që përfshinë temat nga dizajni grafik, arkitektura e brendshme, moda, estetika, kultura vizuale, e deri te teknologjia dhe qëndrueshmëria mjedisore.
Sesioni 1
Chair: Aferdita Statovci
Co-Chair: Arbresha Hoxha
Keynote Speaker: Prof. Dr. Gjoko Miratovski – How AI is Changing the Field of Design
- Prof. Dr. Gjoko Miratovski – How AI is Changing the Field of Design
- Milot Gusia – Artistic Illustrations in “Jeta e Re” (1970–1973)
- Arbresha Hoxha – The Influence of Visual Aesthetics on the Perception of Functionality in Graphic Designs
- Mevludin Shabani, Sasko Milev – Statistical Modeling of Polyester’s Environmental Profile for Eco-Efficient Design
- Naim Ostergllava et al. – Innovative Design of High-Pressure Vertical Pumps: Tribological Analysis
- Ylber Limani, Erolina Osmani – Visualizing Transformation: The Intersection of Graphic Design, Sustainability, and Technology
- Ylber Limani, Olisa Boshnjaku – Visual Identity as Strategy: Branding and Marketing Challenges
- Ariana Gjoni – Circular Aesthetics: Designing for Longevity and Emotional Durability
Sesioni 2
Chair: Aferdita Statovci
Co-Chair: Arbresh Hoxha
- Muharrem Sejdiu, Jeta Bejtullahu – Design and Production of Furniture in Gjakova
- Besfort Salihu – Typography in Furniture Design: Minimalism & Postmodernism
- Kaltrina Veselaj Shllaku et al. – From Advertising to Reality: Fast-Food Products and Consumer Perceptions
- Hana Zeqa, Rita Hasani – Living Thread – Materia Nova: Material Experiments
- Aferdita Statovci – Fashion as Language of Resistance and Change
- Ardita Rizvanolli, Trim Basha – Redesigning Municipal Logos in Kosovo
- Ardita Rizvanolli – Symbolic Reflection in Fashion Design (1990–2025)
- Ardita Rizvanolli, Elita Gruda – Impact of Design and Aesthetics on Interior Space
Sesioni 3
Chair: Aferdita Statovci
Co-Chair: Arbresha Hoxha
- Zymer Veliu – 8K Immersive Environments: New Dimensions in Art and Design
- Vlera Mejzinolli et al. – The Role of Natural Lighting in Minimalist Interior Design
- Benara Bytyqi et al. – Interior Design in Kosovo: Student Experience Perspective
- Mimoza Hoxha et al. – Excessive Modernism in Interior Design: Case of “Mon Oncle”
- Enisa Gashi et al. – How Colours Affect Psychology in University Environments
- Bora Thaqi et al. – The Echo of Tradition: Albanian Domestic Life and Its Impact on Interior Design
- Albulena Bilalli – Integration of Colour and Light Standards in Education and Industry
- Nexhat Cocaj – National Symbols in Traditional Textiles
Sesioni 4
Chair: Aferdita Statovci
Co-Chair: Arbresha Hoxha
- Cennet Lika, Laura Ymeri – Fashion and Cultural Identity in a Globalized Digital World
- Arbresha Hoxha – Typography as Visual Art – Between Design
- Arbresha Hoxha, Kaltrina Veselaj Shllaku – Promoting Cultural Identity Through Interactive Design
Në përmbyllje të konferencës, pjesëmarrësit u pajtuan se dizajni i integruar është më shumë sesa art – është një filozofi zhvillimi, që bashkon kreativitetin me inovacionin për të ndërtuar një të ardhme më të qëndrueshme dhe humane.

