Kuriozitete

I fshehur nën rrënoja për më shumë se një shekull, zbulim i rrallë nga anija e Titanikut

Published

on

Pas më shumë se 100 vitesh nën ujë, një relike e rrallë nga Titaniku është restauruar.

Kjo pjesë e historisë, dikur e humbur në thellësitë e Atlantikut të Veriut, u zbulua me kujdes nga një ekip konservatorësh.

Gjerdani prej qelqi të zi, i zbuluar më 17 qershor 2025, në Ekspozitën Titanic: The Artifact në Orlando, shënon një moment të rëndësishëm për studiuesit dhe entuziastët e Titanikut.

I zbuluar në copa gjatë një ekspedite më 2000 në vendin e rrënojave, gjerdani mbeti i fshehur brenda rrënojave për më shumë se një shekull, forma mbeti mister. U gjet i mbështjellë me beton, masë e fortë dhe e ngurtë e formuar kur objekte të ndryshme në vendin e rrënimit u shkrinë nën një presion të jashtëzakonshëm dhe kushtet ekstreme të dyshemesë së oqeanit.

Ekipi hoqi betonimin, zbuluan gjerdanin e endur në mënyrë të ndërlikuar, të bërë nga rruaza tetëkëndëshe e në formë zemre prej qelqi të zi.

Rruazat, disa të vogla e delikate, të tjera më të mëdha dhe tërheqëse, zbuluan një dizajn të detajuar e kompleks që do të kishte humbur në kohë nëse artefakti nuk do të ishte gjetur. Gjerdani u gjet gjatë një ekspedite të vitit 2000 të udhëhequr nga RMS Titanic, Inc., e cila ka qenë në ballë të eksplorimit nënujor të Titanikut.  Pasi u gjet, gjerdani u konservua përmes një procesi pune të kujdesshëm, që përfshinte punë delikate manuale për të hequr me kujdes betonimin.

Ky proces u lejoi ekspertëve të gjurmonin çdo rruazë dhe fije rruaze, duke e shpëlarë gjerdanin copë pas cope derisa forma origjinale të zbulohej plotësisht.

Gjerdani prej qelqi të zi ekspozohet me krenari në Ekspozitën Titanic: The Artifact Exhibition Orlando, duke ofruar pamje të rrallë të jetës së atyre që dikur lundruan në anijen fatkeqe. Ekspozita, e hapur shtatë ditë të javës, u lejon vizitorëve ta përjetojnë nga afër këtë dhe objekte tjera të rikuperuara nga Titaniku.

Ky gjerdan, tani i restauruar, është më shumë sesa thjesht një bizhuteri. Është një simbol i jetëve dhe historive të humbura atë natë fatale të vitit 1912, duke ofruar një vështrim në të kaluarën që pak veta kanë pasur mundësinë ta shohin.

Kuriozitete

Studim i ri: Mikroplastikat lidhen me dobësimin e kockave

Published

on

Mikroplastikat janë bërë tashmë kaq të pranishme në jetën tonë sa që i pimë, i hamë dhe i thithim çdo ditë. Si rezultat, ato janë gjetur në jashtëqitje, në placenta, në organet riprodhuese dhe madje edhe në tru.

Sipas Science Alert, këto grimca mikroskopike, të cilat vijnë nga përpunimi i lëndëve djegëse fosile, tashmë janë zbuluar edhe në eshtrat e njeriut. Një rishikim i 62 studimeve ka treguar se mikroplastikat dhe nanoplastikat ndikojnë në shëndetin e kockave në disa forma.

“Një pjesë e madhe e provave sugjeron se këto grimca depërtojnë deri në indet më të thella të kockave, përfshirë palcën, dhe potencialisht prishin metabolizmin”, shpjegon Rodrigo Bueno de Oliveira, shkencëtar mjekësor në Universitetin Shtetëror të Kampinas, Brazil.

Studimet te njerëzit kanë treguar se grimcat plastike arrijnë në kocka përmes gjakut pasi gëlltiten, eksperimentet te kafshët sugjerojnë se ato ngadalësojnë rritjen e kockave. Dëmtimi i osteoklasteve, qelizave që ndihmojnë në rritjen dhe riparimin e kockave – dobëson strukturën e tyre dhe i bën më të ndjeshme ndaj frakturave dhe deformimeve.

