Shëndeti

Humbja e kujtesës – 6 arsye që nuk lidhen me plakjen

Jeni tej mase i stresuar.

Published

on

Shpesh na ndodh që të futemi në dhomë dhe të mos të mbajmë mend se çfarë po kërkonim.  Situata të ngjashme ndodhin shpesh, dhe deri diku kjo humbje kujtese është normale.

Kur përgjegjësitë rriten dhe nivelet e stresit rriten, dhe priremi të lëmë pas dore shëndetin tonë. 

Stresi i madh dhe mungesa e gjumit janë dy nga fajtorët kryesorë që ndikojnë në mosfunksionimin e mirëfilltë të trurit.

AgroWeb.org në këtë artikull ju njeh me disa nga shenjat paralajmëruese që tregojnë se ka ardhur momenti të këshilloheni me mjekun tuaj, të cilat nuk lidhen me procesin natyral të plakjes.

Jeni tej mase i stresuar 

Kur jeni shumë të stresuar, truri juaj e ka vështirë të përqendrohet.

Për të mësuar dhe mbajtur mend diçka, ju duhet të jeni shumë të përqendruar, thonë specialistët e shëndetit.

Për më tepër, kortizoli në nivele të larta (hormoni i stresit) ndikon në trurin tuaj duke dëmtuar aftësisë për të ruajtur informacione të reja.

Këshillat e mjekëve janë që të kryeni çdo ditë një aktivitet që ju pëlqen, për të reduktuar stresin. Mund të ushtroheni, të qëndroni në natyrë apo të lexoni një libër. 

Nuk flini mjaftueshëm

Gjumi bën shumë më shumë sesa thjesht ju ndihmon të ndiheni të freskët dhe energjik.

Ai luan një rol të madh në aftësinë tuaj për të ruajtur kujtimet afatshkurtra dhe shndërrimin e tyre në kujtime afatgjata, shprehen specialistët e shëndetit.

Keni shenja të depresionit

Njerëzit që vuanjë nga depresioni, shfaqin një performancë më të keqe të kujtesës dhe aftësinë për të rikujtuar informacionin. Dhe ka të ngjarë që kjo ndodh për shkak të rritjes së hormonit të stresit kortizolit, që shoqëron gjendjen depresive.

Disa simptoma të depresionit përfshijnë:

  • Trishtim i vazhduar ose të ndierit “bosh” shumicën e kohës.
  • Mungesa e energjisë që pasohet nga lodhja e shpejtë.
  • Të ndihesh i pashpresë ose i pafuqishëm.
  • Vështirësi për të fjetur.
  • Ndryshimet në peshë ose oreks.
  • Mendime shqetësuese rreth vdekjes ose vetëvrasjes.
Mund të vuani nga një infeksion

Infeksione të ndryshme si meningjiti ose infeksionet e traktit urinar, mund të shfaqin simptoma të tilla si paqartësi dhe probleme me kujtesën.

Dhe nëse keni simptoma të tjera, si ethe, të dridhura, të përziera, të vjella, urinim i shpeshtë ose djegie gjatë urinimit, vizitoni menjëherë mjekun tuaj.

Probleme me tiroiden 

Tiroidja është një gjëndër në pjesën e qafës, që prodhon hormone, të cilat kontrollojnë shumë procese të trupit. 

Nëse funksioni i tiroides ngadalësohet, mund të ndikojnë në funksionin e trurit tuaj.

Keni mangësi të lëndëve ushqyese

Mungesa e hekurit ose vitaminës B12, mund të shfaqet edhe si harresë.

Këtë e mbështesin edhe studime të ndryshme, të kryera tek të rriturit. Këto studime kanë zbuluar se ata me nivele të mjaftueshme të B12, kanë kujtesë më të mirë./AgroWeb.org

Shëndeti

Trupi juaj pa mish të kuq, ja ndryshimet që mund ti keni

Published

on

Nëse doni të shpëtoni kafshët dhe të mbroni mjedisin ose thjesht të rregulloni dietën tuaj, ja ndryshimet që mund të prisni në trupin tuaj kur hiqni mishin e kuq nga dieta juaj.

