Lajmet

Ekspertët: Përdorimi i avionëve iranianë nga Rusia tregon dobësi

Rusia është një nga prodhuesit më të mëdhenj të armëve në botë, por ende e ka gjetur veten të detyruar t’i drejtohet Iranit në këtë rast.

Published

on

Përdorimi i dronëve iranianë nga Rusia në luftën e saj kundër Ukrainës i bën të qarta dobësitë e industrisë së saj vendase dhe pretendimin në rritje të Teheranit në tregun e avionëve pa pilot, thonë ekspertët.

Çfarë dronësh ka dorëzuar Irani?
Deri më tani në qiejt e Ukrainës janë identifikuar dy modele të dronëve iranianë, të ndërtuara për dy qëllime të ndryshme.

Njëri prej tyre, Shahed 136, është një “dron kamikazë” relativisht me kosto të ulët që mund të programohet të fluturojë automatikisht në një grup koordinatash GPS me një ngarkesë eksplozivi.

“Fluturon mjaft ulët, duke goditur një objektiv që duhet të jetë i palëvizshëm në një distancë prej disa qindra kilometrash”, tha Pierre Grasser, një studiues i lidhur me Universitetin e Sorbonës në Paris.

Lloji i dytë, Mohajer-6, është “i ngjashëm në madhësi dhe funksionalitet me dronin Bayraktar TB-2 nga Turqia”, tha Vikram Mittal, një profesor në akademinë ushtarake amerikane në West Point.

A janë efektivë dronët iranianë?
“Ashtu si çdo dron i armatosur ose municione bredhëse, ato janë shumë efektive kur armiku nuk ka asnjë mënyrë për të mbrojtur veten ose për të luftuar”, tha Jean-Christope Noel, studiues në Institutin Francez për Marrëdhëniet Ndërkombëtare.

Mittal tha se shumica e suksesit të tyre fillestar vjen “nga të qenit një armë e re në fushën e betejës”.

“Ukrainasit përfundimisht do të rrëzojnë ose kapin një nga dronët, do ta zbërthejnë atë dhe do të zhvillojnë sisteme kundër dronëve”, shtoi ai, ndonëse kjo “mund të marrë muaj”.

Drone të tillë kamikazë janë “një lëvizje e kursimit të parave për Rusinë, sepse kursen raketa të vlefshme lundrimi me vlerë 1.5 deri në 2.0 milionë dollarë” për gjuajtje, tha Grasser.

Por “mangësia e tyre kryesore është se ata mund të godasin vetëm objektiva të palëvizshëm”, shtoi ai.

“Ata nuk paraqesin asnjë kërcënim për trupat në terren. Prandaj ardhja e këtyre dronëve nuk duhet të ndryshojë rrjedhën e luftimeve”.

A po dështon industria ruse?
Rusia është një nga prodhuesit më të mëdhenj të armëve në botë, por ende e ka gjetur veten të detyruar t’i drejtohet Iranit në këtë rast.

“Ministria e mbrojtjes ka përpunuar kërkesat taktike dhe teknike për dronët. Dhe fatkeqësisht shumica e prodhuesve (rusë) nuk mund t’i përmbushin ato”, i tha koloneli rus Igor Ischchuk së fundmi agjencisë së lajmeve TASS të vendit.

Edhe pse asnjë prodhues rus nuk ofron drone kamikazë me rreze të gjatë si Shahed 136, “ato supozohet të kenë pajisje përgjatë linjave” të dronëve TB-2 ose Mohajer MALE, tha Grasser.

“Fakti që ata po marrin dronët iranianë është një pranim i dështimit industrial… tregon se (industria ruse) nuk mund të mbajë ritmin”, shtoi ai.

Rivaliteti iranio-turk?
Ndërsa dronët bëhen më thelbësorë për të luftuar luftërat, “ka të ngjarë të ketë një garë armatimi të nivelit të mesëm dhe të lirë midis iranianëve dhe turqve për të fituar kontrollin e tregut dhe për të zgjeruar sferën e ndikimit të vendit të tyre”, tha Mittal.