Analizat e thelluara kanë treguar se mikroplastikat ulin qëndrueshmërinë qelizore, përshpejtojnë procesin e plakjes e nxisin inflamacionin.

Edhe pse efektet te njerëzit nuk janë të konfirmuara, ekspertët paralajmërojnë se rritja globale e rasteve të osteoporozës mund të ketë lidhje edhe me praninë e mikroplastikave, përveç faktorëve të njohur si mosha apo përdorimi i alkoolit.

Rreziku është në rritje çdo vit prodhohen mbi 400 milionë tonë plastikë, duke gjeneruar 1.8 miliardë tonë gazra serrë, shkencëtarët kërkojnë më shumë mbështetje për të studiuar ndikimet e mikroplastikave në trupin e njeriut.

Ndërkohë, ekspertët sugjerojnë disa hapa praktikë për të ulur ekspozimin: filtrimi i ujit të pijshëm dhe kufizimi i përdorimit të produkteve plastike, si shishet plastike apo veshjet sintetike. Studimi është publikuar në revistën Osteoporosis International. /A.Z/UBT News/

Continue Reading

Kuriozitete

Çfarë ndodhi me vëllezërit nga Gaza që prekën botën? Historia e Jadoua dhe Khaled

Published

on

Në tragjedinë e përditshme që përjeton Palestina, mes rrënojave dhe dhimbjes së pashuar, historia e dy fëmijëve të kapur nga objektivi i fotoreporterit Ahmed Younis është bërë një simbol shprese.

Pak ditë më parë, një fotografi e tij preku botën dhe u bë virale në rrjetet sociale. Ajo tregon një djalë të vogël me lot në sy, që mbante mbi supe vëllain më të vogël, duke u larguar nga shtëpia e tyre e shkatërruar në Gaza.

Ky moment rrëqethës ilustron peshën e padurueshme të luftës mbi supet e pafajshme të fëmijëve.

Ahmed Younis shkroi për atë skenë: “Një fëmijë mban vëllain e tij më të vogël në rrugën e gjatë të zhvendosjes nga Gaza Veriore në Jug, një pamje që tregon koston e tmerrshme humanitare të luftës mbi civilët.”

Disa ditë më vonë, Younis publikoi një tjetër fotografi, ku të njëjtit fëmijë shihen duke qeshur dhe duke luajtur së bashku. Ky kontrast i fortë me imazhin e parë dëshmon fuqinë e jetës dhe aftësinë për të gjetur momente lumturie edhe në mes vuajtjes.

“Jadoua dhe Khaled nga zhvendosja, tek një moment i këndshëm,” shkroi Younis.

Në foton e parë, Jadoua mbante vëllain mbi supe, përmes rrugëve të ashpra të zhvendosjes, një pamje që preku zemrat e njerëzve në të gjithë botën dhe u bë simbol i fëmijërisë që mban barrën e luftës.

Në imazhin e dytë, ata buzëqeshin si çdo fëmijë tjetër, duke na kujtuar se çdo fëmijë meriton të jetojë fëmijërinë e tij pa frikë.

Midis dy imazheve shtrihet historia e një brezi që mbijeton përmes dashurisë dhe solidaritetit, një mësim i fuqishëm për humanitetin. /A.Z/UBT News/

 

Continue Reading

Kuriozitete

Si u krijua reklama më e shtrenjtë në historinë e televizionit?

Published

on

Gati dy dekada më parë, bota e modës dhe ajo e filmit u takuan në një mënyrë që la gjurmë të përjetshme.

Në vitin 2004, Chanel publikoi “No. 5 The Film”, një reklamë ikonike për parfumin legjendar Chanel No. 5, me protagoniste aktoren fituese të çmimit Oscar, Nicole Kidman, nën regjinë e të jashtëzakonshmit Baz Luhrmann.

Sa kushtoi dhe si u realizua?

E njohur si reklama televizive më e shtrenjtë e të gjitha kohërave, prodhimi kushtoi 33 milionë dollarë, shifër që sot korrespondon me rreth 52 milionë dollarë.

Spoti zgjat vetëm 3 minuta, që do të thotë se çdo sekondë kushtoi mesatarisht midis 275,000 dhe 288,000 dollarë. Megjithatë, çdo qindarkë rezultoi e justifikuar.

Estetika e reklamës ishte kombinim i luksit karakteristik të Chanel e stilit romantik e teatror të “Moulin Rouge!”, një vizion i Luhrmann.

