Kuriozitete

I keni ditur këto fakte për Kullën Eiffel? E pesta do të ju befasojë

Published

on

Mund të jetë një ikonë e Parisit, por historia e Kullës Eifel nuk është aspak e qartë. Është quajtur çdo gjë, nga qesharake në thyerje rekord, dhe ka qenë shtëpia e apartamenteve sekrete dhe aksidenteve tragjike.

Në vazhdim mund t’i ndiqni dhjetë fakte interesante rreth Kullës Eiffel që disa mund të mos i keni ditur.

Ishte e diskutueshme – Kritikët bashkëkohorë e përshkruan dizajnin si “monstruoz”, “të padobishëm”, “qesharak” dhe një “kolona urrejtjeje prej llamarine me bulona”, një peticion zyrtar u nis për të provuar dhe ndaluar ndërtimin e tij. Arkitektët menduan se ishte fizikisht e pamundur të ndërtoni një strukturë të një lartësie të tillë.

Fillimisht ishte projektuar si hyrje – E ndërtuar për Panairin Botëror të 1889-ës, kulla ishte portë monumentale si Harku i Triomfit dhe ekspozitë për arkitekturën e re revolucionare me grila hekuri. Që atëherë ka gjetur vend në zemrat pariziane, është dëshmuar e dobishme si kullë komunikimi, deri tani ka zgjatur 113 vjet përtej datës së planifikuar të çmontimit.

Është lyer me ngjyra të ndryshme – Kulla Eiffel është e lyer në tre nuanca të ndryshme të kafesë, me nuancën më të errët në krye dhe më të hapur në fund. Hijezimi ka qëllim të kundërshtojë mjegullën atmosferike e të bëjë që struktura të shfaqet me ngjyrë uniforme nga lart poshtë. Në jetët e mëparshme, kulla dikur ishte lyer me të kuqe dhe të verdhë të ndezur.

Në dimër zvogëlohet – Moti i ftohtë bën që metali i kullës të tkurret, ndërsa nxehtësia e bën atë të zgjerohet. Dallimi në lartësinë e Kullës Eifel mund të jetë deri në 15 centimetra. Dhe po, edhe maja e Kullës mund të lëkundet nga era.

Ka një apartament sekret në krye – Arkitekti Gustave Eiffel kishte apartamentin e tij në majë të kullës për të kryer eksperimente e pritur mysafirë të shquar. Nuk ishte projektuar për të fjetur pasi nuk kishte shtrat. E mbyllur për vite me radhë, zyra është rikrijuar e është e hapur për publikun me turne.

Bërja e fotografive të kullës gjatë natës është e ndërlikuar – Dizajni i kullës është në domenin publik, ekrani i ndriçimit është i mbrojtur nga e drejta e autorit, që do të thotë se është e paligjshme shpërndarja komerciale e çdo fotografie të saj. Marrja e tyre nuk është e paligjshme, siç raportohet shpesh. Ligji francez mbetet pak i turbullt kur bëhet fjalë për publikimin e fotove, të themi, në burimin tuaj në Instagram.

Mund të jetë e rrezikshme

Kati i parë i Kullës ka qenë prej kohësh një magnet për guximtarët. Më 1912, Franz Reichelt u hodh për vdekje nga platforma ndërsa përpiqej të demonstronte një parashutë të veshur, ndërsa në vitin 1926 Léon Collot u përpoq të fluturonte avionin e tij nën harkun e katit të parë dhe u rrëzua.

Ka shumë kopje – Kulla Eifel ka prodhuar shumë kopje, duke përfshirë në Pakistan, Rusi dhe Las Vegas, ndërtesa më e hershme që mori frymëzim nga struktura ishte Kulla Blackpool. Ajo u ndërtua pesë vjet pas kushëririt të saj francez, kryetari i qytetit kërkoi diçka të ngjashme madhështore pranë bregdetit Lancashire.

