Shëndeti

​Ekspozimi artificial i dritës gjatë natës lidhet me rrezikun e Alzheimerit

Published

on

Një studim i ri zbuloi një lidhje të rëndësishme midis ekspozimit të dritës në natyrë gjatë natës, i njohur zakonisht si ndotja nga drita, dhe prevalencës së sëmundjes së Alzheimerit në SHBA.

Hulumtimi u krye nga shkencëtarët në Qendrën Mjekësore të Universitetit Rush, duke përdorur të dhënat e ndotjes nga drita të marra nga sateliti dhe të dhënat e Medicare nga 2012 deri në 2018.

Studimi, i financuar nga Instituti Kombëtar i Shëndetit dhe i botuar në Frontiers in Neuroscience, zbuloi një lidhje të rëndësishme midis niveleve të larta të dritës artificiale të jashtme gjatë natës dhe rritjes së prevalencës së sëmundjes Alzheimer, veçanërisht te individët nën moshën 65-vjeç.

Ky grup shfaqi një korrelacion më të fortë midis ndotjes nga drita dhe sëmundjes së Alzheimerit në krahasim me popullatat më të vjetra.

Analiza kategorizoi disa shtete bazuar në intensitetin e tyre mesatar të dritës gjatë natës, duke zbuluar një ndryshim statistikisht të rëndësishëm në shkallët e sëmundjes Alzheimer midis shteteve më të errëta dhe më të ndritshme. Për shembull, shtetet me ndotjen më të lartë të dritës shfaqën një prevalencë dukshëm më të lartë të Alzheimerit në krahasim me ato me ekspozim minimal.

Studiuesi kryesor Robin Voigt theksoi se ndotja nga drita mund të kontribuojë në neuro-inflamacion, ndërprerje të ritmit cirkadian dhe shqetësime të gjumit – faktorë të njohur që luajnë rol në zhvillimin e sëmundjes Alzheimer.

Gjetjet sugjerojnë se personat nën 65-vjeç mund të jenë veçanërisht të prekshëm ndaj efekteve të ekspozimit të dritës gjatë natës, tha Voigt.

Ndërsa kushtet si hipertensioni dhe diabeti janë të lidhura më fort me sëmundjen e Alzheimerit, ndotja e dritës u zbulua të jetë një faktor më domethënës se kontribuuesit e tjerë të rrezikut, duke përfshirë abuzimin me alkoolin, depresionin dhe obezitetin.

Hulumtimi u bazua në studimet e mëparshme që kanë eksploruar implikimet më të gjera shëndetësore të ndotjes nga drita, të cilat përfshijnë ndërprerjen e gjumit dhe rritjen e rrezikut të kushteve të ndryshme shëndetësore.

Gjetjet sugjeruan se ndërhyrjet e shëndetit publik që synojnë ndotjen nga drita mund të ndihmojnë në zbutjen e rreziqeve të sëmundjes Alzheimer, veçanërisht në zonat urbane ku nivelet e dritës mbeten të larta pavarësisht rregulloreve ekzistuese.

Ndërsa popullsia globale vazhdon të urbanizohet dhe ndotja nga drita rritet, studiuesit theksuan nevojën për të kuptuar implikimet e saj më të gjera për sëmundjet neuro-degjeneruese.

Shëndeti

Kur nxehen, lirojnë helme! Me këta artikuj bëni kujdes

Published

on

Na ndodh me raste që të gatuajmë shumë dhe na ngelet pak ushqim nga dreka, mirëpo nëse prindërit na kanë mësuar që kurrë të mos hedhim ushqimin, ato racione na mbeten për të nesërmen.

Por, duhet të dini që nuk bën gjithë artikujt t’i ruani në frigorifer e t’i ngrohni më vonë, sepse mund të helmoheni lehtë.

Orizi, i ngrohur mundet lehtë t’ju helmojë!… Për të shmangur të vjellat d diarrenë, orizin e zier ruajeni në frigorifer në enë të mbyllur.

Qepa, selinoja dhe panxhari i kuq, këta artikuj shumë shpesh mund të gjenden në supa dhe çorba. Megjithatë, nëse i ngrohni, mund të ngopen me helme.

Vajrat dhe yndyrat, shumica e vajrave oksidohen shpejt, si: Vaji i lajthive, i arrave, vaji i kokrrave të rrushit dhe i avokados. Nëse i përdorni sërish për zierje apo fërgim, shndërrohen në trans-yndyra të ndryshme. Më së miri do të ishte që asnjë lloj yndyre të mos e përdorni disa herë, por duhet ta hidhni pas përdorimit.

Kërpudhat, proteinat e kërpudhave ndryshojnë strukturën e tyre kur sërish i ngrohim dhe mund të bëhen shumë të rrezikshme. /UBT News/

Continue Reading

Shëndeti

Pse duhet të përtypni shumë ushqimin tuaj?

Published

on

Mënyra se si ushqehemi është po aq e rëndësishme sa ajo që hamë, rëndësia e përtypjes së duhur shumë shpesh edhe neglizhohet, por ky veprim i thjeshtë ka efekte të thella në shëndetin dhe mirëqenien tonë.

Koha dhe vëmendja që i kushtojmë përtypjes së mirë të çdo kafshimi ndikon në shumë fusha të procesit tonë.

Përmirëson tretjen, përtypja është hapi i parë në procesin e tretjes sepse ushqimi ndahet në grimca, që e bën më të lehtë punën e sistemit tretës. Pështyma, e cila prodhohet në sasi më të mëdha kur përtypet ngadalë, përmban enzima si amilaza dhe lipaza që fillojnë të shpërbëjnë karbohidratet dhe yndyrnat në gojë. Kjo i lejon stomakut dhe zorrëve të thithin lëndët ushqyese në mënyrë më efikase dhe të reduktojnë problemet e tretjes si urthi dhe refluksi.

