

Kuriozitete
Figurat e shquara që ‘fshihen’ pas kartëmonedhave turke
Secila prej figurave historike të lirës turke përbëhet nga njerëz të njohur për arritjet e tyre në mbarë botën.
Published
2 years agoon
By
UBT newsSecila prej figurave historike të lirës turke përbëhet nga njerëz të njohur për arritjet e tyre në mbarë botën.
Por, cilët janë 6 personat e stampuar në secilën prej kartëmonedhave të lirës turke dhe gjurmët e tyre historike?
5 Lira – Prof. Dr. Aydın Sayılı
I lindur më 1913, prof. Dr. Aydın Sayılı ka studiuar në universitete të rëndësishme si Harvard, Columbia dhe Cornell. Duke pasur një vend shumë të rëndësishëm me veprat e tij që hedhin dritë mbi historinë e shkencës mesjetare, Sayılı u nderua gjithashtu me Medaljen e Kopernikut nga qeveria polake në vitin 1973, Çmimin e Shërbimit TÜBİTAK në vitin 1977 dhe çmimin e UNESCO-s në vitin 1990.
10 Lira – Prof. Dr. Cahit Arf
Prof. Dr. Cahit Arf, i cili fitoi famë botërore me punën e tij në algjebër, është gjithashtu i njohur për studimet e tij mbi zgjidhshmërinë e problemeve të gjeometrisë sintetike me ndihmën e vizores dhe busullës. Ai ishte ndër shkencëtarët kryesorë të botës së matematikës me veprat e tij si “Arf Invariant”, “Arf Rings” dhe “Arf Closure”.
20 Lira – Arkitekti Kemaleddin
Arkitekti Kemaleddin, i cili themeloi dhomën e parë profesionale të quajtur Shoqëria e Arkitektëve dhe Inxhinierëve Otomanë në vitin 1908, është gjithashtu një nga pionierët e Lëvizjes së Parë Kombëtare të Arkitekturës. Ai krijoi një stil të ri në fushën e tij duke sintetizuar tiparet dalluese të arkitekturës osmane dhe gjermane të periudhës klasike.
50 Lira – Fatma Aliye
Fatma Aliye, një nga filozofet dhe romancieret e para femra turke, punoi dhe kontribuoi fort për pjesëmarrjen e grave në jetën shoqërore dhe themeloi Shoqatën për Mbrojtjen e Grave. Biografia dhe veprat e Aliye, disa prej të cilave u përkthyen në frëngjisht dhe arabisht, u përfshinë gjithashtu në Ekspozitën dhe Katalogun e Bibliotekës Botërore të Grave në Çikago në vitin 1893.
100 Lira – Buhurizade Mustafa Efendi (Itri)
Buhurizade Mustafa Efendi (Itri) njihet si themelues i Muzikës Klasike Turke. I njohur për njohuritë e larta teorike mbi muzikën dhe pasurinë e melodisë në kompozimet e tij, Itri kompozoi vepra pothuajse në çdo formë të muzikës turke, veçanërisht peşrev, saz semaisi, kompozim dhe himn.
200 Lira – Yunus Emre
Yunus Emre, një nga poetët më të mëdhenj të Turqisë, u arsimua në Medrese, ku mësoi arabisht dhe persisht, u interesua për mitologjinë persiane dhe greke dhe studioi historinë e sufizmit. Ai e transferoi mendimin sufi në veprat e tij në një gjuhë të lehtë dhe të kuptueshme me një stil të thjeshtë rrëfimi./SYRI.net/

