Më 13 Shtator 1985, Shqipëria humbi një nga figurat më të shquara të artit të saj, skulptorin Odhise Paskali. Me ndarjen nga jeta të Paskalit, arti shqiptar humbi një krijues të madh që kishte lënë një gjurmë të thellë në kulturën dhe identitetin kombëtar.

Odhise Paskali, i cili kishte ndjekur studimet për skulpturë në Universitetin e Torinos dhe i përmbylli ato në vitin 1927, u kthye në Shqipëri për të ndihmuar në ndërtimin e një tradite të re në skulpturë. Ai është konsideruar si babai i skulpturës shqiptare për ndihmesën e tij të jashtëzakonshme në këtë fushë, me realizime që e karakterizuan si një artist me vizion dhe përkushtim për artin monumental.

Pas kthimit në Tiranë, Paskali vendosi themelet e skulpturës moderne shqiptare, duke u shquar për krijimet e tij me karakter monumental që ishin të pasura në simbolikë dhe emocion. Ai e kushtoi jetën e tij zhvillimit të artit në Shqipëri, duke kontribuar jo vetëm si artist, por edhe si mentor dhe lider kulturor.

Nga viti 1947 deri në vitin 1953, ai ushtroi detyrën e mentorit në Liceun Artistik, duke ndihmuar në formimin e brezave të rinj të artistëve. Në vitin 1951, Paskali u përzgjodh si anëtar i delegacionit kulturor që vizitoi Bashkimin Sovjetik, një nder që reflektonte rëndësinë e tij në arenën ndërkombëtare. Më pas, në vitin 1957, ai u emërua në krye të Galerisë Kombëtare të Arteve, një rol në të cilin e vazhdoi angazhimin e tij për të promovuar artin shqiptar.

Përveç skulpturës, Odhise Paskali ishte gjithashtu një poet, eseist, përkthyes, botues dhe akademik i nderuar. Ai është nderuar me tituj shumë prestigjiozë për kontributin e tij të jashtëzakonshëm në kulturën dhe artin shqiptar.

Skulpturat monumentale të Paskalit janë të pranishme në sheshet e qyteteve kryesore të vendit dhe kanë një vend të veçantë në përditshmërinë shqiptare. Grafikat e realizimeve të tij janë përdorur në pasaportat shqiptare, në monedha, në pulla postare, në kartolina dhe në publikime qeveritare, duke u bërë pjesë e pandashme e identitetit kombëtar dhe kulturor të Shqipërisë.

Përkujtojmë sot Odhise Paskalin, një emër që mbetet i ndritur në historinë e artit shqiptar dhe që vazhdon të frymëzojë breza të tërë me krijimtarinë e tij të përjetshme./UBTNews/

Më 13 Shtator 1907 lindi Dhimitër Pasko, i njohur ndryshe si Mitrush Kuteli, një figurë e shquar në fushat e letërsisë dhe financave shqiptare.

Kuteli, një personalitet me shumë aspekte, u shqua si ekonomist, financier, shkrimtar, përkthyes, dhe gazetar. Ai ishte gjithashtu një mbledhës i pasur i folklorit shqiptar, duke ruajtur dhe shpërndarë thesaret e shpirtit kombëtar të grumbulluara gjatë shekujve dhe në vise të ndryshme.

Pavarësisht se ishte një ekonomist dhe financier i aftë, Kuteli fitoi njohjen e gjerë përmes veprave të tij në letërsi dhe gazetari. Ai shërbeu si konsulent teknik i Bankës Qendrore Shqiptare që nga viti 1943, por kontributi i tij më i njohur mbetet në fushën e letrave.

Veprat e tij më të njohura përfshijnë poezitë “Mëmës Shqipëri” dhe “Skënderbeu”, si dhe koleksionin e tregimeve “Tregime të moçme shqiptare”, i cili shpalos vlerat e çmuara të folklorit popullor shqiptar. Ndër veprat e tjera të rëndësishme janë “Ago Jakupi e të tjera rrëfime”, “Kapllan Aga i Shaban Shpatës”, “Xinxifillua”, “E madhe është gjëma e mëkatit”, “Në një cep të Ilirisë së Poshtme” dhe “Baltë nga kjo tokë”. Përveç kësaj, ai përktheu në shqip vepra të njohura nga autorë të mëdhenj si Turgenjevi, Gorki, Gogoli dhe Neruda.

