

Shëndeti
Ekspozimi artificial i dritës gjatë natës lidhet me rrezikun e Alzheimerit
Published
10 months agoon
By
Betim GashiNjë studim i ri zbuloi një lidhje të rëndësishme midis ekspozimit të dritës në natyrë gjatë natës, i njohur zakonisht si ndotja nga drita, dhe prevalencës së sëmundjes së Alzheimerit në SHBA.
Hulumtimi u krye nga shkencëtarët në Qendrën Mjekësore të Universitetit Rush, duke përdorur të dhënat e ndotjes nga drita të marra nga sateliti dhe të dhënat e Medicare nga 2012 deri në 2018.
Studimi, i financuar nga Instituti Kombëtar i Shëndetit dhe i botuar në Frontiers in Neuroscience, zbuloi një lidhje të rëndësishme midis niveleve të larta të dritës artificiale të jashtme gjatë natës dhe rritjes së prevalencës së sëmundjes Alzheimer, veçanërisht te individët nën moshën 65-vjeç.
Ky grup shfaqi një korrelacion më të fortë midis ndotjes nga drita dhe sëmundjes së Alzheimerit në krahasim me popullatat më të vjetra.
Analiza kategorizoi disa shtete bazuar në intensitetin e tyre mesatar të dritës gjatë natës, duke zbuluar një ndryshim statistikisht të rëndësishëm në shkallët e sëmundjes Alzheimer midis shteteve më të errëta dhe më të ndritshme. Për shembull, shtetet me ndotjen më të lartë të dritës shfaqën një prevalencë dukshëm më të lartë të Alzheimerit në krahasim me ato me ekspozim minimal.
Studiuesi kryesor Robin Voigt theksoi se ndotja nga drita mund të kontribuojë në neuro-inflamacion, ndërprerje të ritmit cirkadian dhe shqetësime të gjumit – faktorë të njohur që luajnë rol në zhvillimin e sëmundjes Alzheimer.
Gjetjet sugjerojnë se personat nën 65-vjeç mund të jenë veçanërisht të prekshëm ndaj efekteve të ekspozimit të dritës gjatë natës, tha Voigt.
Ndërsa kushtet si hipertensioni dhe diabeti janë të lidhura më fort me sëmundjen e Alzheimerit, ndotja e dritës u zbulua të jetë një faktor më domethënës se kontribuuesit e tjerë të rrezikut, duke përfshirë abuzimin me alkoolin, depresionin dhe obezitetin.
Hulumtimi u bazua në studimet e mëparshme që kanë eksploruar implikimet më të gjera shëndetësore të ndotjes nga drita, të cilat përfshijnë ndërprerjen e gjumit dhe rritjen e rrezikut të kushteve të ndryshme shëndetësore.
Gjetjet sugjeruan se ndërhyrjet e shëndetit publik që synojnë ndotjen nga drita mund të ndihmojnë në zbutjen e rreziqeve të sëmundjes Alzheimer, veçanërisht në zonat urbane ku nivelet e dritës mbeten të larta pavarësisht rregulloreve ekzistuese.
Ndërsa popullsia globale vazhdon të urbanizohet dhe ndotja nga drita rritet, studiuesit theksuan nevojën për të kuptuar implikimet e saj më të gjera për sëmundjet neuro-degjeneruese.
Shëndeti
Pse trangujt janë ushqim ideal në ditë të nxehta?
Published
1 day agoon
July 11, 2025By
UBT News
Nuk ka të bëjë vetëm me ujin dhe freskinë. Trangujt ndihmojnë në tretje, mbrojnë zemrën, mbështesin shëndetin e lëkurës dhe kockave dhe gjithashtu mund të kontribuojnë në humbjen e peshës.
Ja përfitimet më të njohura të konsumit të rregullt të tyre.
Hidratim i thellë dhe zëvendësim i lëngjeve
Me 96 përqind ujë, trangujt janë shtesë e shkëlqyer për hidratim, veçanërisht gjatë sporteve ose në ditët e nxehta kur trupi humbet lëngje shtesë.
Tretje më e mirë dhe e rregullt
Fibra me përmbajtje të lartë uji lehtëson lëvizjet e zorrëve dhe studimet kanë lidhur konsumin e rregullt me një rrezik të reduktuar të kapsllëkut dhe mbështetje për florën e shëndetshme të zorrëve.
Ato kontribuojnë në humbjen e peshës
Ato kanë pak kalori dhe, falë ujit dhe fibrave që përmbajnë, ndihmojnë me ndjesinë e ngopjes, duke i bërë ato një mundësi të shkëlqyer për njerëzit që duan të zvogëlojnë marrjen e kalorive, nxisin shëndetin e zemrës dhe rregullimin e presionit të gjakut
Janë të pasura me kalium, i cili balancon natriumin, dhe flavonoidet ndihmojnë në qetësimin e proceseve inflamatore dhe uljen e kolesterolit, gjë që rezulton në mbrojtjen e enëve të gjakut dhe zemrës.
Shëndeti
Pesë ushqimet që mund të hani pa u shëndoshur
Published
1 day agoon
July 11, 2025By
UBT News
Nëse ushqehesh keq është e pamundur të largosh kilogramët e tepërt vetëm nëpërmjet aktivitetit fizik. Kur vjen puna tek rënia nga pesha, ushqimet që hani janë shumë herë më të rëndësishme se palestra.