Për revistën Healthy, Doktoresha e Shkencave Sally Warren zbuloi disa nga përfitimet që do të ndodhin nëse eliminoni mishin e kuq nga dieta juaj, por ajo përmendi edhe një pengesë.

Mund të humbni disa kilogram

Mishi i kuq është i pasur me kalori. Nëse e hiqni nga dieta juaj e përditshme, mund të shihni një numër më të ulët në peshore.

“Shumica e porcioneve me mish përmbajnë më shumë proteina sesa nevojitet në të vërtetë. Një porcion prej 90 gramësh me mish viçi mund të ketë rreth 170 kalori, por një porcion me fasule mund të ketë rreth 100 kalori dhe tofu rreth 70 kalori”, thotë Dr. Sally Warren.

Në fillim mund të mos duket si ndryshim i madh, por shtohet me kalimin e kohës. Një artikull i vitit 2015 në Journal of General Internal Medicine raportoi se njerëzit në një dietë vegjetariane humbën më shumë peshë sesa ata në një dietë jo-vegjetariane, dhe veganët humbën më shumë peshë sesa njerëzit që ende hanin vezë dhe produkte qumështi.

Mund të ndiheni më pak të fryrë

Trupi e tret mishin e kuq më ngadalë se ushqimet tjera, prandaj mund të përjetoni kapsllëk, dhimbje barku e rritje të gazrave pas një darke të bollshme. Edhe pse mund të përjetoni shqetësime në tretje pasi të hiqni dorë nga mishi i kuq, kjo është rezultat i ngrënies së ushqimeve më të shëndetshme dhe të pasura me fibra.

Do të shtoni baktere të shëndetshme në zorrë, që mund të zvogëlojnë inflamacionin në gjithë trupin dhe t’ju bëjnë të ndiheni më pak të fryrë. Në fakt, një studim i vitit 2015 zbuloi se vegjetarianët kanë shkallë më të ulëta të inflamacionit sesa ata që hanë mish.

Lëkura juaj mund të përmirësohet

Bëhet më e pastër kur filloni një dietë të shëndetshme. Hani shumë fruta dhe perime, që janë të mbushura me vitamina si A, C dhe E, të cilat njihen për luftimin e radikaleve të lira që shkaktojnë njolla.

Nivelet e kolesterolit tuaj mund të ulen

Eleminoni mishin e kuq dhe do të zvogëloni sasinë e yndyrës së ngopur, e cila është e lidhur me nivele më të larta të kolesterolit. Shoqata Amerikane e Zemrës rekomandon të mos konsumoni më shumë se pesë deri në gjashtë përqind të kalorive tuaja ditore nga yndyra e ngopur.

Ky ekuilibër zvogëlon rrezikun e kolesterolit të lartë, i cili mund të çojë në grumbullimin e pllakave në muret e arterieve.

“Ky grumbullim quhet aterosklerozë, e cila çon në sëmundje të arteries koronare, atak në zemër, goditje në tru ose atak ishemik kalimtar dhe sëmundje të arteries periferike”, thotë Warren.

Edhe pse kolesteroli i lartë mund të lidhet me gjenet tuaja, heqja dorë nga mishi i kuq do të ndihmojë shumë në uljen e niveleve të kolesterolit në trupin tuaj.

Ju mund të zvogëloni rrezikun e sëmundjeve të rënda

Heqja e mishit të kuq nga menyja mund të zvogëlojë rrezikun e disa sëmundjeve.

“Mishi i kuq mund të përmbajë sasi të larta të yndyrës së ngopur, e cila shoqërohet me një rrezik në rritje të sëmundjeve kardiovaskulare, obezitetit dhe diabetit”, thotë Warren.