Nicole Kidman luan rolin e një ylli të famshëm të filmit, i cili përpiqet të largohet nga bota e dritave për të përjetuar një histori dashurie të ndaluar me një të panjohur, rol që interpretohet nga aktori brazilian Rodrigo Santoro.

Kidman u pagua midis 3 dhe 3.7 milionë dollarë për pjesëmarrjen, duke veshur një krijim magjepsës të modës së lartë, stiluar nga Karl Lagerfeld, atëherë drejtor artistik i Chanel dhe përgjegjës për drejtimin artistik të gjithë fushatës.

Kolona zanore e reklamës përdori një pjesë nga Claude Debussy, duke shtuar hijeshi dhe elegancë këtij produksioni kinematografik të jashtëzakonshëm. /A.Z/UBT News/

Continue Reading

Kuriozitete

Cilat janë 10 vendet që prodhojnë më shumë ar në botë?

Published

on

Ari mbetet një nga asetet më të çmuara në botë, si për përdorim në industrinë e bizhuterive, ashtu edhe si mjet ruajtjeje vlere në periudha pasigurie ekonomike.

Sipas të dhënave të Këshillit Botëror të Arit, prodhimi global më 2024 arriti në 3,661 tonë, nga të cilat rreth 53% (1,936 tonë) u prodhuan vetëm nga 10 shtetet kryesore.

Rritja e çmimit të arit vitet e fundit ka nxitur shtetet prodhuese të rrisin investimet në sektorin minerar, duke e kthyer këtë burim në faktor kyç për ekonominë e tyre.

1. Kina – 380 tonë

Kina kryeson për të 17-in vit radhazi, duke mbajtur pozicionin e liderit absolut në prodhimin e arit. Investimet e mëdha në teknologji dhe rezervat e pasura i kanë garantuar vendit një epërsi të pakonkurrueshme.

2. Rusia – 330 tonë

Rusia e ka rritur prodhimin si një strategji për t’u përballur me sanksionet ndërkombëtare, duke e përdorur arin si një burim të rëndësishëm për stabilitet financiar dhe valutë të fortë.

3. Australia – 284 tonë

E njohur për rezervat e saj të mëdha, Australia vazhdon të jetë një nga eksportuesit më të mëdhenj botërorë. Sektori minerar është një nga shtyllat kryesore të ekonomisë së saj.

4. Kanadaja – 202 tonë

Kombinon teknologjinë moderne me praktikat në miniera, duke e bërë prodhimin e saj të qëndrueshëm dhe me ndikim të ulët në mjedis.

5. Shtetet e Bashkuara – 198 tonë

Nevada është zemra e prodhimit amerikan të arit, duke siguruar pjesën dërrmuese të këtij metali të çmuar për SHBA-të.

6. Gana – 141 tonë

Si prodhuesi më i madh i arit në Afrikë, Gana ka rol jetik në ekonominë e kontinentit. Ari përbën një burim kryesor të ardhurash për vendin.

7. Meksika – 140 tonë

Me traditë të gjatë minerare, Meksika mbetet një nga prodhuesit më të rëndësishëm të arit në Amerikën Latine, duke e kombinuar prodhimin e arit me atë të mineraleve të tjera të vlefshme.

8. Indonezia – 140 tonë

Falë mbështetjes së qeverisë dhe kostove më të ulëta të prodhimit, Indonezia po forcon pozitat e saj në tregun global të arit.

9. Peruja – 137 tonë

Pavarësisht pasigurive politike, Peruja ruan nivel të lartë prodhimi, duke u renditur mes fuqive të sektorit minerar në Amerikën e Jugut.

10. Afrika e Jugut – 124 tonë

Dikur prodhuesi më i madh botëror, Afrika e Jugut ka parë një rënie të lehtë për shkak të kostove të larta të operimit dhe sfidave infrastrukturore, por mbetet një lojtar i rëndësishëm në treg.

Këto vende dominojnë më shumë se gjysmën e prodhimit botëror të arit, duke ndikuar në çmimin dhe stabilitetin e tregjeve ndërkombëtare.

Ndërsa kërkesa për ar mbetet e lartë si në industrinë e bizhuterive ashtu edhe për rezervat valutore të bankave qendrore, roli i tyre do të mbetet vendimtar në vitet që vijnë. /A.Z/UBT News/

Continue Reading

Të kërkuara