Është një rekorde – Ashtu si Piramida e Madhe e Gizës, Empire State Building dhe Burj Khalifa, Kulla Eiffel dikur pretendonte dallimin e të qenit struktura më e lartë në botë – vetëm për t’u kapërcyer nga ndërtesa Chrysler në 1930. Megjithatë, në 1957 ajo kaloi kundërshtarin e saj të vjetër në Nju Jork pasi u shtuan direkët e radios. Në mars 2022, u rrit përsëri me gjashtë metra kur një antenë e re radioje u vendos në majë nga një helikopter. Ai tani qëndron në 330 metra lartësi pas shtimit të ri. Është atraksioni turistik më i vizituar me pagesë në botë – më shumë se 300 milionë njerëz kanë ngjitur majat e tij të çmendura që nga hapja, ose katër herë më shumë se popullsia e Francës sot.

Ka një zemër prej qelqi – Në vitin 2014, kulla doli nga një riparim për të shënuar 125 vjetorin, tipari më mbresëlënës i së cilës është një platformë e re xhami në katin e parë. Tani vizitorët mund të kërcejnë me nervozizëm teksa shikojnë radhët gjigante shumë më poshtë. /UBT News/

Kuriozitete

Një grua në SHBA fitoi çështjen e dëbimit duke përdorur ChatGPT

Published

on

Një grua në Kaliforni ka arritur të përmbysë një vendim dëbimi dhe të shmangë dhjetëra mijëra dollarë gjoba, duke përdorur inteligjencën artificiale, përfshirë ChatGPT si “avokat” digjital, raporton Futurism, duke iu referuar NBC News.

Lynn White, e cila ishte prapa me pagesën e qirasë, humbi fillimisht një gjyq me juri dhe mori një njoftim dëbimi. Por në vend që të kërkonte ndihmë nga organizatat lokale të qiramarrësve, ajo vendosi të konsultohej me mjetet e AI-së për të përfaqësuar veten në apel.

ChatGPT e ndihmoi të identifikonte gabime procedurale në vendimin e gjykatës, i dha udhëzime hap pas hapi për veprimet që duhej të ndërmerrte dhe madje hartoi përgjigje zyrtare për t’i dorëzuar në gjykatë.

“Nuk mund ta theksoj mjaftueshëm sa shumë më ndihmoi AI. Kurrë nuk do ta kisha fituar këtë apel pa të,” – tha White për NBC.

Ajo nuk është e vetmja që ka përdorur inteligjencën për t’u përfaqësuar vetë me sukses në gjykatë. Një tjetër rast është ai i Staci Dennett, pronare e një biznesi fitnesi në shtëpi nga New Mexico, e cila përdori ChatGPT për të negociuar një marrëveshje për borxhin e papaguar.

“I kërkoja ChatGPT-së të sillej si profesor i drejtësisë në Harvard e të shqyrtonte argumentet derisa të ishin të përsosura,” – rrëfeu ajo.

“Në fund, edhe avokatët e palës tjetër më thanë se kisha bërë punë profesionale.”

AI, ndihmës apo rrezik ligjor?

Ekspertët paralajmërojnë se përdorimi i mjeteve të AI në proceset ligjore mbart rreziqe serioze. Chatbotët si ChatGPT mund të krijojnë “halucinacione” — informacione të sajuara që duken të besueshme, por janë plotësisht të rreme.

Një shembull i tillë është ai i Jack Owoc, themelues i një kompanie pijesh energjike, i cili u sanksionua pasi paraqiti një mocion me citime të sajuara nga AI. Ai u urdhërua të kryente 10 orë punë komunitare.

Në raste të tjera, edhe avokatë profesionistë janë gjobitur për përdorim të papërgjegjshëm të inteligjencës artificiale. Një avokat nga Nju Jorku u kap duke dorëzuar një dokument të gjeneruar dhe më pas përdori sërish AI për të shpjeguar gabimin, duke e përkeqësuar situatën.

“Ky rast shton një kapitull të ri në historinë e keqpërdorimit të inteligjencës artificiale në drejtësi,” shkroi gjykatësi në vendimin e tij.

Në një tjetër rast në Kaliforni, një avokat u gjobit me 10,000 dollarë pasi paraqiti një ankesë me 23 citime, prej të cilave 21 ishin plotësisht të sajuara nga një mjet AI. /A.Z/UBT News/

Continue Reading

Kuriozitete

Pse në Spanjë ndalohet adoptimi i maceve të zeza deri pas Halloween-it?

