Kulturë

Elena Gjika, shqiptarja e shquar e shekullit të 19-të

Published

on

Më 22 janar të vitit 1828, në Bukuresht, erdhi në jetë një nga figurat më të shquara të kulturës dhe letërsisë shqiptare dhe evropiane të shekullit të 19-të, Elena Gjika, e njohur më gjerësisht me emrin e saj letrar Dora D’Istria. Ndonëse lindur në kryeqytetin rumun, rrënjët e saj shqiptare, pasioni për atdhenë dhe angazhimi për çështjet kombëtare, gjithmonë do të mbeteshin një pjesë e pandashme e veprës dhe jetës së saj.

Elena Gjika u rrit në një familje të shquar dhe të kultivuar, që ishte një burim i pasur frymëzimi intelektual. Ajo ishte e bija e Mihal Gjikës, një njeri i njohur për kontributin e tij në kulturën rumune, themelues i muzeut të parë kombëtar në Rumani, dhe e Katarina Gjikës, një grua e shquar për përkthimet dhe veprat letrare. Ky ambient, që bashkonte pasionin për dijen dhe trashëgiminë kulturore, i dha Elenës mundësinë të zhvillohej si një mendimtare e fuqishme, me një horizont të gjerë dhe të pasur.

Studimet e thelluara në universitetet më të njohura të Evropës, në Austri, Itali dhe Gjermani, do t’i mundësonin asaj një formim të jashtëzakonshëm, duke e bërë një figurë të njohur të letërsisë dhe filozofisë evropiane. Pas përfundimit të studimeve, në vitin 1849, Elena Gjika u kthye në Bukuresht dhe, pas disa viteve, u martua me dukën rus Aleksandër Kolstov-Massalski. Kjo periudhë e jetës së saj e kaloi në Rusi, ku, pas humbjes së bashkëshortit, ajo vazhdoi të shkruante dhe të kontribuonte në fushën e studimeve dhe publicistikës, duke realizuar një sërë udhëtimesh që e çuan në vende të ndryshme të Evropës.

Vepra e saj e parë, “Jeta monastike në Kishën Lindore” (1855), e shfaqte Elenën si një mendimtare që kundërshtonte shtypjen e grave dhe të minoriteteve fetarë, duke apeluar për një reformë të thellë të urdhrave të manastirit. Tematika e barazisë gjinore ishte gjithashtu një nga pikat kyçe të veprës së saj. Në librat “Gratë në Orient” (1859) dhe “Rreth grave, nga një grua” (1869), ajo trajtonte tema të rëndësishme si emancipimi i grave në Lindjen e Mesme dhe diferencat mes Evropës Jugore dhe Gjermanisë në trajtimin e gruas. Ajo ishte një zë i fuqishëm për të drejtat e grave, duke denoncuar padrejtësitë dhe duke kërkuar një shoqëri më të barabartë.

Elena Gjika e kaloi pjesën më të madhe të jetës nëpër udhëtime dhe studime, por gjithmonë Shqipëria mbeti në qendër të mendimeve dhe pasionit të saj. Ajo ishte një personalitet që, përmes veprave të saj, e mbajti të gjallë lidhjen me atdhenë, duke e paraqitur atë në dritën e kulturës dhe historisë evropiane.

Elena Gjika vdiq në Firence më 17 nëntor 1888, në moshën 60-vjeçare, duke lënë pas një trashëgimi të vyer intelektuale dhe kulturore, e cila do të frymëzonte breza të tërë për të ardhmen. Ajo mbetet një nga emrat më të ndritur të letërsisë shqiptare dhe një ndër figurat më të shquara të shekullit të 19-të, që la një shenjë të pashlyer në historinë e mendimit evropian dhe shqiptar./UBTNews/

 

Magazinë

Filmi për Beatles, zbulohen aktorët që do të luajnë legjendarët

Published

on

Një vit pasi njoftoi se ishte duke përgatitur një projekt filmik për Beatles, Sam Mendes zbuloi detaje, ndërsa konfirmoi se Paul Mescal, Harris Dickinson, Barry Keoghan dhe Joseph Quinn do të luajnë legjendaret “Beatles”.

