Studimi i ri nga Universiteti i Australisë Jugore ka treguar se edhe pak minuta aktivitet fizik me intensitet të lartë, si ecja e shpejtë apo vrapi i lehtë, mund të sjellin përfitime të mëdha për shëndetin e trurit tek të moshuarit.

Pikat kryesore të studimit:

Ushtrimet në formë mesatare deri në të fuqishme përmirësojnë shpejtësinë e përpunimit të mendimeve, kujtesën afatshkurtër dhe funksionet ekzekutive.

Edhe vetëm 5 minuta aktivitet në ditë mjaftojnë për të parë ndryshime pozitive në tru. Më pak aktivitet shoqërohet me rënie të aftësive njohëse, prandaj mënyra se si e kalojmë ditën ndikon drejtpërdrejt në shëndetin mendor.

“Aktivitetet që rrisin ritmin e zemrës e frymëmarrjen, si ushtrimet aerobike, ndikojnë në mënyrën se si truri mendon, planifikon e mban mend informacionin”, tha Maddison Mellow, studiuesja kryesore nga Universiteti i Australisë Jugore.

Studimi u realizua në bashkëpunim me Institutin e Kërkimeve “AdventHealth” në SHBA dhe ka analizuar të dhënat e 585 të moshuarve (65–80 vjeç) nga studimi IGNITE, duke matur kohën që kalojnë në gjumë, ulur, në lëvizje të lehta dhe në ushtrime më intensive gjatë një dite të plotë.

“Nga asnjë aktivitet fizik i fuqishëm, tek vetëm 5 minuta në ditë, ndikimi në tru ishte i jashtëzakonshëm”, shtoi Mellow.

Çfarë ndodh në tru kur njerëzit bëjnë ushtrime?

Studimi ka zbuluar se aktiviteti fizik me intensitet të lartë përmirëson:

Shpejtësinë e përpunimit të informacionit (si shpejtësia për të menduar),
Funksionin ekzekutiv (si planifikimi, fokusimi dhe shumëfishimi i detyrave),-Kujtesën afatshkurtër (ruajtja e informacionit për një kohë të shkurtër).

Nga ana tjetër, mungesa e këtij lloj aktiviteti lidhej me rezultate më të dobëta në këto fusha.

“Ka vetëm 24 orë në ditë, dhe mënyra si i ndajmë mes gjumit, qëndrimit ulur dhe lëvizjes, ndikon drejtpërdrejt në tru”, ka thënë doktoresha Audrey Collins, bashkautore e studimit.

Pse kjo është e rëndësishme?

Sipas Organizatës Botërore të Shëndetësisë, deri më 2030 një në gjashtë njerëz në botë do të jetë mbi 60 vjeç.

Prandaj, përfshirja e aktivitetit fizik në jetën e përditshme është një nga mënyrat më të thjeshta dhe efektive për të ruajtur funksionet mendore teksa njerëzit plaken.

“Të rrisësh aktivitetin fizik është një nga investimet më të mira për trurin dhe mirëqenien afatgjatë. Edhe pak, vetëm 5 minuta në ditë, mund të bëjnë ndryshimin”, ka theksuar Collins.

Një studim i ri ndërkombëtar ka sugjeruar se konsumimi i shpeshtë i ushqimeve të shumëpërpunuara rrit rrezikun për vdekje të hershme. Studimi u zhvillua në tetë shtete, përfshirë Mbretërinë e Bashkuar dhe Shtetet e Bashkuara, ka raportuar BBC.

Çfarë janë ushqimet e shumëpërpunuara?

Janë produkte industriale që përmbajnë më shumë se pesë përbërës, shumë prej të cilëve nuk gjenden në gatimet shtëpiake, si aditivë, ëmbëltues artificialë, ngjyrues apo kimikate që përmirësojnë teksturën apo pamjen.

Disa prej këtyre ushqimeve përfshijnë: Biskota, kekë dhe ëmbëlsira të gatshme, ushqime të skuqura si patatinat, pijet e gazuara, drithërat e përpunuara për mëngjes që përmbajnë sheqer, chicken nugets, suxhukë dhe salsiçe, bukë e margarinë të prodhuara në fabrikë dhe jogurte me fruta a lëngje të ëmbëlsuara.

