Shëndeti

Epilepsia te fëmijët: Shkaku, simptomat dhe si trajtohet ky çrregullim?

Simptomat kryesore tek fëmijët janë sulmet epileptike ku ka çrregullime motorike dhe humbje të vetëdijes.

Publikuar

Një nga çrregullimet ose sëmundjet më të zakonshme në neurologji është epilepsia, e cila mund të ndodhë edhe te fëmijët.

Ajo përfaqëson një problem serioz mjekësor dhe social dhe e bën të vështirë për pacientët të funksionojnë në baza ditore.

Simptoma kryesore përmes së cilës epilepsia njihet te fëmijët janë sulmet epileptike në të cilat ka çrregullime motorike, sjellje, sulme dhe humbje të vetëdijes.

Rreth gjashtë milionë njerëz në Evropë vuajnë nga epilepsia, dhe më shumë se 50 milionë në mbarë botën. Shfaqja e epilepsisë te fëmijët pengon zhvillimin normal dhe krijon vështirësi në të mësuar në 40 për qind të pacientëve. Njerëzit me epilepsi kanë një rrezik më të lartë të papunësisë, gjë që tregon se ka ende stigmë ndaj këtij çrregullimi. Megjithatë, edhe pse epilepsia dëmton cilësinë e jetës, kjo sëmundje neurologjike kronike mund të jetohet dhe mbahet nën kontroll.

Si të njohim epilepsinë te fëmijët?

Epilepsia lidhet kryesisht me sulmet epileptike, por jo të gjithë njerëzit me këtë sëmundje duhet t’i përjetojnë ato. Kjo sëmundje neurologjike prek trurin dhe nervat duke i bërë sulmet jo të rralla. Te fëmijët, mund të ndodhin konfiskime të vogla, të manifestuara nga ndërprerja afatshkurtër e aktivitetit që ndodh, shikimi i objektit dhe mungesa afatshkurtër.

Sulme të tilla zakonisht ndodhin kur fëmija fillon shkollën dhe më pas vërehen më lehtë nga mësuesit dhe prindërit. Te fëmijët te të cilët sulmet e tilla epileptike janë të shpeshta, mund të ketë probleme në ndjekjen e mësimeve.

Sulmet epileptike ndodhin për shkak të efektit në një pjesë të caktuar të trurit, kështu që ato mund të jenë fokale/të pjesshme ose të përgjithësuara. Sulmet epileptike janë simptoma të dukshme që zakonisht janë një shenjë e qartë e fillimit të epilepsisë te fëmijët.

Këto janë simptomat më të zakonshme:

-Humbja e vetëdijes

-Ngërçe të muskujve me lëkurë të verdhë

-Kafshimi i gjuhës

-Urinim

Mund të ketë gjithashtu sulme epileptike të pjesshme që ndryshojnë në llojin e simptomave që mund të jenë më komplekse ose të thjeshta. Simptomat përfshijnë shqetësim, shfaqje të njëanshme të simptomave të tilla si mpirje ose ndjesi shpimi gjilpërash në ekstremitete, spazma dhe ngurtësim të muskujve. Simptomat mund të jenë plotësisht të individualizuara dhe të ndryshme te pacientët.

Rrallë, mund të ndodhin aura para një krize epileptike, të cilat karakterizohen si një parandjenjë e sulmeve epileptike dhe ndodhin si pjesë e epilepsisë psikomotorike.

Pse dhe si ndodh epilepsia?

Shkaku i epilepsisë te fëmijët është i ndryshëm te pacientët, por nëse shfaqet që në fëmijëri, ka disa shkaqe të mundshme. Këto janë zakonisht shkaqe që shfaqen në lindje nëse kishte vështirësi ose infeksione të tilla si meningjiti.

