Lajmet
Edukimi mediatik në Kosovë, nevojë urgjente për përballje me “fake news”
Published
3 months agoon
By
UBT NEWSNë epokën digjitale, kur informacioni rrjedh në çdo moment përmes platformave sociale dhe mediatike, edukimi mediatik është shndërruar në një nevojë urgjente për të mbrojtur dhe fuqizuar të rinjtë në Kosovë. Një ndër praktikat më të mira që merret shembull i një kurrikule të suksesshme të edukimit mediatik është Finlanda, që nga vitet e 50-ta, ka ndërtuar një kurrikulum edukativ të tillë që ka bërë edukimin mediatik një shtyllë të qëndrueshme të arsimit të saj.
Në dekadën e fundit, ky vizion ka evoluar në një formë tjetër, duke përqendruar vëmendjen tek “alfabetizimi i inteligjencës artificiale”, një aftësi jetike për qytetarët e sotëm, që përballen me mundësinë dhe rrezikun që sjellin teknologjitë e reja, si dhe për të përdorur ato në mënyrë kritike dhe produktive. Finlanda ka arritur të jetë në krye të shteteve në edukimin mediatik, duke qenë në vendin e parë në Indeksin e Edukimit Mediatik që nga viti 2017.
Ekspertët e edukimit dhe medias e theksojnë se përfshirja e edukimit mediatik në sistemin arsimor të Kosovës është e domosdoshme për të përgatitur brezat e rinj për të jetuar dhe vepruar në një shoqëri ku informatat janë një burim i paanë dhe shpesh i pavërtetë. Kjo është një mundësi për të forcuar aftësitë kritike të të rinjve, për t’i ndihmuar ata të mbrohen nga ndikimet e jashtme dhe të bëhen qytetarë të përgjegjshëm dhe të arsimuar në epokën e informacionit të paanshëm.
Blerta Aliu – Ahmeti, drejtore ekzekutive e “Education Empowerment Initiative” (EEI), argumenton se edukimi mediatik është i domosdoshëm për të zhvilluar njohuri të rëndësishme rreth sigurisë online, mbrojtjes së privatësisë dhe analizimit të informacionit. Ajo vë në dukje që përmes projekteve të tilla si “MediaWise”, është dëshmuar urgjenca për t’i aftësuar të rinjtë të përdorin në mënyrë të shëndetshme dhe të qëlluar mediat digjitale, duke vendosur një balancë midis aktiviteteve online dhe offline.
“Ne, si EEI, kemi zbatuar së fundmi projektin MediaWise me nxënës nga tri vende të rajonit dhe kemi parë nga afër se sa urgjente është nevoja për edukimin e këtyre nxënësve në përdorimin e shëndetshëm të mediave digjitale, si dhe për të gjetur një balancë të qëndrueshme midis aktiviteteve online dhe atyre offline”, është shprehur Aliu – Ahmeti.
Sipas saj, nxënësit duhet të jenë të përgatitur për të mbrojtur veten nga bullizmi kibernetik dhe rreziqet që sjellin lajmet e rreme.
“Është thelbësore që në shkolla të mësojnë si të përdorin këto media në mënyrë të shëndetshme dhe për qëllime pozitive. Përmes edukimit mediatik, nxënësit mund të zhvillojnë njohuri për sigurinë online, mbrojtjen e privatësisë, analizimin e dezinformatave, mbrojtjen nga bullizmi kibernetik dhe shmangien e rreziqeve të lajmeve të rreme”.
Një element tjetër kritik i edukimit mediatik është zhvillimi i aftësive për të analizuar dhe verifikuar përmbajtjen e lajmeve. Sipas EEI, aftësitë për të dalluar informacionin e saktë nga dezinformimi dhe për të marrë vendime të informuara janë thelbësore në shoqërinë e sotme. Nxënësit duhet të mësojnë që të mos i pranojnë lajmet menjëherë si të vërteta, por të bëjnë krahasime me burime të tjera të besueshme.