Një studim i botuar në European Heart Journal zbuloi se ngrënia e mishit të kuq prodhon një përbërës që rrit rrezikun e atakut në zemër.

Karnitina, e cila bën që trupi të prodhojë trimetilaminë-N-oksid, përbërës i prodhuar nga bakteret në stomak, duket se lidhet me rrezikun.

“Studiuesit besojnë se ndikon në metabolizmin e kolesterolit në trup, gjë që çon në rritjen e zhvillimit të pllakave në muret e enëve të gjakut dhe mund të rrisë rrezikun e sëmundjeve të zemrës”, thotë Warren.

Njerëzit që hanë mish viçi mund të zhvillojnë edhe sëmundjen e Alzheimerit. Një studim i vitit 2017 i botuar në British Medical Journal ia atribuoi lidhjen akumulimit të tepërt të hekurit për shkak të konsumit të tepërt të mishit të kuq në dietë.

Mund të keni më shumë energji Dr. Warren tha se energjia e mirë kërkon zemër të shëndetshme, sistem tretës të shëndetshëm e mendje e trup të shëndetshëm. Zëvendësimi i mishit të kuq me ushqime më të shëndetshme, siç janë fasulet, yndyrnat me bazë bimore, drithërat e plota, frutat dhe perimet, mund të rezultojë në nivele më të larta energjie.

Mund t’ju mungojnë disa lëndë ushqyese

Edhe pse është e mundur të kompensohet humbja e proteinave në dietë, disa lëndë ushqyese vijnë kryesisht nga mishi i kuq dhe mund të filloni të keni mungesë të tyre nëse nuk i merrni si suplemente. Një familje kryesore lëndësh ushqyese janë vitaminat B, kryesisht vitamina B12, dhe minerali hekur. Nëse hani butak, 90 gramë butak të gatuar mund t’ju ofrojnë po aq B12 sa mishi i viçit.

Burime tjera të mira përfshijnë produktet e tofusë dhe sojës, peshkun, djathin dhe vezët. Disa ekspertë ende rekomandojnë marrjen e suplementeve për siguri.

“Marrja e suplementeve, përfshirë B12 me cilësi të lartë, mund të sigurojë që po merrni dozën e saktë ditore”, thotë Warren.

Shumë njerëz, madje edhe ata që hanë mish të kuq, kanë mungesë magnezi. Kjo ndodh se toka e sotme ka pak magnez, një dietë me bazë bimore nuk ofron më aq shumë nga ky mineral i rëndësishëm. Edhe në mish, bagëtitë e rritura në kullota ose të ushqyera me kashtë nuk marrin mjaftueshëm për të ruajtur nivele të shëndetshme ditore.

Merrni një suplement magnezi dhe vitamine D3. Shtoni probiotikë, që ofrojnë baktere të rëndësishme miqësore që ndihmojnë zorrët tuaja të tretin dhe përthithin ushqimin.

Continue Reading

Shëndeti

Pse bien flokët më shumë në vjeshtë? Ja shpjegimi

Published

on

Rënia e flokëve në vjeshtë është diçka normale dhe lidhet me disa arsye biologjike dhe mjedisore.

Ja pse ndodh:

Cikli natyral i flokëve

Flokët kalojnë në faza: rritje, pushim dhe rënie.

Gjatë verës, nën ndikimin e diellit, flokët qëndrojnë më gjatë në fazën e pushimit.

Në vjeshtë, shumë prej tyre bien njëkohësisht për t’i hapur vend flokëve të rinj.

Ndikimi i diellit dhe ndryshimet sezonale

Ekspozimi i gjatë në diell gjatë verës dëmton paksa rrënjët e flokëve.

Kur ditët shkurtohen dhe rrezet zvogëlohen, flokët e dobësuar fillojnë të bien.

Ndryshimet hormonale dhe biologjike

Trupi ynë reagon ndaj ndryshimit të stinëve, ditë më të shkurtra dhe më pak dritë.

Kjo ndikon tek hormonet, duke shkaktuar një rënie më të theksuar sezonal.

