Kulturë

James Cameron, “Leonardo Da Vinçi” i sotëm

Published

on

Me filmat “Rambo 2” dhe “Alien”, regjosori i “Avatar” e revolucionarizoi mënyrën e kuptimit të vazhdimit të një filmi. Vetëm se Da Vinçi i parë vetëm ka shkruar, i dyti edhe e ka regjistruar. Ndryshimi është aty dhe mund të shihet.

E çuditshme për ta thënë sot, por ka pasur një periudhë kur askush nuk priste asgjë nga James Cameron. I lindur në vitin 1954 në Kapuskasing të Kanadasë, James Francis Cameron kishte një ecuri mesatare në shkollë dhe pas përfundimit të gjimnazit punësohet si shofer kamioni.

Kjo deri vitin 1977, kur një ditë shkon në kinema, sheh një nga seritë e filmit “Star Wars” dhe vendos se bota e filmit do të jetë e ardhmja e tij. Katër vite më vonë, ai realizoi një film me një buxhet modest (i paguar me paratë e një shoqate dentare). Me titull “Xenogenesis”, ai ishte një film praktikisht amator, por që i bën përshtypje Roger Corman, i cili e dëshiron atë në studion e tij.

Këtu regjisori i ardhshëm i “Avatar” bën pak nga gjithçka: nga asistent/regjisorin tek skenaristi, nga njësia e dytë pas kamerës deri tek skenografia. Në këtë fazë Cameron dallohet në fusha të ndryshme: është shumë i talentuar në vizatim (si artistik ashtu edhe industrial), ka një sy të mirë, dhe me zgjuarsinë e tij të spikatur është në gjendje të zgjidhë problemet e një filmi, dhe di të shkruajë.

Por ai është totalisht i huaj për Hollywood-in, dhe fati i tij duket të jetë ai i një tekniku prodhimesh me një buxhet të ulët. Nuk është rastësi që u përfshi në drejtimin e efekteve speciale të filmit “Piranhas” (1978) dhe “Piraña Fear” (1982). Për fatin e tij, regjisori i sagës mbi peshkun e rrezikshëm mishngrënës largohet dhe kjo detyrë i caktohet Cameron.

Seria e radhës nuk ishte një prodhim shumë cilësor, por gabimet e regjisorit kanadez ishin deri diku të pashmangshme, si për shkak të kushteve në të cilat ai është i detyruar të punojë, po ashtu edhe për shkak se filmi është shumë i ngatërruar nga producenti.

Karriera e Cameron si regjisor u duk sikur kishte prekur fundin. Por ai kishte një talent si skenarist. Ndaj filloi që të shkruante skenarë. Skenari i tij i parë është një film i vogël fantastiko-shkencor që ngjall interesin e një personazhi të pamundur: Mister Univers, guvernatorit të ardhshëm të Kalifornisë Arnold Schwarzenegger.

Në atë kohë, bodybuilder-i kishte filluar të pëlqehej nga Hollywood-i teksa edhe emri i Cameron nisi të përmendej gjithnjë e më dendur. Kështu, ndërsa nis të marrë formë projekti për filmin “Terminator”, James merr disa detyra për shkrimin e skenarit.

Tani duhet kuptuar një gjë: vazhdimi i një filmi në serinë e radhës, është sot pjesë e një diskursi organik të lidhur me zhvillimin e pronësisë intelektuale. Ti krijon një vepër komerciale, me synimin e deklaruar të zgjerimit të saj në një mijë mënyra të ndryshme, gjithmonë nëse kjo gjë është e suksesshme.

Në vitet 1980, vazhdimet e filmave në seri të rja, ishin një ide që u shfaq vetëm më vonë, si një mënyrë e lehtë për të vazhduar vjeljen e përfitimeve të diçkaje që ishte shkuar mirë. Gjithsesi një praktikë e tillë në atë kohë nuk ishte një punë prestigjioze.

Prandaj kur Cameron merr përsipër të shkruajë vazhdimin e filmit “Rambo:First Blood” dhe “Aliens”, kjo nuk ndodh sepse Hollywood-i a pa atë si një talent të madh. Në fakt, ishte  krejtësisht e kundërta. Në atë kohë, Hollywood-i e vlerësonte atë si një tregtar të ndershëm, të cilit mund t’i besoheshin punë tregtare pa asnjë pretendim artistik.