Edukimi mediatik është përfshirë në kurrikulën arsimore të Kosovës që nga viti 2016, por përvoja ka treguar se zbatimi efektiv i tij ka mbetur sfidues. Sipas Aliu – Ahmetit, mungesa e trajnimeve të mësuesve për të mësuar këtë lëndë është një pengesë kryesore. Trajnimi i mësuesve dhe krijimi i materialeve didaktike të përshtatshme janë hapa të domosdoshëm për të përballuar këtë sfidë dhe për të bërë që edukimi mediatik të ketë një ndikim real në shkolla.
“Për të integruar edukimin mediatik në mënyrë efektive, është e domosdoshme të investohet në trajnimin e mësuesve dhe krijimin e materialeve didaktike të përshtatshme. Kjo do të ndihmonte në tejkalimin e sfidave ekzistuese dhe në përgatitjen e të rinjve për të përdorur mediat në mënyrë të ndërgjegjshme dhe të përgjegjshme”, thotë Aliu – Ahmeti.
Ferid Selimi, dekan i Fakultetit të Medias dhe Komunikimit në UBT, pohon se përballja me teknologjinë e re dhe rrjetet sociale kërkon një edukim të shtuar për të rinjtë. Ai thekson rëndësinë e edukimit mediatik për të zhvilluar një rini të përgatitur dhe të ndërgjegjshme për rreziqet e dezinformimit dhe keqinformimit. Në mendimin e tij, edukimi mediatik është më shumë sesa mësim për të shkruar një artikull; është përgatitje për t’u mbrojtur nga lajmet e pavërteta dhe për të dalluar mes fakteve dhe subjektivizmit.
“Duke pasur parasysh, publikimet e ndryshme, postimet e shpeshta, që bëhen pa ndërhyrje redaktoriale e me teka personale, është e nevojshme që të rinjtë, e sidomos nxënësit e shkollave fillore e të mesme të dinë të ndajnë të vërtetën prej jo të vërtetës, të qëllimshmen nga jo e qëllimshmja, fabrikimin nga realiteti i krijuar, si dhe subjektivitetin nga objektiviteti. Sepse, vetëm në këtë mënyrë, ne mund të llogarisim në një rini të shëndoshë dhe të përgatitur mediatikisht”, është shprehur Selimi.
Selimi gjithashtu thekson rëndësinë e përgatitjes së profesionistëve të mediave që janë të aftë të edukojnë të tjerët për median. Sipas tij, edukimi mediatik mund të integrohet në mënyrë të suksesshme në shkolla përmes universiteteve që ofrojnë programe në media, ku studentët aftësohen për të ndarë informacionin e besueshëm nga ai i pabesueshëm dhe për të mësuar të tjerët për rëndësinë e vërtetësisë në gazetari.
Gazetarja Aferdita Maliqi përmend se edukimi mediatik i ofruar në shkolla i ndihmon të rinjtë të dallojnë burimet e besueshme nga burimet e pabazuara në fakte. Kjo është një mënyrë për të përgatitur qytetarë të informuar dhe të vetëdijshëm në një shoqëri ku informacioni shpesh përhapet pa redaktim profesional dhe me qëllime të ndryshme, duke përfshirë ndikimin politik. Integrimi i edukimit mediatik në kurrikulën shkollore, sipas Maliqit, mund të ndihmojë në krijimin e një kulture të përgjegjshme informimi dhe të një brezi të ri të ndërgjegjshëm.
“Në këtë rast janë disa hapa që duhet bërë institucionet paraprakisht: Përcaktimi i objektivave të qarta të edukimit mediatik, trajnimi i mësuesve dhe përfshirja e tyre në lëndë të ndryshme, sepse edukimi mediatik mund të integrohet jo vetëm si lëndë e veçantë, por edhe si pjesë e lëndëve ekzistuese. Por, në realizim duhet të kemi parasysh sfidat: si p.sh. mungesa e burimeve dhe infrastrukturës, sepse ka disa shkolla që kanë mungesë të teknologjisë bazë. Edukimi mediatik përballet me sfidën e mësimit të nxënësve për t’u përballur me dezinformimin, propagandën, dhe përmbajtjet e dëmshme, andaj kjo kërkon një qasje të kujdesshme për të mos ekspozuar nxënësit në mënyrë të panevojshme ndaj këtyre rreziqeve”, thekson Maliqi.