Ndihmon në kontrollin e peshës, përtypja ngadalë është faktor kyç në kontrollin e peshës, përtypja e çdo kafshimi për 30 sekonda redukton sasinë totale të kalorive. Kur hamë ngadalë, truri ka kohë të përpunojë sinjalin e ngopjes, i cili ndodh 20 minuta pasi fillojmë të hamë. Nëse hamë me qetësi, ka më pak gjasa të tejkalojmë marrjen e nevojshme të kalorive.

Promovon një metabolizëm më efikas, përtypja e duhur ndihmon në ruajtjen e niveleve të qëndrueshme të glukozës në gjak. Përtypja e ngadaltë dhe e duhur lejon që sheqeri në ushqim të çlirohett, duke shmangur rritjen e glukozës që çon në dëshira e luhatje të energjisë. Kjo përkthehet në një metabolizëm më të qëndrueshëm dhe menaxhim më të mirë të energjisë gjatë gjithë ditës. /UBTNews/

Continue Reading

Shëndeti

Londra regjistron rastin e parë të lisë së majmunit

Published

on

By

Agjencia e Sigurisë Shëndetësore në Mbretërinë e Bashkuar (UKHSA) ka konfirmuar rastin e parë variantit të virusit mpox, në Londër.

Bëhet e ditur se personi i prekur nga Lija e majmunit kishte qenë me pushime në Afrikë, ndërsa tani ai po trajtohet në Spitalin Royal Free.

Fillimisht, ai kishte pasur simptoma të ngjashme me gripin dhe më pas skuqje lëkure e cila i ishte përkeqësuar ditëve në vijim.

Më pak se 10 kontakte të drejtpërdrejta po gjurmohen pas regjistrimit të rastit.

Por, profesoresha Susan Hopkins, këshilltare kryesore mjekësore në UKHSA, tha se “rreziku për popullatën e Mbretërisë së Bashkuar mbetet i ulët”.

Është falë mbikëqyrjes sonë që ne kemi mundur ta zbulojmë këtë virus”, tha Hopkins.

Ndryshe, kjo është hera e parë që Clade 1b zbulohet në Mbretërinë e Bashkuar.

Siç raportohet, të paktën 1000 vdekje nga virusi janë regjistruar në të gjithë Afrikën, gjë që bëri që Organizata Botërore e Shëndetësisë (OBSH) të shpallte përhapjen në rritje të sëmundjes një emergjencë shëndetësore globale për herë të dytë në dy vjet.

Continue Reading

Shëndeti

A është e gabuar të flini me qenin tuaj?

Published

on

Njerëzit duan të flenë me qentë e tyre dhe është e sigurt të thuhet se ndjenja është e ndërsjellë.

E konsideruar si pjesë e familjes, kimia mes qenve e njerëzve është e pamohueshme, kjo është arsyeja pse 56 për qind e pronarëve të qenve raportojnë se flenë pranë qenve të tyre. Përqafimi me shokun me katër këmbë është mirë, por nuk është pa probleme, duke përfshirë ndërprerjet e gjumit, le të eksplorojmë avantazhet dhe disavantazhet e gjumit me qenin.

Kafshët shtëpiake përfitojnë njerëzit e tyre në shumë mënyra:

Mund të ulë cilësinë e gjumit, të kesh një qen në shtrat ndikon në gjumin tënd. Ka faktorë tjerë që kontribuojnë, si numri i njerëzve dhe kafshëve shtëpiake, madhësia e kafshëve shtëpiake dhe madhësia e shtratit. Gjithçka duhet të sinkronizohet.

Një studim zbuloi se njerëzit flenë mirë me qenin por më pak kur qeni është në shtrat. Një zgjidhje e mirë mund të jetë mbajtja e një shtrati qeni pranë tuajit.

Studime të tjera zbuluan se kur krahasoheshin me macet dhe njerëzit e tjerë, qentë në shtrat perceptoheshin si më pak pengues për gjumin, nëse zgjoheni të freskët dhe nuk jeni të lodhur , qeni juaj është ndoshta një shok i mirë për të fjetur.

Ofron rehati dhe siguri, një sondazh i vitit 2018 me gratë e rritura tregoi se një qen në shtrat lidhet me rehati dhe siguri më shumë sesa të flejë me një person tjetër ose një mace. Është një gjë e mirë, veçanërisht nëse jeni të vetmuar ose të ndarë nga qeni juaj shumicën e ditës.

Rrit shëndetin mendor, kafshët shtëpiake ndihmojnë në lehtësimin e stresit dhe ankthit. Ato nxisin lidhje emocionale, që ndikojnë në disponimin dhe shëndetin e përgjithshëm mendor.

Një studim i vitit 2012 tregoi se ndërveprimet njeri-kafshë mund të përfitojnë faktorë të lidhur me stresin, si:

rrahjet e zemrës
presionin e gjakut

Ka prova të kufizuara duke treguar se mund të ndihmojnë:

zvogëlojnë faktorët e lidhur me stresin si epinefrina dhe norepinefrina
agresivitet më i ulët
rrisin ndjeshmërinë
përmirësoni besueshmërinë dhe besimin tek të tjerët.

Një studim i  2016-ës sugjeron që për njerëzit me probleme afatgjata të shëndetit mendor, kafshët shtëpiake konsiderohen si burimi kryesor i mbështetjes. Fjetja pranë mikut tuaj të ngushtë mund të ndihmojë në përforcimin e këtyre përfitimeve. /UBTNews/

Continue Reading

Të kërkuara