Ngjarje
Konferenca e Art and Digital Media sjell diskutime mbi artin, identitetin dhe inovacionin digjital
Published
8 hours agoon
October 25, 2025By
UBTNEWS
Konferenca Ndërkombëtare e UBT-së, u shndërrua edhe këtë vit në një platformë kyçe për studiues, profesionistë dhe studentë të artit, mediave digjitale dhe kulturës. Gjatë ngjarjes u prezantuan hulumtime dhe ide inovative që adresojnë ndikimin e inteligjencës artificiale, sfidat ligjore dhe sociale të shoqërisë digjitale, si dhe mënyrat e reja të shprehjes artistike përmes performancës, skulpturës, vizualizimit dhe mediave hibride.
Kjo ishte një mundësi e vlefshme për të diskutuar rolin e mediave digjitale dhe artit në ndërtimin e identitetit personal dhe social, për të eksploruar institucionet hibride të artit dhe për të shqyrtuar ndikimin e vizualiteteve të reja në tregun dhe kulturën kosovare. Konferenca lidh teori dhe praktikë, duke nxitur bashkëpunime ndërkombëtare dhe duke krijuar hapësirë për shkëmbim ideash, projekte kreative dhe dialog akademik mbi të ardhmen e artit dhe medias digjitale.
Sesioni i parë
Chair: Dr. Arben Arifi
Co –Chair: Dr. Marigona Bekteshi-Ferati
- Self-Presentation and Re-Invention of the Self through Digital Media – Fjolla Zllatku,
- The Impact of Artificial Intelligence on Digital Media, Arts and Culture – Alketa Gashi Fazliu,
- Blurred Legalities: Project the Boundaries of Necessity and Law – Alban Muja
- The Lament of Men and the Funeral Dance in Art Performance – Arben Arifi, Jona Brahimi.
- Exodus: Bllaca 99 – Remembering Through Movement – Gazmend Ejupi,
- The Future of Art Institutions: Hybrid Models – Ariana Gjoni dhe Art Çibukçiu,
- Tattoos as Visual Narratives of Personal and Social Identity – Ariana Gjoni dhe Berna Kosova
- Material Imagination: A Sketch for an Atmospheric Sculpture – Burim Berisha, UBT dhe Labinot Kelmendi
- Raising Awareness Today and Building Markets Tomorrow: The Role of Visual Arts in Kosovo – Dardan Luta
- Between Vision and Reality: The Painter’s Interpretation of the World – Laura Ymeri



Lifestyle
Si të kujdeseni për flokët, sa shpesh duhet të priten?
Published
1 day agoon
October 24, 2025By
UBT News
Prerja e flokëve është një pjesë thelbësore e kujdesit personal, dhe mënyra se si bëhet duhet të përshtatet me tipin e flokëve dhe stilin që dëshironi.
Edhe pse çdo person ka nevojat e tij, ekspertët rekomandojnë disa udhëzime për t’i mbajtur flokët të shëndetshëm dhe të bukur.
Flokët e shkurtër kërkojnë më shumë vëmendje dhe duhen prerë çdo 3-7 javë, në varësi të shpejtësisë së rritjes.
Nëse dëshironi të ruani një gjatësinë të caktuar, mund ta shtyni pak më shumë prerjen, deri në 4-5 javë.
Flokët e gjatë mund të presin më shumë, çdo 2-3 muaj, përveçse nëse janë shumë të dëmtuar.
Majat e flokëve të gjatë janë më të ndjeshme ndaj dëmtimit, ndaj prerjet e rregullta ndihmojnë në ruajtjen e shëndetit të tyre.
Flokët kaçurrela kërkojnë më pak prerje, çdo 10 javë, flokët me onde kanë nevojë për prerje më të shpeshtë për të hequr majat e dëmtuara.
Flokët e dëmtuar janë më të ndjeshëm dhe duhen prerë çdo 8 javë për të larguar majat e djegura e stimuluar rritjen e flokëve të rinj.
