Kulturë
Himni i sakrificës: Vinçenc Prennushi dhe vepra e tij e paharrueshme
Muzeu Historik Kombëtar nderoi sot figurën e shquar të Vinçenc Prennushit (1885-1949), një personalitet shumëdimensional i Kishës Katolike, që ka lënë një ndikim të thellë në kulturën dhe historinë shqiptare. Prennushi ishte klerik, publicist, poet, mbledhës i folklorit dhe përkthyes, dhe një nga figurat më të rëndësishme të epokës së tij.
Lindur në Shkodër, ai ndjek shkollën françeskane dhe seminarin e Troshanit, ku forcoi bazat e tij të edukatës fetare dhe intelektuale. Në vitin 1908, përfundoi studimet e larta për filozofi dhe teologji në Insbruk të Austrisë dhe u shugurua meshtar. Pas kthimit në Shqipëri, Prennushi u angazhua në arsim dhe administratë, duke mbajtur postin e mësuesit dhe më pas të drejtorit të Kolegjit Françeskan në vitin 1920.
Një kontributor i rëndësishëm i letërsisë shqiptare, ai mori pjesë në Komisionin Letar Shqiptar të Shkodrës dhe drejtoi dy revista të njohura: “Zani i Shna Ndout” gjatë viteve 1918-1929 dhe “Hyllin e Dritës” nga 1921 deri në 1924. Vepra e tij më e rëndësishme është përmbledhja përshpirtëshme “Gjeth e lule” (1924, 1931), që fitoi popullaritet të madh për thellësinë dhe ndjeshmërinë e saj.
Në vitin 1936, ai u emërua ipeshkëv i Dioqezës së Sapës dhe më pas arkipeshkëv i Durrësit e i Tiranës në vitin 1940. Pas vitit 1944, Prennushi u tërhoq në fshatin Delbnisht të Laçit dhe, në vitin 1946, ai mori udhëheqjen e Kishës Katolike Shqiptare.
Në vitin 1945, ai ishte një nga anëtarët themelues të Lidhjes së Shkrimtarëve. Megjithatë, pas vitit 1947, ai u arrestua dhe u dënua me 20 vjet punë të detyrueshme. Vdekja e tij ndodhi në burgun e Durrësit, duke e bërë një martir të Kishës Katolike dhe një figurë të pavdekshme në historinë shqiptare./UBTNews/
Në edicionin e radhës të programit “Në bisedë / In Conversation”, Heritage Space mirëpret për herë të parë në Prishtinë shkrimtaren dhe dramaturgen shqiptaro-amerikane Ledia Xhoga.
Ajo do të zhvillojë një diskutim me shkrimtaren dhe përkthyesen Doruntina Vinca, i cili do të fokusohet në romanin e saj të parë, “Keqkuptimi”, i nominuar në listën e gjatë për Booker Prize 2025.
Romani “Keqkuptimi” trajton trashëgimitë e errëta familjare dhe të vendlindjes, si dhe kufirin delikat mes dhembshurisë dhe vetëmbrojtjes.
Në qendër të ngjarjes është një përkthyese shqiptare në Nju Jork, qnjë përfshihet në historinë e një të mbijetuarit të torturave në Kosovë.
Duke u përballur me makthet e klientit e përpjekjet për t’i ndihmuar të tjerët, nis të përjetojë ringjalljen e kujtimeve të mohuara prej kohësh.
Ledia Xhoga, e lindur në Tiranë dhe aktualisht me banim në Bruklin dhe Catskills, ka fituar me këtë roman New York City Book Award, ndërsa është finaliste edhe për Center for Fiction First Novel Prize. Shkrimet e saj janë botuar në platforma prestigjioze si Electric Literature, Lit Hub, Brooklyn Rail, Large Hearted Boy, Intrepid Times, Hobart dhe revista të tjera letrare.
