Në një kënd të harruar të Lagosit, Muzeu Kombëtar i Nigerisë qëndron i respektuar, por i pashkruar në histori. Ky institucion, themeluar në vitin 1957, para pavarësisë së vendit, mban brenda mureve të tij thesarë kulturorë si kokat prej bronzi të Ife, pllakat e arta të Beninit dhe maskat e Ibibio. Megjithatë, vizitorët e tij janë të paktë, dhe shumë ndihen të huaj në ambientet e tij, të mbushura me objekte që shpeshherë nuk kanë kontekstin e nevojshëm për t’u kuptuar.

Olugbile Holloway, i sapoemëruar si kreu i komisionit që administron muzeun, ka një vizion të ri për të. Ai dëshiron që artefaktet e këtij muzeu të nxirren nga harresa dhe të udhëtojnë për t’u parë aty ku kanë origjinën. “Sa organik është ky koncept i muzeut për Afrikën, apo a është një ide e imponuar?” pyet Holloway.

Me ironi, posti i tij nuk do të ekzistonte po të mos ishin ngritur strukturat e antikitetit nga qeveria koloniale, e cila dërgoi njerëz nëpër Nigeri për të mbledhur këto pasuri. Shumë objekte, ndryshe, mund të ishin shkatërruar nga besimtarët e krishterë që i shihnin si simbole të së keqes.

Një çift amerikanësh, Charlie Cushman dhe Herbert “Skip” Cole, u dërguan në Nigeri në vitin 1967 për të mbledhur artefakte. “Ishte një mundësi e pabesueshme,” thotë Cushman tani 90-vjeçar. Ata zbuluan se shumë njerëz në fshatra ishin të gatshëm të ndanin me ta maska dhe objekte që kishin kaluar nëpër breza.

“Çmimi monetar nuk kishte rëndësi,” shprehet Cole. “Objektet shërbenin për ceremonitë, për nderimin e paraardhësve dhe shpirtërave të natyrës.” Këto objekte ishin thelbësore për jetën e komuniteteve, dhe shitja e tyre për disa dollarë nuk kishte asnjë vlerë për vendasit.

Gjatë udhëtimit të tyre, Cushman mbajti ditarë të detajuar për ngjarjet, për ceremonitë dhe takimet e tyre me njerëzit. Ata përballeshin shpesh me besimtarë të krishterë që dëshironin të shkatërronin këto objekte, duke i parë si simbole të paganizmit. Cole përpiqej të shpjegonte se ata ishin atje për të ruajtur këto objekte për brezat e ardhshëm.

Kjo histori e mbledhjes së arteve është një dëshmi e përpjekjeve për të shpëtuar trashëgiminë kulturore të Nigerisë. Ndërsa muzeu vazhdon të qëndrojë i braktisur, vizioni i Holloway dhe kujtimet e Cushman dhe Cole përbëjnë një shpresë për një të ardhme ku arti nigerian të kthehet në vendin e tij, duke rikthyer dinjitetin dhe historinë e tij të humbur./UBTNews/

Nga BBC, në përkthim dhe përshtatje të D.E.

Sot, Muzeu Historik Kombëtar nderoi Heroin e Popullit, Dedë Gjo Lulin, një figurë emblematike e historisë shqiptare, e cila u dallua për sakrificat e tij të jashtëzakonshme në emër të mbrojtjes së tokës shqiptare dhe të identitetit kombëtar.

Lindur në vitin 1840, Dedë Gjo Luli shërbeu si prijës i kryengritjeve të organizuara nga Lidhja Shqiptare e Prizrenit, një ngjarje që shënoi një kapitull të rëndësishëm në historinë e Shqipërisë. Ai e çmonte fort tokën e tij dhe, për këtë arsye, u angazhua aktivisht për të mbrojtur Hotin dhe Grudën, të cilat, sipas vendimeve të Kongresit të Berlinit, ishin të destinuara për t’u dorëzuar Malit të Zi.

Aftësitë e tij si organizator dhe prijës luftarak u shfaqën me një intensitet të veçantë gjatë kryengritjes kundërosmane të vitit 1911. Me një vizion të qartë për të ardhmen e vendit, ai punoi ngushtë me qarqet atdhetare për të hartuar Memorandumin e Greçës, një dokument të rëndësishëm që kërkonte autonominë territoriale-administrative për të gjithë Shqipërinë.

Pavarësisht Shpalljes së Pavarësisë, Dedë Gjo Luli vazhdoi të luftonte për mbrojtjen e vendit të tij. Situata e krijuar pas luftërave ballkanike dhe vendimet e padrejta të Konferencës së Ambasadorëve në Londër nuk e ndalën atë në përpjekjet e tij për bashkimin kombëtar.

Më 24 Shtator 1915, Dedë Gjo Luli u vra pabesisht nga forcat serbo-malazeze në Sheshëz, afër Oroshit, duke lënë pas një trashëgimi të paharrueshme në zemrat e shqiptarëve. Disa e shohin atë si simbol të qëndresës dhe guximit për t’u ngritur në emër të lirisë dhe të drejtave të kombit.

Dëshira e tij për një Shqipëri të bashkuar dhe të lirë vazhdon të frymëzojë brezat e rinj, duke e bërë Dedë Gjo Lunë një nga emrat më të ndritur të historisë shqiptare. Muzeu Historik Kombëtar, me këtë përkujtim, e thekson rëndësinë e figurave si ai, të cilët me veprat e tyre kanë lënë gjurmë të thella në historinë e kombit tonë./UBTNews/

Një burrë shkatërroi një skulpturë të artistit dhe aktivistit kinez Ai Weiwei të premten gjatë hapjes së ekspozitës së tij në Palazzo Fava në qytetin italian të Bolonjës, përcjellë UBTnews.

Pamjet nga kamerat CCTV – të postuara në llogarinë e Ai Weiwei në Instagram – shfaqin një burrë duke e shtyrë fuqishëm skulpturën, duke e thyer atë dhe më pas duke mbajtur një pjesë të saj mbi kokë.

.

Kuratori i ekspozitës, Arturo Galansino, tha se autori ishte i njohur në botën e artit.

“Fatkeqësisht, unë e njoh autorin e këtij gjesti të pavëmendshëm nga një seri episodesh shqetësuese dhe dëmtuese ndër vite që përfshinin ekspozita dhe institucione të ndryshme në Firence”, tha Galansino.

Policia në Bolonja tha për mediat lokale se një burrë çek 57-vjeçar ishte arrestuar pasi u ndalua nga sigurimi i muzeut.

Shfaqja artistike, e titulluar “Kush jam unë?” ishte hapur të shtunën dhe vepra do të zëvendësohet nga një printim i kubit në madhësi reale. Ekspozita do të qëndrojë deri më 4 maj.

“Ai Weiwei më pas kërkoi që mbetjet e veprës të mbuloheshin dhe të hiqeshin,” shtoi ai.

Nuk ishte e qartë se si burri kishte hyrë në ndërtesë gjatë ngjarjes me ftesë të premten./UBTnews/