

Kuriozitete
Fshati italian ku nuk flitet italisht
Gjuha zyrtare është provansale, një dialekt i lashtë mesjetar, gjuhë e folur në të gjithë rajonin Occitania të Francës.
Published
3 years agoon
By
Betim GashiI njohur si “provincë e vogël”, Sancto Lucio de Coumboscuro është një vend i izoluar pothuajse në çdo gjë. Fshati gjendet në mes të regjionit Piedmont mes Italisë dhe Francës. Vizitorëve iu duhet ose të fluturojnë në Turin dhe të udhëtojnë me tren e pastaj me bus, ose me makinë nga jugu në Provence për të shkuar atje.
Ata që e vizitojnë këtë vend iu falet nëse pyesin nëse janë në vendin e duhur, veçanërisht kur vendasit i përshëndesin me shprehjen “arveire” në vend të “arrivederci”.
Gjuha zyrtare është provansale, një dialekt i lashtë mesjetar, gjuhë e folur në të gjithë rajonin Occitania të Francës.
Vetëm 30 banorë jetojnë në këtë fshat dhe jeta s’është aspak e lehtë për ta. Coumboscuro përbëhet kryesisht nga familje barinjsh, kopetë e të cilëve sulmohen nga ujqërit që enden andej. Rrymë pothuajse nuk ka me javë gjatë dimrit, ndërsa qasja në internet është pothuajse minimale. Por fshati është kryesisht i qetë.
Harroni baret, supermarketet dhe restorantet, çdo zhurmë lidhet me ngjarjet e herëpashershme folklorike që zhvillohen në fshat, ose kur banorët nisin ‘gjuetinë e kërpudhave’ gjatë fundjavës.
Banorët përqafojnë një jetë të qetë dhe të thjeshtë në harmoni me natyrën.
“Nuk kemi televizor. Nuk të mungon diçka që s’e ke pasur kurrë. Kur ka nndërprerje të energjisë elektrike për 15 ditë rresht, nuk ka arsye për panik: ne kërkojmë llambat e vjetra të gjyshërve tanë. Jam mësuar të zgjohem në agim për të kullotur delet. Punoj 365 ditë në vit, zero pushime. Nuk njoh Krishtlindje dhe Vit të Ri, sepse edhe gjatë festave, kopetë e mia duhet të hanë dhe të kujdesem për to. Është një jetë me sakrifica, por të shpërblehet kur e sheh lindjen e një qengji”, deklaroi 25-vjeçarja Agnes Garrone për CNN.