Ndoshta Cameron e ndjen paksa këtë, sepse në shkrimin e skenarëve të dy filmave nuk jep më të mirën. Në fakt, ai shkruan skenarin vetëm të njërit nga filmat. Më pas ai ndryshon sheshet e xhirimit dhe disa detaje, dhe ua dorëzon punën klientëve përkatës.

Skenari i “Rambo 2:Revenge” është rishikuar pjesërisht nga Silvester Stallone, i cili e thjeshton dhe e shkurton. Ndësa ajo e vazhdimit të “Aliens” mbetet praktikisht identike.

Dhe Cameron e pëlqen shumë atë skenar, sepse sheh në të shumë potencial.

Deri në pikën që pas suksesit të madh të “The Terminator”, kur askush nuk dëshiron ta xhirojë vazhdimin e tij, dhe ai pranon ta drejtojë vetë. Midis viteve 1985-1986, “Rambo 2” dhe “Aliens” arrijnë në kinema dhe janë suksese të jashtëzakonshme me publikun. Megjithatë, kritikët lavdërojnë vetëm të dytën. Pse? Sepse i dyti drejtohet nga James Cameron.

Duke parë në retrospektivë, është e qartë se që të dy filmat janë kryesisht të mbivendosur: të njëjtat premisa narrative, i njëjti mision, e njëjta strukturë, i njëjti progresion dramatik. Madje ka edhe të njëjtat skena (si p.sh veshja e toreadorit, e zakonshme si për John Rambo po ashtu edhe për Ellen Ripley).

Ajo që bën dallimin (përveç zhvillimit të personazheve dhe sofistikimit të skenarit), është se George P. Cosmatos, regjisori i “Rambo 2”, është një autor i një stili shumë tradicional, dhe i paaftë për të shfrytëzuar maksimalisht 25 dollarët e buxhetit që kishte në dispozicion.

Dhe sot filmi i tij (që bëri gjithashtu histori) duket si një film me buxhet të ulët i

viteve 1970, për shkak të mënyrës së xhirimit të aksionit, dhe për shkak të një lloj shkapërderdhje të vënies në skenë. Ndërkohë filmi “Aliens”, pavarësisht një buxheti modest prej vetëm 15 milionë dollarësh, na shfaqet sërish si një realizim shumë modern, vizionar

dhe spektakolar, me një ritëm të furishëm dhe me skena të shkëlqyera.

Merita për këtë është e talenteve të shumë–anshme që zotëron James Cameron, i cili u angazhua praktikisht në çdo departament të produksionit, duke projektuar dhe drejtuar dhe redaktuar një kryevepër të përjetshme. Në filmografinë e tij ka filma më të suksesshëm dhe më domethënës se “Aliens”, por pikërisht tek ky film ne kuptojmë më së miri talentin e pakufishëm të Leonardo Da Vinçit modern, që është pikërisht James Cameron./bota.al

Kulturë

Teatri te Parku i Madh i Liqenit të Tiranës do të mbajë emrin e Mirush Kabashit

Published

on

Bashkia e Tiranës ka miratuar një vendim të veçantë për të nderuar një nga figurat më të shquara të artit shqiptar, aktorin legjendar Mirush Kabashi, duke i dedikuar emrin e tij Teatrit në Parkun e Madh të Liqenit Artificial. Ky vendim ka si qëllim përjetësimin e kontributit të jashtëzakonshëm të Kabashit në teatrin dhe kinematografinë shqiptare, duke e shndërruar atë në një simbol të vlerave artistike dhe kulturore që kanë shoqëruar historinë e shoqërisë shqiptare.

Kryetari i Bashkisë së Tiranës, Erion Veliaj, theksoi se ky veprim nuk është vetëm një nderim për të kaluarën, por edhe një investim për të ardhmen. “Duke i dhënë emrin ‘Mirush Kabashi’ një hapësire që i dedikohet artit, ne jo vetëm që nderojmë të kaluarën, por gjithashtu investojmë në një të ardhme ku vlerat artistike dhe kulturore do të lulëzojnë në zemër të kryeqytetit,” u shpreh Veliaj.

Ai shtoi se emërtimi i Teatrit të Parkut të Madh të Liqenit Artificial me emrin e Kabashit është një nderim për një nga artistët më të shquar të vendit, i cili ka lënë një trashëgimi të pashlyeshme në historinë e artit shqiptar. “Propozimi për emërtimin është një iniciativë që përfaqëson një kontribut të rëndësishëm në ruajtjen dhe promovimin e trashëgimisë sonë kulturore. Mirush Kabashi ka përfaqësuar Shqipërinë në skenat më prestigjioze ndërkombëtare, duke përcjellë mesazhe universale përmes artit të tij,” tha ai.