Shkencëtarët kanë gjetur prova të reja, por paraprake, se një botë e largët që rrotullohet rreth një ylli tjetër mund të jetë shtëpia e jetës.
Një ekip i Kembrixhit që studion atmosferën e planetit të quajtur K2-18b ka zbuluar shenja të molekulave që në Tokë prodhohen nga organizma të thjeshtë.
Rezultatet janë pikasur nga teleskopi hapësinor James Webb i NASA-s, por ekipi dhe astronomët e pavarur theksojnë se nevojiten më shumë të dhëna për të konfirmuar këtë gjë.
Studiuesi, Prof Nikku Madhusudhan, tha në laboratorin e tij në Institutin e Astronomisë të Universitetit të Kembrixhit se shpreson të marrë provat kryesore.
“Kjo është prova më e fortë. Ende që ka gjasa të ketë jetë atje. Mund të them realisht se ne mund ta konfirmojmë këtë sinjal brenda dy vitesh”.
K2-18b është dy herë e gjysmë më i madh se Toka dhe është shtatëqind trilionë milje larg nesh.
Kuriozitete
Studimi: Fëmijët e dytë kanë më shumë gjasa të shfaqin probleme sjelljeje
Published
3 days agoon
April 17, 2025
Një studim nga MIT zbuloi se fëmijët e dytë të familjes – veçanërisht djemtë kanë më shumë gjasa të shfaqin sjellje problematike krahasuar me vëllezërit apo motrat më të mëdha.
Duke analizuar të dhëna nga familje në SHBA dhe Danimarkë, studiuesit zbuluan se djemtë e lindur të dytë kanë 20% deri në 40% më shumë gjasa të kenë probleme në shkollë apo me ligjin.
Një nga arsyet mund të jetë fakti që fëmijët e parë përfitojnë vëmendje të plotë nga prindërit dhe kanë si shembull modele më të pjekura, ndërsa fëmijët e dytë shpesh marrin si shembull vëllezërit e motrat e tyre që janë ende duke u zhvilluar.
Megjithatë, kjo nuk është një rregull që vlen për të gjithë, pasi sjellja ndikohet edhe nga mënyra e rritjes, dinamika familjare dhe personaliteti i fëmijës.
Kuriozitete
Diamanti blu ne ankand/ Guri i çmuar, pjesë e trashëgimisë mbretërore të Indisë
Published
5 days agoon
April 15, 2025
Një diamant blu i rrallë nga Golconda mbi 23 karat do të dalë në ankand në Christie’s.
Guri i çmuar dikur zotërohej nga Maharajt e Indorit ëdhe është diamanti blu më i rëndësishëm që është nxjerrë ndonjëherë në ankand.
Diamanti u zbulua në minierat legjendare Golconda në Indinë jug-qendrore, e njohur për prodhimin e disa prej diamanteve më të famshëm në botë, duke përfshirë Diamantin Hope.
Ajo që është unike është se guri nuk ka ndryshuar në më shumë se 100 vjet, 23.24 karat dhe nuk ka ndryshuar formë, peshë apo madhësi.
Grui i çmuar ishte një pjesë e trashëgimisë mbretërore të Indisë dhe dikur zotërohej nga Maharajt e Indorit. Diamantet Golconda janë gurët më të mirë transparentë dhe të rrallë në botë.
Shitja pritet të shënojë një rekord. Vlerësimet shkojnë nga 35 deri në 50 milionë dollarë.
Me 45,52 karat, Diamanti Hope është diamanti më i madh blu që është zbuluar ndonjëherë.
Kuriozitete
Ekspertët sugjerojnë tri lloje ushqimesh që do të na ndihmojnë të jetojmë më gjatë
Published
5 days agoon
April 15, 2025
Një ekspert u ka kërkuar njerëzve që të hanë “të paktën” tre lloje ushqimesh në ditë për të jetuar më gjatë. Këshilla bazohet në dietat e njerëzve që jetojnë në Zonat Blu, zona të botës me nivele më të ulëta të sëmundjeve kronike dhe jetëgjatësi më të gjatë.
Pesë Zonat Blu origjinale të identifikuara nga studiuesit janë Okinawa në Japoni, Sardenja në Itali, Gadishulli Nicoya në Kosta Rika, Ikaria në Greqi dhe Loma Linda në Kaliforni. Dietat në secilën zonë ndryshojnë, ka disa ngjashmëri që ekspertët besojnë se kontribuojnë në jetëgjatësinë e popullatës. Kjo përfshin ngrënien e “ushqimeve të shëndetshme, të pasura me lëndë ushqyese dhe fibra”, të tilla si bimë, bishtajore dhe yndyrna të shëndetshme, duke minimizuar marrjen e sheqerit dhe ushqimet e përpunuara.
Në një fragment nga libri i recetave të Dan Buettner “The Blue Zones Kitchen”, i shpërndarë në faqen e internetit BlueZones.com, ai shpjegon mënyrën se si hanë ata që kanë kohë të gjatë.
“Asnjë nga njëqindvjeçarët e Zonës Blu që kam takuar nuk është përpjekur të jetojë deri në 100,” thotë ai. “Askush nuk ka thënë në moshën 50-vjeçare, “E dini çfarë, unë do të vendos veten në këtë dietë jetëgjatësi dhe do të jetoj edhe 50 vjet të tjera! Ata nuk numërojnë kalori, nuk marrin vitamina, peshojnë gram proteina, madje as lexojnë etiketa. Ata nuk kufizojnë marrjen e ushqimit, të gjithë festojnë me ushqim.”
Ndër udhëzimet është një listë me “ushqime super blu”. Dan rekomandoi të hani “të paktën” tre nga këto në ditë për t’u siguruar që po merrni shumë ushqime ushqyese:
Fasule – të gjitha llojet: fasule të zeza, fasule pinto, fasule garbanzo, bizele syzeza, thjerrëza
Perimet jeshile – spinaqi, lakra jeshile, chard, majat e panxharit, majat e kopër
Patate të ëmbla
Arra – të gjitha llojet: bajame, kikirikë, arra, fara luledielli, arra braziliane, shqeme
Vaji i ullirit – jeshil, ekstra i virgjër është zakonisht më i miri (vini re se vaji i ullirit prishet shpejt, kështu që blini jo më shumë se furnizim për një muaj në të njëjtën kohë)
Tërshëra – Tërshëra irlandeze është më e mira, e gatuar ngadalë ose e prerë në feta
Elbi – në supa, si drithëra e nxehtë ose bluar për bukë
Fruta – të gjitha llojet
Çajra jeshilë ose bimorë
Shafran i Indisë – si erëz ose çaj.
“Rezultatet e marra përfaqësojnë një studim afatgjatë, statistikor dhe shkencërisht të shëndoshë. Ne kishim nevojë për informacion që nuk ishte thjesht anekdotik ose i bazuar në intervista, vizita në kuzhinë ose vakte të përbashkëta me njëqindvjeçarë individualë,” tha Buehner.