Shkaku i epilepsisë te fëmijët mund të jenë:

lindja ose trauma neonatale

çrregullimi i zhvillimit të enëve të gjakut

dëmtimet natyrore

dëmtimet e kokës

infeksionet

neoplazite ose tumoret

Shumë pyesin nëse epilepsia mund të kalojë nga nëna te fëmija? Edhe pse predispozita trashëgimore është përgjegjëse për shfaqjen e krizave, shumë pak epilepsi te fëmijët trashëgohen nga prindi te fëmija. Shkencëtarët besojnë se mundësia e zhvillimit të epilepsisë është pothuajse gjithmonë e lidhur me predispozitat gjenetike.

Në disa fëmijë, shfaqja e epilepsisë mund të ketë një shkak të fshehur, më saktësisht, epilepsia kriptogjene mund të ndodhë për shkak të dëmtimit të padukshëm. Edhe nëse konfiskimet epileptike ndodhin pas një dëmtimi në kokë ose goditje në tru, predispozita gjenetike mund të jetë një faktor shtesë në zhvillimin e konfiskimeve.

Si të zvogëloni frikën te një fëmijë me epilepsi?

Edhe pse vetë sëmundja krijon frikë të madhe te prindërit dhe fëmijët, problemi më i madh me të cilin përballen shumë prindër është frika e rikthimit.

Para së gjithash, është e rëndësishme që prindërit të konsultohen me një mjek në shenjat e para të simptomave ose në shfaqjen e parë të një sulmi epileptik në mënyrë që të fillojnë trajtimin spitalor sa më shpejt të jetë e mundur.

Diagnoza e epilepsisë te fëmijët bëhet me EEG, ekzaminime hematologjike-biokimike, trajtime specifike, ekzaminime neuroimazherike dhe përpunim psikologjik.

Nëse gjetja shoqërohet me dy ose më shumë sulme epileptike, atëherë bëhet diagnoza dhe prindi dhe fëmija me epilepsi fillojnë të mësohen të jetojnë me këtë sëmundje.

Edukimi dhe sa më shumë njohuri rreth epilepsisë do të ndihmojnë në zvogëlimin e frikës. Fëmijët me epilepsi të rregulluar normalisht mund të ndjekin kopshtin dhe shkollën, por gjithashtu do të ishte e këshillueshme që të informohen mësuesit për sëmundjen, duke pasur parasysh se kontrolli i epilepsisë ndonjëherë është shumë i vështirë.

Nëse një fëmijë me epilepsi është ende duke ndjekur kopshtin e fëmijëve, është e nevojshme të përshtatni edukatorët për një sulm epileptik të mundshëm në kopshtin e fëmijëve dhe t’u jepni atyre informacion se si të njohin një lloj të caktuar të këtij sulmi.

Në disa raste, rekomandohet dhënia e udhëzimeve me shkrim lidhur me procedurën, por edhe administrimin e ilaçit fëmijës.

Te fëmijët këshillohen aktivitete dhe sporte të mëtejshme, por me mbrojtje shtesë.

Nëse fëmija ende nuk ka zgjedhur një sport, rekomandohet të filloni ta bëni atë një zot i ngritjes së vetëbesimit dhe inkurajimit të ndërveprimit shoqëror. Sidoqoftë, rekomandohen sporte me rrezik të ulët si gjimnastika, vallëzimi, vrapimi, joga, pilates dhe të ngjashme.

Te prindërit dhe fëmijët, është shumë e rëndësishme të mbani mend se epilepsia te fëmijët mund ta vështirësojë jetën, por lejon ndjekjen e rregullt të shkollës dhe përmbushjen e ideve dhe qëllimeve të jetës. Njerëzit me epilepsi gjithashtu mund të marrin patentë shoferin nëse nuk kanë pasur sulme epileptike brenda dy vjetësh.

Mbështetja e prindërve dhe mjedisit është më e rëndësishmja në jetën e fëmijëve me epilepsi.

Trajtimi i epilepsisë te fëmijët

Trajtimi i kësaj sëmundjeje neurologjike do të varet nga mosha e fëmijës, ashpërsia e sulmeve dhe lloji i epilepsisë. Zakonisht zgjat rreth dy vjet, dhe në disa fëmijë mund të zgjasë një jetë.