Published

on

Në qytetin Terrassa të Spanjës, autoritetet kanë ndaluar përkohësisht adoptimin e maceve të zeza deri më 1 nëntor.

Kjo masë është marrë në prag të Halloween-it, për të parandaluar adoptimet e motivuara nga supersticionet apo ritualet e magjisë, që shpesh shoqërohen me këtë periudhë.

Në një video të postuar në Instagram, Noel Duque Alarcón, Këshilltar për Mirëqenien e Kafshëve në bashki, shpjegoi vendimin:

“Në Terrassa, nëse dëshironi të adoptoni një mace të zezë, do të duhet ta bëni këtë pas Halloween-it,” – tha ai, duke shtuar se qëllimi i pezullimit është të parandalohet abuzimi dhe të rritet ndërgjegjësimi për adoptimin e përgjegjshëm.

Sipas Qendrës Veterinare Bashkiake, në vitet e kaluara është vërejtur një rritje e pazakontë e kërkesave për mace me qime të errëta gjatë ditëve para Halloween-it, një fenomen që ka ngritur dyshime se jo të gjitha adoptimet bëhen për motive humane.

“Dyshojmë se jo gjithmonë ekziston një qëllim i vërtetë për të adoptuar,” – shpjegoi Duque, duke theksuar se masa është marrë për të mbrojtur kafshët dhe për të shmangur çdo rrezik të panevojshëm.

Vendimi është pritur pozitivisht nga organizatat për mbrojtjen e kafshëve, të cilat e cilësojnë këtë hap si një masë parandaluese të nevojshme për të mbrojtur macet e zeza – kafshë që shpesh janë viktima të paragjykimeve dhe miteve të lashta. /A.Z/UBT News/

 

Continue Reading

Kuriozitete

E qeshura e një personi ndihmon NASA-n të gjejë astronautët e mirë

Published

on

Kur NASA filloi të fokusonte më shumë vëmendjen tek profili psikologjik i kandidatëve për astronautë, zbuloi diçka shumë interesante: një lidhje mes aftësive të tyre dhe një element që neglizhohet, mënyra e të qeshurit.

Rezultoi se e qeshura e dikujt lidhet ngushtë me nivelin e inteligjencës emocionale të tij/saj.

Në librin e gazetarit Charles Duhigg, Supercommunicators: How to Unlock the Secret Language of Connection, përshkruhet sesi aftësitë komunikuese ndikojnë në çdo aspekt të jetës, aty përmendet edhe ky zbulim i NASA-s nga vitet ’80.

Gjatë misioneve, astronautët ndiheshin të dëshpëruar e përfshiheshin në debate, që ishte problematik për Stacionin Ndërkombëtar Hapësinor, ku qëndronin për muaj të tërë në kushte stresuese të pazakonta.

Për këtë arsye, NASA nisi të kërkonte jo vetëm astronautë me përgatitje fizike e shkencore të lartë, por edhe me personalitet të qëndrueshëm për marrëdhënie të ndërlikuara ndërpersonale.

Në rishikimin e intervistave me astronautë të suksesshëm, u vu re një model: ata që pasqyronin të qeshurën e intervistuesit kishin nivelin më të lartë të inteligjencës emocionale.

Të gjithë kemi qenë në situata ku njerëzit qeshin në mënyra të ndryshme, disa me të vërtetë të sinqerta, të tjerë të rezervuar. Njerëzit me inteligjencë emocionale të lartë kanë tendencën të pasqyrojnë të qeshurat e të tjerëve, një fenomen i njohur si “pasqyrim emocional”.

Nëse dikush qesh me shpirt për diçka që nuk është domosdoshmërisht qesharake, ne qeshim me ta, jo për fjalët, por për mënyrën si reagojnë. Kjo krijon një lidhje emocionale, e NASA e identifikoi këtë si një shenjë kyçe për suksesin në punën në skuadër.

