Lajmet

Fukujama: Autoriteti moral i SHBA për të predikuar demokracinë është dëmtuar

Fukujama: Kjo do të ndodhte edhe në SHBA, as që mund ta kisha parashikuar 30 vjet më parë.

Published

on

Politologu i njohur amerikan Frensis Fukujama ka shpjeguar edhe njëherë idenë e tij të fundit të historisë. Ai u bë i famshëm përmes saj sepse në fillim të viteve ’90, me shembjen e Bashkimit Sovjetik ai predikoi një botë ku historia kishte prekur fundin, pra ku demokracia liberale sips shembullit amerikan pati fituar dhe ku model tashmë do të përhapej pashmangshmërisht në të gjithë rruzullin. Në fakt trani tre dekada më pas nuk ndodhi fare kështu dhe në shumë pjesë të botës demokracia liberale ka bërë hapa pas. Madje ajo u trondit ndjeshëm edhe atje ku Frensis Fukujama nuk do ta kishte imagjinuar kurrë, në SHBA. Pikërishtë për këtë çështje ai i ka dhënë një intervistë historianit të njohur britanik, Tom Holand, i cili e pyeti Fukujamën, mbi tezën e tij të shumë-diskutuar të “fundit të historisë” dhe arsyet e shfaqes së Donald Trump.

Marxism, soccer and Trump's demise: Tom Holland and Francis Fukuyama in  conversation - The Spectator World

Tom Holand: Titulli i librit tuaj të fundit është “Pas fundit të historisë”. Ju e mendoni më shumë historinë si një lloj procesi sesa si një fund…

Frensis Fukujama: Së pari, kjo nuk është fraza ime, por vjen nga Hegeli. Edhe Karl Marksi kishte një koncept mbi ‘fundin e historisë’. Dhe për të historia nuk nënkupton në fakt ngjarje, por dukuri si modernizimi apo zhvillimi.

Fundi i historisë, siç na u shtjellua nga Hegeli dhe Marksi, e pranoi faktin se ne po jetonim në një botë historike progresive në të cilën gjërat ndryshojnë me kalimin e kohës, ndaj pyetja është: Ku po na çon ky proces? Përgjigjja e Marksit ishte drejt një utopie komuniste. Hegel e kuptoi më mirë dhe e argumentoi siç duhet, se kjo do të çonte në një lloj shoqërie liberale.

Në libër ju thoni ndër të tjera “Kanë ndodhur më shumë gjëra vitet e fundit që nuk ishin parashikuar, të paktën nga unë dhe shumica e njerëzve që njoh, sesa në 20 vitet e mëparshme”. A e kishit fjalën edhe për zgjedhjen e Trumpit president?

Po, madje dhe mbi atë që shpërfaqi zgjedhja e Trump mbi gjendjen e demokracisë amerikane. Unë dhe shumë politologë të tjerë kemi këtë besim se demokracia është si një destinacion, dhe kur arrin një demokraci të konsoliduar, procesi ka përfunduar. Ne kemi parë hapa pas në demokracitë e reja si India apo Hungaria. Por që kjo do të ndodhte edhe në SHBA, as që mund ta kisha parashikuar 30 vjet më parë.

Ju thoni që Trump doli të ishte edhe më keq sesa e kishit parashikuar?

Mëkati i tij më i rëndë ishte kontestimi i legjitimitetit të zgjedhjeve të vitit të kaluar. Ne menduam se ai në fund do t’i dorëzohej realitetit. Por kanë kaluar 7-8 muaj, dhe ai vazhdon të jetë i fortë.

I gjithë virtyti i një demokracie liberale, është se ajo të ofron një mjet për transferimin e pushtetit në mënyrë paqësore. SHBA-ja ka kritikuar shumë demokraci me të meta nëpër botë për mos-transferimin e pushtetit. Tani autoriteti ynë moral për ta bërë këtë gjë është dëmtuar seriozisht.

Në libër ekziston një aluzion se ndoshta ky ka qenë një test stresi për demokracinë amerikane, dhe që tani ka kaluar….