Çfarë tregon studimi?

Hulumtuesit kanë analizuar të dhëna nga dieta dhe vdekshmëria në vende të ndryshme: Australia, Brazili, Kanadaja, Kili, Kolumbia, Meksika, Mbretëria e Bashkuar dhe SHBA-ja. Ata kanë vlerësuar se në Mbretëri të Bashkuar dhe SHBA, ku ushqimet e përpunuara përbëjnë më shumë se gjysmën e kalorive ditore, rreth 14% e vdekjeve të hershme mund të lidhen me këto ushqime.

Në vende si Brazili apo Kolumbia, ku konsumimi është më i ulët (më pak se 20% e kalorive), ky numër bie në 4%. Në SHBA, në vitin 2018, u llogaritën rreth 124,000 vdekje të hershme të lidhura me ushqimet e shumë përpunuara. Në Mbretërinë e Bashkuar, gati 18,000.

A është faji i përpunimit?

Ekspertët theksojnë se ky lloj studimi nuk mund të vërtetojë shkaktarët direkt. Dieta, aktiviteti fizik, stili i jetesës dhe faktorët ekonomikë ndikojnë gjithashtu në shëndet. Doktori Eduardo Nilson, autor kryesor i studimit, ka theksuar se ndikimi negativ i ushqimeve të shumëpërpunua mund të vijë nga mënyra se si përpunohen industrialisht, përfshirë aditivët si aromat artificiale, ëmbëltuesit dhe emulgatorët.

Megjithatë, disa studiues janë skeptikë. Profesori Kevin McConway nga Open University ka thënë se modeli matematikor i përdorur mbështetet në shumë supozime dhe nuk mund të provojë drejtpërdrejt se vetëm ushqimet e shumëpërpunuara janë përgjegjëse për këto efekte.

Doktoresha Nerys Astbury nga Universiteti i Oksfordit ka shtuar se ka kohë që dihet se dieta të pasura me yndyrë, sheqer dhe kalori rrisin rrezikun për sëmundje kronike. Dhe shumica e ushqimeve të shumëpërpunuara janë pikërisht të tilla.

Doktori Stephen Burgess nga Universiteti i Kembrixhit ka thënë se ndonëse nuk mund të vërtetohet një shkak i drejtpërdrejtë, kur shumë studime në kultura të ndryshme arrijnë në të njëjtat përfundime, nuk mund të injorohet më ndikimi i këtyre ushqimeve.

Çfarë thotë industria ushqimore?

Federata e Ushqimeve dhe Pijeve në Britani ka reaguar duke thënë se termi “shumëpërpunuar” stigmatizon produkte si jogurti, buka apo salcat e gatshme, të cilat janë pjesë e një diete të balancuar. Ata kanë theksuar se të gjithë aditivët janë të kontrolluar dhe të sigurt nga Agjencia e Standardeve Ushqimore.

Para se t’i provoni ilaçet e barnatoreve, provoni këtë recetë shtëpiake për vena të zgjeruara dhe kapilarë të pëlcitur.

Kapilarët e pëlcitur janë enë të vogla që janë dëmtuar dhe kanë plasur nën lëkurë. Kjo çon në një pamje të njollosur, që shfaqen në fytyrë ose këmbë. Në mjekësi, shpesh quhen edhe telangjiektazi ose “venat merimangë”. Janë shfaqje e pakëndshme dhe e keqe nën lëkurë, kanë ngjyrë të kaltër, vjollcë a të kuqe.

Shkaqet e mundshme përfshijnë:

Gjenetika – trashëgimi familjare

Ekspozimi ndaj diellit – dëmton lëkurën dhe enët e gjakut

Ndryshimet hormonale – sidomos tek gratë (shtatzëni, menopauzë)

Presioni i lartë i gjakut

Alkooli – zgjeron enët e gjakut

Disa sëmundje të mëlçisë

Rosacea – një gjendje kronike e lëkurës

Trauma lokale ose masazhe të forta.