Konkretisht, Paul Mescal do të luajë Paul McCartney, Harris Dickinson do të luajë John Lennon, Barry Keoghan do të luajë Ringo Starr dhe Joseph Quinn do të luajë George Harrison.

Sam Mendes doli në skenën e Caesars Palace gjatë CinemaCon 2025 në Las Vegas dhe prezantoi katër aktorët kryesorë, duke zbuluar titullin e projektit: “The Beatles: Një ngjarje kinematografike me katër filma”.

Këto janë katër biografi të ndryshme kushtuar Beatles, siç zbulohet nga Sony. Filmat, të cilët të gjithë do të publikohen në prill 2028, do të fokusohen në secilin nga katër anëtarët e grupit legjendar.

“Ne nuk po bëjmë vetëm një film të Beatles, ne po bëjmë katër,” tha Mendes. “Ndoshta kjo është një mundësi për t’i kuptuar ato në thellësi.”

Ai rrëfeu se “Beatles ndryshuan mënyrën se si ai e perceptonte muzikën” dhe se prej vitesh po përpiqej të bënte një film për ta.

“Jam i nderuar të tregoj historinë e grupit më të madh rock të të gjitha kohërave dhe mezi pres të sfidoj perceptimin se çfarë do të thotë të shkosh në kinema”.

Continue Reading

Magazinë

Po vjen sezoni i pestë i serialit “You”: Një prej prodhimeve më të njohura të Netflix po përfundon

Published

on

Sezoni i pestë i serialit të njohur të Netflix “You” me Penn Badgley do të vijë së shpejti në Netflix (24 Prill), dhe kjo do të shënojë edhe fundin e serialit.

Badgley zbuloi më parë se sezoni i pestë i serialit hit të Netflix do të jetë gjithashtu i fundit. Të 10 episodet e sezonit të fundit të serialit thriller do të jenë të disponueshëm në platformën e serialeve më 24 prill.

“Çdo sezon arrijnë të gjejnë një hapësirë ​​të re për ta bërë atë interesant dhe relevant. Dhe këtë sezon, mendoj se disi kthimi atje ku filloi gjithçka e lejoi atë të forcohej ashtu siç duhet dhe ky lloj fundi spektakolar”, tha Badgley për Netflix në xhirimet e episodeve të fundit.

Producentët ekzekutivë Michael Foley dhe Justin W. Lo shtojnë: “Është kaq e rrallë që të kesh mundësinë për të xhiruar pesë sezone të një shfaqjeje, e lëre më të përfundoni historinë – dhe në të njëjtën kohë të ktheni personazhin tuaj dhe produksionin atje ku filloi gjithçka. Ishte një përvojë vërtet e veçantë dhe një kulm absolut i karrierës për të dy ne”.

Netflix së fundmi publikoi trailerin zyrtar për sezonin e pestë të serialit “You”.

Continue Reading

Kulturë

U hap festivali i filmit dokumentar “ZagrebDox”

Published

on

Festivali i 21-të Ndërkombëtar i Filmit Dokumentar, ZagrebDox, u hap të dielën në Kinemanë Kaptol Boutique të Zagrebit, duke sjellë një program të pasur me shfaqje të dokumentarëve më të fundit dhe më të mirët nga prodhimet dokumentariste botërore. Ky festival është bërë një ngjarje kulturore e rëndësishme, e cila gjithashtu ofron një mundësi për të prezantuar tema të rëndësishme dhe për të dhënë mundësi për reflektim rreth gjendjes globale aktuale.

Këtë vit, ZagrebDox ka sjellë pothuajse 120 shfaqje filmike, që përfshijnë 107 dokumentarë të zgjedhur nga një numër mbresëlënës aplikantësh – pothuajse 1700 kandidatë. Këta dokumentarë janë përzgjedhur për të reflektuar botën reale dhe për të paraqitur temat më të nxehta dhe më urgjente që prekin shoqëritë dhe individët.

Në konkurrencën ndërkombëtare, 20 filma janë të nominuar për çmimin prestigjioz të festivalit – “The Big Seal”, ndërsa në garën rajonale, 18 filma do të konkurrojnë për të fituar çmimin më të lartë të këtij segmenti.