Mirush Kabashi, i cili u nda nga jeta një vit më parë në moshën 75-vjeçare, është konsideruar një ndër aktorët më të vlerësuar të historisë së teatrit dhe kinemasë shqiptare. Gjatë karrierës së tij të gjatë, Kabashi interpretoi mbi 100 role në teatër dhe 30 personazhe në kinematografi, duke lënë një markë të pashlyeshme në artin shqiptar. Shfaqja e tij e famshme “Apologjia e vërtetë e Sokratit” është një nga momentet më të rëndësishme të kulturës shqiptare.

Për veprimtarinë e tij artistike, Mirush Kabashi është nderuar me mbi 90 çmime dhe tituj prestigjiozë, duke përfshirë “Artist i Merituar”, “Mjeshtër i Madh i Skenës” dhe “Nderi i Kombit”, të cilët iu akorduan nga Presidenti i Republikës së Shqipërisë. Përveç titujve kombëtarë, Kabashi ka marrë edhe vlerësime nga institucione ndërkombëtare, duke u bërë një nga emrat më të njohur të artit shqiptar jashtë kufijve të Shqipërisë.

Vendimi për të emëruar Teatrin në Parkun e Madh të Liqenit Artificial me emrin e Mirush Kabashit është një akt i domosdoshëm për të nderuar një artist të tillë dhe për të siguruar që kontributet e tij të mbeten të gjalla për brezat e ardhshëm. Ky është një hap i rëndësishëm drejt ruajtjes dhe promovimit të vlerave artistike dhe kulturore që janë pjesë e identitetit kombëtar./UBTNews/

Continue Reading

Kulturë

Restaurim i disa monumenteve kulturore në qarkun e Gjirokastrës

Published

on

Drejtoria Rajonale e Trashëgimisë Kulturore në Gjirokastër ka realizuar ndërhyrjen më të madhe në ruajtjen dhe restaurimin e pasurisë kulturore të qytetit dhe qarkut, duke e cilësuar këtë vit si një periudhë me projekte të rëndësishme. Restaurimi i monumenteve të trashëgimisë kulturore ka marrë një vëmendje të veçantë, me qëllim ruajtjen dhe promovimin e pasurive të çmuara historike, që janë një identitet i çmuar për Gjirokastrën dhe rrethin përkatës.

Për momentin, janë në proces disa projekte restaurimi në monumente kulture të Kategorisë I, duke përfshirë ndërhyrje të rëndësishme si restaurimi i Urës së Mesit, pjesë e Tri Urave të Vogla mbi përroin e Zerzebilit, dhe restaurimi i Urës së Kollorcës, Glinës dhe Haskovës. Po ashtu, po kryhen ndërhyrje emergjente për restaurimin e Urës mbi Përroin e Benjës dhe restaurimi i murit perëndimor të “Banesës Fico”, një tjetër monument me rëndësi të veçantë. Këto projekte synojnë ruajtjen e vlerave historike dhe arkitektonike, si dhe rinovimin e infrastrukturës që mbështet zhvillimin e turizmit në këtë zonë të pasur me histori.

Në vijim të këtyre projekteve, pritet të nisin edhe disa restaurime të tjera që do të përfshijnë monumente të rëndësishme. Mes tyre është restaurimi i Kishës së Manastirit të Shën Mëri Spilesë, banesës së Angonatëve, si dhe Sarajet e Myfit Beut në Libohovë. Po ashtu, do të restaurohet kisha e Manastirit të Shpërfytyrimit, në fshatin Çatistë. Në bashkëpunim me CHWB, po realizohet restaurimi i disa kishave në Luginën e Drinos, si Manastiri i Shën Qirjakut dhe Julitës në Dhuvjan, dhe Manastiri i Ungjëllizimit në fshatin Vanistër. Ndërsa në bashkinë Përmet, përfundon restaurimi i kishës së “Shën e Premtes”, një tjetër monument që do të kontribuojë në vlerësimin e trashëgimisë fetare të zonës.