Doruntina Vinca—shkrimtare, hulumtuese dhe përkthyese nga Prishtina, me bazë në Tiranë notohet për punën e saj mbi gjuhën, letërsinë feministe dhe mënyrat se si teksti krijon forma të reja të shpërndarjes së dijes.
Ngjarja organizohet në kuadër të platformës Heritage Space, e zbatuar nga CHwB Kosova, e mbështetur nga Qeveria Suedeze, duke ofruar mundësi të veçantë për publikun me një nga zërat më të rëndësishëm të letërsisë bashkëkohore shqiptaro-amerikane. /A.Z/UBT News/
Në kuadër të temës “Personalitete të shquara” dhe në shënim të Ditës Ndërkombëtare të të Drejtave të Fëmijëve, Posta e Kosovës ka lëshuar sot në qarkullim një emision të ri pullash postare, i dedikuar dy prej figurave më të rëndësishme të letërsisë shqipe për fëmijë: Rifat Kukajt dhe Ymer Elshanit.
Rifat Kukaj (1938–2005) ishte mësues, poet dhe dramaturg, i njohur për stilin e thjeshtë, por të ngarkuar me emocione dhe simbolikë.
Ai krijoi një botë të veçantë letrare për fëmijët, duke lënë pas vepra të paharrueshme si: “Xhuxhi nga Taxhuxhi”, “Lepuri me pesë këmbë”, “Bardhi e Mirushja”, “Rrasa e zogut”, “Shkrepi i diellit”, “Vjollca magjike” dhe shumë poezi të tjera.
Ymer Elshani (1948–1999) ishte poet, prozator dhe kritik letrar, i cili krijoi edhe në fushën e letërsisë për fëmijë, duke sjellë një botë të pasur imagjinare dhe ide të ndjeshme.
Ndër veprat e tij më të njohura renditen: “Çka ëndërrojnë lulet”, “Plaku me violinë”, “Unaza magjike”, “Ndodhitë e hundëkarotës” dhe “Guri i çmueshëm”. Ai u nda nga jeta si martir gjatë luftës në Kosovë, ndërsa pas përfundimit të saj, e bija, Teuta Elshani, botoi disa nga dorëshkrimet e tij të mbetura.
Ky emision i ri i pullave postare vjen si një nderim për kontributin e tyre të jashtëzakonshëm në letërsinë për fëmijë dhe për pasurimin e kulturës shqiptare.
“BE të jetë e barabartë”, eurodeputeti: Të shqyrtohet aplikimi i Kosovës në BE
KQZ: Zgjedhjet e 28 dhjetorit organizohen me afate të shkurtra kohore
Studimi i ri: Omega-3 nuk jep përfitime për diabetikët
Presioni për t’u martuar! Demi Lovato tregon për sfidën personale
Marramendja që paralajmëron goditjen në tru, si ta identifikoni?
30 vite nga nënshkrimi i Marrëveshjes së Dejtonit
SHBA bojkoton samitin G20 në Afrikën e Jugut
Dita Botërore e Televizionit
Google Maps prezanton funksionin inteligjent për gjetjen e karikuesve të lirë
-
Lajmet3 months agoProfesori i UBT-së, Bahri Gashi, pjesë e rrjetit prestigjioz ndërkombëtar të recensimit shkencor në Taylor & Francis
-
Aktualitet4 weeks agoProfesoresha e UBT-së, Marigona Bekteshi-Ferati, fituese e bursës prestigjioze Fullbright Visiting Scholar, Profesor Vizitor dhe Post Doktoraturë
-
Rajoni2 months agoPolicia, FSK-ja dhe Shërbyesit Civilë përfitojnë bursë 20 për qind në programet Master Shkenca Politike dhe Studime të Sigurisë në UBT
-
Vendi3 months agoVotoni për UBT-në dhe Rektorin Hajrizi në Triple E Awards: Dy nominime të reja ndërkombëtare për institucionin dhe Kosovën