Antiepileptikët jepen për trajtim, por sëmundja mund të përsëritet. Nëse sulmet epileptike zvogëlohen dhe nuk ka sulme te fëmijët me epilepsi për dy vjet, mund të konsiderohet një ulje graduale e dozës së ilaçeve.

Ndërprerja e menjëhershme e mjekimit mund të jetë shumë e rrezikshme, të shkaktojë një sulm dhe të jetë fatale.

Është treguar se në epilepsinë te fëmijët, një dietë ketogjene me mbikëqyrje dhe kirurgji epilepsie ka efekt në zvogëlimin e krizave. Procedurat kirurgjikale janë të rralla dhe nuk ka të dhëna të mjaftueshme relevante dhe cilësore për të njëjtën gjë.

Meqenëse sulmet mund të shkaktohen nga disa faktorë të jashtëm si zhurma e madhe, ndryshimet në dritë, sasia e zvogëluar e gjumit ose stresi, rekomandohet të bëni një jetë të shëndetshme me shumë stërvitje dhe një dietë të shëndetshme.

Bota

OBSH: 2,7 milionë evropianë vdesin nga ushqimet ultra të përpunuara dhe alkooli

Publikuar

nga

OBSH në një raport të ri shqetësues ka bërë të ditur se rreth 2.7 milionë njerëz humbasin jetën në Evropë çdo vit për shkak të konsumit të ushqimeve ultra të përpunuara (UPF), alkoolit, duhanit, dhe lëndëve djegëse fosile.

Këto produkte, të cilat janë të lidhura me industri të fuqishme, shkaktojnë sëmundje dhe vdekje të parakohshme, duke ndërhyrë në politikat dhe përpjekjet shëndetësore të qeverive. OBSH bën thirrje për një rregullim të fortë të këtyre industrive dhe për veprime të menjëhershme për të mbrojtur shëndetin publik. Kjo lajmë shfaq një pamje alarmante për shëndetin publik në Evropë dhe thekson nevojën për veprime urgjente për të parandaluar pasojat negative të konsumit të këtyre produkteve.

Në raportin e saj të ri, OBSH bën thirrje për një rregullim rigoroz të këtyre industrive, duke theksuar se qeveritë duhet të përparojnë politikat shëndetësore që shpesh sfidohen dhe pengohen nga interesat e industrisë tregtare. Sipas OBSH-së, mbi 7,400 njerëz vdesin çdo ditë në Evropë për shkak të produkteve dhe praktikave të dëmshme të promovuara nga këto industri.

Raporti thekson se produktet komerciale kontribuojnë në 24% të të gjitha vdekjeve në Evropë, me një përqindje të konsiderueshme të vdekjeve nga sëmundjet kardiovaskulare (51,4%) dhe kancerin (46,4%). Kjo situatë kërkon veprime të menjëhershme dhe të forta për të mbrojtur shëndetin publik nga ndikimet negative të këtyre industrive të fuqishme./UBTNews/

Vazhdo të lexosh

Lajmet

​1.6 milion njerëz sëmuren çdo ditë nga ushqimet e pasigurta

Publikuar

nga

Organizata Botërore e Shëndetësisë tha të premten se çdo ditë, rreth 1.6 milion njerëz sëmuren nga ngrënia e ushqimeve të pasigurta.

Fëmijët nën 5-vjeç mbajnë 40% të barrës së sëmundjeve ushqimore, tha Francesco Branca, kreu i ushqimit dhe sigurisë ushqimore në OBSH, në një konferencë shtypi të OKB-së në Gjenevë në Ditën Botërore të Sigurisë Ushqimore.

Duke theksuar se rreziqet e sigurisë ushqimore nuk njohin kufij, Branca tha se në një “furnizimin global të ushqimit gjithnjë e më të ndërlidhur”, rreziqet e paraqitura nga ushqimi i pasigurt mund të evoluojnë me shpejtësi nga një problem lokal në një emergjencë ndërkombëtare.

Krizat humanitare në shumë pjesë të botës nxisin pasigurinë ushqimore dhe rrezikojnë sigurinë ushqimore.

