Lajmet

Frika nga shprehja e lirë brenda komunitetit serb

Ai shton se serbët e Kosovës, të cilët duan të punësohen, janë si “mumie”, gjegjësisht nuk guxojnë të shprehin opinionet e tyre në publik.

Published

on

Serbët në Kosovë nuk guxojnë që t’i shfaqin publikisht qëndrimet e tyre politike, sepse mund të ballafaqohen me pasoja të ndryshme, thotë një banor nga territori i Komunës së Graçanicës, e cila është e banuar me shumicë serbe. Ai pranoi të flasë për Radion Evropa e Lirë. Por, me kërkesën që të mos i zbulohet identiteti, sepse, siç thotë, vetëm në këtë mënyrë mund të jetë i sinqertë dhe të thotë se çfarë mendon.

“Laikët nga jeta politike, rekrutohen për të mbledhur të dhëna sa herë që dikush thotë diçka kundër politikanëve (që janë në pushtet). Ato (informacione) shkojnë në mënyrë të shpejtë, më shpejt se me telegraf”, thotë ky bashkëbisedues i Radios Evropa e Lirë, identiteti i të cilit është i njohur për redaksinë.

“Ata tashmë janë shndërruar në skllevër”

Ai shton se serbët e Kosovës, të cilët duan të punësohen, janë si “mumie”, gjegjësisht nuk guxojnë të shprehin opinionet e tyre në publik, në qoftë se janë kritikuese njerëzve që janë në pushtet.

“Ata tashmë janë shndërruar në skllevër. Nuk guxojnë të japin kurrfarë mendimesh apo deklaratash, sepse i dinë pasojat dhe nuk do të mund të marrin çka kërkojnë. Ky është problemi më i madh, të paktën për mua, si serb që jetoj në Kosovë”, thotë qytetari serb.

Ai nuk është fare optimist se mund të ndryshojë diçka në të ardhmen, gjegjësisht që serbët do të mund t’u kundërvihen frikësimeve dhe të fillojnë të publikisht t’i thonë kritikat dhe të flasin për problemet. Situatën aktuale në mesin e komunitetit serb, ai e përshkruan si “të rrezikshme”.

Milliqeviq: Presioni politik ndaj oponentëve, është bartur te qytetarët

Në një hulumtim të organizatës joqeveritare “Aktiv”, të publikuar së fundmi, me titull “Analiza e trendit’ që për qëllim hulumtimi kishte qëndrimet e komunitetit serb në komunat në veri dhe jug të Kosovës, ndër të dhënat del se në mesin e 540 pyetësorëve “70 për qind e të anketuarve theksojnë se nuk ndihen të lirë të shprehin publikisht pikëpamjet e tyre politike”.

Miodrag Milliqeviq, drejtor ekzekutiv i kësaj organizate, në një bisedë me Radion Evropa e Lirë vlerëson se vrasja e politikanit serb nga Mitrovica e Veriut, Olliver Ivanoviq, ka ndikuar te qytetarët që të mos i shprehin lirshëm qëndrimet e tyre.

Hulumtimi i kryer në vitin 2018, kur Ivanoviq ishte vrarë, ka treguar se 78 për qind e serbëve që jetojnë në Kosovë, nuk guxojnë që publikisht t’i shprehin qëndrimet e tyre politike.

Olliver Ivanoviq, lider i Iniciativës qytetare “Liria, Demokracia, Drejtësia” është vrarë pas shpinës nga të shtënat me armë të zjarrit, tre vjet më parë, para ndërtesës së subjektit të tij politik.

Pak para vrasjes së Ivanoviqit, kundër tij ishte zhvilluar një fushatë, para zgjedhjeve lokale të vitit 2017. Gjatë fushatës zgjedhore për ato zgjedhje lokale, për shkak të frikësimit të serbëve në veri të Kosovës, katër kandidatë ishin tërhequr nga lista e tij, ndërkaq Ivanoviqit i ishte djegur edhe vetura.

Miodrag Milliqeviq thotë se edhe hulumtimet e sivjetshme tregojnë se përqindja e atyre që nuk ndihen të lirë të shprehin publikisht pikëpamjet e tyre politike ende mbetet shumë e lartë. Shkak për këtë, sipas tij, është se gjatë viteve të fundit, kundërshtarët e ndryshëm politikë u janë nënshtruar presioneve të ndryshme mediale, të cilat kanë qenë të orientuara drejt tyre.

