Kulturë

Hasan Tahsini, shkencëtari dhe veprimtari i çështjes kombëtare

Published

on

Hasan Tahsini, një nga figurat më të ndritura të Rilindjes Kombëtare Shqiptare, ka lënë një pasuri të jashtëzakonshme intelektuale dhe kombëtare. Lindi më 7 prill të vitit 1811, në fshatin Ninat të Konispolit, një krahinë që do t’i jepte atij ndjeshmërinë ndaj vlerave të kulturës dhe historisë shqiptare. U formua si një mendimtar i shquar dhe një figurë e rëndësishme jo vetëm për Shqipërinë, por edhe për gjithë Perandorinë Osmane, në të cilën jetoi dhe veproi.

Qysh në moshë të re, Hasan Tahsini e nisi rrugën e dijes, duke ndjekur mësimet e para në vendlindje, e më pas duke vazhduar studimet në medresetë më të njohura të Stambollit. Ai u dallua si një student i shquar, me një pasion të jashtëzakonshëm për filozofinë, astronominë, matematikën dhe psikologjinë, dhe shpejt arriti të ngjitej në shkallët e dijeve të larta. Gjatë kësaj periudhe, ai filloi të zhvillonte ide të thella për përparimin e shoqërisë dhe emancipimin e individëve përmes arsimit dhe dijeve shkencore.

Në vitin 1870, Hasan Tahsini u emërua rektor i parë i Universitetit të Stambollit, një ngjarje që pasqyronte rëndësinë e tij si një nga mendimtarët më të mëdhenj të kohës. Ky universitet ishte një institucion që shënoi një hap të madh për përhapjen e dijes dhe kulturës në Perandorinë Osmane, dhe Tahsini ishte njeriu që e udhëhoqi atë drejt një rruge të re, që kishte për synim modernizimin dhe zhvillimin shkencor të shoqërisë osmane. Megjithatë, veprimtaria e tij për përhapjen e dijes, që ishte në kundërshtim me autoritetet shtetërore dhe fetare të kohës, shkaktoi mjaft tensione. Pasi u përball me kundërshtimin e fuqishëm të grupeve konservatore, ai u shkarkua nga detyra e rektorit dhe u përzunë nga universiteti.

Ndonëse iu mohua mundësia për të vazhduar punën e tij në këtë institucioni të shquar, Hasan Tahsini nuk e ndaloi kurrë angazhimin e tij për shkencën dhe përpjekjet atdhetare. Ai ishte një veprimtar i pasionuar i Rilindjes Kombëtare, duke u angazhuar në krijimin e shoqërive që kishin për qëllim përhapjen e diturisë midis shqiptarëve dhe hartimin e një alfabeti të ri të gjuhës shqipe. Kjo periudhë e veprimtarisë së tij është njëkohësisht një periudhë e luftës për identitetin dhe kulturën kombëtare të shqiptarëve, një përpjekje që ai e zhvilloi me pasion dhe guxim. Në vitin 1860, në bashkëpunim me atdhetarë të tjerë të shquar, si Kostandin Kristoforidhi, ai mori pjesë në përpjekjet për të krijuar një alfabet të njëjtë dhe të përbashkët për shqiptarët, një hap kyç për ruajtjen dhe zhvillimin e kulturës kombëtare.

Për shkak të angazhimit të tij të palodhur, Hasan Tahsini u përball me persekutime të shumta. Ai u burgos dhe u persekutua nga autoritetet osmane dhe nga ata që ishin kundër përparimit dhe lirisë intelektuale. Por, pavarësisht këtij presioni, ai nuk u dorëzua. Veprimtaria e tij intelektuale dhe atdhetare vazhdoi, duke u shndërruar në një udhërrëfyes për brezat që erdhën pas tij. Hasan Tahsini mbeti një simbol i qëndrueshmërisë dhe i forcës mendore për të ndjekur rrugën e dijes dhe të lirisë, pavarësisht pengesave që i vendosnin pushtetet e kohës.

Në pasuritë e tij intelektuale, ai la një trashëgimi të qëndrueshme për shqiptarët dhe për mbarë botën perëndimore, që sot e kësaj dite shërben si një burim frymëzimi për të rinjtë që duan të arrijnë kulmet e dijes dhe të kontribuojnë për zhvillimin e shoqërive të tyre./UBTNews/

Continue Reading

Magazinë

Çorapja e ndotur e Michael Jacksonit shitet në ankand për një shifër të çmendur

Published

on

Një çorape e veshur nga Michael Jackson gjatë koncertit të tij në vitin 1997 në Nisë është shitur në ankand në Nîmes për 6,200 euro – më shumë se dyfishi i vlerës së saj të vlerësuar prej 3,000-4,000 eurosh. Ofertat filluan nga 2,500 euro.

Çorapja, e mbuluar me kristale të vogla, u mor nga një teknik zëri pas shfaqjes më 27 qershor 1997. Ankandi u zhvillua në Hôtel des Ventes de Nîmes, megjithëse blerësi mbetet anonim.