Kur krahasuan këto veçori me suksesin gjatë misioneve, u pa se ata që përshtateshin më mirë me energjinë dhe të qeshurat e të tjerëve arrinin të shkëlqenin edhe në detyra të vështira, sepse kishin aftësi më të mira për të ndërtuar marrëdhënie dhe për të përballuar stresin së bashku.

Pra, mos e nënvlerësoni kurrë fuqinë e një të qeshure, veçanërisht gjatë intervistave për punë. /A.Z/UBT News/

Continue Reading

Kuriozitete

Një fenomen i rrallë kozmik: Unaza të dyfishta të zbuluara në hapësirë

Published

on

Një strukturë e pazakontë me unaza të dyfishta, e vërejtur së fundmi me ndihmën e shkencëtarëve, ka rezultuar të jetë një nga fenomenet më të rralla dhe më misterioze në univers.

“Ky është një ‘rreth radio’ ose ORC (Odd Radio Circle), një nga strukturat më të çuditshme kozmike,” tha Dr. Ananda Hota, autore kryesore e një studimi të publikuar në Monthly Notices of the Royal Astronomical Society.

ORC-të përbëhen nga plazma e magnetizuar, gaz i ngarkuar që ndikohet nga fushat magnetike, janë aq masive sa galaktika të tëra gjenden në qendrat e tyre. Duke u shtrirë për qindra mijëra vite dritë, unazat arrijnë 10-20 herë madhësinë e galaktikës tonë, Rruga e Qumështit, por janë tepër të zbehta dhe dallohen vetëm përmes radioteleskopëve.

“ORC-të janë ndër strukturat kozmike më të bukura dhe më të çuditshme që kemi parë. Ato mund të mbajnë të dhëna jetësore mbi evolucionin e galaktikave dhe vrimat e zeza,” shkroi Hota.

Një hap gjigant për shkencën

Rrathët e dyfishtë u zbuluan për herë të parë gjashtë vjet më parë, por mbetën të pakapshëm. Ky ORC i fundit u identifikua nga Teleskopi Low Frequency Array, një rrjet mijëra antenash në Holandë dhe në të gjithë Evropën, i specializuar në frekuenca të ulëta.

Edhe pse shkencëtarët e RAD@home nuk ishin trajnuar për kërkimin e rrathëve të dyfishtë, struktura e pazakontë tërhoqi vëmendjen.

Unazat duket se kryqëzohen, ndoshta për shkak të këndit nga i cili ato shihen nga Toka, por në hapësirë ato janë të ndara.

“Një shpërthim i fuqishëm në galaktikën qendrore ka ringjallur retë e plazmës së magnetizuar, duke i bërë të shkëlqejnë si unaza të dyfishta,” shpjegoi Hota.

Roli i vrimave të zeza

Vrimat e zeza nuk gëlltisin yjet, gazin e pluhurin; materiali përqendrohet në një disk rrotullues rreth vrimës së zezë.

Fushat magnetike të fuqishme ndihmojnë grimcat e mbinxehura të shpërndahen në rryma që afrohen me shpejtësinë e dritës, duke ndikuar në formimin e unazave të dyfishta. Të dy ORC-të e zbuluar ndodhen në galaktika brenda grumbujve të mëdhenj galaktikash, ku rrymat e vrimave të zeza supermasive bashkëveprojnë me plazmën e nxehtë përreth dhe ndihmojnë në formësimin e këtyre strukturave.

Enigma galaktike

Zbulimi ofron mundësi për të studjuar ngjarjet kozmike, duke regjistruar shpërthimet energjetike që formësuan galaktikat miliarda vjet më parë. Drita nga ORC udhëtoi 7.5 miliardë vjet për të arritur Tokën e jep njohuri mbi rolin e unazave të dyfishta në evolucionin e galaktikave.

“Duke i studiuar në periudha të ndryshme kozmike, kuptojmë si shpërthimet ndikojnë në gazin përreth, nxisin formimin e yjeve,” tha Hota.

Shumë pyetje janë për origjinën e madhësinë e unazave, duke e lënë ORC si një nga misteret më intriguese të universit. /A.Z/UBT News/

Continue Reading

Të kërkuara