Shëndeti

Goditja në tru: Shkaku, simptomat dhe si duket saktësisht trajtimi?

Zakonisht ndodh papritur dhe shoqërohet me një sërë simptomash të ndryshme që duhet të përgjigjen menjëherë.

Published

on

Goditja në tru është vdekja e indit për shkak të ndërprerjes së qarkullimit të gjakut dhe dërgimit të dobët të oksigjenit në tru ose për shkak të këputjes së një ene gjaku.

Zakonisht ndodh papritur dhe shoqërohet me një sërë simptomash të ndryshme që duhet të përgjigjen menjëherë.

Shumë njerëz që përjetojnë një goditje pas disa kohësh vazhdojnë të jetojnë normalisht me disa ndryshime të rëndësishme të jetës.

Çfarë e shkakton një goditje në tru?

Ka dy lloje të goditjes, infarkti ishemik dhe infarkti hemorragjik. Me ishemike, furnizimi me gjak i një pjese të trurit ndërpritet për shkak të bllokimit të një ene gjaku. Në një goditje hemorragjike, ena e gjakut shpërthen dhe parandalon rrjedhjen normale të gjakut. Rreth 85 për qind e goditjeve në tru janë ishemike.

Shkaku më i zakonshëm i dëmtimit të enëve të gjakut në tru që çon në një goditje është arteroskleroza, një sëmundje që çon në formimin e yndyrave, mpiksjes dhe kalciumit në enët e gjakut që çon në bllokimin ose dobësimin e murit të enëve të gjakut.

Ka disa faktorë që mund të ndikojnë në shfaqjen e një goditjeje, dhe këta përfshijnë një dietë të varfër, në të cilën mbizotërojnë ushqimet tepër të kripura dhe shumë yndyrë. Përveç kësaj, pasiviteti fizik, konsumimi i tepërt i alkoolit, pirja e duhanit, mosha dhe gjenetika.

Goditja në tru është më e zakonshme te gratë dhe të moshuarit dhe mund të ndodhë edhe te njerëzit që kanë probleme të tjera shëndetësore si sëmundjet e zemrës, diabeti, çrregullimet e koagulimit të gjakut, presioni i lartë i gjakut ose kolesteroli i lartë.

Një numër shumë më i madh i grave se sa burrave vdesin nga goditjet në tru dhe sëmundjet kardiovaskulare.

Si të njohim një goditje në tru?

Edhe pse shumica e simptomave të një goditjeje janë të njohura, disa njerëz ende nuk reagojnë menjëherë kur ato ndodhin, duke përkeqësuar kështu pasojat që lindin pas saj. Sa më shpejt të kërkohet ndihma, aq më e lehtë dhe më e shpejtë do të jetë vetë shërimi. Vetë simptomat shfaqen në pjesën e trupit që kontrollohet nga pjesa e dëmtuar e trurit.

Kjo do të thotë, goditjet shpesh dëmtojnë vetëm njërën anë të trurit dhe simptomat shfaqen më pas në anën tjetër të trupit. Kështu, një goditje në tru përfshin:

– paralizë e një pjese të trupit

– probleme me të folurin

– ndjesi shpimi gjilpërash ose dobësi në duar, fytyrë, këmbë në njërën anë të trupit

– konfuzion dhe çorientim

– ndryshime të papritura në sjellje

– probleme me shikimin

– probleme me ecjen

– humbje e ekuilibrit

– marramendje dhe dhimbje koke të forta

– të përziera dhe të vjella

– konvulsione

Te femrat mund të shfaqen simptoma shtesë specifike, të cilat shpesh ngatërrohen me simptoma të një sëmundjeje tjetër, përkatësisht: të fikët, dobësi, gulçim, halucinacione, lemzë dhe dhimbje.

Duke reaguar sa më shpejt që të jetë e mundur, parandalohen dëmtimet e përhershme të trurit, paaftësia dhe vdekja.

A mund të parandalohet goditja në tru?