Sendet e Jacksonit kanë qenë prej kohësh të shtrenjta. Xhaketa e tij ikonike Thriller u shit për 1.8 milionë dollarë në vitin 2011, ndërsa doreza e tij prej kristali Swarovski u shit për 350,000 dollarë në vitin 2009.

Edhe këpucët e përdorura gjatë provës së tij të parë të ecjes ‘moonwalk’ u shitën për 75,000 dollarë.

Edhe një herë, trashëgimia e Jacksonit dëshmon se është e përjetshme – edhe një çorape e vetme mund të bëhet një pjesë e historisë së muzikës.

Continue Reading

Lifestyle

Këshilla për nënat e reja që mëngjesi të jetë më pak stresues

Published

on

Për nënat e reja mëngjesi është mjaft stresues.

Rreth ¼ e nënave të anketuara e shohin mëngjesin dhe vrapin për të çuar fëmijët në shkollë më stresuese se vizita nga prindërit ose të afërmit në mbrëmje.

Ne jemi të gjithë në të njëjtën barkë duke qenë se askush nuk ka nevojë të ndjehet i dështuar si prind.

Këshilla kryesore është të filloni përgatitjet një natë më parë. Ju mund të reduktoni ndjeshëm kaosin në mëngjes duke filluar me përgatitjen e disa gjërave si p.sh: të bëni drekën, të të bëni gati çantat e fëmijëve, të nxirrni dhe të bëni gati rrobat e fëmijëve. Kjo duhet të jetë pjesë e rutinës së përditshme të secilit.

Për nënat ndihmon gjithashtu të shkojnë për të fjetur me kokën më të lehtë nga problemet, duke menduar të paktën që mund ta marrin shtruar të nesërmen.

Gjëja e dytë, që duhet bërë është të ngrihesh më herët se të tjerët për të bërë kafen, mëngjesin.

Continue Reading

Magazinë

Filmi “Heldin” me aktorin shqiptar Ridvan Murati bëhet pjesë e platformës Netflix

Published

on

Një tjetër sukses i kinematografisë evropiane që përfshin talent shqiptar tashmë është pjesë e gjigantit të transmetimit online, Netflix.

Filmi “Heldin” (titulli në anglisht: Late Shift), ku rolin e njërit prej personazheve e luan aktori i njohur shqiptar Ridvan Murati, është bërë zyrtarisht pjesë e katalogut të kësaj platforme. Ridvan Murati, një emër i njohur i skenës teatrore dhe kinematografisë në Zvicër, sjell në këtë projekt tjetër interpretim të fuqishëm, duke përforcuar praninë dhe ndikimin e aktorëve shqiptarë në produksionet ndërkombëtare me peshë.

Filmi është dramë intensive e 2025, me regji të Petra Volpe, dhe përqendrohet në personazhin Floria, një infermiere kirurgjie në një spital zviceran, e cila përballet me sfida gjatë një ndërrimi të vonë.

Teksa ndihmon një nënë në gjendje kritike, një paciente të moshuar e pacient privat kërkues, një gabim i rëndë kërcënon t’i rrëzojë të gjithë përpjekjet e saj.

“Heldin” është bashkëprodhim mes Zvicrës dhe Gjermanisë dhe pati premierën botërore në seksionin Berlinale Special Gala të edicionit të 75-të të Festivalit Ndërkombëtar të Filmit në Berlin, më 17 shkurt 2025. Pas premierës, filmi u lansua edhe në kinematë zvicerane më 27 shkurt.

Për Ridvan Murati, i cili jeton e vepron prej vitesh në Zvicër, përfshirja në projekt të tillë ndërkombëtar, është dëshmi e vlerësimit të talentit në kinemanë europiane. Ai vazhdon të përfaqësojë me dinjitet artistët shqiptarë në skenën ndërkombëtare dhe t’u japë zë rrëfimeve me dimension njerëzor dhe emocional.

Për publikun shqiptar, prania e “Heldin” në Netflix është mundësi për të parë një prodhim cilësor, që sjell në vëmendje jo vetëm sfidat e sistemit shëndetësor, por fuqinë e individit për të përballuar situata të jashtëzakonshme — dhe këtë herë, me një emër shqiptar në kastin e tij.

 

Continue Reading

Kulturë

Promovohet vepra monumentale “Mapping Ethnic Albania”

Published

on

U promovua vepra monumentale “Mapping Ethnic Albania”, të autorit dhe diplomatit të shquar, Bejtullah Destani.

Ky libër përmbledh mbi 200 harta historike të trojeve shqiptare dhe dokumente të rralla nga arkivat më të mëdha evropiane, duke dokumentuar rrënjët tona.

Një botim i rëndësishëm që sjell në fokus hartëzimin historik, etnik dhe gjeopolitik të trojeve shqiptare ndër shekuj.

Libri paraqet një përmbledhje të pasur me harta, dokumente historike dhe analiza shkencore që dëshmojnë për shtrirjen e popullsisë shqiptare në hapësirat ballkanike, duke sfiduar shpeshherë narrativat zyrtare dhe historitë e manipuluara.

Continue Reading

Të kërkuara