Protestë e re kundër shtrenjtimit të rrymës në Prishtinë

Osmani dekoron me medalje tre të mbijetuar të dhunës seksuale gjatë luftës

Prokuroria kërkon vazhdimin e paraburgimit për Selimin dhe Krasniqin

Rama: Vendimi për ndërprerjen e projektit në shesh nuk është i mbështetur ligjërisht

Avokati Rodney Dixon: Trupi gjykues po sfidon padrejtësisht dëshmitarin

Van Damme thotë se ka simpati për Putinin: Dua të shkoj në Rusi dhe të bëhem ambasador i paqes atje

Kryetari i Prishtinës mirëpret Vasfije Krasniqin në Odën e Kryeqytetit

Rama: Sot kujtojmë sakrificën për liri dhe demokraci

Sporti ndihmon edhe në përmirësimin e shikimit
Të kërkuara
-
Bota3 months ago
Marrëveshja për pranimin e pakufizuar të emigrantëve, Shtëpia e Bardhë tërhiqet nga tarifat ndaj Kolumbisë
-
Bota3 months ago
Fluturimet e dëbimit kanë filluar, thotë Shtëpia e Bardhë
-
Bota3 months ago
Shtëpia e Bardhë: Armëpushimi në Liban do të zgjatet deri më 18 shkurt
-
Lajmet nga UBT2 months ago
Përgatituni për të udhëhequr politikën e të ardhmes me Fakultetin e Shkencave Politike në UBT