Shëndeti

Efektet e duhanpirjes në lëkurë, flokë, dhëmbë dhe sy

Ekzistojnë gjithashtu shumë mënyra më pak të njohura që duhani mund të ndikojë në shëndetin tuaj.

Published

on

Duhanpirësit kanë shumë arsye për ta lënë duhanin. Lënia e duhanit zvogëlon në mënyrë dramatike rreziqet kryesore shëndetësore nga duhani, duke përfshirë rrezikun e kancerit të mushkërive, atakut në zemër dhe sëmundjeve të zemrës, sipas Shoqatës Amerikane të Mushkërive.

Ekzistojnë gjithashtu shumë mënyra më pak të njohura që duhani mund të ndikojë në shëndetin tuaj. Për disa arsye të tjera për të lënë duhanin, lexoni për disa nga mënyrat se si duhani mund të ndikojë në lëkurën, flokët dhe sytë tuaj.

Rrit rrezikun nga psoriasis
Psoriaza është një gjendje e lëkurës që lidhet me autoimunitetin që shkakton njolla të kuqe dhe me luspa në lëkurë. Jo duhanpirësit mund të sëmuren nga psoriasis, por nëse pini duhan, rreziku juaj rritet, sipas Fondacionit Kombëtar të Psoriasis. Pirja e duhanit gjithashtu mund t’i përkeqësojë simptomat tek njerëzit që tashmë kanë psoriasis.

Është e lidhur me rënien e flokëve
Pirja e duhanit lidhet me fillimin e hershëm të alopecisë androgjenetike (AGA), një formë e rënies së flokëve që prek meshkujt dhe femrat. Një studim i vitit 2020 në Journal of Cosmetic Dermatolgy zbuloi se duhanpirësit kishin më shumë gjasa të shfaqnin shenja të AGA dhe se duhanpirja duket se e bënte atë të përparonte më shpejt. Studiuesit teorizuan se nikotina mund të jetë përgjegjëse për përshpejtimin e rënies së flokëve.

Mund të çojë në humbjen e dhëmbëve
Pirja e duhanit ju vë në rrezik më të madh për të gjitha llojet e problemeve dentare, duke përfshirë kancerin e gojës, sëmundjet e mishrave të dhëmbëve dhe humbjen e dhëmbëve. Një studim i vitit 2015 në Gazetën e Kërkimeve Dentare zbuloi se femrat duhanpirëse kishin më shumë se dy herë më shumë gjasa për të lëshuar dhëmbë sesa femrat jo duhanpirëse dhe se duhanpirësit meshkuj kishin tre herë më shumë gjasa të humbnin dhëmbë sesa meshkujt jo-duhanpirës. Lajmi i mirë ishte se lënia e duhanit mund të ndihmojë. Dhjetë deri në 20 vjet pas lënies së duhanpirjes, rreziku i humbjes së dhëmbëve te ish-duhanpirësit nuk ishte më i keq se ai i njerëzve që nuk kishin pirë kurrë duhan.

Ndërhyn në shërimin e plagëve
Një studim i vitit 2020 nga Organizata Botërore e Shëndetësisë (OBSH) zbuloi se duhanpirësit kishin një rrezik më të lartë të shërimit të plagëve të vonuara dhe komplikimeve të tjera pas operacionit. Por përsëri, kishte një lajm të mirë për ata që e braktisën. Lënia e duhanit edhe katër javë përpara operacionit uli rrezikun e komplikimeve dhe çoi në rezultate më të mira gjashtë muaj më vonë.

Është e lidhur me lythat gjenitale
Për arsye që nuk janë plotësisht të qarta, duhanpirësit janë më të ndjeshëm ndaj infeksionit me papillomavirusin njerëzor (HPV), një familje e madhe virusesh që mund të shkaktojnë lytha, përfshirë lythat gjenitale. Ndërsa lythat gjenitale dhe anale shkaktohen nga llojet seksualisht të transmetueshme të HPV-së, duhani duket të jetë një faktor kontribues, sipas një studimi të vitit 2014 në Revistën Ndërkombëtare të Sëmundjeve Kolorektale.

Është e lidhur me kancerin e lëkurës
Pirja e duhanit është shkaku kryesor i kancerit të mushkërive, si dhe kancerit të fytit, gojës dhe ezofagut, kështu që nuk duhet të jetë çudi që cigaret gjithashtu mund të rrisin rrezikun e kancerit të lëkurës. Sipas një studimi të vitit 2020 në Shkaqet dhe Kontrolli i Kancerit, duhanpirësit kanë më shumë gjasa të zhvillojnë karcinomën e qelizave skuamoze, lloji i dytë më i zakonshëm i kancerit të lëkurës, sesa jo duhanpirësit.