Zyrtari u kërkoi qeverive të sigurojnë që siguria ushqimore të jetë e qartë në planet e tyre kombëtare të veprimit për sigurinë shëndetësore dhe që planet e komunikimit të rrezikut të përditësohen dhe të shkojnë drejt sistemeve të integruara të mbikëqyrjes për shëndetin e kafshëve, mjedisit dhe njerëzve.

Organizata e OKB-së për Ushqimin dhe Bujqësinë (FAO) e sheh ushqimin e sigurt si “themelor” për arritjen e Objektivave të Zhvillimit të Qëndrueshëm (SDGs), tha një zyrtar i lartë i sigurisë ushqimore në konferencë.

Markus Lipp shtoi se ushqimi i sigurt është gjithashtu një nga parakushtet për të përmbushur planin strategjik të FAO-s për të mundësuar prodhim, ushqim, mjedis dhe jetë më të mirë.

“Kur ushqimi prodhohet dhe tregtohet në një sistem agroushqimor të sigurt dhe të qëndrueshëm, ai kontribuon në një jetë të shëndetshme dhe përmirëson qëndrueshmërinë duke mundësuar qasjen në treg dhe produktivitetin, gjë që nxit zhvillimin ekonomik dhe zbutjen e varfërisë, veçanërisht në zonat rurale”, tha Lipp.

“Në veçanti, përmirësimi i sigurisë ushqimore do të mbrojë shëndetin publik dhe do të zvogëlojë vdekshmërinë e fëmijëve”, tha ai, pasi fëmijët nën 5-vjeç mbajnë barrën më të lartë të sëmundjeve që vijnë nga ushqimi.

Vazhdo të lexosh

Shëndeti

​Dita Botërore e sigurisë së ushqimit

Publikuar

nga

Siguria e ushqimit dhe të ushqyerit e drejtë janë parakushte themelore për shëndet dhe mirëqenie të popullatës së një vendi dhe duhet të integrohen në të gjitha politikat, jo vetëm në ato shëndetësore, por edhe në ekonominë, bujqësinë, turizmin dhe tregtinë e një vendi.

Në 20 dhjetor 2018 sekretari i përgjithshëm i Kombeve të bashkuara miratoi Rezolutën 73/250 për caktimin e Ditës Botërore të sigurisë së ushqimit.

Duke filluar nga 2019, kjo ditë shënohet me aktivitete të cilat theksojnë përfitimet nga ushqimi i sigurt, por edhe lëshimet dhe mangësitë eventuale në zinxhirin e ushqimit të sigurt.

Çdo vit, Dita Botërore e Sigurisë Ushqimore festohet me një temë specifike që udhëzon aktivitetet dhe fushatat globale. Tema të tilla si “Siguria e ushqimit, biznesi i të gjithëve” theksojnë përgjegjësinë e përbashkët midis qeverive, prodhuesve dhe konsumatorëve për të garantuar sigurinë ushqimore.

Tema e këtij viti është “Siguria e Ushqimit: Përgatituni për të Papriturat”, e cila nënvizon rëndësinë e përgatitjes për incidentet e sigurisë ushqimore, pavarësisht sa të lehta apo të rënda mund të jenë ato, sipas OBSH-së.

Aktivitete të ndryshme zhvillohen në nivel global, duke përfshirë fushata edukative, seminare dhe seminare, që synojnë promovimin e praktikave të sigurisë ushqimore në të gjitha nivelet e zinxhirit të furnizimit ushqimor.

Qeveritë, organizatat ndërkombëtare dhe grupet e shoqërisë civile punojnë së bashku për të përforcuar mesazhin e sigurisë ushqimore dhe për të zbatuar masa për të reduktuar rreziqet që vijnë nga ushqimi.

Ushqimi i sigurt ka një rëndësi qenësore për promovimin e shëndetit dhe eliminimin e urisë – dy qëllimet kryesore të Agjendës për vitin 2030.