Nga ana tjetër, Naile Dema, anëtare e Asociacionit të Gazetarëve të Kosovës, nënvizon se edukimi mediatik është thelbësor për të fuqizuar të rinjtë përballë lajmeve të rreme. Ajo vë në theks se të rinjtë dhe të moshuarit janë grupet më të prekura nga dezinformimi dhe thekson rëndësinë e futjes së lëndës së edukimit mediatik si obligative në shkolla.
“Kategori më të prekura nga lajmet e rreme, sipas disa hulumtimeve, janë të rinjtë dhe të moshuarit. Kjo nuk përjashton asnjë moshë tjetër, por këto dy grupe janë më të cenueshme ndaj keqinformimit. Prandaj, ne si AGK, si dhe përmes Forumit për Integritetin e Informacionit në bashkëpunim me NDI, kemi dy vite që lobojmë aktivisht për ta futur edukimin mediatik si lëndë obligative, sepse fuqizon jashtëzakonisht të rinjtë”, potencon Dema.
Dema thekson se edukimi mediatik është i një rëndësie të veçantë për të rinjtë, duke i ndihmuar ata të dallojnë lajmet e besueshme. Sipas saj, në Kosovë niveli i edukimit mediatik është shumë i ulët dhe shoqëria është e ndikuar politikisht.
“Edukimi mediatik luan rol krucial te të rinjtë për të verifikuar lajmet e besueshme. Në Kosovë, niveli i edukimit mediatik është shumë i ulët dhe shoqëria është mjaft e ndikuar politikisht. Në kohë fushate shtrohet pyetja nëse edukimi mediatik është i domosdoshëm. Është jashtëzakonisht e rëndësishme që të rinjtë ta kenë këtë njohuri që nga baza. Sa herë i pyesim të rinjtë se cilat janë burimet e para të informacionit, ato rezultojnë të jenë rrjetet sociale”, ka shtuar Dema.
Ekspertët janë të një mendimi se edukimi mediatik nuk është vetëm një nevojë arsimore, por një domosdoshmëri për të siguruar që të rinjtë në Kosovë të jenë të përgatitur për të përballuar sfidat e epokës digjitale.
Kjo kërkon përkushtim në trajnimin e mësuesve, përfshirjen e edukimit mediatik në të gjitha nivelet arsimore dhe ngritjen e ndërgjegjësimit për rolin e medieve në shoqëri. Vetëm në këtë mënyrë Kosova mund të shpresojë për një të ardhme ku të rinjtë janë të aftë të verifikojnë, analizojnë dhe ndajnë informacione me përgjegjësi dhe ndërgjegjësim. Dhe vetëm në këtë mënyrë mund të ndërtohet një shoqëri ku çdo individ është një qytetar aktiv, kritik dhe i vetëdijshëm!
Artikull i shkruar nga Driton Hyseni
Lajmet
Pas kryeministrit serb, dorëhiqet edhe kryetari i Novi Sadit
Published
6 hours agoon
January 28, 2025By
UBT NEWSKryetari i Novi Sadit, Milan Gjuriq, ka dhënë dorëheqje pas kryeministrit serb, Millosh Vuçeviq, i cili gjithashtu njoftoi largimin nga pozita. Gjuriq ka theksuar se dorëheqja e tij është një akt i përgjegjësisë, me qëllimin për të kontribuar në stabilitetin dhe qetësimin e tensioneve shoqërore, duke hapur mundësinë për një dialog konstruktiv dhe zhvillimin e mëtejshëm të qytetit.