Mund të kontribuojë në kataraktet dhe degjenerimin makular
Pirja e duhanit mund të çojë gjithashtu në sëmundje të syve dhe humbje të shikimit, veçanërisht degjenerim makular dhe katarakte. Sipas Qendrave për Kontrollin dhe Parandalimin e Sëmundjeve (CDC) duhanpirësit kanë dy herë më shumë gjasa të kenë degjenerim makular dhe dy deri në tre herë më shumë të ngjarë të zhvillojnë katarakte. Por përsëri, lajmi i mirë është se lënia e duhanit mund të ndihmojë në zvogëlimin e rrezikut të zhvillimit të të dyjave. Dhe edhe pas shfaqjes së degjenerimit makular, lënia e duhanit mund të ngadalësojë përparimin e saj. /UBTNews/

Aktualitet

Në United Hospital realizohen me sukses intervenimet e rekanalizimit të arteries karotide

Published

on

United Hospital, spitali i përgjithshëm privat në Kosovë, realizon në vazhdimësi me sukses rekanalizimin e arteries karotide në raste tepër të komplikuara.

Kësaj here, profesori 85-vjeçar, iu nënshtrua operacionit në arterien karotide, i cili u krye me sukses dhe u përjetua prej tij si një ëndërr e shkurtër. Pas zgjimit nga narkoza, ai ishte më i lumtur se kurrë më parë.

Një hap i madh për pacientët me rrezik të lartë nga sulmi në tru.

Shkaku dhe rëndësia e stenozës së arteries karotide

Arteria karotide është një nga enët kryesore të gjakut që furnizon trurin me oksigjen dhe lëndëushqyese.  Stenoza e arteries karotide, ndodh kur kjo enë ngushtohet për shkak të grumbullimit të

pllakave aterosklerotike, të cilat përbëhen nga yndyra, kolesteroli dhe substanca të tjera.

Faktorët kryesorë të rrezikut përfshijnë hipertensionin, diabetin, nivele të larta të kolesterolit, pirjen e duhanit dhe predispozitën gjenetike.

Rreziqet që i kanosen pacientit

Ngushtimi i arteries karotide rrit ndjeshëm rrezikun e një insulti cerebral (apopleksi), pasi pllakëzat ose mpiksjet e gjakut mund të bllokojnë furnizimin me gjak të trurit. Një bllokim i menjëhershëm mund të shkaktojë dëmtime të rënda neurologjike ose edhe vdekje.

Shifrat e apopleksisë në Evropë, Gjermani dhe Kosovë

Në Evropë, çdo vit raportohen mbi 1 milion raste të reja të insultit. Në Gjermani, çdo vit rreth 270,000 njerëz pësojnë një insult cerebral, ndërsa në Kosovë vlerësohet se ndodhin mbi 3,000 raste në vit. Këto shifra e bëjnë apopleksinë një nga shkaktarët kryesorë të vdekshmërisë dhe paaftësisë afatgjatë.

Çdo minutë vonesë në trajtim mund të nënkuptojë dëme të përhershme për trurin, thekson Prof. Dr.Krasniqi.

Simptomat paralajmëruese të sulmit në tru

Simptomat që duhet të nxisin reagim urgjent përfshijnë:

– Dobësi ose paralizë e papritur në njërën anë të trupit,

– Vështirësi në të folur ose kuptuar fjalët,

– Humbje e papritur e shikimit në njërin sy,

– Marramendje, humbje ekuilibri ose koordinimi,

Në këto raste, çdo minutë është vendimtare dhe kërkohet ndihmë mjekësore emergjente.

Metodat e trajtimit

Trajtimi i stenozës së arteries karotide varet nga shkalla e ngushtimit dhe simptomat e pacientit.

Opsionet përfshijnë:

-Trajtim medikamentoz (antiplakë, antikoagulantë, statina)

-Angioplastikë dhe stentim (hapja e arteries me balonë dhe vendosja e stentit)

-Endarterektomi karotide – metodë kirurgjikale për heqjen e pllakës nga ena e gjakut.

Metoda e Eversions Endarterektomisë

Një teknikë moderne kirurgjikale është eversion endarterektomia, ku arteria pritet, kthehet si “çorape” për të hequr pllakat dhe më pas vendoset përsëri në vend. Kjo metodë ka rezultate shumë të mira, rrezik të ulët komplikacionesh dhe rikthim të shpejtë të qarkullimit normal të gjakut në tru.