Sëmundjet lidhur me ushqimin jo të sigurt zakonisht shkaktohen nga baktere, viruse, parazitë ose substanca kimike të cilat i fusim në organizëm përmes ushqimit ose ujit të kontaminuar.

600 milionë njerëz ose 1 në 10 njerëz në botë sëmuren si pasojë e konsumimit të ushqimit të kontaminuar dhe në vit vdesin rreth 420.000. Në këtë grup, fëmijët deri në moshën 5-vjeçare marrin pjesë me 40% në ngarkesën me sëmundjet që burojnë nga ushqimi jo i sigurt ose 125.000 raste të vdekjes në vit.

Vazhdo të lexosh

Bota

Çfarë të bëni me variantet e reja të COVID, FLiRT

Publikuar

nga

Një grup i ri variantesh të COVID-19, të quajtura “FLiRT,” ka tërhequr vëmendjen e shkencëtarëve dhe ka rikthyer fokusin tek virusi. Pavarësisht dëshirës për të injoruar COVID-in, ky grup variantesh na kujton se pandemia ende vazhdon, shkruan National Public Radio.

Gjendja aktuale

Sipas CDC, sasia e sëmundjeve të frymëmarrjes në SHBA është e ulët. Kjo është një periudhë ku SHBA shpesh ka përjetuar valë të COVID-it për shkak të udhëtimeve dhe tubimeve të shumta në ajër të kondicionuar.

Në një intervistë me Ailsa Chang, Dr. Ashish Jha, dekan i Shkollës së Shëndetit Publik të Universitetit Brown dhe ish-koordinator i përgjigjes ndaj COVID-19 në Shtëpinë e Bardhë, diskutoi rreth ndikimit të varianteve të reja dhe çfarë duhet të bëjmë për të mbrojtur veten.

Transmetueshmëria dhe ashpërsia

Dr. Jha theksoi se virusi vazhdon të evoluojë për të shmangur imunitetin e krijuar nga vaksinat dhe infeksionet e mëparshme. Variantet FLiRT janë më të transmetueshme, por provat aktuale tregojnë se ato nuk shkaktojnë sëmundje më të rënda se variantet e mëparshme. Vaksinimi dhe infeksionet e mëparshme ofrojnë mbrojtje të konsiderueshme.

Rritja e pritshme verore

Dr. Jha parashikon një valë verore, siç është parë çdo verë që nga fillimi i pandemisë. Kjo ndodh për shkak të qëndrimit në ambiente të mbyllura, veçanërisht në jug të SHBA-së, ku nxehtësia është e lartë. Ata që janë në rrezik të komplikacioneve, si të moshuarit dhe imunokompromentuarit, duhet të sigurohen që janë të përditësuar me vaksinat dhe të kërkojnë trajtime nëse infektohen. Shmangia e hapësirave të brendshme të mbushura me njerëz dhe mbajtja e maskave janë ende masa efektive.

Modelet e vëzhguara

Përgjatë katër viteve e gjysmë të fundit, COVID-19 ka shkaktuar rreth dy valë në vit: një në verë dhe një në dimër. Këto valë janë shkaktuar nga evolucioni i vazhdueshëm i virusit. Edhe pse shumica e infeksioneve janë të lehta, shumë njerëz ende përfundojnë në spital dhe sëmuren rëndë. Dr. Jha thekson rëndësinë e vazhdimit të monitorimit të virusit për ndryshime të mundshme që mund të shkaktojnë më shumë sëmundje dhe përçarje.

E ardhmja

Në planin afatgjatë, Dr. Jha parashikon se COVID-19 do të trajtohet njësoj si sëmundjet e tjera të frymëmarrjes sezonale. Kjo mund të nënkuptojë një formulim të ri të vaksinës çdo vjeshtë për të përballuar rritjet sezonale. Vaksinimi vjetor kundër gripit dhe COVID-19, dhe ndoshta RSV, do të bëhet pjesë e rutinës së kujdesit shëndetësor për të shpëtuar jetë./UBTNews/

Vazhdo të lexosh

Të kërkuara