Lajmet

Ekipi që nis i pari gjuajtjen e penalltive, ka një avantazh.

A janë penalltitë mënyra më e drejtë për të shpallur fituesin e një ndeshje?

Published

on

Fati i finales së pestë të Kampionatit Evropian të futbollit – edicioni i 16-të i të cilit po luhet aktualisht në të gjithë kontinentin – u vendos nga penalltia më e famshme në historinë e këtij sporti. Në vitin 1976, 120 minutat lojë nuk arritën që të shpallnin një fitues midis  Çekosllovakisë dhe Gjermanisë Perëndimore.
Në këto kushte u kalua tek gjuajtja e penalltive, hera e parë që po provohej në një turne të madh. Në momentin kur çekët ishin në avantazh 4-3, ishte radha e Antonin Panenkës. Duke i dhënë të kuptojë portierit, sikur do të gjuante në anën e majtë dhe pasi priti që portieri gjerman të hidhet në atë krah, mesfushori e goditi topi me shumë delikatesë në qendër të portës, duke i siguruar kësisoj titullin kampion vendit të tij.

Deri më sot gjuajtje të tilla nga pika e bardhë (shpeshherë të pritura) njihen si alla Panenka. Por gjuajtjet e penaltive, janë që nga vitit 1976 spektakle të paharrueshme për shkak të dramës që bartin. Formati i tyre është i thjeshtë. Nëse, në një ndeshje me eleminim direkt, dy ekipe janë barazim pas lojës së rregullt prej 90 minutash, dhe pas 30 minutave shtesë, ftuesi përcaktohet nga gjuajtja e penalltive.

Secila nga skuadrat zgjedh 5 lojtarët që do të gjuajnë penalltitë, dhe në fund fitues është ekipiqë shënon më shumë se sa kundërshtari. Nëse pas 5 gjuajtjeve të para, skuadrat janë sërish në barazim, lojtarët e mbetur godasin nga një penallti, e cila nëse realizohet ose humbet përcakton direkt fituesin dhe humbësin.

Pre e presionit mund të bien edhe futbollistët më të mirë. Në finalen e Kupës së Botës së vitit1994, sulmuesi i famshëm italian Roberto Baxho gaboi në gjuajtjen e pestë të skuadrës së tij, duke ia dhuruar titullin titullin kampion Brazilit.

Në fakt gjuajtjet e penalltive janë shoqëruar aq shumë gabime nga skuadrat e mëdha, sa qëpërshkruhen shpesh si një lotari. Studimet kanë gjetur pak prova se ato favorizojnë skuadrat më të mira. Në këto kushte, ekzistojnë 2 mënyra për të pasur një mekanizëm më të ndershëm.

E para është të përmirësojmë vetë formatin e gjuajtjes së penalltive.

Për shembull është provuar se ekipi që nis i pari gjuajtjen e penalltive, ka një avantazh të rëndësishëm. Sipas një studimi nga London School of Economics, ai fiton në rreth 60 për qind të rasteve.

Kjo ndodh ndoshta për shkak të presionit psikologjik mbi lojtarët që gjuajnë të dytët, të cilët duhet të shënojnë për të mbajtur gjallë shpresat e skuadrës së tyre. Vendimi se kush gjuan i pari merret përmes hedhjes së monedhës.

FIFA, organi drejtues i futbollit botëror, ka provuar formatin ABBA, pra penalltinë e parë e gjuan njëra skuadër, më pas gjuajnë rresht 2 lojtarët e ekipit kundërshtar, dhe më pas gjuan lojtari i dytë i ekipit që nisi i pari gjuajtjen e penalltive.

Ky është i njëjti format që përdoret në lojën e tenisit. Por eksperimenti nuk u konsiderua i suksesshëm, pasi vetë mbështetësit e saj e cilësuan si shumë konfuze. Në këtë rast ata duhet të përballen me konstantën matematikore Prouhet–Thue–Morse.

Kjo lloj skeme, ABBABAAB, konsiderohet më e ndershmja për gjuajtjet e penalltive, dhe ajo përdoret në shumë duele të tjera sportive, si për shembull në turnetë e shahut. Shumë eksperimente sugjerojnë se përdorimi i skemës Prouhet–Thue–Morse, i barazon shanset e ekipeve, afërsisht në nivelet 50-50.