“Veçanërisht ka ndodhur gjatë periudhave të fushatave zgjedhore. Konkretisht, të gjithë ata që janë parë në një mënyrë si oponentë politikë, i janë nënshtruar presionit të medieve për arsye të ndryshme. Se a ka qenë kjo formë e luftës politike apo e presionit politik… por, kryesisht kanë ndodhur gjëra që nuk janë për t’u lavdëruar për atë nivel politik dhe që pastaj, thjesht, e gjithë ajo është bartur te qytetarët e zakonshëm, të cilët e kanë parë këtë si një lloj vështirësie apo pengese, që mund të prodhojë një lloj autocensure, që fatkeqësisht kemi pasur rastin ta shohim”, thotë Milliqeviq.

Partitë opozitare serbe pothuajse nuk ekzistojnë në Kosovë që nga viti 2013, kur është formuar Lista Serbe me mbështetjen e Beogradit. Kjo parti, e afërt me Partinë Progresive Serbe të presidentit të Serbisë, Aleksandar Vuçiq, merr mbi 90 për qind të votave gati se në të gjitha zgjedhjet lokale dhe parlamentare në Kosovë.

Ajo ka dhjetë vendet e garantuara për komunitetin serb në Kuvendin e Kosovës, merr pjesë në punën e Qeverisë dhe e mban pushtetin në të dhjetë komunat me shumicë serbe.

Vorguçiq: Vetëm “për” ose “kundër” Listës Serbe

Isak Vorguçiq, drejtor i Radio Televizionit KIM, vlerëson se përqindja e lartë e atyre që nuk ndihen të lirë të shprehin publikisht pikëpamjet e tyre politike në mesin e komunitetit serb, është si pasojë e faktit që për këtë komunitet nuk ka opsion tjetër politik përveç Listës Serbe.

Ky subjekt politik, i cili u formua në vitin 2013 dhe ka mbështetjen ekskluzive të Beogradit zyrtar, aktualisht ka të dhjetë ulëset e garantuara në Kuvendin e Kosovës, si dhe pushtetin në dhjetë komunat e banuara me shumicë serbe.

“Kështu që, në qoftë se theksohet ndonjë qëndrim politik, ai mund të jetë vetëm për ose kundër. Kjo e ngushton zgjedhjen dhe para së gjithash është pengesë për ata njerëz që kanë të thonë diçka kundër, sepse ekziston mundësia të ushtrohet ndonjë presion ndaj tyre ose ndaj familjeve të tyre, të cilët janë të punësuar në institucione, të cilat i mbanë Lista Serbe. Për momentin, praktikisht ato janë të gjitha institucionet, qoftë sipas sistemit të Kosovës, qoftë sipas sistemit të Serbisë”, thotë Vorguçiq.

Pluralizmi politik i humbur

Pamundësia për të shprehur mendimin lirshëm dhe publikisht, ndikon mjaft keq te pjesëtarët e komunitetit serb në Kosovë, vlerëson Milliqeviq. Pluralizmi politik brenda komunitetit serb, sipas tij, tashmë ka humbur dhe në zgjedhjet e mbajtura në Kosovë, qoftë parlamentare, qoftë lokale, thuajse nuk ka pasur parti tjetër konkurruese përveç Listës Serbe, e cila është dominuese.

“Lista Serbe, fillimisht ishte menduar që të tubojë të gjithë përfaqësuesit politikë, pavarësisht orientimit politik, në një nismë qytetare siç ishte në vitin 2013, por që sot është parti politike. Thjesht, më vonë, por shumë shpejt, ajo u shndërrua faktikisht në Parti Progresiste Serbe, filial (të presidentit serb Alleksandar Vuçiq), apo filial të saj, por që në Kosovë quhet Listë Serbe”, thekson Milliqeviq.

“Shikohet kush me kë rri dhe pi kafe”

Në anën tjetër, Vorguçiq thekson se në mjediset serbe në pjesën jugore të lumit Ibër, presioni është paksa më i vogël në krahasim me komunat me shumicë serbe në veri të vendit. Siç thotë ai, në veri të vendit nuk mund t’iu shmangesh vështrimeve se kush me kënd del në kafene, kush me kënd po ulet në kafene, kush me kënd po flet dhe të tjera.