Në një deklaratë për mediat, Gjuriq ka shpjeguar se dorëheqja e tij nuk është një shenjë dobësie, por një hap për të rindërtuar besimin mes qytetarëve dhe për të përmirësuar jetën e banorëve të Novi Sadit. Ai ka shtuar se ky veprim është gjithashtu një mundësi për të përparuar në proceset demokratike dhe për të ndihmuar në përmirësimin e kushteve të jetesës.
Gjuriq e ka dënuar gjithashtu sulmin e mbrëmshëm ndaj studentëve në Novi Sad, ku një studente u lëndua rëndë. Ai ka theksuar se ky sulm është i papranueshëm, por nuk ka komentuar pretendimet e studentëve se sulmuesit mund të kenë qenë të lidhur me Partinë Përparimtare Serbe.
Kjo dorëheqje pason atë të Vuçeviq, dhe ndodh në një moment të tensioneve politike dhe sociale në Serbi, duke hapur një periudhë pasigurie në strukturat e pushtetit lokal dhe qendror./UBTNews/
Lajmet
KQZ merr vendim për mbylljen e tri qendrave të votimit në përfaqësi diplomatike, miraton edhe sloganin
Published
7 hours agoon
January 28, 2025By
UBTNewsKomisioni Qendror i Zgjedhjeve ka marrë vendim që të mbyllen qendrat e votimit në përfaqësitë diplomatike në tre vende, në Kanbera në Australi, Ankara të Turqi dhe Iowa në ShBA me 32 votues. Kjo për shkak numrit të vogël të votueseve.
Anëtari i KQZ-së, Arianit Elshani ka thënë se gjithë këta votues të regjistruar do të mund të votojnë përmes postës në kutitë postare që janë të hapur nga KQZ në këto shtete.
“Po ashtu Këshilli i Operacioneve Zgjedhore ka shqyrtuar edhe një rekomandim të ardhur nga sekretariati i cili është diskutuar po ashtu edhe me Ministrinë e Punëve të Jashtme për mbylljen e tre qendrave të votimit, ku po ashtu janë njoftuar edhe votuesit e këtyre përfaqësive diplomatike e qendrave të votimit jashtë vendit që do të mbyllen. Pra, bëhet fjalë për Kanbera në Australi, e cila ka pas 18 votues të regjistruar, bëhet fjalë për Ankaranë në Turqi me 25 votues të regjistruar për votim fizik dhe Iowa në ShBA me 32 votues të regjistruar për votim fizik…Votuesit të cilët kanë qenë të regjistruar për votim fizik në këto tre përfaqësi diplomatike do të udhëzohen që të votojnë me postë brenda kutisë në kuti postare në vendin përkatës”, tha Elshani.
Po ashtu, është miratuar dizajni dhe sloganin për fushatën e informimit publik.
“Kemi rekomandim për dizajn dhe sloganin që do të përdorët për këto zgjedhje…Slogani është ky “Zgjedhjet për Kuvendin e Republikës së Kosovës, vota jote për Kosovën 2025, ky është slogani”, tha Elshani.
Në mbledhjen që ka mbajtur KQZ të martën, po ashtu ka akredituar vëzhguesit e dhjetëra përfaqësive të huaja diplomatike të akredituara në Kosovë dhe të organizatave ndërkombëtare. Në mesin e të akredituarëve ishin edhe organizata jo-qeveritare vendore dhe vëzhgues nga Institucioni i Avokatit të Popullit.
Në përgjithësi, KQZ akeditoi grupin e radhës prej 1 mijë e 680 vëzhguesve për vëzhgimin e zgjedhjeve për Kuvendin e Kosovës, të cilat do të mbahen më 9 shkurt 2025, prej të cilëve 13 vëzhgues nga trupa të menaxhimit të zgjedhjeve nga shtete të ndryshme, 81 vëzhgues të përfaqësive të vendeve të huaja të akredituara në Kosovë, 1 mijë e 126 vëzhgues nga OJQ-të vendore, 393 vëzhgues nga organizata të ndryshme ndërkombëtare dhe 67 vëzhgues nga Institucioni i Avokatit të Popullit.