Ushqyerja dhe stresi

Në vjeshtë ndryshon dieta e shtohet lodhja nga rikthimi në rutinën pas verës, gjë që ndikon edhe tek flokët.

Ky fenomen quhet “alopecia sezonale” e zgjat disa javë. Nuk është për t’u shqetësuar, sepse flokët rigjenerohen.

Continue Reading

Shëndeti

Çfarë ndodh me yndyrën në gjak kur konsumohen vezë çdo ditë?

Published

on

Konsumimi ose jo i vezëve krijon konfuzion: herë konsiderohen të shëndetshme për zemrën, herë jo. Por, për shumicën e njerëzve, ato mund të jenë pjesë e një diete të balancuar.

“Vezët janë burim i mirë e ekonomik i proteinës cilësore dhe vitaminave si A, D, E, K dhe vitaminave B, si dhe luteinës dhe kolinës”, tha dietologia Susan White, e specializuar në shëndetin e zemrës, ka raportuar EatingWell.

Vezët përmbajnë edhe kolesterol ushqyes, dhe trupi i secilit njeri e përthith ndryshe. Ndikimi i vezëve te kolesteroli apo yndyra në gjak ndryshon nga personi në person.

3 mënyra si vezët ndikojnë në kolesterol:

Trupi i secilit përthith ndryshe kolesterolin e vezëve.

Një vezë e madhe ka rreth 206 mg kolesterol.

“Prodhimi i kolesterolit nga vetë trupi ynë ka ndikimin më të madh te nivelet e kolesterolit në gjak. Trupi prodhon mes 800 dhe 1,000 mg kolesterol në ditë, në varësi të gjeneve dhe funksionit të mëlçisë”, ka shpjeguar White.

Disa njerëz përthithin 20 për qind të kolesterolit nga ushqimi, ndërsa të tjerë deri 80 për qind. Pra, nëse je nga ata që përthithin pak, vezët nuk do të kenë ndikim të madh. Por nëse përthithja është e lartë, një vezë çdo ditë mund të rrisë kolesterolin.

Vezët kanë pak yndyrë të ngopur

Niveli i kolesterolit në gjak ndikohet shumë edhe nga yndyrat e ngopura, që rrisin kolesterolin e keq dhe rrezikun për sëmundje të zemrës.

Shoqata Amerikane e Zemrës rekomandon që yndyrat e ngopura të mos kalojnë 6 për qind të kalorive ditore (11-13 gramë në ditë për një person që konsumon 2000 kalori). Një vezë ka vetëm 1.6 gram yndyrë të ngopur, ndërsa pjesa tjetër e yndyrave janë të shëndetshme.

Mund të ndihmojnë në menaxhimin e peshës

Mbipesha rrit rrezikun për kolesterol të lartë, humbja e peshës e ul. Një vezë ka 70 kalori e 6 gramë proteina, që ndihmojnë të ndihesh i ngopur. Studimet tregojnë se vezët, kur kombinohen me plan ushqimor që nuk përmban shumë kalori, ulin indeksin e masës trupore.

Sa vezë mund t’i hash pa rrezik?

Dikur këshillohej të mos kalohej 300 mg kolesterol në ditë, por sot nuk ka kufi të qartë.

“Mund të lexosh një studim që thotë se nuk ka problem të hash vezë, dhe një tjetër që sugjeron vetëm një në ditë,” ka thënë White.

Nëse ke diabet a tension të lartë, dietologët rekomandojnë jo më shumë se 3 të verdha vezësh në javë. Të bardhat nuk përmbajnë kolesterol dhe mund të hahen lirshëm. Nëse nuk ke faktorë rreziku për sëmundje kardiovaskulare, një vezë në ditë është përgjithësisht e sigurt.

Madje një studim i gjerë nuk gjeti dallime në rrezikun e vdekshmërisë mes atyre që hanin një vezë në ditë dhe atyre që nuk hanin fare.