Kjo ndodh se pjesa më e madhe e dhjamit akumulohet nga yndyrnat e pashëndetshme, mësoni më shumë për ushqimet që ju ngopin por nuk ju shëndoshin.
Vezët
Janë ushqim i shkëlqyer për rënie, të pasura me ushqyes e përmbajnë pak kalori. Janë të pasura me proteinë, hekur, vitamina e minerale, mund t’i konsumoni në mëngjes për një vakt ngopës, por edhe në drekë. Për këtë vakt mund t’i zieni vezët dhe t’i shoqëroni me sallatë jeshile ose sallatë me patate.
Frutat e pyllit
Këto fruta përmbajnë sasi të mëdha të fibrës dhe shumë pak sheqer në krahasim me frutat tjera, manaferrat dhe boronicat përmbajnë antioksidantë dhe vitamina që ju mbajnë në formë dhe eliminojnë inflamacionin. Ato mund t’i shoqëroni me kos, tërshërë apo sallata.
Arrorët
Karbohidratet e mira janë të rëndësishme, gjenden tek farat dhe arrorët që janë të pasur me larmi ushqyesish. Përfshihen yndyrnat e mira, vitamina e minerale të rëndësishme.
Kosi
Kosi pa yndyrë dhe i zënë në shtëpi është i pasur me kalcium, kalium dhe proteina, për më shumë shije dhe vlera atë mund ta konsumoni me arra ose fruta pylli. Kosin pa shumë yndyrë mund ta hani në çdo vakt dhe pa u shqetësuar për peshën.
Patatet e embla
Patatet e ëmbla mund të gatuhen në shumë mënyra dhe nuk bëhen të mërzitshme, karbohidratet dhe ëmbëlsia natyrale nënkupton që trupi e ka më të lehtë tretjen e tyre. Patatet e ëmbla mund t’i kavërdisni me pak vaj ulliri dhe hudhër.
Shëndeti
Keni dhjamë të tepërt në kofshë? Bëni këtë dhe shtresat zhduken brenda një kohe të shkurtër
Published
1 day agoon
July 11, 2025By
UBT News
Dhjami në pjesën e brendshme të kofshëve është më i vështirë për t’u shkrirë, por me këto ushtrime është gjithashtu i mundur
Nëse jeni duke luftuar me depozitat në pjesën e brendshme të kofshëve, e dini shumë mirë se është sfidë e vërtetë t’i largoni ato.
Duhet durim dhe këmbëngulje që rezultatet të jenë të dukshme, prandaj ne kemi gjetur ushtrime që funksionojnë më me efektivitet në këtë zonë të trupit.
Duhet të ndani 15 minuta në ditë dhe në një kohë rekord do të keni këmbë më të holla dhe më të shtrënguara.
Rekomandohet që këto ushtrime të përsëriten të paktën 4 herë në javë. Ju nuk keni nevojë për asgjë nga pajisjet. Vetëm pak vullnet të mirë dhe pak hapësirë.
Shëndeti
Studimi: Dieta vegane më efikase se ajo mesdhetare
Published
2 days agoon
July 10, 2025By
UBT News
Heqja dorë nga mishi dhe produktet e qumështit rezulton më efekase për rënien në peshë, sipas një studimi të ri të publikuar në revistën shkencore Frontiers in Nutrition.
Studiuesit zbuluan se personat që ndoqën një dietë vegane me pak yndyrë humbën mesatarisht rreth 6 kilogramë në vetëm 16 javë, dukshëm më shumë se ata që ndoqën dietën mesdhetare. Dieta mesdhetare, e njohur për përfitimet afatgjata për shëndetin, përfshin mish të bardhë, vaj ulliri e perime të freskëta.
Por, në këtë krahasim të drejtpërdrejtë, vegjetarianët peshuan më pak.
“Konsumimi i ushqimeve që prodhojnë acid në trup, si mishi, vezët dhe produktet e bulmetit, rrit ngarkesën acidike në organizëm, duke shkaktuar inflamacion që lidhet me shtimin në peshë”, shpjegon autorja kryesore e studimit, doktoresha Hana Kahleova.
Ajo shton se zëvendësimi i produkteve shtazore me ushqime si perimet jeshile, manaferrat e bishtajoret, ndihmon në rënien në peshë e përmirësimin e florës bakteriale të zorrëve. Në studim morën pjesë 62 të rritur mbipeshë, u ndanë në dy grupe; njëri ndoqi një dietë mesdhetare, tjetri dietë vegane me pak yndyrë.
Personat që ndoqën dietën vegane kishin ulje të madhe të ngarkesës acidike në trup, te grupi mesdhetar nuk pati ndonjë ndryshim të dukshëm.
“Dieta alkaline është lidhur me disa përfitime shëndetësore, përfshirë rënien në peshë, ndjeshmërinë e përmirësuar ndaj insulinës dhe uljen e tensionit të gjakut”, thuhet ne raportin e studimit.
Ushqimet më të mira vegane dhe alkaline për humbje në peshë:
Spinaqi
Kale (lloj i sallatës së gjelbër)
Brokoli
Avokado
Manaferrat
Mollët
Bananet
Qiqrat
Thjerrëzat
Kinoa
Patatet e ëmbla
Bajamet
Djathi tofu
Trangujt
Specat e ëmbël