Ndryshimet e jetës dhe shmangia e rreziqeve dhe shkaqeve të mundshme të goditjes në tru mund të zvogëlojë rrezikun e shfaqjes së saj.

Ndërprerja e duhanit ose pirja e alkoolit, humbja e peshës së tepërt, ndryshimi i dietës dhe kontrollet e rregullta me një mjek, presioni i gjakut, sheqeri, kolesteroli dhe analizat e rregullta të gjakut mund të jenë të dobishme.

Si diagnostikohet një goditje në tru?

Përveç treguesve dhe simptomave të qarta, një goditje në tru ose ashpërsia e saj mund të diagnostikohet me analiza gjaku, CT dhe rezonancë magnetike të kokës, ekzaminim EKG, ultratinguj karotide dhe ultratinguj të zemrës.

Si trajtohet një goditje në tru?

Trajtimi varet nga shkaku i goditjes në tru dhe ndikimi i tij në trup, cila pjesë e trupit është më e prekur dhe në çfarë mase është prekur.

Në disa situata, do të jetë e nevojshme të shkoni në terapi të caktuara fizike, ushtrime të të folurit, prezantimin e disa aktiviteteve fizike. Është gjithashtu e rëndësishme që të gjithë pacientët të marrin terapitë e përshkruara.

Continue Reading

Shëndeti

Kafe apo çaj, cili më i mirë?

Published

on

Si çaji edhe kafja zënë një vend të rëndësishëm në dietën ushqimore të gjithsecilit. Por, cila është më e shëndetshme?

Ja disa fakte për të dyja:

Çaji – I pasur me antioksidantë. Njërëzit që e pinë kanë rrezik më të vogël për t’u prekur nga sëmundjet e zemrës, çaji është i njohur për ndikimin pozitiv në shëndetin e trurit. Një studim, ka gjetur se njerëzit që pinin më shumë se dy gota çaji të gjelbër në ditë kishin mundësi më të ulët për të humbur kujtesën në moshë të re, në krahasim me njerëzit që pinin më pak se tre gota çaji në javë.

Pirja është i lidhur me anti­plakjen, qelizat e personave që pinë çaj rregullisht, kanë moshë mëtë re biologjike, krahasuar me ata që nuk pinë.

Kafeja – Ata që pinë 3­5 filxhanë kafe në ditë, kanë më pak gjasa të vdesin para kohe krahasuar me ata që pinë pak. Kafja është burim i pasur me antioksidantë, konsumi i rregullt i saj ka qenë i lidhur me mbrojtjen kundër diabetit tip 2, parkinsonit dhe disa lloje të kancerit.

Substancat natyrore që ndodhen në kafe pa filtër (që do të thotë e zierë a ekspres) ndikojnë në rritjen e nivelit të kolesterolit në gjak. Dëmet që sjell kafja janë të lidhura me kafeinën, e cila është më e lartë se në çaj.

Nëse keni tension të lartë, duhet të kufizoni konsumimin e kafeinës pasi mund të keni probleme me presionin e gjakut, dy ose më shumë filxhanë kafe në ditë rrisin rrezikun e sëmundjeve të zemrës. /UBT News/

Continue Reading

Shëndeti

Kujdes nga alkooli, ja dëmet që i shkakton

Published

on

Përveç duhanit një ves tjetër i dëmshëm është edhe alkooli. Ky ves është shkaktar i një vargu të gjerë sëmundjesh, duke filluar që nga aparati tretës, mëlçia, pankreasi e deri në dëmtime të pakthyeshme të sistemit nervor qendror.

Në mëlçi, alkooli i konsumuar, shkakton dëmtime të qelizave hap-atike, dëmtim që rritet në kohë duke u varur nga doza e konsumuar përditë dhe nga veçoritë fiziologjike të individit.

