Histori

Historia e gruas më të njohur spiune!

Vera Atkins ishte lindur në Rumani në vitin 1908 nga një baba gjermano-hebre dhe një nënë britanike.

Published

on

Gjatë Luftës së Dytë Botërore, Vera Atkins rekrutoi dhe trajnoi qindra agjentë sekretë për të luftuar nazistët për Ekzekutivin e fshehtë të Operacioneve Speciale të Britanisë.

Ajo realizoi shumë role si spiune, duke përfshirë rekrutimin, trajnimin dhe planifikimin e operacioneve sekrete në Francë – dhe arriti të deshifrojë mesazhet e koduara gjermane që askush tjetër nuk mund t’i arrinte. Në të vërtetë, shërbimet e saj ishin aq mbresëlënëse saqë më vonë frymëzuan shkrimtarin Ian Fleming të krijonte sipas karakteristikave te Atkins personazhin “M” të romaneve te tij James Bond.

Vera Atkins ishte lindur në Rumani në vitin 1908 nga një baba gjermano-hebre dhe një nënë britanike. Në vitet e saj të hershme, Atkins jetonte në një pronë të madhe në Bukuresht. Ajo ndoqi shkollën në Paris ku studioi gjuhët moderne dhe më pas u trajnua në një kolegj sekretarie në Londër. Atkins nuk u martua kurrë dhe nuk kishte fëmijë.

Por u kthye përsëri në Bukureshtin kozmopolit, ku Atkins ra në kontakt me diplomatë të ndryshëm, përfshirë një ambasador gjerman anti-nazist në Rumani, i cili e futi atë në rrugën e saj të spiunazhit. Diplomatët që takoi më vonë gjithashtu e mbështetën kur ajo aplikoi për nënshtetësinë britanike.

Atkins qendroi në Rumani duke punuar si përkthyese në një kompani nafte deri në vitin 1937, kur ajo emigroi në Britani sepse në fund të viteve tridhjete, ne Rumani klima politike ishte bërë më fashiste dhe antisemitike.

Kur Ushtria Gjermane pushtoi Francën në 1940, Atkins hyri në luftën kundër nazizmit duke u bashkuar me degën franceze të Ekzekutivit te Operacioneve Speciale (SOE), një grup i rezistences së fshehtë që ishte pjesë e inteligjencës britanike.

SOE ishte formuar nga kryeministri britanik Winston Churchill në 1940, dhe njihej edhe si “Ushtria Sekrete e Churchillit”, sabotonte operacionet gjermane në Evropën e pushtuar duke përdorur taktika klandestine dhe agjentë të fshehtë.

Edhe pse Atkins ishte e punësuar në fillim si sekretare, ajo shpejt u ngrit në gradë – dhe u bë oficerja kryesore e inteligjencës për divizionin francez, menjehere pas shefit të saj, kolonelit Maurice Buckmaster.

Vera Atkins ishte ngarkuar me rekrutimin dhe dërgimin e agjentëve të fshehtë, korrierëve dhe operatorëve te pavarur në Francë. Ajo intervistonte agjentët e mundshëm në dhomat e rralla të hoteleve, i paralajmëroi ata për rreziqet e punës se tyre dhe u thoshte atyre se vetëm 50 përqind e tyre mbijetonin.

Ne rast se kapeshin mbi ta do te ushtroheshin tortura ekstreme para se te ekzekutoheshin.

Pasi Atkins i informonte dhe i pranonte agjentë të rinj, ajo i trajnonte ata për operacione te rrezikshme. Kjo përfshin gjithçka nga detajet në lidhje me spiunimin deri në trajtimin e eksplozivëve dhe mënyrën e jetesës në Francë pa krijuar dyshime.

Rekrutët vinin nga të gjitha fushat e shoqërisë, burra dhe gra, nga klasa më e ulët deri tek ata të klasës më te lartë. Ata përfshinin shoferë taksish dhe shkrimtarë, por ajo që të gjithë kishin të përbashkët ishte frëngjishtja e rrjedhshme dhe frika.

Atkins e mori seriozisht rolin e saj. Thuhet se ajo punonte 18 orë që nga trajnimi i rekrutëve, caktimin i veshjeve dhe furnizimeve të duhura dhe konfirmimi i dokumentacionit autentik.

Në fund të trajnimit, Atkins thërriste rekrutët për “çaj”. Atje, ajo u jepte atyre misionin dhe dokumentet e identitetit. Secili agjent shoqërohej nga vetë Atkins në aeroportin sekret në Britani ku i përcillte, shpesh për herë të fundit.

