

Kuriozitete
Fakte interesante mbi qentë
Published
4 years agoon
By
Betim Gashi1. Fakt: Puthjet e qenit mund t’ju sëmurin Nëse mendoni se goja e qenve është më e pastër se njerëzve, mendohuni dy herë. Goja e qenve është e mbushur me baktere, ku më kryesorja është salmonela. Këto organizma futen në gojën e një qeni nga ngrënia e ushqimeve të prishura ose kur ai e përdor gjuhën si letër higjienike. Nëpërmjet puthjeve këto mikrobe kalojnë nga qeni tek njeriu, duke i shkaktuar në rastin më të ke diarre.
2. Fakt: Edhe njerëzit mund t’i sëmurin kafshën Nuk është e zakonshme, por ndodh. Gripi H1N1 ka goditur macet dhe qentë, nga kontakti që kanë pasur me të zotët e sëmurë. Në shumicën e rasteve është sëmundje e butë, por ka edhe kafshë që kanë ngordhur, prandaj veterinerët na këshillojnë t’i lajmë duart shpesh dhe t’i ndajmë krevatin e kafshës me të sëmurin. 3.Mit: Macet mund të “vjedhin” frymën e një bebeje. Ky supersticion shkon pas në kohë që në vitet ’70. Kur bebet vdisnin nga një sindromë e papritur e vdekjes foshnjore, njerëzit menjëherë fajësonin ndonjë mace që e shihnin të shtrirë pranë krevatit të fëmijëve. Sot, të gjitha sëmundjet janë të lidhura me atë sindromë, dhe jo me macet.
4.Fakt: Qentë mund të nuhasin hipogliceminë Duket si një nga episodet e filmit Lassie (Lesi), por është e vërtetë. Qentë mund ta kuptojnë kur pronari i tyre diabetik ose një person tjetër ka një rënie drastike të nivelit të sheqerit në gjak, dhe fillojnë ta lëpijnë atë dhe të lehin shumë. Madje disa qen janë stërvitur dhe kanë marrë rolin si qentë e shërbimit diabetik. Nuhatja e tyre për hipogliceminë është korrekte në 90% të rasteve.
5. Fakt: Qentë kanë vështrim dashurie Kur qeni mbyll sytë para jush, ai mund të jetë duke ju hedhur një vështrim dashurie dhe jo thjesht një formë lutjeje. Qentë mund ta zhvillojnë këtë sjellje atipike vetëm me njerëzit që i kanë më afër vetes, ndërsa kur qentë kanë një vështrim të drejtëpërdrejtë me një person të huaj atëherë ky është kërcënim. Por ka raste kur me atë vështrim qeni ju kërkon edhe vaktin e ngrënies. Nëse ngre veshët do të thotë që të tërhiqeni.
6. Fakt: Macet dashurojnë shumë Disa ekspertë e konfirmojnë se disa mace e vuajnë me të vërtetë momentin kur ndahen nga personi i tyre i preferuar – dhe kjo është një nga arsyet se pse macet ju urinojnë në rroba kur jeni në punë. Shenja të tjera: Macja bllokon rrugën e të zotit kur ai do të largohet. Kur është vetëm, vjell shpesh. Për macet që duan shumë, ankthi i tyre trajtohet me medikamente.
7. Fakt: Qentë mund të mësojnë 250 fjalë Racat më të zgjuara dhe më të mirëtrajnuara janë të ngjashëm me aftësinë e një fëmijë 2-vjeç për të kuptuar fjalët e njerëzve, sipas studiuesit Stanley Coren. Këto qen mund të kuptojnë deri në 250 fjalë, ndërsa një qen me zgjuarsi mesatare mund të kuptojë deri në 150 fjalë.
8. Fakt: Macet e bardha janë shpesh të shurdhra Macet me pellush të bardhë janë shpesh të shurdhra në një ose në të dyja veshët, veçanërisht ato me sy blu. Kur vetëm një sy është blu, ka gjasa macja të jetë e shurdhër vetëm në njërin vesh. Shumë thonë se macet e shurdhra nuk janë shumë të zgjuara – por nuk dihet nëse niveli i inteligjencës lidhet me të qenit të shurdhët.
9. Mit: Macet rrëzohen në këmbë Macet janë kampione në rrëzimin në këmbë në distanca të shkurtra, falë shtyllës së tyre kurrizore shumë fleksibël. Por ndonjëherë bien edhe me kokë. Dhe kur bien këmbët e tyre nuk thyen. Por kur bien me kokë apo trup, pësojnë dëmtime të rënda. Ndonjëherë kur macet ndodhen në dritare fokusohen në lëvizjet e zogjve dhe humbin ekuilibrin e bien – kjo quhet sindroma e lartësive të mëdha.
10. Fakt: Qentë mund të vallëzojnë Të apasionuarit pas qenve kanë krijuar një event kompetitiv të quajtur stil i lirë i qenve. Aty marrin pjesë shumë qen në një dhomë vallëzimi, për një koreografi të kryer me muzikë e nganjëherë edhe me kostume
