Shëndeti

Epilepsia te fëmijët: Shkaku, simptomat dhe si trajtohet ky çrregullim?

Simptomat kryesore tek fëmijët janë sulmet epileptike ku ka çrregullime motorike dhe humbje të vetëdijes.

Published

on

Një nga çrregullimet ose sëmundjet më të zakonshme në neurologji është epilepsia, e cila mund të ndodhë edhe te fëmijët.

Ajo përfaqëson një problem serioz mjekësor dhe social dhe e bën të vështirë për pacientët të funksionojnë në baza ditore.

Simptoma kryesore përmes së cilës epilepsia njihet te fëmijët janë sulmet epileptike në të cilat ka çrregullime motorike, sjellje, sulme dhe humbje të vetëdijes.

Rreth gjashtë milionë njerëz në Evropë vuajnë nga epilepsia, dhe më shumë se 50 milionë në mbarë botën. Shfaqja e epilepsisë te fëmijët pengon zhvillimin normal dhe krijon vështirësi në të mësuar në 40 për qind të pacientëve. Njerëzit me epilepsi kanë një rrezik më të lartë të papunësisë, gjë që tregon se ka ende stigmë ndaj këtij çrregullimi. Megjithatë, edhe pse epilepsia dëmton cilësinë e jetës, kjo sëmundje neurologjike kronike mund të jetohet dhe mbahet nën kontroll.

Si të njohim epilepsinë te fëmijët?

Epilepsia lidhet kryesisht me sulmet epileptike, por jo të gjithë njerëzit me këtë sëmundje duhet t’i përjetojnë ato. Kjo sëmundje neurologjike prek trurin dhe nervat duke i bërë sulmet jo të rralla. Te fëmijët, mund të ndodhin konfiskime të vogla, të manifestuara nga ndërprerja afatshkurtër e aktivitetit që ndodh, shikimi i objektit dhe mungesa afatshkurtër.

Sulme të tilla zakonisht ndodhin kur fëmija fillon shkollën dhe më pas vërehen më lehtë nga mësuesit dhe prindërit. Te fëmijët te të cilët sulmet e tilla epileptike janë të shpeshta, mund të ketë probleme në ndjekjen e mësimeve.

Sulmet epileptike ndodhin për shkak të efektit në një pjesë të caktuar të trurit, kështu që ato mund të jenë fokale/të pjesshme ose të përgjithësuara. Sulmet epileptike janë simptoma të dukshme që zakonisht janë një shenjë e qartë e fillimit të epilepsisë te fëmijët.

Këto janë simptomat më të zakonshme:

-Humbja e vetëdijes

-Ngërçe të muskujve me lëkurë të verdhë

-Kafshimi i gjuhës

-Urinim

Mund të ketë gjithashtu sulme epileptike të pjesshme që ndryshojnë në llojin e simptomave që mund të jenë më komplekse ose të thjeshta. Simptomat përfshijnë shqetësim, shfaqje të njëanshme të simptomave të tilla si mpirje ose ndjesi shpimi gjilpërash në ekstremitete, spazma dhe ngurtësim të muskujve. Simptomat mund të jenë plotësisht të individualizuara dhe të ndryshme te pacientët.

Rrallë, mund të ndodhin aura para një krize epileptike, të cilat karakterizohen si një parandjenjë e sulmeve epileptike dhe ndodhin si pjesë e epilepsisë psikomotorike.

Pse dhe si ndodh epilepsia?

Shkaku i epilepsisë te fëmijët është i ndryshëm te pacientët, por nëse shfaqet që në fëmijëri, ka disa shkaqe të mundshme. Këto janë zakonisht shkaqe që shfaqen në lindje nëse kishte vështirësi ose infeksione të tilla si meningjiti.

Shkaku i epilepsisë te fëmijët mund të jenë:

lindja ose trauma neonatale

çrregullimi i zhvillimit të enëve të gjakut

dëmtimet natyrore

dëmtimet e kokës

infeksionet

neoplazite ose tumoret

Shumë pyesin nëse epilepsia mund të kalojë nga nëna te fëmija? Edhe pse predispozita trashëgimore është përgjegjëse për shfaqjen e krizave, shumë pak epilepsi te fëmijët trashëgohen nga prindi te fëmija. Shkencëtarët besojnë se mundësia e zhvillimit të epilepsisë është pothuajse gjithmonë e lidhur me predispozitat gjenetike.