Nga numri i përgjithshëm i të akredituarëve, KQZ akreditoi rreth 400 vëzhgues të organizatave të ndryshme ndërkombëtare, të cilat janë të specializuar në fushën e zgjedhjeve, në mesin e të cilave: Misioni Vëzhgues i Zgjedhjeve nga Bashkimi Evropian, Asambleja Paramentare e Këshillit të Evropës, Asociacioni i Zyrtarëve Zgjedhorë Botërorë (A-WEB), IFES, International IDEA, National Demokratic Institute (NDI), International Republican Institute (IRI), Zyra e BE-së në Kosovë, etj.
Po ashtu, KQZ ka akreditoi më shumë se 80 vëzhgues të ambasadave të ndryshme në Kosovë, 24 prej të cilëve nga ambasada e SHBA-ve dhe 30 të tjerë nga ajo e Britanisë së Madhe. Edhe ambasadat e shteteve tjera si ajo e Francës, Italisë, Holandës, Japonisë, Finlandës, Suedisë dhe Turqisë, u akredituan nga KQZ.
Sipas njoftimit të KQZ-së, zgjedhjet e 9 shkurtit do të vëzhgohen edhe nga institucione zgjedhore nga shtete të ndryshme, si Shqipëria, Kroacia, Mali i Zi, Maqedonia e Veriut e Bullgaria.
Lajmet
Aktakuzë kundër një të dyshuari për dhunë seksuale gjatë luftës në Kosovë
Published
7 hours agoon
January 28, 2025By
UBTnewsProkuroria Speciale e Kosovës ka ngritur të martën aktakuzë kundër të pandehurit me inicialet C.K., i nacionalitetit serb, nën dyshimet për kryerje të veprës penale, krim i luftës kundër popullsisë civile.
Përmes një komunikate për media, Prokuroria ka thënë se hetimet kanë vërtetuar se i pandehuri ka kryer dhunë seksuale ndaj një viktime të nacionalitetit shqiptar, në periudhën e luftës në Kosovë, 1998-1999.
Prokuroria i ka propozuar Gjykatës Themelore në Prishtinë që procesi gjyqësor të zhvillohet në mungesë, pasi i pandehuri është i paarritshëm për organet e drejtësisë.
Prokuroria Speciale ka ngritur një varg aktakuzash tjera në mungesë edhe në fund të dhjetorit, kryesisht për krime të kryera gjatë luftës në Kosovës.
Gjykimi në mungesë, sipas sistemit të drejtësisë në Kosovë, mund të zhvillohet vetëm me kusht që prokuroria dhe gjykata t’i kenë shteruar të gjitha mjetet për ta siguruar praninë e të akuzuarit.
Ehat Miftaraj nga Instituti i Drejtësisë në Kosovë, i ka thënë Radios Evropa e Lirë javë më parë se, institucionet e Kosovës, me shumë gjasë, bazuar në ligjet në fuqi, do të lëshojnë fletarrestime të kuqe të Organizatës Ndërkombëtare të Policisë (Interpol) për personat që janë dënuar në mungesë për krime lufte.
Më 26 dhjetor të vitit që lamë pas, Gjykata Themelore në Prishtinë e ka dënuar me 15 vjet burgim Çedomir Aksiqin, për akuzën krime lufte kundër popullsisë civile, të kryera nga janari deri në maj të vitit 1999 në territorin e komunës së Shtimes, përkatësisht në fshatrat Reçak, Malopolc dhe Petrovë.
Ky është vendimi i parë për krime lufte i marrë në mungesë, bazuar në Kodin e ndryshuar të Procedurës Penale të vitit 2022.
Radio Evropa e Lirë i është drejtuar Ministrisë së Drejtësisë në Qeverinë e Kosovës me pyetjen nëse është kërkuar lëshimi i ndonjë fletarrestimit të kuq për Aksiqin para gjykimit, dhe nëse do ta bëjë tani pas vendimit, por nuk ka marrë përgjigje.