Në tërësi mendoj se ka disa arsye për të qenë optimistë. Trump nuk u rizgjodh për një mandat tjetër, dhe qeveria po vazhdon të funksionojë. Sigurisht në politikën e jashtme Shtetet e Bashkuara janë kthyer në një lloj status quo ante. Por mendoj se të dhënat e një sondazhi që tregojnë se mbi një e treta e amerikanëve nuk besojnë se zgjedhjet e fundit ishin legjitime, nuk janë një shenjë e një demokracie të shëndetshme.

Sa e sfidon optimizmin tuaj ngritja e Kinës dhe lloji i autokracisë teknokratike që mishëron ajo?

Në rast se Kina do të arrijë të mbetet e qëndrueshme, nëse vazhdon të rritet dhe të tejkalojë demokracitë liberale perëndimore, atëherë unë mendoj se kjo do ta dëmtonte seriozisht të gjithë hipotezën. Nuk mendoj se jemi ende në atë pikë.

Diku në libër ju thoni se Bashkimi Evropian i përafrohet më mirë konceptit tuaj mbi “fundin e historisë”…

Është e vërtetë, vetëm nuk ka funksionuar shumë mirë.

A mendoni se trashëgimia e liberalizmit, mund të formojë një “tendë të madhe” që mund të mirëpresë njerëz nga tradita shumë të ndryshme kulturore?

Sigurisht që shpresoj të jetë kështu. Nëse jo, mendoj se do të kemi shumë probleme, duke pasur parasysh globalizimin. Shumica e shoqërive do të jenë shumë të ndryshme nga ana kulturore, fetare, etnike e kështu me radhë, ndaj duhet të kemi një formulë që të garantohet funksionimi i tyre.

Unë mendoj se njerëzit e kanë humbur besimin tek liberalizmi, dhe ne nuk kemi udhëheqësit e duhur që të jenë në lartësinë e sfidave të sotme. Ka shumë arsye për të qenë krenar për jetesën në një shoqëri të tillë, por mendoj se vitet e fundit njerëzit nuk e kanë mbrojtur si duhet atë./ Pergatiti Bota.al

Lajmet

​Kosova dhe Shqipëria zyrtarisht bashkë në Lojërat Mesdhetare

Published

on

By

Kosova dhe Shqipëria anë nënshkruar marrëveshjen e bashkëpunimit për organizimin e sportit të lundrimit në qytetin e Durrësit.

Ky sport do të zhvillohen në Durrës në kuadër të Lojërave Mesdhetare që do të zhvillohen në Kosovë në vitin 2030, raporton KosovaPress.

Ky bashkëpunim vjen për shkak se Kosova nuk ka dalje në det dhe rrjedhimisht nuk kishte kushte për zhvillimin e lojërave në ujë brenda territorit të saj.

Edhe një moment i rëndësishëm drejt organizimit të Lojërave Mesdhetare “Prishtina 2030”. Me Qeverinë e Republikës së Shqipërisë, sot nënshkruam marrëveshjen e bashkëpunimit mes dy shteteve tona për organizimin e sportit të lundrimit në qytetin e Durrësit”, ka shkruar zëvendësministrja e Ministrisë për Kulturë, Rini dhe Sport, Daulina Osmani.

Continue Reading

Lajmet

“Nuk rri dot pa ua thënë vëllazërisht”, Rama iu drejtohet deputetëve për Specialen

Published

on

By

Kryeministri i Shqipërisë, Edi Rama tha se nëse Kuvendi i Kosovës do të ndërmerrte nismë për t’iu drejtuar shteteve sponsorizuese të Gjykatës Speciale për të ndarë me to dyshimin për cenimin e standardeve demokratike në procesin ligjor, ai do ta mbështeste.

Në fjalimin e tij para deputetëve në seancën e dy kuvendeve që u mbajt në Prishtinë, Rama u shpreh i habitur pse Kuvendi i Kosovës nuk ka ndërmarrë deri tani asnjë nismë të tillë.

Në fjalimin e tij para deputetëve në seancën e dy kuvendeve që u mbajt në Prishtinë, Rama u shpreh i habitur pse Kuvendi i Kosovës nuk ka ndërmarrë deri tani asnjë nismë që do të adresonte shqetësimet mbi standardet e procesit në Speciale.