Ndërsa SHBA dhe Izraeli presin prodhuesit më të mirë në botë, “dronet turq janë një hap poshtë, por janë më të besueshëm se dronët iranianë, të cilët nuk duken shumë të saktë”, tha ekspertja franceze e dronëve Marianne Renaux.

Teherani tashmë mund të llogarisë në disa blerës për produktin e tij në Lindjen e Mesme në Jemen, Liban ose Irak, tha Noel./UBTNews/

Vendi

Vazhdon seanca gjyqësore për vrasjen e 26 vjeçarit në Prizren

Published

on

Në Gjykatën Themelore të Prizrenit, sot ka vazhduar shqyrtimi gjyqësor për vrasjen e 26-vjeçarit, A.Th.

Dëshminë e tij pritet të bëj edhe mjeku ligjor në rast. Të dyshuarit janë E.A dhe H.B.

Kujtojmë se 26-vjeçari A.Th humbi jetën pasi u godit me thikë nga një person, në qytetin e Prizrenit dhe u hodh në rrugë nga një veturë në lëvizje.

Ai vdiq në Qendrën Klinike Universitare të Kosovës, pasi nuk arriti t’u mbijetonte plagëve të marra, në korrik të vitit të kaluar./S.K/KP/

 

Continue Reading

Lajmet

Profesoresha e UBT-së, Dr. Fatbardha Qehaja Osmani boton studim ndërkombëtar në revisten prestigjioze të Quartile-it 1- Reading Psychology, Taylor & Francis- Routledge

Published

on

Dr. Fatbardha Qehaja Osmani së bashku me hulumtuesen shkencore nga Universiteti Ibn Haldun në Turqi, Elma Berisha, kanë publikuar një studim të ri shkencor në revistën ndërkombëtare Reading Psychology të shtëpisë botuese Taylor & Francis (Q1) duke sjell rezultate të rëndësishme për mënyrën se si fëmijët zhvillojnë aftësinë për lexim të rrjedhshëm. Ky është një nga studimet e rralla që është bërë në fushën kognitive tek popullata shqipfolëse.

Punimi, me titull “The Mediating Role of Executive Functions in Reading Fluency Among 8–10 Year Old Children: Evidence from a Transparent Orthography”, është zhvilluar në Kosovë dhe përfshin 168 nxënës nga shkollat publike dhe private të Prishtinës.

Ky studim eksperimental ofron provat e para empirike për lidhjen ndërmjet moshës, funksioneve ekzekutive dhe rrjedhshmërisë së leximit në një gjuhë me ortografi të qartë si gjuha shqipe.

Sipas gjetjeve, fëmijët me aftësi më të zhvilluara në përditësimin e informacionit, frenimin e impulseve dhe fleksibilitetin kognitiv lexojnë më shpejt dhe më saktë. Këto funksione të trurit shpjegojnë rreth 23% të ndryshueshmërisë në performancën e leximit, edhe kur merren parasysh faktorë si mosha, gjinia apo inteligjenca joverbale.

Studimi tregon gjithashtu se mosha ndikon në lexim përmes funksioneve ekzekutive, duke theksuar rolin e zhvillimit kognitiv. Ndërkohë, statusi socio-ekonomik dhe arsimimi i nënës rezultuan faktorë që ndikojnë ndjeshëm në këtë proces, fëmijët nga mjedise më të thjeshta përfitojnë më shumë nga rritja e moshës, duke treguar rëndësinë e mbështetjes familjare.

Autorët rekomandojnë që mësuesit të përdorin leximin me zë të lartë, leximin e përsëritur dhe vlerësimin e hershëm të funksioneve ekzekutive që në fazat parashkollore, për të identifikuar fëmijët me rrezik për vështirësi në lexim. Autorët poashtu theksojnë se këto gjetje ndërlidhen ngusht me strategjitë e reja për përmirësimin e leximit në përgjithësi e në veçanti në performancën e fëmijëve tanë në testin PISA.

Ky hulumtim vlerësohet si një kontribut i parë shkencor ndërkombëtar mbi zhvillimin e leximit në gjuhën shqipe, duke vendosur shqipen në qendër të diskutimeve akademike për gjuhët me ortografi transparente si finlandishtja apo italishtja.