11. Fakt: Macet nuhasin me gojë Macet kanë një gjëndër të vogël në qiellzën e gojës të quajtur organi vomeronazal. Për të nuhatur më mirë pjesët intime të një maceje tjetër, ata hapin gojën në gjerësinë e duhur për të marrën aromën e organit të caktuar. Kjo sjellje quhet reagimi Flehmen, dhe shpesh ndodh tek macet mashkullore që përpiqen të nuhasin macet femërore.
12. Mit: Tundja e bishtit do të thotë qen i lumtur Një qen e tund bishtin e tij gjatë tre gjendjeve të ndryshme të humorit dhe njëra nga ato ndodh kur është i lumtur. Kur ndonjëherë qeni bëhet histerik, ai përpiqet vazhdimisht të mbrojë terrenin e tij. Kur bishtin e mban ulur edhe e lëviz do të thotë se është i trembur. Ndërsa kur është i lumtur e mban bishtin gjysmë të ngritur, si dhe veshët, goja dhe trupi i tij duken të relaksuar.
13. Fakt: Këlyshët e sapolindur nuk tundin bishtin Këlyshët nuk e tundin bishtin përpara se ata të jenë 3 javësh, dhe disa prej tyre nuk e tundin pa i bërë 7 javë jetë. Veterinerët besojnë se këlyshët e vegjël janë të aftë, por ata janë të zënë duke u ushqyer e duke fjetur. Ndërsa bëhen më të vetëdijshëm, fillon ta tundë bishtin si shenjë komunikimi.
14. Fakt: Lidhja që në fillim me njerëzit është thelbësore për kotelet Macet që kafshojë dorën që i ushqen do të thotë që nuk janë ekspozuar me njerëz më parë. Ekspertët thonë se macet duhet të kenë vazhdimisht kontakt me njerëzit në 7 javët e para të jetës, ose nuk do të lidhen kurrë më me macet. Edhe sikur vetëm 5 minuta në ditë në javët para do ta mësojnë kotelen mos të kafshojë dorën e personit që e ushqen.
15. Mit: Qentë shohin bardhë e zi Kjo nuk është e vërtetë thonë studiuesit e qenve. Qentë shohin ngjyrën blu, vjollcë, të verdhë dhe më shumë hije gri se sa njerëzit. Ata gjithashtu shohin më mirë në pak dritë dhe mund të vërejnë lëvizjen më të vogël – një aftësi që i bën ata gjuetarë të mirë. Ata nuk shohin ngjyrën e kuqe, portokalli, dhe jeshile për shkak të disa qelizave të ndjeshme në retinën e syrit.
16. Mit: Hundë e nxehtë, qen i sëmurë Temperatura e hundës së qenve ndryshon vazhdimisht por nuk është shenjë e një qeni të sëmurë. Mund të jetë e nxehtë dhe e thatë kur ri në diell ose e ftohtë dhe e lagësht kur futet në ujë. Shenja sëmundjeje janë letargjia, humbja e oreksit, vjellja, kollitja.
17. Fakt: Ecja me vështirësi do të thotë problem me mushkëritë Qentë shpeshherë çohen tek veterineri për probleme me ecjen dhe largohen me diagnozën e kancerit të mushkërive. Kanceri në gjoks mund të shkaktojë dhimbje tek këmbët. Një simptomë tipike e kanceri të mushkërive është kolla, edhe pse 25% e qenve nuk kanë simptoma deri sa diagnostikohen me kancer nga rrezet X.
18. Mit: Macet kanë nevojë për qumësht Miti që ka ekzistuar për një kohë më të gjatë është nevoja e maces për qumësht dhe është një mit i gabuar. Duke i dhënë maces suaj qumësht lope mund t’i shkaktoni asaj diarre. Kotelet pinë qumështin e nënave të tyre deri sa rriten, dhe ndoshta kur vjetërsohen mund të pëlqejnë shijen e qumështit të lopës. Por macet e rritura nuk kanë shumë laktozë, një enzimë e nevojshme e nevojshme për to. 19. Mit: Qentë kanë nevojë për kocka Kjo praktikë vjen nga ideja se qentë e lashtë (ujqërit) hanin shumë kocka. Sot, qentë shtëpiakë mund ta marrin të gjithë sasinë e kalciumit dhe lëndët ushqimore që kanë nevojë nga ushqimet që shiten për qen. Kockat kënaqin instinktin e përtypjes te qentë, Nga kjo ata mund të bëhen edhe më të egër.
20. Mit: Lëpirja shëron plagët e qenve Nuk ekziston asnjë mrekulli shëruese në pështymën e qenit, në kundërshtim me besimin popullor. Komplet e kundërta: goja e qenit përmban baktere që mund të shkaktojnë infeksione që shtyjnë procesin e shërimit. Qentë janë të prirur të lëpijnë plagët që rezultojnë me plagë të vazhdueshme.
21. Fakt: Macet puthin me sytë e tyre Macet mund të komunikojnë në forma të ndryshme, thonë eskpertët. Kjo konsiderohet një shenjë paqeje. Kur i drejtohet njerëzve kjo hapje mbyllje e shpejtë sysh tregon afeksion, madje dhe dashuri. Hapja e mbyllja e syve ndodh edhe tek macet shtëpiake, ato të egra, madje edhe tek tigrat e pyjeve, sipas studiuesit Roger Tabor.