Në disa fëmijë, shfaqja e epilepsisë mund të ketë një shkak të fshehur, më saktësisht, epilepsia kriptogjene mund të ndodhë për shkak të dëmtimit të padukshëm. Edhe nëse konfiskimet epileptike ndodhin pas një dëmtimi në kokë ose goditje në tru, predispozita gjenetike mund të jetë një faktor shtesë në zhvillimin e konfiskimeve.

Si të zvogëloni frikën te një fëmijë me epilepsi?

Edhe pse vetë sëmundja krijon frikë të madhe te prindërit dhe fëmijët, problemi më i madh me të cilin përballen shumë prindër është frika e rikthimit.

Para së gjithash, është e rëndësishme që prindërit të konsultohen me një mjek në shenjat e para të simptomave ose në shfaqjen e parë të një sulmi epileptik në mënyrë që të fillojnë trajtimin spitalor sa më shpejt të jetë e mundur.

Diagnoza e epilepsisë te fëmijët bëhet me EEG, ekzaminime hematologjike-biokimike, trajtime specifike, ekzaminime neuroimazherike dhe përpunim psikologjik.

Nëse gjetja shoqërohet me dy ose më shumë sulme epileptike, atëherë bëhet diagnoza dhe prindi dhe fëmija me epilepsi fillojnë të mësohen të jetojnë me këtë sëmundje.

Edukimi dhe sa më shumë njohuri rreth epilepsisë do të ndihmojnë në zvogëlimin e frikës. Fëmijët me epilepsi të rregulluar normalisht mund të ndjekin kopshtin dhe shkollën, por gjithashtu do të ishte e këshillueshme që të informohen mësuesit për sëmundjen, duke pasur parasysh se kontrolli i epilepsisë ndonjëherë është shumë i vështirë.

Nëse një fëmijë me epilepsi është ende duke ndjekur kopshtin e fëmijëve, është e nevojshme të përshtatni edukatorët për një sulm epileptik të mundshëm në kopshtin e fëmijëve dhe t’u jepni atyre informacion se si të njohin një lloj të caktuar të këtij sulmi.

Në disa raste, rekomandohet dhënia e udhëzimeve me shkrim lidhur me procedurën, por edhe administrimin e ilaçit fëmijës.

Te fëmijët këshillohen aktivitete dhe sporte të mëtejshme, por me mbrojtje shtesë.

Nëse fëmija ende nuk ka zgjedhur një sport, rekomandohet të filloni ta bëni atë një zot i ngritjes së vetëbesimit dhe inkurajimit të ndërveprimit shoqëror. Sidoqoftë, rekomandohen sporte me rrezik të ulët si gjimnastika, vallëzimi, vrapimi, joga, pilates dhe të ngjashme.

Te prindërit dhe fëmijët, është shumë e rëndësishme të mbani mend se epilepsia te fëmijët mund ta vështirësojë jetën, por lejon ndjekjen e rregullt të shkollës dhe përmbushjen e ideve dhe qëllimeve të jetës. Njerëzit me epilepsi gjithashtu mund të marrin patentë shoferin nëse nuk kanë pasur sulme epileptike brenda dy vjetësh.

Mbështetja e prindërve dhe mjedisit është më e rëndësishmja në jetën e fëmijëve me epilepsi.

Trajtimi i epilepsisë te fëmijët

Trajtimi i kësaj sëmundjeje neurologjike do të varet nga mosha e fëmijës, ashpërsia e sulmeve dhe lloji i epilepsisë. Zakonisht zgjat rreth dy vjet, dhe në disa fëmijë mund të zgjasë një jetë.

Antiepileptikët jepen për trajtim, por sëmundja mund të përsëritet. Nëse sulmet epileptike zvogëlohen dhe nuk ka sulme te fëmijët me epilepsi për dy vjet, mund të konsiderohet një ulje graduale e dozës së ilaçeve.

Ndërprerja e menjëhershme e mjekimit mund të jetë shumë e rrezikshme, të shkaktojë një sulm dhe të jetë fatale.

Është treguar se në epilepsinë te fëmijët, një dietë ketogjene me mbikëqyrje dhe kirurgji epilepsie ka efekt në zvogëlimin e krizave. Procedurat kirurgjikale janë të rralla dhe nuk ka të dhëna të mjaftueshme relevante dhe cilësore për të njëjtën gjë.