Sasia e rrezikshme alkoolit është ajo prej 20-40 gramë alkooli etilik, përdorimi 100-150 gramë alkool në ditë, çon brenda një periudhe 10-vjeçare në cerozë. Për shkak të fiziologjisë, femrat dëmtohen shumë me shpejt se meshkujt për të njëjtën sasi alkooli të konsumuar.

Njerëzit që pinë prej vitesh alkool, që nuk ndiejnë gjë, një ditë gjenden para një fakti të hidhur. Mëlçia ka marrë fund duke u kthyer në mëlçi cerotike ose kanë shqetësime të lehta që nuk ia vënë veshin, por bëjnë puthjen e parë me vdekjen. Edhe pankreasi pëson dëmtime nga alkooli.

Përdorimi zgjatur i alkoolit e dëmton në mënyrë kronike pankreasin deri në atë shkallë sa nuk arrin të sekretojë sasinë e duhur të enzimave për të kryer procesin e tretjes së ushqimeve. Konsumimi i 20-50 gramë alkool etilik (100 ml raki) në ditë është i aftë të dëmtojë, ndërsa pirja e 100 gramë alkooli etilik apo 2 litra birrë, për një periudhë 6-12 vjet jep në mënyrë të sigurt dëmtime të pankreasit.

Konsumimi për një kohë të shkurtër i sasisë së madhe rrezikon për pankretit akut që çon deri në rrezikimin e jetës. Alkooli shkakton gjendjen e të dehurit, që sistemi nervor qendror s’arrin të kontrollojë veprimet e vullnetshme, apo të pavullnetshme të personit në fjalë.

Dëmi më i madh vjen nga përdorimi afatgjatë. Për çdo 1 litër alkool, vdesin 1000-2000 qeliza, të pari kthyeshme të trurit. Përdoruesit kronikë të alkoolit, me kohë e çojnë personin drejt demencës (skizofreni, marrëzi), degjenerimit mendor etj.

Pra, alkooli dëmton pa përjashtim të gjitha organet e trurit. /UBT News/

Continue Reading

Shëndeti

Kollitja e fëmijës suaj: ​Çfarë duhet të dijë çdo prind?

Published

on

Kollitjet janë simptomat më të shpeshta të sëmundjeve fëmijërore e kanë një zë të keq nganjëherë, por ato nuk janë simptoma të ndonjë gjendje serioze.

Kollitja është një refleks, që ndihmon pastrimin e rrugëve të frymëmarrjes në fyt e gjoks. Për shkak të kollitjes fëmija duhet të paraqitet te mjeku e duke njohur llojet e ndryshme të tyre ju ndihmojnë t’i kontrolloni e të dini kur t’i drejtoheni mjekut.

Llojet dhe domethëniet e kollitjeve

Kollitja “ulërimë” Është pasojë e inflamacioneve ose ënjtjeve në rrugët e sipërme të frymëmarrjes. Shkaktohet nga inflamacionet e laringut e trakesë, që shkaktohen nga alergjitë, ndryshimet në temperaturë gjatë natës, apo mund të jetë edhe si pasojë e ndonjë infeksioni viral.

Kolla e mirë

Është emër, që i referohet pertussisit, infeksion i traktit respirator i shkaktuar nga bakterja Bordetella Pertussis. Sëmundja karakterizohet me kollitje që përfundojnë me britma kur fëmija merr frymë. Simptomat tjera: Shkuarje të hunëve, teshtitjet, kollë të butë dhe ethe.

Kolla me gulçitje

Kur kolla shoqërohet me zë gulçimës kur fëmija nxjerr frymën, është shenjë e inflamimit të rrugëve të poshtme të frymëmarrjes. Ekziston mundësia, që rrugët e poshtme të jenë të bllokuara nga ndonjë trup i huaj ose mukus nga ndonjë infeksion respirator.

Kollitja gjatë natës

Shumica e kollitjeve përkeqësohen natën për shkak se sekreti nga hunda e sinuset kalon në fyt duke ngacmuar refleksin e kollitjes përderisa fëmija është i shtrirë. Astma shkakton kollitje sepse rrugët e frymëmarrjes janë më të ndjeshme dhe më të ngacmueshme gjatë natës.