22. Fakt: Qentë bien në dashuri A mundet që dy qen të zhvillojnë marrëdhënien e tyre të dashurisë? Antropologjistja Elizabeth Marshall Thomas thotë se qentë mund të bien në dashuri dhe dokumenton një histori dashurie të jashtëzakonshme qensh në librin e saj “Jeta sociale e qenve”. Thomas thotë se shumë pak qen arrijnë të zhvillojnë marrëdhënie sepse pjesa më e madhe e tyre mbahen “në robëri” si qen shtëpie.
23. Fakt: Duhani dëmton rëndë macet dhe qentë Tymi i duhanit (kur ndodhesh në ambient ku e pinë të tjerët) rrit rrezikun e dy kancereve fatale tek macet: limfoma dhe karcinoma orale. Macet e shtëpisë marrin një dozë toksike dyfish më të madhe në ajër. Ndërsa qentë me hundë të gjatë mund të zhvillojnë tumorin e tyre hundor, ndërsa qentë me hundë më të shkurtër priren të kenë kancer mushkërish.
24. Gjuha e maceve: Cicërima Macet mund të lëshojnë një tingull shumë të mprehtë kur ndodhen të rrethuara nga kafshë që njihen për këtë lloj gjuhe, pra zogjtë që cicërojnë. Ose kur një mace nuk arrin të kapë dot gjahun, lëshon këtë cicërimë të shoqëruar nga lëvizje të shpejta të nofullës së poshtme.
25. Gjuha e qenve: Fshehja e dhimbjes dhe nënqeshja Kur të zotët insistojnë se qentë e tyre mund të qeshin kanë të drejtë, sepse goja e qenve mund të tregojë emocione. Kur është e relaksuar dhe e hapur, mund të jetë shenjë e një qeni të lumtur. Ndërsa kur kërkon të fshehë dhimbjet, qen arrin të japë një nënqeshje të nervozuar. Kur qeni kthen kokën po vështrimin e mban tek ty, pra të sheh me bisht syri, është zakonisht i trembur e kërkon të mbrohet.
Kuriozitete
Autizmi tashmë mund të zbulohet nga testi në një fije floku
Published
8 hours agoon
July 5, 2025By
UBT News
Shkencëtarët kanë shpikur një test universal për autizmin tek foshnjat që përdor një fije floku.
Ai analizon mostrën për nivelet e metaleve si plumbi dhe alumini, të cilat janë më të larta te fëmijët autikë. Testi përfshin dërgimin e një mostre flokësh në laborator për analizë dhe u tregua se parashikonte autizmin me saktësi 81 për qind të kohës në një studim të rishikuar nga kolegët.
Shkencëtarët tjerë e shpallën testin si zhvillim ‘novator’ për gjendjen famëkeqe të vështirë për t’u diagnostikuar që prek 5.4 milionë amerikanë dhe 700,000 britanikë. Për shkak se nuk ka asnjë test standard për gjendjen, mjekët duhet të mbështeten në historinë e zhvillimit dhe sjelljen e fëmijës.
Për testin, shkencëtarët përdorin një lazer për të hequr shtresën sipërfaqësore të flokëve. Një lazer i dytë, më i fuqishëm, lëshohet më pas përgjatë flokëve, i cili merr matje në 650 pikë për çdo centimetër. Kjo gjithashtu e kthen fillesën në plazmë.
Kontrollon për substanca të lidhura me autizmin duke përfshirë metale; plumbi, kadmiumi, arseniku, zinku e bakri ndër të tjera. Hulumtimet e mëparshme kanë gjetur nivele të larta të të tre metaleve elementare në flokët e fëmijëve autikë. Rezultatet futen në program i cili kërkon modele që tregojnë autizëm.
Ata testuan metodën në fijet e flokëve të mbledhura nga 220 fëmijë japonezë kur ata ishin rreth një muajsh. Rezultatet u krahasuan me diagnozën klinike të autizmit, e përfunduar kur të rinjtë ishin rreth katër vjeç. Shkencëtarët zbuluan se testi i tyre identifikoi saktë autizmin në 394 raste (81 për qind e totalit).
Ai identifikoi autizmin në 96.4 për qind të fëmijëve dhe ia dha plotësisht të qartë 75.4 për qind që nuk kishin autizëm. Autizmi është diçka me të cilën njerëzit lindin, gjë që çon në funksionimin e trurit të tyre ndryshe nga ai i njerëzve të tjerë. Ata me këtë gjendje mund të luftojnë për të komunikuar, e kanë të vështirë të kuptojnë se si mendojnë ose ndihen të tjerët, ose shqetësohen dhe mërziten në situata të panjohura dhe ngjarje shoqërore.