Meqenëse sulmet mund të shkaktohen nga disa faktorë të jashtëm si zhurma e madhe, ndryshimet në dritë, sasia e zvogëluar e gjumit ose stresi, rekomandohet të bëni një jetë të shëndetshme me shumë stërvitje dhe një dietë të shëndetshme.

Shëndeti

Studimet: Alzheimeri mund të fillojë jashtë trurit!

Published

on

Për të gjetur një kurë për sëmundjen e Alzheimerit, shkencëtarët duhet të kuptojnë si dhe ku fillon kjo sëmundje. Një studim i ri i bërë në SHBA dhe Gjermani sugjeron se shkencëtarët deri më tash mund të kenë kërkuar në vendin e gabuar, ka raportuar Science Alert.

Studimi, që është publikuar në revistën shkencore “Neuron”, ka treguar se rreziku gjenetik për Alzheimerin dhe sëmundje tjera të trurit është i lidhur me barrierën gjak-tru, një sistem mbrojtës që përfshin enët e gjakut dhe qelizat imunitare që rrethojnë dhe mbrojnë trurin.

Alzheimeri është shoqëruar me grumbullime të proteinave jonormale që dëmtojnë neuronet në tru, ky studim sugjeron se shkaktari fillestar i sëmundjes mund të vijë nga jashtë, duke kaluar përmes barrierës së dëmtuar të trurit.

“Kur studiojmë sëmundjet e trurit, shumica e kërkimeve janë përqendruar te neuronet. Shpresoj që zbulimet të nxisin  interes për qelizat që formojnë kufijtë e trurit, mund të jenë thelbësore në sëmundje si Alzheimeri” tha Andrew Yang, neuroshkencëtar nga Gladstone Institute of Neurological Disease në Kaliforni.

Shkencëtarët përdorën një teknologji të re të quajtur MultiVINE-seq, që analizon qelizat vaskulare dhe imunitare në tru, duke matur aktivitetin e tyre gjenetik dhe qasjen në kromatinën e ADN-së (pra, sa “e hapur” është ADN-ja për t’u përdorur nga qeliza).

Ata kanë studiuar 30 mostra të trurit post-mortem, nga njerëz me e pa sëmundje neurologjike. Shumica e varianteve gjenetike ndodhen jo në vetë gjenet, por në zonat përreth tyre, që kontrollojnë si veprojnë gjenet.

Këto variante ndodhen në qelizat në kufirin e trurit, si: qelizat endoteliale, që kontrollojnë hyrjen në tru dhe qelizat imunitare T, që ndihmojnë në mbrojtje.

Disa variante sugjerojnë se qelizat imunitare inflamatore mund të nxisin ose përshpejtojnë Alzheimerin.

“Deri tani e dinim që këto variante gjenetike rrisnin rrezikun për sëmundjen, por nuk dinim ku dhe si vepronin. Studimi ynë tregon që shumë prej tyre veprojnë pikërisht në enët e gjakut dhe në qelizat imunitare të trurit”, ka thënë Madigan Reid, një tjetër neuroshkencëtare nga Gladstone Institute.

Ky zbulim, ka theksuar rëndësinë e sistemit imunitar dhe enëve të gjakut, jo vetëm të trurit, në zhvillimin e sëmundjeve neurodegjenerative si Alzheimeri.

Studimet e mëparshme kanë sugjeruar që Alzheimeri lidhet me inflamacion në trup, komunikim të dobët mes trupit dhe trurit si dhe çrregullime të sistemit imunitar. Doktorët kanë konstatuar se kanë prova më të forta që mbrojtja e trurit nga “jashtë” mund të jetë po aq e rëndësishme sa ajo që ndodh brenda tij.

Studimi jo vetëm që hap rrugë për ilaçe të reja që synojnë barrierën gjak-tru, por sugjeron që ka ndërhyrje në stilin e jetesës që ndihmojnë në ruajtjen e integritetit të trurit.

“Kjo punë i vendos qelizat vaskulare dhe imunitare të trurit në qendër të vëmendjes. Duke pasur parasysh rolin e tyre unik në lidhjen e trurit me trupin dhe botën e jashtme, puna jonë mund të çojë në mënyra të reja për të mbrojtur trurin, nga jashtë brenda”, ka thënë Andrew Yang.