Vera Atkins dërgoi më shumë se 400 agjentë në këtë mënyrë. Mbi një e katërta e tyre nuk u kthyen më. Ajo dikur tha për ta, “Njerëzit e zakonshëm ndonjëherë zbulojnë pikat e forta krejt të papritura. Këta njerëz nuk kishin dyshime për rëndësinë e mposhtjes së nazizmit. Ata ndërmorën rreziqe duke e ndjerë se ishte detyrë; ata bënë një sakrificë vullnetare.”

Atkins punoi me SOE deri në fund të luftës. Edhe pse Winston Churchill mbështeti fuqimisht organizatën, kur u zëvendësua si kryeministër në 1945, ajo u shpërbë. Humbja e kaq shumë agjentëve gjatë luftës e ndoqi Vera Atkins për vite me radhë. “Unë nuk mund të braktis kujtesën e tyre,” tha ajo më vonë. Në kohën kur SEO u shpërbë, 118 agjentë të saj mungonin. Duke u ndjere fajtore, Atkins siguroi familjet e tyre se të gjithë agjentët e humbur do të merrnin përfundimisht njohjen zyrtare nga qeveria britanike dhe ajo arriti të gjurmonte çfarë kishte ndodhur me të gjithë, përveç njërit prej tyre.

Atkins ndoqi metodikisht shumë udhëzime dhe raporte të dëshmitarëve okularë për të tërhequr eshtrat e rekrutëve te saj të rënë. Atkins hetoi kampet e përqendrimit, intervistoi të mbijetuarit dhe kriminelët e luftës dhe u ul në gjykatat e krimeve të luftës. Ajo zbuloi se të paktën katër agjentë të kapur ishin djegur të gjallë. Atkins rrallë fliste për tmerret që kishte mësuar.

Në fillim të viteve pesedhjete, autori Ian Fleming filloi të botonte serinë e tij James Bond, e cila paraqiste një personazh të quajtur “M” dhe sekretaren e tij, Miss Moneypenny. Të dy personazhet u frymëzuan shumë nga Atkins dhe shefi i saj, Maurice Buckmaster. Fleming ishte njëkohësisht gazetar dhe oficer britanik i inteligjencës detare gjatë Luftës së Dytë Botërore. Ai ra në kontakt me një numër njerëzish të përfshirë në spiunazh që gjeten vetën në trillimin e tij, përfshirë Atkins, të cilin e njihte mirë.

Vera Atkins vdiq në Hastings, Mbretëria e Bashkuar, me 24 qershor 2000, pasi udhëhoqi një ushtri agjentësh të patrembur për te mirën dhe frymëzoi një legjion simpatizantësh në të gjithë botën./dritare.net

Nga Sokol Neçaj

Aktualitet

Trashëgimia evropiane në zemrën e Kosovës – UBT nderon Karl Gegën me ekspozitën më të madhe ndërkombëtare

Published

on

Në një ceremoni solemne, në Parkun Shkencor, Inovativ dhe Teknologjik të UBT-së në Lipjan, u zhvillua hapja e ekspozitës ndërkombëtare kushtuar gjeniut të inxhinierisë hekurudhore, Karl Gega, si dhe ceremonia qendrore e Global UBT Fest 2025.

Kjo ekspozitë ndërdisiplinare, e sjellë për herë të parë në Kosovë, përfaqëson një bashkëpunim unik midis UBT-së dhe partnerëve ndërkombëtarë nga Italia dhe rajoni.

Ngjarja mblodhi një mori personalitetesh të rëndësishme nga fusha e politikës, arsimit, diplomacisë, biznesit dhe arkitekturës. Të pranishëm ishin: Rektori dhe Presidenti i UBT-së, Prof. Dr. Edmond Hajrizi, Ministrja e Industrisë, Ndërmarrësisë dhe Tregtisë, Rozeta Hajdari, Deputetë të Kuvendit të Kosovës, Përfaqësues të institucioneve vendore dhe ndërkombëtare, Arkitektë nga Italia, profesorë dhe studentë të shumtë.

Në hapje të ceremonisë, Rektori Hajrizi theksoi rëndësinë strategjike të kësaj ekspozite për vendin tonë:

“Me këtë ekspozitë, jo vetëm që e nderojmë figurën e Karl Gegës, një prej inxhinierëve më të shquar të historisë evropiane, por njëkohësisht i japim një mesazh të qartë brezave të rinj: se vizioni, dijet dhe përkushtimi nuk njohin kufij. Qyteti i Mençur i UBT-së është hapësira ku historia takohet me inovacionin, dhe ku trashëgimia kulturore ndërlidhet me teknologjinë dhe të ardhmen”.