“Këtu (në jug të vendit), atmosfera e përgjithshme është paksa më e ndryshme, por jo tërësisht. Pra, edhe këtu shikohet se kush me kë do të ulet, kush me kë do të flasë. Pra, e dhe këto ndahen sipas linjës së simpatisë ose antipatisë ndaj Listës Serbe”, tha Vorguçiq.

Në zgjedhjete fundit lokale në Kosovë, Lista Serbe nuk arriti të fitojë në raundin e parë vetëm në Kllokot, komunë kjo e banuar me shumicë serbe, prandaj votuesit e kësaj komune, në rundin e dytë, është dashur të zgjedhin se kë të votojnë: Vlladan Bogdanoviqin nga Lista Serbe ose Strahinja Spasiqin nga Iniciativa qytetare Harmonia Kombëtare Serbe.

Por, vetëm pak ditë para se të votohej në rundin e dytë, Sasha Mirkoviq, kandidati i tretë për kryetar të Komunës së Kllokotit, lider i Iniciativës qytetare Uniteti Kombëtar, i cili nuk arriti të shkojë në rundin e dytë, doli me qëndrimin publik se partia e tij i ishte bashkuar Listës Serbe. Ai u bëri thirrje votuesve të tij, që në rundin e dytë të zgjedhjeve lokale në Kosovë të mbështesin kandidatin e Listës Serbe, Vlladan Bogdanoviq, i cili më pas, më 14 nëntor, fitoi shumicën e votave përballë Spasiqit./REL

Lajmet

​Lansohet udhëzuesi për matjen e dënimit, konsiderohet hap i rëndësishëm për sistemin e drejtësisë penale

Published

on

By

Gjykata Supreme ka lansuar udhëzuesin për matjen e dënimit, i cili u konsiderua si hap i rëndësishëm për sistemin e drejtësisë penale. Ky dokument u tha se do të ofrojë një kornizë të qartë për shqiptimin e dënimeve për shkeljet penale në Kosovë. Në lansimin e këtij udhëzuesi mori pjesë edhe ambasadori amerikan, Jeff Hovenier, i cili deklaroi se raportet ndërkombëtare dhe vendore tregojnë se “sistemi i drejtësisë shpesh shqipton dënime të buta”.

Kryetari i Gjykatës Supreme, Fejzullah Rexhepi tha se ky udhëzues shënon moment të rëndësishëm për sistemin e drejtësisë.

Me lansimin e këtij udhëzuesi të Gjykatës Supreme shënojmë një moment të rëndësishëm për sistemin e drejtësisë. Ky dokument është rezultat i një pune të gjatë, reflekton edhe angazhimin tonë për të siguruar një drejtësi të konsoliduar dhe një praktikë unifikuese në përputhje me dispozitat e legjislacionit në fuqi. Udhëzuesi i përgjithshëm i politikës ndëshkimore i miratuar në vitin 2018 ka shërbyer si një pikë reference për gjyqtarët për trajtimin e rasteve penale. Megjithatë, zhvillimet e reja ligjore në Kodin Penal dhe në Kodin e Procedurës Penale të Republikës së Kosovës dhe problemet me zbatimin e ligjit në praktikë kanë nevojë për rishikimin dhe përmirësimin e tij me qëllim që të adresohen ndryshimet e bëra dhe harmonizimin në praktika brenda sistemit gjyqësor”, deklaroi ai.

Kreu i Supremes theksoi se udhëzuesi i ri ofron sqarime specifike për secilin kapitull të Kodit Penal. Në hartimin e tij, Fejzullahu tha se kontributi i Ambasadës Amerikane ka qenë thelbësor edhe në hartimin e udhëzuesit të përgjithshëm për matjen e dënimit.

Ambasadori i Shteteve të Bashkuara të Amerikës, Jeff Hovenier teksa foli për rëndësinë e këtij udhëzuesi, theksoi se raportet ndërkombëtare e vendore tregojnë se në Kosovë po shqiptohen dëbime më të buta.