Kosova nuk është anëtare e Interpolit, prandaj fletarrestimet lëshohen me ndërmjetësimin e Misionit të Kombeve të Bashkuara në Kosovë (UNMIK)./REL/
Lajmet
Homazhe për akademik Minir Dushin: Një jetë e shërbyer për shkencën dhe atdheun
Published
8 hours agoon
January 28, 2025By
UBTNewsFamiljarë, kolegë, politikanë, profesorë, si dhe shumë qytetarë, i dhanë të martën lamtumirën e fundit profesorit Minir Dushi i cili vdiq një ditë më parë. Ata bënë homazhe para arkivolit të tij në Shtëpinë e Kulturës “Rexhep Mitrovica” në Mitrovicë.
Për ta nderuar akademik Dushin, homazhe bëri edhe ish-drejtori i minierës me flotacion Trepça, Burhan Kavaja, i cili veç tjerash, të ndjerin e quajti patriot dhe burrë i cili me 18 vepra të shkruara mban vendin e parë në Akademinë e Kosovës.
“Ai ishte patriot, mësimdhënës, bujar, por mbi të gjitha burrë i cili me 18 vepra të shkruara mban vendin e parë në Akademinë e Kosovës…Ka kontribuar në masë të madhe në punësimin e shqiptarëve në objektet industriale të Trepçës. Kontributi i tij i madh është edhe në krijimin e Institutit, posaçërisht të Fakultetit të Mitrovicës…Ai mbahet mend edhe si inxhinier i cili në gjuhën shqipe ka ligjëruar i pari në Kosovë, në pjesën industriale të Mitrovicës”, ka thënë Kavaja.
Akademik Fejzullah Krasniqi, ish-koleg i Dushit, tha se veprën të cilën e ka lënë profesori, e bënë atë të pavdekshëm.
“Njeri i veçantë i cili ka dhënë kontribut të jashtëzakonshëm për shkencën në Kosovë, në veçanti për shkencat e tokës, miniera. Inxhinieri dhe doktori i parë i shkencave teknike…Veprën që ka lënë profesori Minir, e ka bërë atë të pavdekshëm”, theksoi Krasniqi.
Ndërkaq, Bajram Mustafa, qytetar nga Mitrovica, njëherësh mik i profesorit të ndjerë, potencoi se akademik Dushi ka lënë gjurmë të pashlyeshme në historinë e Trepçës dhe Mitrovicës.
“Një njeri që vërtetë ka lënë gjurmë të pashlyeshme në historinë e Trepçës dhe Mitrovicës, por edhe të mbarë Kosovës e Shqipërisë”.
Studentët e UBT-së sjellin ide për projekte të reja në sektorin e agroturizmit
Pas kryeministrit serb, dorëhiqet edhe kryetari i Novi Sadit
KQZ merr vendim për mbylljen e tri qendrave të votimit në përfaqësi diplomatike, miraton edhe sloganin
Aktakuzë kundër një të dyshuari për dhunë seksuale gjatë luftës në Kosovë
Profesorët e Fakultetit të Ndërtimtarisë publikojnë punimin shkencor në revistën prestigjioze ‘Buildings’
Homazhe për akademik Minir Dushin: Një jetë e shërbyer për shkencën dhe atdheun
Profesoresha Hajdi Xhixha dhe bashkautorët publikojnë studimin krahasues mbi demokracinë dhe modelin e ‘citizen- soldier’ në Kosovë dhe Izrael
Gjysmëfinalet e zjarrta të Kupës së Kosovës në basketboll
Bislimi uron Sorensenin: Qasja e balancuar ndaj palëve, parakusht për sukses në dialog
Të kërkuara
-
Bota3 months ago
Trump premton paqe në Liban nëse rikthehet në Shtëpinë e Bardhë
-
Bota3 months ago
Koreja e Veriut rrit frikën në botë, lëshon raketën e re balistike ndërkontinentale
-
Bota3 months ago
“Ethet” e kthimit të Trump! Takohen Macron e Starmer, zbardhet fokusi i diskutimeve
-
Lajmet2 months ago
Rektori Hajrizi: Çdo sukses i joni është një sukses për Kosovën!