Mënyra e dytë për t’i dhënë ekipit më të mirë meritor shansin më të mirë për të fituar, është heqja dorë nga penalltitë. Një opsion është një lloj tjetër sfide, në të cilin lojtarët nisen me topin nga mesi i fushës dhe kanë një kohë të caktuar për ta mposhtur portierin (nganjëherë skemës i shtohet edhe një mbrojtës kundërshtar).

Kjo skemë mund të kërkojë më shumë aftësi, sesa thjesht bërja gol nga distanca 11 metra. “Goli i artë”, në të cilin fiton ekipi që shënon i pari në kohën shtesë, u testua dhe më pas u anulua shpejt, pasi inkurajonte shumë futbollin mbrojtës.

Ndoshta ideja më bindëse është një formë e “Golit të artë”, në të cilën nuk ka asnjë kufizim në kohën shtesë. Por një lojtar nga secili ekip hiqet nga fusha në intervale të rregullta (le të themi në çdo 10 minuta). Hapësira shtesë që krijohet por edhe lodhja fizike, shton shanset për të pasur një gol që mund ta zgjidhë sfidën.

Por për shumë tifozë, është pikërisht ideja që një ekip më i dobët gjatë një ndeshjeje mund të ketë mundësi të eleminojë një rival shumë më të fuqishëm, ajo që i bën shumë tërheqëse penalltitë. Dhe çekët jo favoritë në atë finale, që arritën të mposhtnin nga pika e bardhë ekipin e fortë të Gjermanisë Perëndimore në vitin 1976, vendosën një precedent edhe në këtë drejtim. / The Economist – Bota.al

Continue Reading

Aktualitet

Valë e të nxehtit ekstrem godet Spanjën

Published

on

Continue Reading

Aktualitet

Estonia nis revolucionin digjital në shkolla: Inteligjenca Artificiale, pjesë e çdo klase

Published

on

Përderisa shumë vende në Evropë e kanë ndaluar përdorimin e “smartphone”-ve në shkolla, Estonia e konsideruar fuqia e re arsimore e Evropës – është duke udhëzuar nxënësit të përdorin pajisjet në klasë, ndërsa që nga shtatori do marrin llogaritë personale të Inteligjencës Artificiale.

Estonia po nis iniciativë kombëtare AI Leap, që do t’i pajisë nxënësit dhe mësuesit me “mjete dhe aftësi botërore në fushën e inteligjencës artificiale”.

U bë e ditur se po negociohen licenca me OpenAI, që do shndërrojë Estoninë në laborator eksperimental për përdorimin e Inteligjencës Artificale në shkolla.

Qëllimi është të ofrohet qasje falas në mjetet më të avancuara të të mësuarit me IA për 58,000 nxënës e 5,000 mësues deri më 2027, duke filluar me 16- dhe 17-vjeçarët këtë shtator. Sipas zyrtarëve, mësuesit do trajnohen në teknologji, duke vënë prioritet barazinë arsimore dhe aftësitë për përdorimin e IA-së. Ata kanë thënë se kjo do ta bëjë Estoninë “një nga kombet më të mençura në përdorimin e IA-së.”

Ministrja estoneze e arsimit, Kristina Kallas, gjatë një vizite në Londër  ëshë shprehur me fjalët: “E di se shumica e vendeve evropiane janë skeptike dhe të kujdesshme ndaj ekraneve, telefonave mobilë dhe teknologjisë. Por në rastin e Estonisë, shoqëria në përgjithësi është shumë më e hapur dhe e prirë për të përdorur mjete dhe shërbime dixhitale. Mësuesit nuk bëjnë përjashtim.”

Continue Reading

Lajmet

Hetimet ndaj Faton Pecit, prokurorët i përgjigjen akuzave politike

Published

on

By

Shoqata e Prokurorëve të Kosovës ka reaguar me shqetësim ndaj deklarimeve publike të bëra nga përfaqësues të subjektit politik GUXO dhe nga zyrtarë të Qeverisë së Kosovës, pas veprimeve procedurale të ndërmarra nga Prokuroria Speciale, që përfshijnë intervistimin e ministrit në detyrë të Bujqësisë, Faton Peci, në cilësinë e të dyshuarit.

“Në mënyrë të veçantë, Shoqata e konsideron të papranueshme gjuhën denigruese dhe akuzat publike të drejtuara ndaj kryeprokurorit të Prokurorisë Speciale, Blerim Isufaj, si dhe ndaj prokurorit të çështjes, Admir Shala, për shkak të ushtrimit të detyrës së tyre ligjore dhe kushtetuese”, thuhet në reagim.