Kollitja gjatë ditës

Alergjitë, astma e ftohja respiratore janë shkaktarët e zakonshëm të kollitjes. Ajri i ftohtë i përkeqëson këto kollitje, që zhduken kur fëmija është në gjumë ose duke pushuar. Keni kujdes nga ftohësit e ajrit, kafshët shtëpiake ose duhani të mos e shkaktojnë kollitjen e fëmijës suaj.

Kolla me vjellje

Fëmijët kollin aq shumë saqë nxisin refleksin e vjelljes. Shpesh kjo nuk paraqet shenjë alarmi nëse vjellja nuk vazhdon. Nëse fëmija ka kollë nga ftohja ose astma, mund të ketë mukus i cili shkon në lukth e shkakton mundim.

Kolla me ethe

Nëse fëmija ka kollë, temperaturë mesatare dhe rrjedhje nga hundët, ekzistojnë mundësitë të jetë ftohur. Kollitja me temperaturë 39 gradë ose më lartë nënkupton se fëmija është i prekur nga pneumonia, sidomos nëse është i plogët e merr frymë shpesh.

Kolla e vazhdueshme

Kollitjet e shkaktuara nga ftohjet zgjasin me javë, veçanërisht nëse fëmija ftohet shpesh. Astma, alergjitë ose ndonjë infeksion kronik në sinuse ose rrugët e frymëmarrjes, mund të jenë përgjegjës për këto kollitje që zgjasin. Nëse kolla zgjat tre javë, dërgojeni fëmijën te mjeku. /UBT News/

Continue Reading

Shëndeti

A është çokollata e mirë për shëndetin e zemrës?

Published

on

Për qindra vjet, njerëzit i janë drejtuar çokollatës për të rritur shëndetin e zemrës. Në vitet 1500, njerëzit indigjenë konsumonin kakao si një pije që besohej se trajtonte sëmundje të ndryshme, duke përfshirë anginë, një lloj dhimbje gjoksi të shkaktuar nga rrjedhja e zvogëluar e gjakut në zemër.

Këto ditë, një kërkim për të kuptuar efektet e çokollatës në shëndetin e zemrës ka çuar në kërkime shkencore mbi këtë temë. Disa forma të çokollatës mund të jenë të dobishme për shëndetin e zemrës, por disa edhe mund të mos jenë.

Përbërësi yll në çokollatë është fara nga pemët e kakaos, këto fara që quhen edhe kokrra kakao – janë të pasura me komponime bimore të njohura si flavanole, një lloj polifenoli i lidhur me një rrezik më të ulët të sëmundjeve të zemrës dhe diabetit.

Kjo është arsyeja pse shumë kërkime mbi efektin e çokollatës në shëndetin e zemrës janë fokusuar ose në ekstraktin e kakaos ose në çokollatën e zezë me të paktën 70% kakao, e cila përmban më shumë flavanole sesa çokollatat e bardha me qumësht.

Çokollata e bardhë nuk përmban kokrra kakao e kokrrat që përfundojnë në produkte çokollatë të errët dhe qumështore i nënshtrohen proceseve që mund të ulin ndjeshëm përmbajtjen e tyre të flavanolit.

P.sh një studim zbuloi se fermentimi ose pjekja gjatë prodhimit mund të zvogëlojë sasinë totale të flavanoleve në kakao më shumë se dhjetëfish, transmeton Klankosova.tv.

Ndërkaq, konsumimi i tepërt i çdo karamele me çokollatë, veçanërisht ato të pasura me sheqerna dhe yndyrna të shtuara, si shumë karamele me çokollatë të disponueshme në treg, mund të kontribuojnë në nivele të larta të kolesterolit dhe probleme të tjera shëndetësore.

Continue Reading

Të kërkuara