Nuk rri dot po ashtu pa ua thënë këtu vëllazërisht çudinë time për faktin se në këtë sallë nuk është ndërmarrë asnjëherë një nismë për t’iu kërkuar, përmes një rezolute, të mbështetur nga të gjitha forcat politike, të paktën nga partitë shqiptare, të gjitha vendeve financuese të asaj gjykate, shqetësimin e madh mbi standardet e atij procesi, dhe për të kërkuar ngritjen e një misioni verifikimi lidhur me këtë shqetësim. Gjykata është e pavarur, por standardet nuk janë të varura nga gjykatësit. Ndoshta ku shqetësim i përhapur mund të mos qëndrojë, por nëse qëndron kjo është një gjëmë e madhe, jo për ata të katër njerëz të thjeshtë, as vetëm për Republikën e Kosovës, por edhe për vetë integriteti ne drejtësisë ndërkombëtare të cilës kjo republikë përmes përfaqësuesve të saj në këtë sallë ia dha në mirëbesim gjykimin e historisë që lindi republikën, dhe prandaj nuk mund të lihet, sipas meje, në heshtjen shurdhuese që ushqehet prej gjithfarë motivesh, që ajo gjëmë nëse është gjëmë ta bëjë dëmin e vet deri në fund”, tha Rama.

Ai tha se pa Thaçin dhe UÇK-në, “e sotmja do t’i ngjante më shumë të shkuarës sesa të ardhmes”.

Nuk e dimë sot dot se çfarë rruge do të kishte marrë fati i Kosovës në hyrje të këtij shekulli, por çfarë dimë ne me siguri është se ato çaste vendimmarrjesh të mëdha nuk do të kishin ardhur dot, ashtu siç erdhën dhe sotmja me shumë gjasë do t’i ngjante shumë më tepër të shkuarës sesa të ardhmes, pa Ushtrinë Çlirimtare të Kosovës me në krye Hashim Thaçin”, tha Rama.

Megjithatë, Rama tha se nuk e diskuton të drejtën e Gjykatës Speciale për të bërë punën e saj.

Por sot që të jemi të gjithë këtu në kuvendin që u shpallë dhe ku u firmos këtu përpara meje pavarësia e Kosovës, Hashim Thaçi, Jakup Kransiqi, Kadri Veseli e Rexhep Selimi mbahen peng prej gati pesë vjetësh në qelitë e një drejtësie kombëtare e cila në çdo hap ka zhgënjyer këdo që ka pritur prej saj virtytet e drejtësisë të një shteti të së drejtës. Unë as nuk e kam diskutuar ndonjëherë e nuk e diskutoj as sot të drejtë ne asaj gjykate speciale për të bërë punën që ja ka ngarkuar edhe vendimmarrja e kësaj salle, ku vetë Hasemi ka ngritur dorën për të formuar këtë gjykatë, por ajo që unë nuk vijë dot deri këtu në Prishtinë të marrë fjalën dhe pastaj ta gëlltis në heshtje, në këtë foltore para jush, në mungesë të Hashimit, Kadriut, Jakupit, Rexhepit, është nyja e mbledhur në fyt nga një dyshim shumë i madh dhe krejt arsyeshëm për fat të keq se ai proces është një proces i parregullt ligjor, dhe se normat dhe standardet e tij janë nën standarde të drejtësisë të gjithë vendeve demokratike që e financojnë atë farë gjykate”, tha Rama.

Ish-krerët e UÇK-së ndodhen në një proces gjyqësor ndaj të cilëve rëndojnë akuza me pretendime për krime lufte.

Ata ndodhen në qendrën e paraburgimit në Hagë prej nëntorit 2020.

Continue Reading

Lajmet

BE-ja me mision vëzhgues për zgjedhjet e shkurtit në Kosovë

Published

on

By

Bashkimi Evropian do ta dërgojë një mision për t’i vëzhguar zgjedhjet parlamentare në Kosovë më 9 shkurt të vitit 2025, me kërkesë të presidentes së Kosovës, Vjosa Osmani, njoftoi blloku evropian të premten.

Duke iu përgjigjur ftesës nga ana e presidentes së Kosovës, përfaqësuesja e lartë Kaja Kallas ka vendosur ta dërgojë një mision vëzhgues (EOM) për t’i vëzhguar zgjedhjet parlamentare në caktuara për 9 shkurt 2025”, thuhet në njoftim

Nathalie Loiseau, deputete e Parlamentit Evropian, është emëruar shefe e misionit vëzhgues, thuhet në njoftim.

