Lajmet

India bëhet vendi më i populluar në botë, e kalon Kinën

Popullsia e Indisë është katërfishuar nga 350 milionë banorë në vitin 1950 në rreth 1.43 miliardë njerëz sot.

Published

on

India ka lënë mbrapa Kinën, duke u bërë vendi më i populluar në botë, sipas vlerësimeve të Kombeve të Bashkuara.

Ndryshimi shënon një moment historik të rëndësishëm për kombin e Azisë Jugore dhe do të ketë implikime të gjera për ekonominë, shoqërinë dhe ndikimin e tij global.

Popullsia e Indisë është katërfishuar nga 350 milionë banorë në vitin 1950 në rreth 1.43 miliardë njerëz sot.

Ndërkohë, popullsia e Kinës, e cila arriti kulmin në 1.42 miliardë në vitin 2021, po bie gradualisht.

India dhe Kina kanë një popullsi të kombinuar prej 2.8 miliardë njerëz. Kjo do të thotë se çdo person i tretë në botë vjen nga njëri prej dy vendeve aziatike. Për ta vënë këtë në kontekst, ka më shumë njerëz në Indi dhe Kinë sesa 19 vendet e ardhshme më të populluara në botë së bashku.

Kanë kaluar më shumë se 11 vjet që kur India kreu regjistrimin e saj të fundit, duke e bërë të vështirë të dihet saktësisht se sa njerëz ka. Që nga viti 2011, vendi i Azisë Jugore kishte 27 qytete me popullsi që kalonte një milion. Sot, ky numër ka të ngjarë të jetë afër 50, sipas vlerësimeve.

Qyteti më i populluar i Indisë është kryeqyteti Nju Delhi, me rreth 30 milionë banorë në qytetin qendror dhe zonat e urbanizuara përreth. Nëse Delhi do të ishte një vend, do të ishte vendi i 50-të më i populluar në botë pas Malajzisë, Ganës dhe Mozambikut. Qyteti është katërfishuar nga rreth shtatë milionë banorë në vitin 1984 në 30 milionë sot.

Qyteti i dytë më i populluar i Indisë dhe qyteti port më i ngarkuar i vendit, Mumbai është shtëpia e rreth 20 milionë njerëzve. I njohur më parë si Bombei, qendra financiare e vendit është dyfishuar nga rreth nëntë milionë banorë në vitin 1980 në 20 milionë njerëz sot.

Popullsia e një qyteti mund të matet nga banorët e përhershëm të kufijve të tij administrativë, zonës urbane ose zonës metropolitane.

Sipas OKB-së World Urbanization Prospects, që mat zonat urbane, qyteti më i populluar i Kinës është Shangai me rreth 27 milionë banorë, i ndjekur nga Pekini me 20 milionë dhe Chongqing me 16 milionë.

E thënë thjesht, popullsia e një vendi llogaritet duke përdorur katër numra – lindjet, vdekjet, imigracioni (hyrja në vend) dhe emigracioni (dalja nga vendi).

Kur lindjet dhe emigracioni tejkalojnë vdekjet dhe emigracionin, popullsia e një vendi rritet; kur ndodh e kundërta, popullsia e tij zvogëlohet.

Ndërsa popullsia e Indisë është ende në rritje, ritmi i rritjes së saj në fakt po ngadalësohet.

Në kulmin e saj në vitin 1963, gratë kineze kishin mesatarisht 7.5 fëmijë. Sot, ky numër ka rënë në vetëm 1.2.

Shkalla e lindshmërisë së Indisë gjithashtu ka rënë në mënyrë të vazhdueshme nga gati gjashtë gjatë viteve 1960 në dy fëmijë sot.

Për herë të parë që nga viti 1960, numri i vdekjeve në të gjithë Kinën ka tejkaluar numrin e lindjeve. Sipas Byrosë Kombëtare të Statistikave të Pekinit, numri i lindjeve në vitin 2022 ishte 9.56 milionë, ndërsa vdekjet ishin 10.41 milionë.

Rritja e numrit të vdekjeve në vitin 1960 korrespondon me urinë më të keqe të vendit në historinë e tij moderne nën politikën katastrofike bujqësore të Mao Ce Dunit. Në vitet që pasuan menjëherë urinë, numri i lindjeve arriti në 33 milionë në vitin 1963.

Pavarësisht se Kina i dha fund “politikës së saj të rreptë për një fëmijë” në 2016 dhe autorizon çiftet të kenë deri në tre fëmijë në vitin 2021, ndryshimi i politikës nuk e ka rikthyer rënien demografike.