Dënimi është ndër fazat më të rëndësishme të drejtësisë penale dhe udhëzuesi i përgjithshëm do të ofrojë një kornizë të qartë për shqiptimin e dënimeve për shkeljet penale në Kosovë. Siç e dëgjuam, para gjashtë viteve Kosova ka miratuar udhëzuesin e parë për matjen e dënimeve dhe zyrtarët e sistemit të drejtësisë së Kosovës vazhdojnë që të jenë shembull për vendet e rajonit duke integruar një udhëzues i cili është i bazuar në qasje të bazuar në udhëzues në kornizën e punës së drejtësisë së tyre penale. Raportet ndërkombëtare dhe vendore tregojnë se sistemi i drejtësisë në Kosovë ende shumë shpesh shqipton dënime të buta dhe jo proporcionale, duke theksuar nevojën urgjente që ky udhëzues të zbatohet plotësisht. Drejtësia është e drejtë vetëm kur është e drejtë”, u shpreh Hovenier.

E kryesuesi i Këshillit Gjyqësor të Kosovës (KGjK), Albert Zogaj tha se udhëzuesi është një sistem rregullash i domosdoshëm për interpretimin unik të ligjit në Kosovë.

Edhe raportet ndërkombëtare për sundimin e ligjit në Kosovë, me theks të veçantë raporti i Komisionit Evropian për progresin në Republikën e Kosovës vë theksin tek nevoja e unifikimit të praktikës gjyqësore dhe tek roli kyç që ka Gjykata Supreme në përpjekjen dhe unifikimin e praktikës gjyqësore dhe zbatimit unik të ligjit. Është krejtësisht e domosdoshme dhe sigurisht KGjK e mbështet nevojën që drejtësia të jetë e parashikueshme, ku të gjithë zbatojnë rregullat unike të interpretimit, vlerësimit, fakteve dhe njëkohësisht aplikimit të ligjeve për të ruajtur balancin e vlerave shoqërore. Kemi arritur në standardin apo nivelin kur në fakt ky sistem rregullash duhet të shndërrohet në sistem të vlerësimit të performancës së gjyqtarëve dhe prokurorëve por edhe njëkohësisht edhe të sistemit të performancës së gjykatave në vend“, theksoi Zogaj.

Në lansimin e udhëzuesit të përgjithshëm për matjen e dënimit, ushtruesi i detyrës së kryeprokurorit të shtetit, Besim Kelmendi theksoi se

Miratimi i udhëzuesit për matjen e dënimit është një nga hapat më të rëndësishëm në sistemin e drejtësisë dhe mund të bëjë një hap shumë të madh për harmonizimin e praktikave për matjen e dënimit. Në vitin e parë kur i miratua udhëzuesi për matjen e dënimit shumë nga ne ishim skeptik për fatin e këtij udhëzuesi. Është pikërisht ai udhëzues që ka ndryshuar thelbësisht perspektiven e sistemit gjyqësor dhe sistemit prokurorial për matjen e dënimeve. Në vitin e parë, për prokurorët matja e dënimit është konsideruar detyrë dhe obligim ekskluziv i gjyqësorit, tani edhe për ne është e qartë se udhëzuesi i kësaj natyre është një burim me vlerë të jashtëzakonshme edhe për punën e prokurorëve”, përfundoi ai.

Udhëzuesi i politikës ndëshkimore ka për qëllim të mbështesë gjykatat në krijimin e vendimeve që mbështeten në parimet themelore të shtetit të së drejtës. Po ashtu, rëndësia e këtij udhëzuesi është thelbësore për rritjen e besimit të publikut në sistemin e drejtësisë penale.

Continue Reading

Lajmet

Ministria e Infrastrukturës njofton për mbylljen e një rruge për shkak të punimeve

Published

on

By

Ministria e Infrastrukturës njofton se nesër (e shtunē) do të ndërpritet qarkullimi i automjeteve nga udhëkryqi i Gjakovës në Klinë e deri te udhëkryqi i rrugës për Gjurgjevik.

Kjo ministri ka dhënë arsyet për ndërprerjen e trafikut dhe ka treguar se ndalimin i qarkullimit do të bëhet në intervalin kohor nga ora 15:00 deri në orën 16:00.