Ata që rezervojnë dhomë në këto kasolle tradicionale prej druri, mund të provojnë edhe prodhimet e freskëta dhe kanë mundësinë të blejnë leshin premium të një dele indigjene italiane të quajtur Sambucana, e njohur gjithashtu si Demontina.
Ndërsa shumë nga banorët më të rinj të fshatit ikën në kërkim të një të ardhmeje më të ndritur diku tjetër para shumë vitesh, Garrone dhe vëllezërit e saj vendosën të qëndrojnë dhe të punojnë në tokën e të parëve të tyre. Nëna e tyre kultivon kanabis dhe barishte të tjera për qëllime mjekësore, dhe bën shurupe nga gjethet dhe luleradhiqet.
“I mirëpresim vizitorët. Ne kemi nevojë që njerëzit ta eksplorojnë botën tonë, nuk duam të na harrojmë dhe ne kemi shumë trashëgimi për të ndarë”, deklaroi Garrone.
25-vjeçarja konsideron se gjuha provansale, e cila shpesh karakterizohet si një përzierje midis frëngjishtes dhe italishtes, është gjuha e saj amtare dhe jo italishtja./UBTNews
Kuriozitete
Teleskopi gjen shenja jete në planetin e largët
Published
22 hours agoon
April 17, 2025
Shkencëtarët kanë gjetur prova të reja, por paraprake, se një botë e largët që rrotullohet rreth një ylli tjetër mund të jetë shtëpia e jetës.
Një ekip i Kembrixhit që studion atmosferën e planetit të quajtur K2-18b ka zbuluar shenja të molekulave që në Tokë prodhohen nga organizma të thjeshtë.
Rezultatet janë pikasur nga teleskopi hapësinor James Webb i NASA-s, por ekipi dhe astronomët e pavarur theksojnë se nevojiten më shumë të dhëna për të konfirmuar këtë gjë.
Studiuesi, Prof Nikku Madhusudhan, tha në laboratorin e tij në Institutin e Astronomisë të Universitetit të Kembrixhit se shpreson të marrë provat kryesore.
“Kjo është prova më e fortë. Ende që ka gjasa të ketë jetë atje. Mund të them realisht se ne mund ta konfirmojmë këtë sinjal brenda dy vitesh”.
K2-18b është dy herë e gjysmë më i madh se Toka dhe është shtatëqind trilionë milje larg nesh.
Kuriozitete
Studimi: Fëmijët e dytë kanë më shumë gjasa të shfaqin probleme sjelljeje
Published
24 hours agoon
April 17, 2025
Një studim nga MIT zbuloi se fëmijët e dytë të familjes – veçanërisht djemtë kanë më shumë gjasa të shfaqin sjellje problematike krahasuar me vëllezërit apo motrat më të mëdha.
Duke analizuar të dhëna nga familje në SHBA dhe Danimarkë, studiuesit zbuluan se djemtë e lindur të dytë kanë 20% deri në 40% më shumë gjasa të kenë probleme në shkollë apo me ligjin.
Një nga arsyet mund të jetë fakti që fëmijët e parë përfitojnë vëmendje të plotë nga prindërit dhe kanë si shembull modele më të pjekura, ndërsa fëmijët e dytë shpesh marrin si shembull vëllezërit e motrat e tyre që janë ende duke u zhvilluar.
Megjithatë, kjo nuk është një rregull që vlen për të gjithë, pasi sjellja ndikohet edhe nga mënyra e rritjes, dinamika familjare dhe personaliteti i fëmijës.
Kuriozitete
Diamanti blu ne ankand/ Guri i çmuar, pjesë e trashëgimisë mbretërore të Indisë
Published
3 days agoon
April 15, 2025
Një diamant blu i rrallë nga Golconda mbi 23 karat do të dalë në ankand në Christie’s.
Guri i çmuar dikur zotërohej nga Maharajt e Indorit ëdhe është diamanti blu më i rëndësishëm që është nxjerrë ndonjëherë në ankand.
Diamanti u zbulua në minierat legjendare Golconda në Indinë jug-qendrore, e njohur për prodhimin e disa prej diamanteve më të famshëm në botë, duke përfshirë Diamantin Hope.
Ajo që është unike është se guri nuk ka ndryshuar në më shumë se 100 vjet, 23.24 karat dhe nuk ka ndryshuar formë, peshë apo madhësi.
Grui i çmuar ishte një pjesë e trashëgimisë mbretërore të Indisë dhe dikur zotërohej nga Maharajt e Indorit. Diamantet Golconda janë gurët më të mirë transparentë dhe të rrallë në botë.
Shitja pritet të shënojë një rekord. Vlerësimet shkojnë nga 35 deri në 50 milionë dollarë.
Me 45,52 karat, Diamanti Hope është diamanti më i madh blu që është zbuluar ndonjëherë.
Kuriozitete
Ekspertët sugjerojnë tri lloje ushqimesh që do të na ndihmojnë të jetojmë më gjatë
Published
3 days agoon
April 15, 2025
Një ekspert u ka kërkuar njerëzve që të hanë “të paktën” tre lloje ushqimesh në ditë për të jetuar më gjatë. Këshilla bazohet në dietat e njerëzve që jetojnë në Zonat Blu, zona të botës me nivele më të ulëta të sëmundjeve kronike dhe jetëgjatësi më të gjatë.
Pesë Zonat Blu origjinale të identifikuara nga studiuesit janë Okinawa në Japoni, Sardenja në Itali, Gadishulli Nicoya në Kosta Rika, Ikaria në Greqi dhe Loma Linda në Kaliforni. Dietat në secilën zonë ndryshojnë, ka disa ngjashmëri që ekspertët besojnë se kontribuojnë në jetëgjatësinë e popullatës. Kjo përfshin ngrënien e “ushqimeve të shëndetshme, të pasura me lëndë ushqyese dhe fibra”, të tilla si bimë, bishtajore dhe yndyrna të shëndetshme, duke minimizuar marrjen e sheqerit dhe ushqimet e përpunuara.
Në një fragment nga libri i recetave të Dan Buettner “The Blue Zones Kitchen”, i shpërndarë në faqen e internetit BlueZones.com, ai shpjegon mënyrën se si hanë ata që kanë kohë të gjatë.
“Asnjë nga njëqindvjeçarët e Zonës Blu që kam takuar nuk është përpjekur të jetojë deri në 100,” thotë ai. “Askush nuk ka thënë në moshën 50-vjeçare, “E dini çfarë, unë do të vendos veten në këtë dietë jetëgjatësi dhe do të jetoj edhe 50 vjet të tjera! Ata nuk numërojnë kalori, nuk marrin vitamina, peshojnë gram proteina, madje as lexojnë etiketa. Ata nuk kufizojnë marrjen e ushqimit, të gjithë festojnë me ushqim.”
Ndër udhëzimet është një listë me “ushqime super blu”. Dan rekomandoi të hani “të paktën” tre nga këto në ditë për t’u siguruar që po merrni shumë ushqime ushqyese:
Fasule – të gjitha llojet: fasule të zeza, fasule pinto, fasule garbanzo, bizele syzeza, thjerrëza
Perimet jeshile – spinaqi, lakra jeshile, chard, majat e panxharit, majat e kopër
Patate të ëmbla
Arra – të gjitha llojet: bajame, kikirikë, arra, fara luledielli, arra braziliane, shqeme
Vaji i ullirit – jeshil, ekstra i virgjër është zakonisht më i miri (vini re se vaji i ullirit prishet shpejt, kështu që blini jo më shumë se furnizim për një muaj në të njëjtën kohë)
Tërshëra – Tërshëra irlandeze është më e mira, e gatuar ngadalë ose e prerë në feta
Elbi – në supa, si drithëra e nxehtë ose bluar për bukë
Fruta – të gjitha llojet
Çajra jeshilë ose bimorë
Shafran i Indisë – si erëz ose çaj.
“Rezultatet e marra përfaqësojnë një studim afatgjatë, statistikor dhe shkencërisht të shëndoshë. Ne kishim nevojë për informacion që nuk ishte thjesht anekdotik ose i bazuar në intervista, vizita në kuzhinë ose vakte të përbashkëta me njëqindvjeçarë individualë,” tha Buehner.