UBT mirëpret Ambasadorin Dr. Christian Steiner në kuadër të Global UBT Fest

UBT mirëpret Ambasadorin Dr. Christian Steiner në kuadër të Global UBT Fest

Protestë në Lipjan për vdekjen e Agon Zejnullahut

Energjia, IT dhe mbrojtja – sektorët potencialë të bashkëpunimit Kosovë – SHBA, sipas Osmanit

Hetimi: Ndërprerësit e karburantit të aeroplanit Air India u ndalën pak para rrëzimit

Çfarë mesazhe pritet të sjellë zyrtari i lartë amerikan në Kosovë?

Pesë emigrantë të paligjshëm zbulohen në një kamion në Ferizaj, ndalohet shoferi

Zyrtari i lartë amerikan sot Kosovë

Zëvendëssekretari i Shtetit njofton për takimin me presidenten Osmani
Të kërkuara
-
Lajmet nga UBT2 months ago
Profesori, Arsim Hajdari, doktoron me temën “New Perspective of Biological Therapy in Treatment of Age-Related Macular Degeneration”
-
Lajmet nga UBT1 month ago
UBT organizon debat rreth zgjerimit të BE-së dhe ruajtjes së vlerave evropiane
-
Lajmet nga UBT1 month ago
UBT – Institucioni privat me më së shumti programe të akredituara nga Agjencia e Akreditimit të Kosovës
-
Lajmet nga UBT1 month ago
UBT rilicencohet nga MAShTI për ofrimin e arsimit profesional në katër drejtime të rëndësishme shëndetësore