“Nuk kemi ende prova të forta klinike që më shumë se dy vezë në ditë janë të sigurta për shëndetin”, ka shtuar White.

Si t’i hash vezët në mënyrë të shëndetshme?

Ha më shumë ushqim bimor: Sipas White dieta e pasur me ushqime bimore lidhet me më pak sëmundje kardiovaskulare.

Balanco vaktin: kombino vezët me fruta, perime, arra e drithëra.

Shto të bardhat: për më shumë proteina, përziej një ose dy të bardha me një vezë të plotë.

Zgjedh metoda më të shëndetshme gatimi: vezë të ziera, jo të skuqura me gjalpë apo dhjam.

Continue Reading

Shëndeti

Këto zakone pengojnë tretjen e shëndetshme

Published

on

Dhimbja e barkut është ankesë e zakonshme për shumë njerëz, por që ka një ndikim kryesor në cilësinë e jetës.

Sipas Cassandra Barns, dietologe: “Sistemi ynë i tretjes përbëhet nga disa pjesë, ku ndodhin procese të ndryshme të tretjes. Lloje të ndryshme të qelizave krijojnë substanca, duke përfshirë enzimat dhe acidet, të cilat udhëzojnë pjesët e tjera të tretjes të kryejnë procesin”.

Shpesh bëjmë disa gabime që janë fatale për tretjen dhe që sjellin problemet me dhimbjet e barkut dhe stomakut.

Ngrënia e vazhdueshme

Ngrënia e herëpashershme sjel efekt të dëmshëm të sistemit e tretjes, duke vënë stomakun në presion të madh. Shona Wilkinson, mjeke dietologe ka shpjeguar: “Nëse ju konsumoni ushqim herë pas here, stomaku nuk do të jetë në gjendje të prodhojë substancën e acidit në stomak, sepse enzimat dhe qelizat kërkojnë kohë për të prodhuar sasinë e nevojshme të acidit”.

Përtypja jo e rregullt

Procesi i përtypjes është i nevojshëm për të kthyer ushqimin në grimca të vogla. Këshillohet që çdo kafshatë të përtypet 30 herë sepse stomaku do të kryejë funksionin në mënyrën e duhur.

Mungesa e fibrave në ushqime

Fibrat janë komponenti jetik i çdo diete e cila ndihmon në parandalimin e kapsllëkut. Sipas Dr. Marilyn Glenville: “ Fibrat mund të shërbejnë si një antibiotik, duke stimuluar rritjen e baktereve miqësore, të nevojshme për sistemin e tretjes”.

Stresi

Mund të shkaktojë probleme serioze, duke nisur nga dhimbja e kokës deri tek presioni i lartë i gjakut. Stresi shkakton fryrje dhe probleme te funksionimit të sistemit të tretjes. Sipas mjekëve nuk duhet të konsumojmë ushqim kur jemi nën stres.

Mungesa e ushtrimeve fizike

Rrit ndjeshëm problemet e sistemit të tretjes, shpjegojnë mjekët. Sipas tyre duke lëvizur trupin gjatë ditës, stimulohet edhe tretja më e shpejtë e ushqimit, duke mos sjellë rëndime në stomak, apo duke shkaktuar dhimbje barku.

Përdorimi i shpeshtë antibiotikëve

Antibiotikët janë të nevojshme në luftën kundër infeksioneve, mirëpo mund të ndikojnë në zhdukjen e baktereve “ të mira” në zorrë si dhe në pamjaftueshmërinë e prodhimit të laktozës, i nevojshëm për procesin e tretjes. Këshillohet përdorimin e vitaminave të lehta.

Anashkalimi i djegies së stomakut

Ndjesia e djegies në stomak në mënyrë të vazhdueshme ka të bëjë me ulçerën. Nëse keni djegie stomaku ju nuk duhet të përdorni alkoolin, kafen, apo salcat pikante, në të kundërt gjendja juaj do të përkeqësohet.

Continue Reading

Të kërkuara