Shkencëtarët nuk janë të qartë se çfarë e shkakton këtë gjendje, megjithëse mendohet se janë të përfshirë faktorë mjedisorë dhe gjenetikë.
Kuriozitete
6+ orë në telefon? Ekspertët thonë: përballesh me më shumë probleme financiare
Published
9 hours agoon
July 5, 2025By
UBT News
Një studim i fundit sugjeron se personat që kalojnë më shumë se 6 orë në ditë në telefon janë më të prirur të përballen me vështirësi financiare, si të jetuarit nga një rrogë në tjetrën ose mungesa e kursimeve.
Ekspertët besojnë se kjo lidhet me të ashtuquajturën “zhvendosje kohe”, pra, orët e kaluara duke lëvizur nëpër rrjete sociale apo aplikacione zëvendësojnë kohën që mund të investohej në zhvillim profesional, edukim financiar apo ndërtimin e zakoneve të shëndetshme.
Në disa raste, përdorimi i tepërt i telefonit lidhet edhe me shpenzime impulsive apo ikje nga realiteti, çka e përkeqëson situatën financiare.
Megjithëse studimi nuk është ende i rishikuar shkencërisht, gjetjet mbështeten nga hulumtime të tjera që theksojnë se koha e pakontrolluar para ekranit mund të ndikojë negativisht në mirëqenien financiare dhe emocionale.
Kuriozitete
Studimi: Evropianët po blejnë ushqime të ngrira për të reduktuar mbeturinat
Published
1 day agoon
July 4, 2025By
UBT News
Përveç kursimit të kohës dhe parave, ushqimi i ngrirë mund të kontribuojë në një sistem ushqimor më të qëndrueshëm.
Qëndrueshmëria luan rol më të madh në mënyrën si njerëzit blejnë, por a ndikon kjo në atë që blejnë në repartin e ushqimeve të ngrira?
Një anketë e re nga kompania më e madhe e ushqimeve të ngrira në Evropë sugjeron po. Gjysma e konsumatorëve evropianë po zgjedhin produkte ushqimore të ngrira për të zvogëluar shpërdorimin e ushqimit, sipas Nomad Foods, pronar i Birds Eye, Findus dhe markave të tjera shtëpiake, shkruan Euronews.
Sipas Organizatës Evropiane të Konsumatorëve, çdo vit në BE gjenerohen 59 milionë ton mbeturina ushqimore. Pra, sipas fjalëve të një gjigandi të supermarketeve në Mbretërinë e Bashkuar, çdo gjë e vogël ndihmon.
Si ndihmon ushqimi i ngrirë në uljen e mbeturinave?
Është e qartë se ngrirja e ushqimit e ruan atë për më gjatë, që do të thotë se duhet të hidhet dhe të blihet më pak. Kur ushqimi shkon dëm, nuk humbet ushqimi vetë, edhe burimet e përdorura në prodhim dhe transport, duke përfshirë karburantin, ujin, tokën, punën, plehrat dhe paketimin.
“Në vitet 2021-2022, mbeturinat ushqimore përbënin 18 milionë ton emetime të gazrave serrë në Mbretërinë e Bashkuar”, thotë Ben Ashmore, kreu i çështjeve të jashtme në FareShare, organizatë bamirëse që punon në gjithë industrinë për të ndihmuar në rishpërndarjen e ushqimit të tepërt.
“Duke rishpërndarë ushqimin e tepërt tek njerëzit dhe duke e bërë atë më të qëndrueshëm përmes ngrirjes, ne mund të ndihmojmë në uljen e mbeturinave ushqimore dhe emetimeve të lidhura me të, ndërkohë që ndihmojmë njerëzit në nevojë.”
Ka arsye pse njerëzit po mbështeten te frigoriferët, raporti i parë i Nomad Foods ‘Frozen in Focus’ tregon se qëndrueshmëria është faktor i spikatur.
Kuriozitete
Kina po kontrollon shiun me dronë: Teknologjia që “komandon” motin
Published
3 days agoon
July 2, 2025By
UBT News
Kina ka filluar zyrtarisht testimet për të kontrolluar motin dhe këtë po e bën përmes dronëve të teknologjisë së lartë që krijojnë reshje artificiale.
Në rajonin e thatë të Xinjiang, dronët lëshuan në atmosferë kimikate si jodidi i argjendit, duke stimuluar formimin e reve e rritjen e sasisë së shiut me 4%.
Sasia ishte e mjaftueshme për të krijuar stuhi të dendura, të afta të mbushnin dhjetëra pishina olimpike.
Kjo teknologji e re është pjesë e një plani të madh kombëtar, që synon të shtrihet në të gjithë vendin deri në fund të vitit 2025, me synimin kryesor të mbështesë bujqësinë dhe zonat që vuajnë nga thatësirat ekstreme.
Ndërsa Kina shkon drejt një epoke ku shiut mund t’i “komandohet”, ekspertët ngrejnë pyetje serioze mbi ndikimin afatgjatë të manipulimit të motit: Çfarë ndodh kur natyra i bindet teknologjisë?