Shoqata thekson se të gjithë prokurorët në Kosovë, përfshirë edhe ata të Prokurorisë Speciale, veprojnë në përputhje me Kushtetutën, ligjet në fuqi dhe provat që rezultojnë nga hetimet.

“Akuzat politike, tentativat për diskreditim personal dhe përmendja e përkatësive të mëhershme partiake nuk mund dhe nuk guxojnë të përdoren si mjete për të ndikuar në vendimmarrjen apo integritetin e prokurorëve. Kriteri i vetëm për vlerësimin e një prokurori është performanca profesionale, respektimi i ligjit dhe standardeve etike”, thuhet më tej në reagim.

Shoqata u bën thirrje të gjithë aktorëve publikë që të respektojnë pavarësinë institucionale të sistemit prokurorial dhe të përmbahen nga deklaratat që përbëjnë presion të drejtpërdrejtë ose të tërthortë ndaj punës së prokurorëve.

Kujtojmë se të martën, me urdhër të Prokurorisë Speciale të Republikës së Kosovës, Policia e Kosovës zhvilloi bastisje në Ministrinë e Bujqësisë, në Agjencinë e Ushqimit dhe Veterinarisë, Agjencinë për Zhvillimin e Bujqësisë dhe në zyrat e një kompanie private.

Sipas prokurorit të rastit, Admir Shala, hetimet lidhen me dhënien në shfrytëzim të fabrikës për përpunimin e nënprodukteve shtazore. Ministri në detyrë i Bujqësisë, Faton Peci, u intervistua në cilësinë e të dyshuarit.

Pas intervistimit të tij, reaguan disa zyrtarë të lartë të Qeverisë. Ministrja e Jashtme në detyrë dhe bashkëkryetare e GUXO, Donika Gërvalla, e cilësoi intervistimin e Pecit si “inskenim të gërditshëm” nga ana e kryeprokurorit Blerim Isufaj. Edhe vetë subjekti politik GUXO lëshoi një deklaratë ku ngriti dyshime mbi paanshmërinë e hetimeve. Në mbështetje të ministrit Peci doli gjithashtu edhe ministrja në detyrë e Drejtësisë, Albulena Haxhiu.

Continue Reading

Lajmet

Ndoqi nga afër koncertin e Beyoncé: Selena Gomez vihet në qendër të kritikave

Published

on

Selena Gomez ka zemëruar ndjekësit në rrjet pasi zbuloi se po ndiqte ndeshje të “New York Knicks” ndërkohë që ndodhej në koncertin e Beyoncé gjatë fundjavës.

Ajo ishte pjesë në koncertin “Cowboy Carter” të Beyoncé-s në New Jersey, duke iu bashkuar personazheve të njohur që kanë ndjekur turin e fundit.

E veshur me një kapele kauboji me logon e albumit, Selena publikoi disa foto nga koncerti, por një imazh i veçantë bëri bujë në rrjet. Nga një suitë VIP, ajo publikoi në Instagram Story një foto të telefonit të saj, ku shfaqej ndeshja e basketbollit mes Knicks dhe Pacers.

“Një sy e kam te loja,” shkroi ajo krahas fotos.

Kjo nuk u prit mirë, u kritikua për mungesë respekti ndaj koncertit të Beyoncé dhe pretenduan se ajo nuk donte të ishte aty. Në Reddit, një përdorues shkroi:

“Nuk jam i befasuar. Të pasurit nuk i vlerësojnë gjërat sepse janë mësuar t’i kenë të gjitha. Selena nuk do ta përjetojë kurrë lumturinë që unë ndjeva në vendet më të lira të stadiumit.”

Një tjetër shtoi:

“Hera e vetme që kam parë diçka në telefon gjatë një shfaqjeje ka qenë kur s’kam dashur fare të jem aty.”

Shumë të tjerë dolën në mbrojtje, duke thënë se një ndeshje si ajo e Knicks, që nuk kanë qenë në finalet e NBA që nga 1999, është arsye e vlefshme për të parë telefonin gjatë koncertit. Një komentues thoshte: “Kur Knicks fituan titullin e fundit, Beyoncé nuk kishte lindur ende. Lërini fansat të shijojnë të dyja gjërat.”

Ndërkohë, Beyoncé vazhdoi me sukses turneun e saj “Cowboy Carter”, të cilin e nisi më 28 prill, ndërsa Knicks fituan ndaj Indiana Pacers.

Continue Reading

Të kërkuara