Për të pasur flokë të shëndetshëm dhe të bukur, është e rëndësishme të merrni parasysh jo vetëm stilin që dëshironi, por edhe gjendjen dhe ritmin e rritjes së flokëve tuaj. /A.Z/UBT News/
Kulturë
Del në ankand rezidenca verore e Benito Musolinit në Rimini
Published
2 days agoon
October 24, 2025By
UBT News
Rezidenca verore e ish-diktatorit italian Benito Musolini, e njohur si “Villa Mussolini”, që ndodhet pranë qytetit Rimini në bregdetin e Adriatikut, do të dalë në ankand, raportojnë mediat italiane.
Pronari aktual ka vendosur ta nxjerrë vilën në shitje, ndërsa ofertat mund të paraqiten deri më 22 dhjetor.
Bashkia e Rixhonës ka shfaqur interes për të blerë pronën, që është përdorur falas për aktivitete kulturore dhe ekspozita, me leje nga pronarët e mëparshëm.
Bashkia synon ta blejë përfundimisht dhe të kryejë restaurime në ndërtesë.
Vila, e ndërtuar rreth vitit 1890, përfaqëson stilin tipik të shtëpive të pushimit në bregdetin e Adriatikut. Pronësia e saj ka ndryshuar disa herë, derisa në vitin 1934, Rakele Musolini, bashkëshortja e diktatorit, e bleu dhe e shndërroi në rezidencë verore të familjes.
Pas ekzekutimit të Musolinit nga partizanët italianë në 1945 dhe përfundimit të Luftës së Dytë Botërore, vila kaloi në pronësi të shtetit.
Edhe pse emri i pronës ka qenë shkak debatesh dhe polemikash, bashkia e Rixhonës ka vendosur të ruajë emrin historik “Villa Mussolini”. /A.Z/UBT News/
Nga arti te teknologjia: Konferenca Ndërkombëtare e Dizajnit e UBT-së sjell idetë më të fundit
Studiuesit dhe ekspertët e marrëdhënieve ndërkombëtare diskutojnë sfidat globale në Konferencën e Shkencave Politike dhe Marrëdhënieve Ndërkombëtare
UBT bëhet epiqendra e ideve inovative në ekonomi, menaxhment dhe teknologji
Studiuesit eksplorojnë sigurinë dhe inovacionin në Konferencën e Sistemeve të Informacionit dhe Sigurisë
Konferenca e Inxhinierisë së Ndërtimit dhe Infrastrukturës në UBT trajton ndikimin e klimës, materialet bio dhe inteligjencën artificiale në ndërtim
Konferenca Ndërkombëtare e Arkitekturës dhe Planifikimit Hapësinor mblodhi shumë arkitektë dhe hulumtues shkencorë
Inovacione shkencore në ushqim dhe bujqësi: Studiuesit prezantojnë gjetje të reja në Konferencën për Agrikulturë, Shkenca të Ushqimit dhe Teknologji
Konferenca e Gjuhës dhe Kulturës në UBT bëri bashkë ekspertë ndërkombëtarë dhe solli hulumtime nga fusha e gjuhës dhe kulturës
Studiues prezantojnë punime inovative në Konferencën Ndërkombëtare të Mekatronikës, Inxhinierisë së Sistemeve dhe Robotikës
Të kërkuara
-
Lajmet2 months agoProfesori i UBT-së, Bahri Gashi, pjesë e rrjetit prestigjioz ndërkombëtar të recensimit shkencor në Taylor & Francis
-
Rajoni1 month agoPolicia, FSK-ja dhe Shërbyesit Civilë përfitojnë bursë 20 për qind në programet Master Shkenca Politike dhe Studime të Sigurisë në UBT
-
Lajmet nga UBT2 months agoVotoni për UBT-në dhe Rektorin Hajrizi në Triple E Awards: Dy nominime të reja ndërkombëtare për institucionin dhe Kosovën
-
Rajoni2 months agoProfesori i UBT-së fiton grant prestigjioz kërkimor në Universitetin Çarls të Pragës