Sipas Drejtorisë Rajonale të Trashëgimisë Kulturore Gjirokastër, ruajtja dhe restaurimi i këtyre monumenteve kanë një rëndësi të jashtëzakonshme, jo vetëm për mbrojtjen e identitetit kulturor, por edhe për rritjen e tërheqjes turistike në këtë rajon, duke kontribuar në zhvillimin e qëndrueshëm të tij. Restaurimi i këtyre pasurive do të mundësojë një prezantim më të mirë të trashëgimisë kulturore të Gjirokastrës, duke i dhënë mundësi qytetarëve dhe vizitorëve të njohin më thellë vlerat historike të kësaj zone unike në Shqipëri./UBTNews/

 

Continue Reading

Kulturë

Shtatorja e Skënderbeut vendoset në qendër të Tuzit

Published

on

Qendra e Studimeve dhe Publikimeve për Arbëreshët ka njoftuar vendosjen e shtatores së heroit kombëtar, Gjergj Kastrioti Skënderbeu, në qytetin e Tuzit, në Malin e Zi.

Ceremonia e vendosjes së shtatores u zhvillua në sheshin qendror të komunës së Tuzit, një hapësirë simbolike për shqiptarët e kësaj zone. Pas krijimit të komunës së re të Tuzit, pas ndarjes nga Komuna e Podgoricës, Kuvendi i Tuzit miratoi njëzëri vendimin për ngritjen e këtij monumenti, që nderon figurën legjendare të Skënderbeut, i njohur si simbol i luftës dhe qëndresës për liri e pavarësi.

Në ceremoni morën pjesë qytetarë të Malit të Zi, si dhe mysafirë nga të gjitha trevat shqiptare dhe diaspora, përfshirë përfaqësues të komunitetit shqiptar në Shtetet e Bashkuara të Amerikës. Pjesëmarrësit nderuan figurën e Skënderbeut, duke u bashkuar në një festë të madhe kombëtare, që thekson lidhjet e forta mes shqiptarëve, si dhe respektin e përjetshëm për heroizmin e tij.

Një pjesë e konsiderueshme e financimit për realizimin e shtatores erdhi nga shoqatat shqiptare të “Mërgatës së Malësisë” në SHBA, të cilët dhanë mbështetje për realizimin e këtij projekti me rëndësi historike dhe kulturore për shqiptarët në Malin e Zi dhe në mbarë botën.

Vendosja e shtatores së Skënderbeut në Tuz, një qytet që ka një histori të pasur me shqiptarë, është një akt simbolik që thekson lidhjet e pandashme të kombit shqiptar me këtë pjesë të Ballkanit dhe me heroizmin e Skënderbeut, një emër që ka ngelur i shenjtë për çdo shqiptar, kudo ku jeton./UBTNews/

Continue Reading

Kulturë

​Festivali i Filmit Evropian, dëgjohet zëri i personave me aftësi të kufizuara

Published

on

By

Nëpërmjet një përmbledhjeje të pasur filmash dhe dokumentarësh nga shtete të ndryshme të botës, do të dëgjohet zëri dhe përvoja e personave me aftësi të kufizuara në festivalin e filmit evropian që po mbahet në Prishtinë.

Nga data 1 deri më 3 dhjetor 2024, qytetarët janë të ftuar të shijojnë artin dhe kulturën e vendeve evropiane në Kino Armata, në Prishtinë.

Ky aktivitet është pjesë e Festivalit Evropian të Filmit, i cili gjithashtu bën pjesë në kuadër të Festivalit Ndërkombëtar “Arti pa Kufi”, organizuar nga Zyra e Bashkimit Evropian në Kosovë, në bashkëpunim me Ambasadën e Belgjikës.

Në hapjen e këtij festivali, Ioanna Lachana, zëdhënëse e Zyrës së BE-së në Kosovë, theksoi se fokusi kryesor i filmave dhe dokumentarëve do të jetë përvojat e personave me aftësi të kufizuara, duke reflektuar vlerat dhe mesazhin e Ditës Ndërkombëtare të Personave me Aftësi të Kufizuara.

Sipas saj, nëpërmjet artit, secili është përgjegjës për ta ndërtuar një botë më gjithëpërfshirëse.

Festival që ofron një platformë shumë të fuqishme ku mund të dëgjohet zëri i personave me aftësi të kufizuara. Siç e dini të gjithë, nesër shënohet Dita Ndërkombëtare e Personave me Aftësi të Kufizuara. Sot, nëpërmjet artit, do të fillojmë një diskutim se si secili prej nesh është përgjegjës për ta ndërtuar një botë më gjithëpërfshirëse”, ka theksuar Lachana.

Në hapjen e festivalit u promovuan dy filma “Një motër (A Sister) dhe Rondini.

Continue Reading

Të kërkuara