Jennifer Lopez pas divorcit bleu rezidencë 18 milionë dollarë?

Ukraina dhe SHBA nënshkruajnë draft marrëveshjen për mineralet

Trump ka pritur Melonin në Shtëpinë e Bardhë: Italia një nga aleatët tanë më të ngushtë

Putin: Rusia është e gatshme të marrë masa për të ruajtur sovranitetin e Sirisë

Netanyahu: Izraeli nuk do të lejojë që Irani të ketë armë bërthamore

Trajneri portugez: Duhet të fokusohemi në Ligën e Evropës

Trump: Të shtënat në Florida “turp”, por nuk do ta ndryshoj ligjin për armët

Përkujtohen dëshmorët dhe martirët në Prishtinë

Dita Evropiane e të Drejtave të Pacientit
Të kërkuara
-
Bota3 months ago
Marrëveshja për pranimin e pakufizuar të emigrantëve, Shtëpia e Bardhë tërhiqet nga tarifat ndaj Kolumbisë
-
Bota3 months ago
Fluturimet e dëbimit kanë filluar, thotë Shtëpia e Bardhë
-
Bota3 months ago
Shtëpia e Bardhë: Armëpushimi në Liban do të zgjatet deri më 18 shkurt
-
Lajmet nga UBT2 months ago
Përgatituni për të udhëhequr politikën e të ardhmes me Fakultetin e Shkencave Politike në UBT