Ju njoftojmë që nesēr (e shtunē) mē datën 23.11.2024, në trasen e Zgjerimit të Rrugës Nacionale N9.1, Segmenti Kijevë-Dollc LOT-3, do të realizohet minimi i masave shkëmbore nga ana e majtë dhe e djathtë e zgjerimit të rrugës. Me këtë rast do të bëhet ndërprerja e qarkullimit të trafikut nga udhëkryqi i Gjakovës në Klinë e deri te udhëkryqi i rrugës për Gjurgjevik”, thuhet në njoftim.

Continue Reading

Lajmet

Banka Botërore: Shqipëria rrezikohet nga analfabetizmi

Published

on

By

22 Nëntori është Dita e Alfabetit të Gjuhës Shqipe, tashmë e shpallur dhe festë zyrtare.

116 vite pas “Kongresit të Alfabetit”, që ishte një konferencë akademike në qytetin e Manastirit, që sot njihet si “Kongresi i Manastirit”, Shqipëria po bën hapa pas, duke rrezikuar rritjen e analfabetizmit në vend.

Të dhënat e Bankës Botërore tregojnë se jo vetëm që numri i të regjistruarve në shkollat fillore po bie ndjeshëm, por ai është dhe ndër më të ulëtit në Europë.

Në vitin 2023, norma bruto e regjistrimit në shkollën fillore në Shqipëri zbriti në 93.7%, nga 105.4% që kishte qenë në vitin 2017, duke shënuar një rënie të fortë pas pandemisë.

Kjo do të thotë që të regjistruarit në shkollë fillore (pavarësisht moshës) ishin sa gati 94% e popullsisë 6-12 vjeç. Ky është niveli më i ulët rekord, që nga viti 1976, kur Banka Botërore raporton të dhënat.

Përkeqësimi i këtij treguesi, sipas ekspertëve, është i lidhur me disa faktorë si statistikorë, ashtu dhe të sjelljes. Së pari, emigrimi i familjeve që kanë fëmijë në arsimin e detyruar si dhe i atyre në moshën e arsimit të mesëm, ndërkohë që ata vijojnë të figurojnë në regjistrat e gjendjes civile.

Të dhënat tregojnë se ka rrezik të kemi rritje të numrit të të rinjve, që nuk kanë kryer as arsimin e detyruar, çka do të ulë nivelin mesatar të shkollimit në vend. Kjo mund të çojë në rritjen e numrit të analfabetëve në vend.

Jo vetëm regjistrimi në shkollat fillore që japin formim bazë ka rënë, por gjithashtu edhe cilësia e mësimdhënies, siç treguan rezultatet e fundit të testit ndërkombëtare Pisa, ku Shqipëria kishte rënien më të lartë në botë.

Nivelin më të ulët të regjistrimit bruto në arsimin fillor në Europë e ka Rumania (84.9) e ndjekur nga Bosnjë-Hercegovina (87.2), Ukraina (92.8), Malta (93.5).

Continue Reading

Kulturë

Nga burgu i Iranit në tapetin e kuq, regjisori iranian përfaqëson Gjermaninë në garën për Oscar 2024

Published

on

Filmi “The Seed of the Sacred Fig” i regjisorit iranian Mohammad Rasoulof është përzgjedhur si kandidati i Gjermanisë për çmimin Oscar 2024 në kategorinë e ‘Filmit më të Mirë Ndërkombëtar’. Ky lajm ka tërhequr vëmendjen për shkak të kontekstit të jashtëzakonshëm në të cilin Rasoulof ka realizuar këtë vepër dhe për historinë e tij personale si një regjisor dissident që ka arritur të ikë nga regjimi iranian pas persekutimit për qëndrimet e tij kundër autoriteteve.

Një film i frymëzuar nga protestat e 2022-ës në Iran

“The Seed of the Sacred Fig” është një thriller që trajton temat e dhunës shtetërore, censurës dhe paranojës që mbizotëron në Iran, një vend ku regjimi autoritar e përdor dhunën për të shuar çdo lëvizje proteste. Filmi është frymëzuar nga protestat masive që shpërthyen pas vrasjes së Mahsa Amini, një 22-vjeçare që u mbyt në duar të policisë morale iraniane, për shkak të një shkeljeje të supozuar të kodit të veshjes për gratë. Rasoulof, duke qenë në atë kohë i burgosur, dëgjoi protestat nga qelia e tij dhe e përdori këtë ngjarje si pikënisje për të krijuar një histori të fuqishme që shqyrton moralin dhe pasojat e regjimit shtypës.