Prof. Dr Krasniqi shpjegon: “Kjo metodë kirurgjikale na lejon të heqim pllakat nga ena e gjakut me precizion të lartë, duke rikthyer menjëherë qarkullimin normal dhe duke minimizuar rrezikun e komplikacioneve”.

Pasojat e vonesës në trajtim:  Shtyrja e trajtimit të stenozës së arteries karotide rrit rrezikun e apopleksisë, e cila mund të shkaktojë humbje të përhershme të aftësive motorike, të folurit, kujtesës dhe cilësisë së jetës.

Suksesi në United Hospital

Në United Hospital, nën drejtimin e Prof. Dr. Dr. Halil Krasniqi, kirurg vaskular me renome botërore, u realizua me sukses rekanalizimi i arteries karotide nga një stenoza e komplikuar, duke përdorur metodat më moderne kirurgjikale dhe endovaskulare, pa asnjë komplikacion. Ky sukses është dëshmi e nivelit të lartë profesional dhe teknologjisë së avancuar që ofron spitali për pacientët me sëmundje të rënda vaskulare.

Pse është e rrezikshme stenoza e arteries karotide?

Kjo gjendje është shkaktari kryesor i sulmit në tru (apopleksi), një sëmundje që prek mbi 1 milion njerëz çdo vit në Evropë, rreth 270,000 në Gjermani dhe mbi 3,000 në Kosovë. Rreziku qëndron të mpiksjet ose pllakat aterosklerotike, të cilat mund të bllokojnë papritur furnizimin me gjak të trurit.

Shenjat paralajmëruese

Dobësi ose paralizë e papritur në njërën anë të trupit, vështirësi në të folur, humbje e papritur e shikimit në një sy, marramendje dhe humbje e ekuilibrit. Në këto raste, kërkohet reagim i menjëhershëm mjekësor.

Trajtimi modern

Metoda e eversion endarterektomisë është ndër më efektivet, duke pastruar enën e gjakut nga pllakat dhe rikthyer menjëherë qarkullimin normal.

Mesazhi për pacientët

Stenoza e arteries karotide është e rrezikshme, por e trajtueshme.

Mos prisni derisa të ndodhë sulmi në tru – diagnostikimi dhe trajtimi në kohë shpëton jetë, thotë Prof. Dr. Krasniqi.

Për më shumë kontaktoni përmes:

Nr i telefonit:  038 607 070

Facebook: United Hospital Prishtinë

Continue Reading

Shëndeti

Studimi: Bakteret e zorrëve mund të lidhen me pagjumësi

Published

on

Një studim i publikuar në “General Psychiatry” sugjeron se disa baktere të pranishme në zorrë mund të kontribuojnë në shfaqjen e pagjumësisë.

Rreth 10% e të rriturve vuajnë nga kjo gjendje, ndërsa 20% të tjerë përjetojnë simptoma të herëpashershme si vështirësi për të fjetur, gjumë me cilësi të dobët, irritim dhe lodhje gjatë ditës.

Sipas Euroneës Health, hulumtimi i bazuar në të dhëna gjenetike nga afro 387,000 pacientë me pagjumësi dhe analizën e mikrobiomës së zorrëve të rreth 27,000 personave, zbuloi një lidhje dypalëshe: disa lloje bakteresh rrisin rrezikun e pagjumësisë, ndërsa vetë pagjumësia ndikon në rritjen e këtyre baktereve.

Katërmbëdhjetë grupe bakteresh e rritën rrezikun me 1–4%, ndërsa tetë grupe të tjera e ulën me 1–3%.

Personat me pagjumësi kishin nivele dukshëm më të ulëta të shtatë grupeve bakteresh dhe më të larta të 12 grupeve të tjera.

Mikrobioma e zorrëve – e përbërë nga baktere, kërpudha e viruse, luan rol në tretjen e ushqimit, rregullimin e imunitetit dhe neutralizimin e mikrobeve të dëmshme. Mekanizmi i saktë nuk është ende i qartë, por një teori sugjeron se pagjumësia ndikon në nivelet e serotoninës dhe dopaminës, neurotransmetues të lidhur me ciklin e gjumit, të cilët ndikojnë në funksionimin e zorrëve.

Faktorë tjerë mund të përfshijnë inflamacionin dhe rregullimin e imunitetit. Shumica e pjesëmarrësve ishin me origjinë europiane – studiuesit besojnë se gjetjet mund të hapin rrugën për trajtime të reja kundër pagjumësisë, përmes probiotikëve, prebiotikëve ose transplanteve fekale.