Artikullin e plotë mund ta lexoni këtu: Reading Psychology – Taylor & Francis Online

Continue Reading

Vendi

Dy persona kapen me mbi 2 kg kokainë dhe mbi 13 mijë euro, sulmohet policia

Published

on

Një shtetas i Kosovës dhe një me shtetësi të huaj janë arrestuar gjatë një kontrolli rutinor në Prishtinë, pasi tek të dyshuarit u gjetën mbi 2 kilogram kokainë dhe mbi 13 mijë euro para të gatshme.

Policia ka njoftuar se i dyshuari ka rezistuar dhe ka sulmuar policët.

“Policia e Kosovës, më saktë Njësia për Reagim të Shpejtë- Prishtinë me datën 21.10.2025 gjatë një pike të rregullt kontrolli në Prishtinë ka ndaluar një automjet me targa të huaja me drejtues të dyshuarin mashkull kosovar dhe pasagjerin mashkull shtetas i huaj. Njësia e lartcekur policore gjatë zbatimit të autorizimeve të saj, pasi ka kërkuar realizimin e një kontrolli rutinor, i dyshuar mashkull shtetas i huaj ka tentuar të largohet nga vendi i ngjarjes, mirëpo si rezultat i reagimit profesional policor i njëjti është ndaluar nga njësia policore. I dyshuari gjatë tërë kohës ka rezistuar në mënyrë agresive duke i sulmuar zyrtarët policorë dhe tek i njëjti gjatë arrestimit janë gjetur dy paketime të mbështjella të mbushura me pluhur ngjyrë të bardhë të dyshuar si substancë narkotike e llojit kokainë pesha e përgjithshme e së cilës arrin rreth 2270.6 gramë (2 kilogramë e 270.6 gramë)” , njofton policia.

Gjithashtu, Policia ka njoftuar se përveç substancës së dyshuar narkotike pas kontrollit tek të dyshuarit në vendngjarje janë gjetur edhe: para të gatshme 12550 euro, para të gatshme 1000 euro, një telefon mobil.

“Përveç substancës së dyshuar narkotike pas kontrollit tek të dyshuarit në vendngjarje janë gjetur edhe: para të gatshme 12550 euro, para të gatshme 1000 euro, një telefon mobil. Lidhur me rastin në vendngjarje ka dalë edhe Drejtoria për Hetimin e Trafikimit me Narkotikë si dhe është njoftuar edhe prokurori kompetent, me urdhër të të cilit është kryer kontroll edhe tek shtëpia e të dyshuarit shtetas kosovar mirëpo nuk është gjetur diçka e  dyshuar. Të dyshuarit pas intervistimit me urdhër të prokurorit janë dërguar në mbajtje për 48 orë”, thuhet në njoftim.

Continue Reading

Kronikë e zezë

Ia vodhi babait mbi 24 mijë euro, arrestohet 34-vjeçari në Shtime

Published

on

Një person është arrestuar të martën për vjedhjen e 24 mijë e 800 eurove në banesën e babait të tij, në rrugën “14 Dhjetori” në Shtime, gjatë periudhës kohore nga 22 gushti deri më 18 tetor të këtij viti.

Sipas njoftimit të Policisë, arrestimi u bë pasi ankuesi, një shtetas i Kosovës që jeton dhe punon jashtë vendit, më 19 tetor kishte vërejtur mungesën e parave.

Gjatë ekzaminimit të vendngjarjes, policia nuk ka konstatuar shenja thyerjeje apo dëmtime që do të tregonin hyrje me forcë në banesë.

“Si rezultat i hetimeve intensive, më 21.10.2025, policia ka identifikuar dhe arrestuar të dyshuarin B.N. (34 vjeç) – djalin e ankuesit, i cili është intervistuar në prani të avokatit mbrojtës dhe ka pranuar kryerjen e veprës penale”, thuhet në njoftim.

Me urdhër të prokurorit të shtetit, i dyshuari është dërguar në ndalim policor për 48 orë. Hetimet lidhur me rastin janë duke vazhduar./S.K/EO/PK/

Continue Reading

Të kërkuara