Numri i lindjeve në të gjithë Indinë ka qenë gjithashtu në rënie që nga fillimi i viteve 2000, megjithëse me një ritëm më të ngadaltë se ai i Kinës. Megjithatë, me rreth 23 milionë lindje në vitin 2022, ka më shumë njerëz të lindur në Indi çdo ditë (63,000) se kudo tjetër në botë.

Në vitin 2021 dhe 2022, gjatë kulmit të pandemisë së koronavirusit, India regjistroi përkatësisht 13.3 milionë lindje dhe 12.8 milionë vdekje.

Sipas parashikimeve të OKB-së, bazuar në trajektoren aktuale, numri i lindjeve dhe vdekjeve do të vazhdojë të konvergojë deri në vitin 2066.

Si shumica e pjesës tjetër të botës, popullsia e Kinës dhe e Indisë po plaken.

Me 113 milionë, ka më shumë fëmijë 0-4 vjeç në Indi sesa e gjithë popullsia e Mbretërisë së Bashkuar (67 milionë), Gjermanisë (83 milionë) apo Egjiptit (110 milionë).

Një matje tjetër e thjeshtë për të kuptuar popullsinë e një vendi është të shikosh moshën mesatare të tij, e cila përfaqëson moshën në të cilën gjysma e një popullsie të caktuar është më e vjetër dhe gjysma është më e re.

Për pjesën më të madhe të viteve 1950 deri në vitet 1970, mosha mesatare e Indisë dhe e Kinës ishte rreth 20 vjet. Megjithatë, duke filluar nga vitet 1980, të dy linjat filluan të ndryshojnë.

Sot, mosha mesatare e Kinës është 38 vjeç, ndërsa ajo e Indisë është 10 vjet më e re në 28.

Në vitin 1955, në Tokë kishte 2.8 miliardë njerëz. Sot, kjo është vetëm popullsia e Kinës dhe Indisë..

Pas Indisë (1) dhe Kinës (2), Nigeria pritet të bëhet vendi i tretë më i populluar në botë, e ndjekur nga Shtetet e Bashkuara (4), Pakistani (5), Indonezia (6), Brazili (7), Republika Demokratike e Kongo (8), Etiopia (9) dhe Bangladeshi (10).

Ndërsa popullsia globale vazhdon të arrijë nivele të reja, ekspertët demografikë kanë vënë në dukje se norma e rritjes vjetore ka rënë vazhdimisht nën një për qind.

Bazuar në këto parashikime, popullsia e botës pritet të arrijë kulmin në rreth 10.4 miliardë njerëz në vitet 2080 dhe të mbetet në atë nivel deri në vitin 2100.

Aktualitet

UBT hap thirrjen për punime shkencore në Konferencën e 14-të Ndërkombëtare për Shkenca Kompjuterike dhe Inxhinieri të Komunikimit

Published

on

UBT ka shpallur thirrjen për pranimin e punimeve shkencore në kuadër të Konferencës së 14-të Ndërkombëtare për Shkenca Kompjuterike dhe Inxhinieri të Komunikimit (IC-CSCE 2025), e cila do të zhvillohet si pjesë e Konferencës së 14-të Ndërkombëtare të UBT-së për Shkencë, Teknologji, Biznes dhe Inovacion.

Ky edicion do të mbahet në vitin 2025 dhe do të fokusohet rreth temës kryesore: “Resilience and Sustainability” (Rezilienca dhe Qëndrueshmëria), duke mbledhur në Kosovë studiues, akademikë, ekspertë të industrisë dhe profesionistë nga e gjithë bota për të shkëmbyer dije, përvoja dhe ide inovative.

Fushat dhe temat e konferencës

Konferenca do të mbulojë një spektër të gjerë temash që lidhen me teknologjinë dhe inxhinierinë, duke përfshirë ndër të tjera:

  • Big Data in Healthcare
  • Business Intelligence dhe Knowledge Management
  • Cloud Computing dhe Mobile Technologies
  • Cluster dhe Grid Computing
  • Mobile Games dhe Web Applications
  • E-Health, E-Services dhe Competitive Strategy
  • Wireless Technologies, Mobile Networks, Next Generation Networks, Sensor dhe Mesh Networks
  • Artificial Intelligence, Robotics, Multi-Agent Systems
  • Modelling for Control dhe Real-Time Applications
  • Intelligent Information on Networks

Qëllimi i konferencës

Synimi kryesor i konferencës është të krijojë një platformë ku akademikët inovativë, studentët pasuniversitarë, doktorantët, studiuesit e rinj dhe ekspertët e industrisë të shkëmbejnë ide dhe të prezantojnë rezultatet e tyre kërkimore. Konferenca pritet të jetë një hapësirë e vlefshme për krijimin e urave të bashkëpunimit mes akademisë dhe industrisë, duke kontribuar në zhvillimin e mëtejshëm të fushës së shkencave kompjuterike dhe komunikimit.