Në qendër të filmit është Iman, një hetues i Gjykatës Revolucionare të Iranit, i cili është besnik ndaj regjimit, por fillon të dyshojë në ligjshmërinë e urdhërave të vdekjes që i japin atij për të nënshkruar. Në shtëpi, gruaja dhe vajzat e tij janë të përfshira në protestat “Gratë, Jeta, Liria” që shpërthyen pas vdekjes së Mahsa Amini, duke e ndërlikuar më tej jetën e Imanit, i cili është i detyruar të përballet me moralin e tij dhe me ndjenjat e tij për regjimin.

Rasoulof dhe arratisja nga Irani

Pas një periudhe të gjatë përndjekjeje nga regjimi, Rasoulof, i cili kishte qenë i ndaluar të bënte filma që nga viti 2017, u detyrua të arratisej nga Irani. Ai kishte qenë i dënuar me tetë vjet burg dhe 74 goditje me kallash për kritikat ndaj regjimit, përfshirë reagimin e ashpër të tij ndaj protestave për demokraci në Iran. Pas përfundimit të xhirimeve të filmit në fshehtësi, Rasoulof u detyrua të largohej nga Irani dhe të kalonte kufirin me këmbë për të shpëtuar nga dënimi që e priste. Ai kërkoi azil në Gjermani dhe mori mbështetje nga autoritetet gjermane, pasi informacionet e tij ishin tashmë në regjistrat e tyre.

Një film i suksesshëm në festivalet ndërkombëtare

Pas largimit të tij nga Irani, Rasoulof arriti të përfundojë filmin dhe të prezantojë “The Seed of the Sacred Fig” në Festivalin e Filmit në Kanë, ku mori çmimin special të jurisë dhe çmimin Fipresci, çmimi i kritikëve. Këto shpërblime vërtetuan suksesin dhe forcën artistike të filmit, i cili u njoh për përshkrimin e ndjeshëm të tensioneve shoqërore dhe politike në Iran. Rasoulof, pas triumfit në Cannes, shprehu në intervista se do të vazhdojë të bëjë filma dhe të tregojë histori, duke theksuar se asgjë nuk mund ta ndalojë më të shprehurit e tij artistik, pavarësisht kushteve të rrezikshme.

Përfaqësimi i Gjermanisë në Oscars

Përzgjedhja e “The Seed of the Sacred Fig” si kandidati i Gjermanisë për çmimin Oscar është një ngjarje e jashtëzakonshme, jo vetëm për shkak të cilësisë artistike të filmit, por edhe për shkak të kontekstit të tij politik dhe kulturor. Kompania e marketingut të filmit gjerman “German Films” ka zgjedhur këtë film nga një garë me 13 prodhime të tjera dhe ka vlerësuar Rasoulof si një nga regjisorët më të mëdhenj të kinemasë botërore. Zgjedhja e këtij filmi është një shembull i fuqisë së shkëmbimit kulturor në një shoqëri të lirë, ku artet mund të zhvillohen pa frikën e censurës dhe persekutimit, që është realiteti për shumë artistë të tjerë, si Rasoulof.

Një mesazh për lirinë dhe përkrahje për emigrantët

Kjo përzgjedhje gjithashtu i dërgon një mesazh të fortë për rëndësinë e lirisë së shprehjes dhe përkrahjen e artistëve që luftojnë për të drejtat e njeriut dhe lirinë. Rasoulof ka theksuar se filmi është një testament për shpresën dhe guximin e atyre që luftojnë kundër një sistemi që i shtyp. Ai shpreson që filmi të shërbejë si një urë lidhëse mes kulturave dhe të stimulojë më shumë diskutime për çështje të rëndësishme sociale dhe politike.

Filmi “The Seed of the Sacred Fig” është një vazhdim i angazhimit të Rasoulof për të përçuar mesazhe të fuqishme përmes kinemasë, dhe mundësia për ta parë këtë film të realizuar nën një sistem të lirë si ai gjerman është një mundësi e çmuar për t’u njohur me historinë e shtypjes dhe rezistencës në Iran, si dhe me forcën e artit si mjet për të thyer barrierat politike dhe sociale./D.E/

Continue Reading

Të kërkuara