Edhe pse janë të parrezikshëm, duken keq në lëkurë, ekziston mënyra si t’i eliminoni, me ndihmën e disa përbërësve që i keni në shtëpi.

Mënyra e parë – Merr kokrra domatesh të reja prisni në feta. Vendos në vendin ku ju kanë pëlcitur kapilarët. Përdorni domate të reja, jo të pjekura. Fetat e domates lini 2-3 minuta në lëkurë. Hiqni dhe lëkurën. Këtë proces përsëriteni edhe në 10 ditët në vijim dhe kapilarët do të duhej të zhdukeshin shumë shpejt.

Mënyra e dytë – Uthullën e mollës qiteni në regjionin ku kanë pëlcitur kapilarët. Këtë procedurë përsëriteni tri herë në ditë 10 minuta. Pas katër javësh më herët, kapilarët e pëlcitur zhduken. Uthulla mund të shkaktojë rritim të lëkurës, prandaj është me rëndësi që të mos e qitni në pjesët e ndjeshme të trupit.

Këshillë: Për çdo shqetësim shëndetësor që keni, sigurohuni që të konsultoheni me mjekun tuaj. /UBT News/

Hekuri është një mineral thelbësor që lejon trupin të krijojë hemoglobinë, një proteinë në qelizat e kuqe të gjakut që transporton oksigjen në të gjithë trupin dhe disa tregues mund të tregojnë mungesë të këtij minerali.

Kur nivelet e hekurit janë të ulëta, trupi mund të ketë vështirësi të funksionojë normalisht, duke çuar në një sërë simptomash që nuk duhen injoruar. Duke njohur në kohë shenjat e mungesës së hekurit, është e mundur të reagoni përpara se gjendja të përkeqësohet.

Sipas Dr. Janine Bowring, disa nga simptomat që tregojnë nivele të ulëta të hekurit përfshijnë buzët e çara, thonjtë e brishtë dhe dhimbje koke të shpeshta.

Mungesa e hekurit ndikon në shëndetin e flokëve, se trupi redukton shpërndarjen e oksigjenit dhe lëndëve ushqyese në zona më pak prioritare si skalpi.

Për shkak të kësaj, flokët mund të dobësohen, të thyhen ose të bien më shumë dhe rritja e flokëve mund të ngadalësohet.

“Ne mund të vërejmë se flokët na bien gjatë dushit ose se gjithnjë e më shumë janë në furçë kur i krehni. Të gjitha mund të jenë shenja të niveleve të ulëta të hekurit,” tha Dr. Bowring për SheFinds.

Shfaqja e buzëve të plasaritura mund të tregojë mungesë hekuri, ky mineral është vendimtar për shëndetin e lëkurës dhe mukozave, mungesa e tij mund të çojë në acarim dhe çarje të buzëve. “Nëse ndjejmë siklet ose plasaritje në cepat e buzëve, kjo mund të jetë shenjë e hekurit të ulët”, thotë Dr. Bowring.

Thonjtë që janë të brishtë, të hollë ose kanë formë të pazakontë tregojnë nivele të ulëta hekuri. Kur mungon hekuri, qelizat që pasqyrojnë strukturën e thonjve dobësohen, kështu që thonjtë mund të bëhen të sheshtë ose të thyhen lehtësisht.

Hekuri është thelbësor për rrjedhjen e oksigjenit në tru. Kur nuk ka mjaftueshëm, niveli i oksigjenit në tru bie, çon në dhimbje koke dhe migrenë. Nëse shpesh përjetoni dhimbje koke pa ndonjë arsye të dukshme, kjo mund të lidhet me mungesën e hekurit.

Nëse ndiheni “kokë të lehtë” ose marramendje kur ngriheni papritur, kjo mund të jetë për shkak të nivelit të ulët të hekurit. Mungesa e hekurit ulë nivelet e gjakut e çon në rrjedhje të dobët të oksigjenit, gjë që çon në marramendje momentale.

Njohja e këtyre simptomave mund t’ju ndihmojë të kërkoni këshilla profesionale në kohë dhe të përmirësoni shëndetin tuaj.