Dorëzimi i punimeve

Punimet që dorëzohen për konferencë duhet të jenë origjinale, të papublikuara më parë dhe jo në proces shqyrtimi në ndonjë forum tjetër. Gjatësia maksimale e punimeve është 6 faqe. Punimet që nuk respektojnë standardet dhe kriteret e përcaktuara nuk do të merren në konsideratë.

Për më shumë informacione mbi udhëzimet dhe kriteret e pranimit, vizitoni: LINKU I UEB-SAJTIT TË KONFERENCËS

Continue Reading

Aktualitet

Presidenti i UBT-së folës në Forumin Global të ACEEU në Pragë

Published

on

Presidenti dhe Rektori i UBT-së, Prof. Dr. Edmond Hajrizi, ishte folës në Forumin Global të ACEEU (The Accreditation Council for Entrepreneurial & Engaged Universities), i cili po mbahet në Pragë.

Në këtë forum ndërkombëtar, që mbledh qindra përfaqësues nga universitetet më të mëdha dhe inovative në botë, Rektori Hajrizi prezantoi mbi temën: “Leading Beyond Boundaries: Innovation, Sustainability, and Social Impact at UBT”, duke paraqitur modelin unik të ekosistemit UBT Smart City si një shembull frymëzues për transformimin e arsimit të lartë në shekullin XXI.

Në fjalën e tij, ai theksoi rëndësinë e ndërthurjes së arsimit, teknologjisë, sipërmarrjes, përgjegjësisë sociale dhe inovacionit, duke prezantuar rezultate konkrete dhe modele të reja, ndër të cilat edhe ai i fundit që konfirmon UBT-në si “The leading fully AI-powered ecosystem in Europe” – një ekosistem i ndërtuar mbi inteligjencën artificiale, i cili po shërben si model për universitetet evropiane dhe globale.

Pjesëmarrësit patën mundësinë të njihen nga afër me mënyrën se si UBT ka arritur të krijojë një platformë gjithëpërfshirëse, ku studentët, profesorët, industria dhe institucionet vendore e globale bashkëpunojnë për të gjeneruar dije të reja dhe për të ndërtuar zgjidhje inovative. Ky ekosistem po kontribuon në adresimin e sfidave të ndryshme që lidhen me urbanizimin, shëndetin, rritjen ekonomike, mjedisin dhe zhvillimin e qëndrueshëm.

Kjo konferencë vlerësohet si një ndër më të rëndësishmet në fushën e arsimit të lartë, sipërmarrjes dhe inovacionit, duke theksuar nevojën që universitetet të jenë të adaptueshme, të orientuara drejt impaktit dhe të angazhuara ngushtë me shoqërinë.

Continue Reading

Lajmet

Rama prezanton kabinetin e ri qeveritar, ndryshime në disa ministri kyçe

Published

on

By

Kryeministri Edi Rama, ka prezantuar kabinetin e ri qeveritar, duke konfirmuar Belinda Ballukun si numrin dy të qeverisë, në rolin e zëvendëskryeministres dhe ministre të Infrastrukturës dhe Energjisë.

Risia e këtij kabineti është edhe emërimi i një gruaje në krye të Ministrisë së Brendshme për herë të parë. Rama ia besoi këtë post Albana Koçiut, e cila ka një përvojë të gjatë në administratën publike.

“Në drejtimin e Ministrisë së Brendshme do të vijë Albana Koçiu, e cila ka një karrierë tanimë të gjatë në administratë, ka filluar nga shkalla më e ulët, e njeh si pakkush në këtë vend administratën publike, ka qenë për 10 vjet, në mos gabohem drejtore e Administratës Publike dhe në drejtimin e Ministrisë së Shëndetësisë, më ka krijuar bindjen që jo vetëm ka ambicien dhe këmbënguljen, por ka dhe një kapacitet të veçantë motivues të njerëzve”. është shprehur Rama.

Ndërsa Elisa Spiropali do të drejtojë Ministrinë e Jashtme, ndërsa mjekja e njohur Evis Sala, e angazhuar prej vitesh në qendrat spitalore më prestigjioze në Evropë dhe SHBA, do të marrë drejtimin e Ministrisë së Shëndetësisë dhe Mirëqenies Sociale.

Nga kabineti Rama 4 mbetën jashtë Ulsi Manja, Igli Hasani, Arbjan Mazniku dhe Anila Denaj, ndërkohë që në vend të tyre erdhën Besfort Lamallari (Ministër i Drejtësisë), Elisa Spiropali (Ministër për Evropën dhe Punët e Jashtme), Ervin Demo (Ministër i Shtetit për Pushtetin Vendor) dhe Andis Salla (Ministër i Bujqësisë dhe Zhvillimit Rural).