Berisha: Unë do të reflektoj, do ta votoj këdo në votim të hapur

Sulmet ajrore izraelite vrasin 24 palestinezë në Gazë, përfshirë 10 që po kërkonin ushqim

Tejkaloi shpejtësinë e lejuar, Policia e Kosovës e dënon me 300 euro dhe tre muaj ndalim të drejtimit shoferin në Ferizaj

Ministria e Punëve të Brendshme ndalon rreptësisht ndezjen e zjarreve: Shkelësit e vendimit do të ndëshkohen

Osmani priti në takim deputetët britanikë, rikonfirmohet mbështetja për Kosovën

Shqipëria hap qendra shëndetësore përgjatë bregdetit për kujdesin e turistëve

Daut Haradinaj: Takimet bilaterale me Serbinë nuk duhet të vazhdojnë pa lirimin e pakushtëzuar të Arbnor Spahiut

Kërcënimi për bombë në Kuvendin e Kosovës, doli të jetë alarm i rrejshëm

Kërcënimi me bombë, Zogaj: E marrim seriozisht
Të kërkuara
-
Lajmet nga UBT2 months ago
Profesori, Arsim Hajdari, doktoron me temën “New Perspective of Biological Therapy in Treatment of Age-Related Macular Degeneration”
-
Lajmet3 months ago
Studentët e Psikologjisë në UBT zhvilluan një vizitë studimore në qendrën psikologjike “Radix” dhe Asociacionin Kosovar për Psikoterapi Trupore
-
Lajmet nga UBT4 weeks ago
UBT organizon debat rreth zgjerimit të BE-së dhe ruajtjes së vlerave evropiane
-
Lajmet nga UBT1 month ago
UBT – Institucioni privat me më së shumti programe të akredituara nga Agjencia e Akreditimit të Kosovës