Prof. Lucia Nadin vlerësoi UBT-në si një partner të denjë evropian dhe përgëzoi të gjithë për punën e arritur deri më tani.

“Qëllimi i kësaj ngjarjeje është të bëjë të njohur figurën e Karl Gega-s, gjenialitetin e tij, sfidën e tij ndaj të pamundurës, këmbënguljen e tij për të mbrojtur idetë dhe projektet e veta – veçanërisht për të rinjtë: që ata të mësojnë, përmes njohjes së veprës së kësaj personaliteti të madh, se gjithçka mund të arrihet nëse, përveç ëndrrave dhe vizioneve, janë të vetëdijshëm për thellësinë e dijeve që duhet të zotërojnë – dhe që shpesh kërkojnë përpjekje për t’u fituar”, tha Nadin.

Sipërmarrësi shqiptar në Itali, Genc Podgorica, një nga kontribuuesit kyç për realizimin e kësaj ekspozite, u shpreh:

“Ky bashkëpunim është dëshmi se sa shumë mund të arrijmë kur lidhim rrënjët tona kulturore me përvojën dhe dijen ndërkombëtare. Karl Gega ishte vizionar – dhe të rinjtë e Kosovës meritojnë të inspirohen nga të tillë shembuj. UBT është duke krijuar një platformë të jashtëzakonshme që i bën të mundshme këto ura bashkëpunimi”.

Në përmbyllje të ngjarjes, UBT ndau certifikata mirënjohjeje për të gjithë ata që kontribuuan në realizimin e ekspozitës ndërkombëtare për Karl Gega. Rektori Hajrizi theksoi se këto certifikata nuk janë thjesht dokumente simbolike, por shprehje e një vlerësimi të thellë për punën dhe përkushtimin ndaj dijes dhe kulturës.

Ceremonia shënoi një moment të veçantë me këngët e kënduara nga studentët e Fakultetit Muzika Moderne, Prodhimi Digjital dhe Menaxhmenti.

Continue Reading

Histori

“Kur paqja dukej e mundur“

Published

on

Nga Enrico Franceschini

Nuk ka pasur gjithmonë luftë mes izraelitëve dhe palestinezëve. Ishte një periudhë në gjysmën e dytë të viteve nëntëdhjetë, kur unë isha korrespondent në Jerusalem, në të cilën procesi i paqes i nisur nga Rabini dhe Arafat jepte shpresë të madhe dhe atmosfera midis dy popujve të thirrur nga historia për të ndarë të njëjtën tokë, ishte paqësore.

Bashkëpunëtorim im palestinez largohej rregullisht nga Ramallahu, kryeqyteti i Territoreve Autonome të qeverisura nga Arafati në Bregun Perëndimor, për të ardhur me makinë me të dashurën e tij dhe notuar në plazhin e Tel Avivit, e më pas ndaleshin për darkë në breg të detit.

Shumë izraelitë shkonin për të bërë pazar në Bregun Perëndimor sepse produktet ishin më të lira. Më shumë se njëqind mijë palestinezë në ditë largoheshin nga Gaza për të punuar në vende të ndryshme izraelite. Dhe pelegrinët e krishterë, pasi vizitonin Varrin e Shenjtë brenda mureve të Qytetit të Vjetër, merrnin një autobus ose taksi për të parë Kishën e Lindjes së Krishtit në Betlehem.

Turizmi po lulëzonte, e ardhmja dukej premtuese, krijimi i një shteti palestinez të gatshëm për të jetuar në paqe dhe siguri reciproke përkrah Izraelit dukej i afërt.

Nuk ka rëndësi se kush ishte më përgjegjës për dështimin e këtij projekti dhe kthimin (për fat të keq, mjaft shpejt: ndërsa jetoja ende në Jerusalem) tek terrorizmi dhe lufta.

Por kujtimet e mia tregojnë se një zgjidhje e konfliktit është e mundur, pavarësisht se ekstremistët e shtyjnë atë. Megjithatë, si një udhëheqës izraelit ashtu edhe një udhëheqës palestinez duhet të dëshirojnë të arrijnë në zgjidhje. Duhen dy për të kërcyer tangon, siç thotë një shaka e vjetër, dhe gjithashtu për të bërë paqe mes armiqve./bota.al

Continue Reading

Histori

George Washington u këshillua ta shpallte veten sundimtar të SHBA-së, por refuzoi

Published

on

Gjenerali George Washington para 240 vjetësh ishte komandanti i Ushtrisë Kontinentale dhe më 4 dhjetor 1783, u takua me oficerët e tij të lartë në një tavernë të Nju Jork-ut për t’u lënë lamtumirën.