BE-ja tha se misioni i saj vëzhgues për zgjedhjet në Kosovë do ta dëshmojë mbështetjen e vendosur të BE-së për Kosovën në përpjekjet e saj për të forcuar më tej qeverisjen demokratike.

Prania e këtij misioni në terren ka për qëllim të kontribuojë për një proces zgjedhorë gjithëpërfshirës, të besueshëm dhe transparent, i cili do t’u mundësojë votuesve në Kosovë që të shprehin qartë zgjedhjen e tyre”, thuhet në njoftim.

Bashkimi Evropian i ka vëzhguar të gjitha zgjedhjet në Kosovë që nga viti 2013.

Këto do të jenë zgjedhjet e para të rregullta parlamentare që do të organizohen në Kosovë, që nga shpallja e pavarësisë më 2008.

Komisioni Qendror i Zgjedhjeve në Kosovë (KQZ) ka bërë të ditur se 28 subjekte politike kanë aplikuar për certifikim për pjesëmarrje në zgjedhjet parlamentare të 9 shkurtit.

Në mesin e 28 subjekteve politike janë 20 parti politike, pesë koalicione, dy iniciativa qytetare dhe një kandidat i pavarur.

Në mesin e subjekteve janë parti shqiptare, të komunitetit serb, dhe komuniteteve tjera më të vogla në Kosovë.

KQZ-ja duhet t’i konfirmojë listat më së voni deri më 25 dhjetor./REL/

Continue Reading

Lajmet

Berisha: Çdo ndërhyrje e Shqipërisë në dialogun Kosovë-Serbi është antikombëtare

Published

on

By

Kryetari i Partisë Demokratike, Sali Berisha, gjatë një konference për gazetarët të mbajtur këtë të premte ka kritikuar ashpër qeverinë për ndërhyrjen në procesin e dialogut mes Prishtinës dhe Beogradit.

Reagimi i tij vjen ndërkohë që në Prishtinë është zhvilluara seanca e përbashkët mes dy kuvendeve Kosovë-Shqipëri.

Ai ka cilësuar çdo përpjekje të Shqipërisë për të ndërmjetësuar në këtë çështje si antikombëtare dhe bllokuese. Berisha theksoi se propozimet dhe qëndrimet e Edi Ramës kanë sjellë “vendnumëro” dhe acarime mes Kosovës dhe Serbisë.

Çdo ndërhyrje të Shqipërisë në problemin e dialogut Prishtinë-Beograd e konsideroj antikombëtare. E konsideroj absolutisht bllokuese dhe jo nxitëse për zgjidhjet.

Të gjitha propozimet e Edi Ramës, qëndrimet e bashkërenduara me Aleksandër Vuçiçin si argat i tij, kanë sjellë vendnumëro në procesin e negociatave, madje edhe acarime serioze midis këtyre dy vendeve.

Shqipëria nuk mund të jetë as ndërmjetës, as pjesëmarrës. Shqipëria qëndron në anën e Kosovës.

Shprehet për dialogun, por çdo hap tjetër i Shqipërisë e dëmton dialogun. Nuk ka asnjë tagër qeveria e Tiranës të japë formula apo skema, aq më tepër një qeveri që shpallte Dnjepër veriun e Kosovës.

Aq më tepër një qeveri, e cila i thoshte Kosovës nënshtrohu ose do shkosh në kohën e bronzit. Aq më tepër një njeri, që i vendosi i pari në Europë sanksione Kosovës. Aq më tepër një njeri, i cili u përzie në plane për ndarjen, copëtimin e Kosovës me Beogradin. Një njeri që përkrahu Ballkanin e Hapur, një projekt të qartë ruso-serb.

Por ka një zhvillim pozitiv këtu. Qeveria aktuale e Kosovës ka dëshmuar meritën për t’i shumëzuar me zero, për t’ia kthyer reston Pashiqit të Tiranës, njëlloj si Pashiqit të Beogradit”,-u shpreh Berisha.

Continue Reading

Të kërkuara