Drejtori artistik i festivalit dhe njëherësh themeluesi i tij, Nenad Puhovski, e filloi këtë ngjarje me një mesazh të fuqishëm për auditorin, duke shpjeguar se ai shikon “heshtjen” si një nga aspekte të cilat janë të pashmangshme në kohët e sotme, të mbushura me shpërthime, debate dhe protesta që shpërndahen në çdo cep të globit. Ai theksoi se bota aktuale është e mbushur me pasiguri dhe rrezik, por gjithashtu e pasuruar me mundësinë për reflektim dhe për të kuptuar realitetin që na rrethon. “Së bashku me shpërthimet, sirenat vajtuese, britmat dhe debatet që përhapen, dëgjoj heshtje. Heshtjen e inteligjencës, arsyes dhe njerëzimit“, tha Puhovski.

Kryetari i bashkisë së Zagrebit, Tomislav Tomašević, gjithashtu mori pjesë në hapjen e festivalit, duke lavdëruar përpjekjet që ka bërë ZagrebDox për të mbijetuar dhe rritur çdo vit. Ai e cilësoi këtë festival si një nga ngjarjet më të rëndësishme kulturore në Kroaci dhe në Evropë, duke e vlerësuar rëndësinë e dokumentarëve për të kontribuar në edukimin dhe mirëkuptimin e shoqërisë, sidomos në një periudhë ku lajmet e rreme dhe përhapja e dezinformatave janë bërë një problem i madh. “Në këtë epokë të lajmeve të rreme dhe degradimit të edukimit, dokumentarët janë më të rëndësishëm se kurrë”, shtoi Tomašević.

Festivali nisi me premierat botërore të dy filmave që trajtojnë tema të rezistencës civile dhe protestave: “Rrëshqitja e Kuqe” i Nebojsha Slijepčeviq, i cili trajton përpjekjet e qytetarëve të Zagrebit për të shpëtuar një park nga ndërtimi i një ndërtese, dhe “Heshtja më e Zhurmshme” i Aleksandar Reljić, që dokumenton protestat e studentëve në Serbi, një tjetër shembull i forcës së rezistencës kundër padrejtësive.

ZagrebDox këtë vit është një mundësi e shkëlqyer për të eksploruar dokumentarët që ndriçojnë realitetet e ndryshme të botës dhe për të kuptuar më mirë ngjarjet që ndodhin rreth nesh, si dhe për të hapur biseda rreth zgjidhjeve dhe mundësive për të përmirësuar gjendjen./UBTNews/

 

Continue Reading

Kulturë

Vdes Betty Webb, një nga deshifrueset e fundit të ”Enigma”-s

Published

on

Charlotte “Betty” Webb, një nga deshifrueset e fundit të “Enigma”-s dhe një nga heroinat e Bletchley Park, ka ndërruar jetë në moshën 101-vjeçare. Ajo luajti një rol kyç në deshifrimin e mesazheve të koduara nga forcat e armatosura gjermane gjatë Luftës së Dytë Botërore, një operacion që ndihmoi në përgatitjen e fitores së aleatëve kundër nazistëve. Webb ishte pjesë e shërbimit sekret britanik dhe punoi nën udhëheqjen e Alan Turingut, matematikani i famshëm që mundësoi deshifrimin e kodit “Enigma”.

Pasi kontribuoi në këtë operacion të rëndësishëm gjatë luftës, ajo u transferua në Pentagon për të ndihmuar aleatët amerikanë me depërtimin në kodet japoneze. Pas luftës, Webb u nderua me shumë dekorata, përfshirë titullin “Anëtare e Urdhrit të Perandorisë Britanike” (MBE) dhe Legjionin e Nderit nga Franca, të cilin e mori në vitin 2021 në moshën 97-vjeçare.

Lajmi për vdekjen e saj u konfirmua nga Korpusi i Ushtrisë Mbretërore të Grave, i cili theksoi se jeta e Webb kishte qenë një frymëzim për shumë gra gjatë dekadave, duke e bërë atë një figurë të rëndësishme në historinë e shërbimit sekret dhe në përpjekjet për fitoren në Luftën e Dytë Botërore./UBTNews/

Continue Reading

Të kërkuara