Oficerët ishin të emocionuar ngaqë gjenerali Washington nuk ishte vetëm komandanti, por edhe heroi i tyre.

Historianët thonë se disa nga oficerët e këshilluan që ta shpallte veten sundimtar të Shteteve të Bashkuara. Ata e siguruan se do të kishte edhe mbështetjen e ushtarëve.

Washington hodhi poshtë idenë si të gabuar, duke thënë se nuk dëshironte asgjë tjetër veçse të kthehej në plantacionet e tij në Mount Vernon në Virgjinia.

Megjithatë, katër vjet më vonë ai doli përsëri në skenë, jo si sundimtar fuqiplotë, por si presidenti i parë i zgjedhur i Shteteve të Bashkuara të Amerikës.

Continue Reading

Histori

Sot ditëlindja e Enver Hoxhës, çfarë dihet për fëmijërinë e tij

Ai ishte djalë i një familjeje modeste gjirokastrite.

Published

on

Enver Hoxha ishte djalë i një familjeje modeste gjirokastrite. Ai besohet se ka lindur më 16 tetor 1908 në lagjen Palorto, në familjen e Halil dhe Gjyle Hoxhës. Pavarësisht se 16 tetori ishte festa e ditëlindjes së tij, kërkimet dokumentare për të janë të rrëmujshme.

Në Arkivin Qendror të Shtetit në Tiranë, për Enver Hoxhën, janë shënuar 5 ditëlindje të ndryshme. Regjistri i bashkisë Gjirokastrës, nr. 6, fleta 75 shënimet për lagjen “Teqe-Meçite-Hazmurat”, shënon se Enver Hoxha, ka lindur më 12 maj 1908.

Shënimi sqaron se prindërit e tij janë Halil (babai) dhe Gjylo (nëna)”. Në Liceun e Korçës, Hoxhës i janë shënuar dy ditëlindje: 17 qershor dhe 3 tetor (vitet 1929 e 1930).

Në Francë, figuron me ditëlindje 3 tetor ndërsa gazeta “Bashkimi” 1946 vendoste si ditëlindje 3 shtatorin. 16 Tetori, ditëlindja që ai festonte vetë u bë publike në gazetën Bashkimi më 16 tetor 1947. Por këto të dhëna s’kanë luajtur ndonjë rol në biografinë e tij. Janë me gjasë produkt i kaosit që shoqëronte Shqipërinë në atë kohë.

Ai kishte një vëlla më të madh të quajtur Beqir, i cili vdiq në moshë të re nga tuberkulozi, dhe tre motra Fahrien, Haxhon dhe Sanijen.

Enver Hoxha e kaloi fëmijërinë dhe adoleshencën e tij në dy qytete të Shqipërisë, në Gjirokastër dhe në Korçë.

Gjirokastra luajti rol pothuajse modest në formimin e tij, ndërsa Korça është qyteti ku ai u formua vërtet. Transferimi i Hoxhës në Korçë ndodhi në mbarim të vitit të dytë liceal.

Në tetor 1930, Enver Hoxhës iu dha një bursë nga qeveria e Zogut për të studiuar biologji në Fakultetin e Shkencave të Natyrës të Universitetit të Montpeljesë, Francë.

Në korrik të vitit 1936, Enver Hoxha kthehet përfundimisht në Shqipëri. Për disa ai drejtoi Shqipërinë me nder për 40 vite, kurse për pjesën tjetër, Hoxha sundoi Shqipërinë gjatë kësaj periudhe. Ai ishte kryetar i Frontit Demokratik të Shqipërisë dhe komandant i përgjithshëm i forcave të armatosura nga viti 1944 deri në vdekjen e tij.

Ai shërbeu si kryeministër i Shqipërisë, 1944-1954 dhe në kohë të ndryshme ka shërbyer si ministër i jashtëm dhe si ministër i mbrojtjes.

Vitet e fundit të jetës ishin rënduar për Hoxhën për shkak të diabetit që i ishte diagnostikuar shumë vite më parë. Fillimi i prillit do të shënojë edhe fundin e jetës së tij. Pasi i janë paralizuar këmbët edhe goja, pëson një ishemi më 9 prill 1985 vdes më 11 prill 1985.

Continue Reading

Të kërkuara