Continue Reading

Shëndeti

Pulsimi i veshëve; Pse ndodh dhe si ta largoni?

Published

on

Veshët njëjtë si sytë janë ndër pjesët më të rëndësishme të trupit. Mjafton që njëri prej tyre të dhembë e ndjesia është e padurueshme e stresuese për të gjithë organizmin.

Gjatë jetës njerëzit mund t’i përjetojnë këto dhimbje e sidomos në mosha të vogla, është vënë re edhe një tjetër lloj gjendje që krijohet tek veshët.

Quhet pulsimi, zhurma apo tringëllima e veshit, shpesh njerëzit ankohen se veshët zhurmojnë vazhdimisht, duke mos e kuptuar shkakun e kësaj gjendje.

Përse ndodh dhe si mund ta largoni lehtë?

Nëse ju pulson njëri apo të dy veshët shkaqet me shumë gjasë janë të njëjtat e fshihen thellë në organizmin tuaj, kjo gjendje vazhdon me ditë e muaj të tërë e madje kthehet në një stres të vazhdueshëm. Intensiteti më i madh i zhurmës ndihet kur shtriheni për të fjetur.

Arsyet kryesore se përse kjo gjendje zhvillohet fillojnë që nga presioni i lartë i gjakut, problemet me venat, anemia apo arterioskleroza.

Problemet me enët apo venat e gjakut mund të prekin shumë njerëz duke bërë që qarkullimi i gjakut të mos jetë i mirë.

Kështu venat që kalojnë pranë veshit dhe çojnë gjakun në tru, krijojnë zhurmë për shkak se mund të jenë të dëmtuara ose me probleme.

Presioni i lartë i gjakut ose tensioni i lartë është një tjetër arsye.

Kur gjaku lëviz me shpejtësi, zhurma do të jetë e pranishme. Kjo mund të vijë nga sëmundje të ndryshme që shkaktojnë hipertension ose gjatë periudhave të stresit, abuzimit me alkoolin apo kafeinën. Anemia ose tiroidja hiperaktive bëjnë që gjaku të lëvizë shpejt në trup, duke shkaktuar zhurma tek venat që kalojnë pranë veshëve tuaj.

Arterioskleroza njihet si sëmundja që i bllokon arteriet dhe enët e gjakut duke i bërë ato më pak fleksibël, gjaku që kalon tek veshi i mesit, lëviz me vështirësi dhe me forcë duke bërë që të ndjeni zhurmë tek të dy veshët. Një tjetër arsye mund të jenë edhe tumoret e kokës apo të qafës.

Efektet anësore

Pulsimi apo tringëllimi i veshëve mund të kthehet në një problem të vërtetë për këdo që e përjeton, pasi mund të shkaktojë një sërë efektesh tjera anësore.

Duke filluar nga dhimbja e kokës, marramendja, të përzierat, stres, probleme me shikimin apo humbje të dëgjimit.

Si ta ndaloni?

Nëse kjo zhurmë e fortë dhe vazhdon për javë e muaj me radhë duhet të konsultoheni me një specialist, sepse nën këtë rrahje të veshit mund të fshihen një sërë sëmundjesh të tjera. Mundohuni të gjeni shkakun në mënyrë që zhurma të pushojë gradualisht.

Gjithashtu kur shtriheni për të fjetur mundohuni që të fokusoheni tek një zhurmë tjetër e jashtme.

Mjekët sugjerojnë disa makineri të posaçme, të cilat përdoren për të gjeneruar një zhurmë të lehtë në dhomën tuaj, në mënyrë që të harroni zhurmën e veshit

Continue Reading

Shëndeti

Jeni nën ndikimin e barnave? Ja pse nuk duhet të vozisni

Published

on

Një numër i madh i aksidenteve ndodhin si pasojë e përdorimit të barnave të ndryshëm, ndërsa llogaritet se një numër i madh i shoferëve të cilët janë të përfshirë në aksidentet frontale kanë qenë nën ndikimin e barnave të cilët zvogëlojnë aftësitë vozitëse.

Madje edhe barnat, që duket se nuk janë aspak të rrezikshme (p.sh. barnat të cilat zvogëlojnë simptomat e gripit) shtojnë rrezikun nëse jeni duke vozitur.

Në aftësitë vozitëse më shumë ndikojnë anksiolitikët, ka raste të shumta kur këto barna gjenden në gjakun e shoferëve që pësojnë aksidente.