Continue Reading

Shëndeti

E dini kur është koha ideale për të pirë kafe?

Published

on

Kafeja është një nga pijet më të njohura në botë. Ajo përmban një stimulues shumë të njohur të quajtur kafeinë. Shumë njerëz pinë një filxhan kafeje sapo zgjohen, ndërsa të tjerë besojnë se është më mirë të presësh disa orë dhe më pas ta konsumosh.

Ky artikull shpjegon se kur është koha më e mirë për të pirë kafen që të përfitosh maksimumin prej saj e të minimizosh efektet anësore.

Shumë njerëz e pijnë kafenë pasi zgjohen, por disa ekspertë sugjerojnë që kjo mund të mos jetë koha më e mirë për ta konsumuar.

Kur zgjohemi, trupi prodhon në mënyrë natyrale një hormon të quajtur kortizol, i cili ndihmon në rritjen e vigjilencës e rregullon funksione të rëndësishme si metabolizmi dhe presioni i gjakut. Nivelet e kortizolit janë më të larta zakonisht 30–45 minuta pas zgjimit e ulen gradualisht gjatë ditës.

Disa mendojnë se pirja e kafesë gjatë kësaj periudhe mund të jetë më pak efektive, pasi trupi është natyrshëm në gjendje zgjimi, është sugjeruar se koha më e mirë për të pirë kafe është në mesditë ose vonë në mëngjes, kur niveli i kortizolit është më i ulët.

Për shumicën e njerëzve që zgjohen rreth orës 6:30 të mëngjesit, kjo kohë është ndërmjet orës 9:30 dhe 11:30. Edhe pse kjo mund të ketë një bazë, nuk ka studime që tregojnë se vonesa e pirjes së kafesë e bën atë më efektive sesa nëse pihet menjëherë pas zgjimit.

Një tjetër arsye pse është sugjeruar të shtyhet pirja e kafesë është se kafeina rrit nivelet e kortizolit. Pirja e kafesë kur kortizoli është në kulmin e tij mund të çojë në rritje edhe më të lartë. Nivelet e larta të kortizolit për periudha të gjata dëmtojnë sistemin imunitar dhe të shkaktojnë probleme shëndetësore.

Pra, nuk ka ndonjë rrezik të madh nëse preferoni ta pini kafen menjëherë pas zgjimit në vend që të prisni disa orë. Por nëse jeni të gatshëm ta ndryshoni zakonin tuaj të mëngjesit, mund të vini re se shtyrja e pirjes së kafesë për disa orë mund t’ju japë më shumë energji.

Continue Reading

Shëndeti

Shëndeti mendor, praktikat që ndihmojnë në luftën kundër ankthit dhe stresit

Published

on

Shëndeti mendor është një komponent i rëndësishëm i mirëqenies sonë dhe duhet trajtuar me po aq kujdes sa dhe shëndeti fizik.

Në një botë ku presionet e jetës dhe stresi janë të pranishëm, është thelbësore të merremi me menaxhimin e emocioneve dhe të ruajmë një balancë mendore.

Një nga mënyrat më efektive për të luftuar ankthin dhe stresin është meditimi, që ndihmon në qetësimin e mendjes e rritjen e vetëdijes për momentin aktual.

Mbajtja e lidhjeve të forta me miqtë dhe familjen është një mbështetje e paçmuar, pasi ofron një rrjet të sigurt emocional që ndihmon në përballimin e vështirësive. Ushqimi i shëndetshëm dhe aktiviteti fizik luajnë një rol të rëndësishëm në përmirësimin e humorit dhe uljen e niveleve të ankthit.

Ushqimet e pasura me vitamina dhe minerale kontribuojnë në funksionimin optimal të trurit, ndërsa ushtrimet ndihmojnë në çlirimin e endorfinave, që janë hormonet e lumturisë.

Përveç kësaj, një orar i rregullt gjumi është i domosdoshëm për rikuperimin e trupit, duke ndihmuar në ruajtjen e një shëndeti të qëndrueshëm mendor.

Është e rëndësishme të dëgjoni trupin dhe mendjen; nëse ndiheni të lodhur ose të mbingarkuar, kërkoni mbështetje nga profesionistët e shëndetit mendor dhe mos hezitoni të kërkoni ndihmë kur keni nevojë.

Këto hapa të thjeshtë mund të përmirësojnë ndjeshëm cilësinë e jetës dhe të mbajnë shëndetin mendor në balancë.

Continue Reading

Të kërkuara