Pikëpamjet e tij demokratike e bënë të mundur që ai të përballej me represionin e regjimit diktatorial, duke u burgosur në vitin 1947 me akuzën e “armikut të popullit” dhe duke kaluar pesë vjet në burg. Pas lirimit, kushtet e pafavorshme e privuan nga mundësia e botimit të veprave të tij, duke kufizuar kështu shprehjen e plotë të talentit të tij në letërsi.

Mitrush Kuteli u nda nga jeta më 4 Maj 1967 në moshën 60 vjeçare. Akademia e Shkencave e Shqipërisë e nderoi atë me titullin e lartë “Nderi i Akademisë” për trashëgiminë e pasur që la pas, e cila vazhdon të ndihmojë në ruajtjen dhe zhvillimin e qytetërimit shqiptar./UBTNews/

Prej sot, 12 shtator, filmi më i ri shqiptar “Pikë uji” do të shfaqet në kinematë e Tiranës. Ky projekt i fundit është krijuar nga regjisori Robert Budina dhe producentja Sabina Kodra, nën prodhimin e Erafilm Productions.

“Pikë uji” është mbështetur financiarisht nga një sërë institucionesh, përfshirë Qendrën Kombëtare të Kinematografisë, MIBAC, QKK Kosovë, Agjencinë e Filmit të Maqedonisë së Veriut, si dhe Creative Europe Media dhe SEE.

Në qendër të këtij filmi thrillero-psikologjik, që është shkruar nga Robert Budina, Doruntina Basha dhe Ajola Daja, ndodhet historia e Aidës, një grua që ka arritur majat e pushtetit në qytetin e saj. Ajo ka gjithçka që dëshiron: para, influencë dhe një karrierë të suksesshme. Por kur një krim i papritur kërcënon të shkatërrojë gjithçka, dhe djali i saj, Marku, përfshihet në një akuzë të rëndë, bota e Aidës fillon të lëkundet. Filmi eksploron sa larg është e gatshme të shkojë Aida për të mbrojtur të birin dhe çmimin e vërtetë të pushtetit dhe dashurisë prindërore.

“Pikë uji” përfshin një kast aktorësh të njohur nga Kosova, Shqipëria, Maqedonia dhe vende të tjera, duke e bërë atë një projekt të veçantë dhe ndërkombëtar në fushën e kinemasë./UBTNews/

Nga 12 deri më 15 shtator, Shqipëria do të zhytet në thellësitë e kulturës turke, përmes një seri aktivitetesh që do të zhvillohen në kuadër të Javës Kulturore të Turqisë. Ky eveniment i veçantë do të ofrojë një mundësi të jashtëzakonshme për të eksploruar dhe përjetuar thesaret e pasura të kulturës turke, të cilat do të përfshijnë muzikë të veçantë dhe një ekspozitë të jashtëzakonshme.

Në Qendrën “Sotir Kolea”, do të hapet ekspozita e titulluar “Copëza nga Kultura Turke”, e cila do të funksionojë si një udhëtim i thellë në trashëgiminë kulturore të Turqisë. Ekspozita do të pasqyrojë vlerat e lashta, figurat historike dhe mrekullitë arkitekturore që e kanë formësuar këtë vend të pasur me histori dhe kulturë. Çdo vepër arti do t’i dedikohet Yunus Emres, një emër i shenjtë i kulturës së Anadollit, i cili përfaqëson me nder trashëgiminë e pasur të këtij rajoni.

Në përputhje me këtë ngjarje kulturore, datat 12 dhe 13 shtator do të ofrojnë një përzgjedhje të veçantë muzikore në Tiranë dhe Durrës. Performancat do të përfshijnë pjesë nga dy pionierët e muzikës turke, Ahmet Adnan Saygun dhe Ulvi Cemal Erkin. Artistët e Teatrit të Operas dhe Baletit të Stambollit do të sjellin për publikun shqiptar një koleksion melodi popullore nga të gjitha rajonet e Anadollit. Këto performanca do të shpalosin karakterin unik të muzikës popullore turke dhe do të ofrojnë një përvojë muzikore të pasur dhe të ndjeshme për shijet muzikore të publikut shqiptar.

Javën Kulturore të Turqisë e organizon JKN, e cila fton të gjithë artdashësit të mos humbasin këtë mundësi për të zbuluar dhe përjetuar thesaret e kulturës turke në një atmosferë të veçantë dhe të paharrueshme./UBTNews/