Këto barna ngadalësojnë reagimin e shoferit e pengojnë në vlerësimin e largësisë ndërmjet dy automjeteve që janë në lëvizje. Në grupin e barnave të cilët duhet t’i shmangin shoferët, janë edhe antidepresivët, pastaj analgjetikët e fortë (kundër dhimbjes), antihistaminikët (kundër alergjisë) etj.

Supozohet se nga 3% deri 7% e aksidenteve ndodhin si pasojë e përdorimit të barnave para dhe gjatë vozitjes.

Duhet që të kalojnë së paku 12 orë nga marrja e tyre deri te momenti i vozitjes. Nëse vendosni të vozitni më herët rrezikoni veten dhe të tjerët.

Llogaritet se afër 10% e shoferëve përdorin ndonjë lloj të barnave për qetësim.

Continue Reading

Shëndeti

Pse ndiheni të lodhur në vapë? Fajin e ka mungesa e magnezit

Published

on

Një nga arsyet pse gjatë ditëve të nxehta ndiejmë dhimbje muskujsh, tension, ngërçe, dhimbje koke apo kemi vështirësi në gjumë, lidhet drejtpërdrejt me mungesën e magnezit në organizëm.

Mungesa e magnezit lidhet me inflamacionet muskulore, ngërçet, dhembjet apo migrenën – veçanërisht tek ata që stërviten. Mungesa e këtij minerali mund të ndodhë edhe te personat joaktivë fizikisht, dhe gjatë verës bëhet më e theksuar për shkak të djersitjes së shtuar.

Çka është magnezi dhe pse është thelbësor për shëndetin?

Minerali i katërt më i pranishëm në trup dhe është i përfshirë në mbi 300 procese jetësore përmes enzimave. Ai është jetik për funksionimin e muskujve, sistemit nervor dhe shëndetin e kockave.

▪ Rregullimin e sheqerit në gjak
▪ Mbajtjen e tensionit normal të gjakut
▪ Përforcimin e sistemit imunitar
▪ Prodhimin e energjisë
▪ Cilësinë e gjumit
▪ Relaksimin e muskujve dhe të nervave

Pse trupi humb më shumë magnez gjatë verës?

Magnezi humbet përmes urinës, stresit, aktivitetit fizik dhe përmes djersitjes – ndaj gjatë verës kjo humbje bëhet intensive. Nëse jeni aktiv, vallëzoni, konsumoni alkool apo ekspozoheni gjatë në diell, rrezikoni të zbrazni rezervat e magnezit më shpejt se zakonisht.

Simptomat më të zakonshme të mungesës përfshijnë:

▪ Ngërçe muskulore
▪ Lodhje e pazakontë
▪ Dhimbje koke
▪ Tension i shtuar
▪ Vështirësi në gjumë

Ushqimet më të pasura me magnez janë:

▪ Avokado
▪ Çokollata e zezë
▪ Hurmat
▪ Frutat e thata (bajamet, arrat braziliane dhe indiane)
▪ Peshku salmon
▪ Perimet me gjethe jeshile
▪ Kinoa
▪ Spelt (një lloj gruri i lashtë)

A është e nevojshme të merrni suplemente?

Djersitja nuk është arsye e mjaftueshme për të filluar me suplemente të magnezit. Magnezi merret edhe përmes lëkurës, në mënyrë natyrale.

Transdermalj është një mënyrë efikase për rritjen e nivelit të magnezit, duke përdorur:

▪ Sprej me vaj magnezi, i cili aplikohet gjatë ose pas masazheve për të qetësuar muskujt dhe përshpejtuar rikuperimin

▪ Banjo me kripë magnezi (kripë Epsom) që ndihmojnë në relaksim të thellë të trupit, reduktim të stresit dhe përmirësim të gjumit

Kur është koha më e mirë për ta përdorur magnezin si shtesë?

▪ Pas masazhit, për të rritur efektin kundër inflamacionit dhe për ta mbajtur muskulaturën të relaksuar më gjatë

▪ 30 minuta para gjumit, për të ndihmuar në qetësimin e sistemit nervor dhe për të përmirësuar cilësinë e gjumit

Në verë, më shumë se kurrë, dëgjoni sinjalet e trupit. Magnezi nuk është mineral, është aleati juaj për qetësi, energji dhe ekuilibër trupor.

Continue Reading

Të kërkuara