Mirela Kumbaro, një prej ministreve më jetëgjata në qeverinë socialiste, do të kalojë nga Mjedisi në Arsim, ndërsa Blendi Gonxhja do të drejtojë Kulturën, Turizmin dhe Sportin. Delina Ibrahimaj u emërua ministre e Ekonomisë dhe Inovacionit.

Niko Peleshi do të drejtojë Kuvendin, ndërsa Taulant Balla rikthehet si kryetar i grupit parlamentar socialist./D.B/TopChannel

Continue Reading

Lajmet

Botërori i Shqipërisë nën shenjën “11”, kuqezinjtë luajnë shansin e madh në Beograd

Published

on

Shqipëria do të luajë në datën 11 tetor një nga ndeshjet më të rëndësishme jo vetëm për kualifikueset e Botërorit, por gjithashtu edhe për historinë, duke ditur rivalitetin e kuqezinjve me Serbinë, historikun mes tyre dhe problemet politike.

Pavarësisht se këto në futboll nuk kanë vend, në tribunat e tifozerisë serbe kanë qenë gjithmonë prezentë, madje edhe atëherë kur asgjë nuk lidhej as me Shqipërinë dhe as me Kosovën.

Kjo ndeshje e shumëpritur, pritet të zhvillohet në datën 11 tetor në Beograd dhe numri 11, nuk vetëm data në të cilën luhet ndeshja, por lidhet edhe me shumë “11-a” të tjera.

11 VITE NGA DRONI- Në vitin 2014, Shqipëria luante një ndeshje të madhe në Serbi, teksa ëndrra për një vend në Europianin e Francës sapo kishte nisur. Kuqezinjtë përballeshin jo vetëm me skuadrën serbe, por me terrorin serb, me tifozerinë e cila në çdo moment bënte thirrje për vdekjen e shqiptarëve, apo edhe me vendimet për të mos lejuar jo vetëm tifozët shqiptarë, por as flamurin kuqezi në stadium. Gjithçka u duk se po shkonte mirë, kur në qiellin e Beogradit u shfaq flamuri “Autochthonous”, me autor Ballist Morinën, “incident” ky që jo vetëm që i solli Shqipërisë 3 pikët në tavolinë, por gjithashtu dënoi edhe Serbinë me zbritje pikësh, duke e bërë kualifikimin e kuqezinjve edhe më të lehtë.

11 PIKË NË SERBI- Kuqezinjtë kanë objektiv vendin e dytë në grup, pasi Anglia praktikisht e ka blinduar vendin e parë, duke treguar forcën ndaj çdo rivali. Të gjithë në Kombëtare e dinë se pas hapit fals ndaj Letonisë, vendi i dytë mund të arrihet vetëm duke mundur Serbinë në Beograd, që duhet të shoqërohet patjetër me një fitore ndaj Andorrës e më pas, ndaj Anglisë mund të luajnë pa presionin e rezultatit. Me një fitore në Serbi, kuqezinjtë do të arrinin në kuotën e 11 pikëve dhe me shumë gjasa, do të blindojnë vendin e dytë në grup.

11 PËRBALLJE MES DY SKUADRAVE- Dy skuadrat janë përballur në historinë e tyre 11 herë, nga të cilat 3 ndeshje kanë qenë mes Shqipërisë e Serbisë, e 8 të tjera kanë qenë mes Shqipërisë dhe Ish-Jugosllavisë, megjithatë fitorja e vetme e kuqezinjve ka qenë në 14 tetorin e vitit 2014, me rezultatin 0-3 në tavolinë, fitore kjo që e ndihmoi Shqipërinë të shkonte në Europianin e 2016 me 14 pikë.

11 LUANË NË FUSHË- Në datën 11 tetor, në fushë nuk duhet të jenë vetëm 11 futbollistë por 11 luanë, të cilët duhet të dinë vlerën e fitores, vlerën e 3 pikëshit e për më tepër, duhet të dinë vlerën e fanellës kuqezi dhe faktin se një fitore, i afron jashtëzakonisht shumë me Botërorin, pavarësisht se duhet të kalojnë edhe fazën e “Play Off”. Nëse në fushë janë 11 luanë të cilët japin shpirtin deri në vërshëllimën e fundit, fitorja mund të arrihet pa vështirësi ashtu siç merrej ndaj Greqisë kampione të Europës, apo edhe ndaj Francës në miqësore e ndaj Portugalisë në kualifikueset e Europianit./S.K/EO/

Continue Reading

Të kërkuara