

Kuriozitete
E keni menduar se nga e kanë origjinën 12 muajt e vitit?
Published
4 months agoon
Janë 12 muaj të vitit, dhe secila ka marrë emrin në mënyrë interesante. Doni të dini origjinën e kësaj gjëje?
Në fakt, kalendari ynë modern është disa mijëra vite i vjetër, që në kohën e Perandorisë së lashtë Romake, edhe pas rënies së Perandorisë, kalendari romak përdorej ende nëpër territoret e mëparshme gjatë Mesjetës së hershme. Disa detaje kanë ndryshuar, sistemi modern kalendarik është version i këtij kalendari të lashtë, dhe trashëgimia jonë romake ka formësuar mënyrën se si flasim për datat dhe kohën. Ja se si morën emrat e tyre muajt e vitit.
Janar, muaji i parë në kalendar, është emërtuar sipas emrit të Perëndisë Janus. Ky hyjni i rëndësishëm romak, ishte Perëndia i Zanafillës së gjërave e përfaqësohej nga 2 dy fytyra, njëra sheh para tjetra pas. Janusi ishte Zoti i portave dhe kalimeve, kishte kuptim të zgjidhet për të përfaqësuar kalimin nga njëri vit në tjetrin. Dita e parë, ishte fillimi i Vitit të Ri, kremohet edhe festa e Janusit, duke shkëmbyer dhurata të ëmbla. Ëmbëlsirat digjeshin në altar, si ofertë për Perëndinë.
Shkurt, merr emrin nga ‘februa’, një festival i purifikimit, që mendohej se dëbonte shpirtrat e këqij nga qyteti i Romës. Në ditën e 15-të të muajit, do të zhvilloheshin një seri ritesh në Romë, shumë prej të cilave përfshinin sakrifica ose rituale në formë paradash. Ky festival njihej edhe si Luperkalia, shumë të rinj në këtë ditë, parakalonin nëpër qytet të zhveshur, duke u shtërnguar duart grave dhe fëmijëve që ishin rreshtuar anës rrugëve.
Marsi, është emërtuar sipas Marsit, Perëndisë romake të Luftës. Ky muaj shënonte fillimin e periudhës kur ushtria romake përgatitej për sezonin e ardhshëm të fushatave ushtarake. Ishte e rëndësishme të kremtohej Perëndia i Luftës, marsi ishte periudhë festash, që siguronin sukses ushtarak. Muaj i parë në kalendar, i cili në atë kohë kishte 10 muaj. Për të parandaluar konfuzionin mbi datat, u shtuan edhe dy muaj (janari dhe shkurti), dhe fillimi i vitit u zhvendos në janar. Kalendari Julian, (i prodhuar nga reformat e Jul Çezarit në shekullin I para Krishtit), është versioni i kalendarit romak, nga i cili rrjedh sistemi modern i datave.
Prilli, është emërtuar pas muajit romak Aprillis, i përdorur si emër për muajin e katërt në kalendarin romak. Ka teori mbi origjinën e saj, një nga idetë e njohura, është se Aprillis lidhet me fjalën latine ”aperire”, që do të thotë “të hapet”, është muaji kur nisin të çelin lulet, pranvera vjen me lulëzim, prandaj ka edhe këtë emër të veçantë. Të tjerë besojnë se prilli është emërtuar sipas Afërditës, perëndeshës greke të dashurisë dhe bukurisë. Ekuivalenti romak i Afërditës, Venusi, kremtohej në prill, ndaj shumë njerëz besojnë se “prilli” u trashëgua fillimisht nga emri grek Afërditë.
Maj, muaji ku toka jep frytet e saj, është emërtuar pas perëndeshës greke të tokës, Maia. Ajo ishte perëndeshë e pjellorisë dhe bollëkut, është e lidhur me këtë sezon të ngrohtë dhe të bollshëm. Por poeti romak Ovid, ofroi një sugjerim tjetër për etimologjinë e këtij muaji. Ai argumentoi se emri latin për majin, vjen nga termi “maiores”, “të moshuarit”, ishte në kontrast me emrin qershor, që vinte nga “iuniores”, ose “të rinjtë”.
Qershori, muaji kur bie mesdita lidhet me një nga hyjnitë më të rëndësishme të Panteonit Romak. Juno, gruaja e Jupiterit, kremtohet në qershor, i jep emrin e saj këtij muaji. Juno njihej edhe si perëndeshë e martesës dhe në kulturën romake, fundi i qershorit shihej si një kohë veçanërisht e mbarë për dasma.
Korrik, muaji i parë në kalendarin romak, që është emërtuar sipas një personazhi historik: perandorit romak Jul Çezari. Reformat e tij, patën një efekt të qëndrueshëm në kalendarin romak, jo më pak sepse ai kishte një muaj të tërë që mori emrin e tij. Korriku fillimisht quhet “quintilis”, pasi qe muaji i pestë në kalendarin tradicional romak. Sidoqoftë, pas vrasjes së Çezarit në vitin 44 Para Krishtit, ky muaj mori emrin e tij, pasi ishte edhe muaji i lindjes së tij.
Gushti, pasardhësi i Jul Çezarit, Oktaviani, nuk donte të kalohej nga babai adoptues,muaji pasues në kalendarin romak u emërtua me emrin e tij. Oktaviani u ngjit në pushtet, për t’u bërë perandori i parë i Romës, në atë moment ndryshoi emrin në August, “i shenjtëruar” ose “i nderuar”. Augusti e emërtoi këtë muaj sipas emrit, si pjesë e strategjisë së auto-propagandës. Duke e mishëruar veten në kalendar, e pamundur që dikush të harronte, se sa i madh ishte ai në realitet.
Shtator – Dhjetor, muajt e mbetur, kanë etimologji interesante. Ato janë emërtime numerike, sipas sistemit fillestar 10-mujor që ishte në fuqi para reformave të Julianit. Shtatori vjen nga termi latin “septem”,shtatë; tetor nga “octo”, tetë; Nëntori nga “novem”, nëntë; dhe dhjetor nga “decem”, që do të thotë dhjetë. /UBTNews/
Kuriozitete
Lloji i makaronave më i konsumuar në botë, ja pse të gjithë i duan
Published
1 day agoon
March 3, 2025
Nëse ka një ushqim që bashkon njerëzit në mbarë globin, ato janë makaronat. Midis të gjitha llojeve të ndryshme të tyre ku mund të numërohen më shumë se 350 lloje makaronash.
Megjithatë sipas shumë të dhënash nga intervista, restorante, artikuj dhe pyetësorë vetëm një prej tyre mbetet më i preferuari i konsumatorëve në të gjithë botën dhe është pikërisht spageti.
Por, çfarë e bën këtë lloj kaq të veçantë dhe të pëlqyer në çdo cep të botës?
Historia dhe origjina e Spagetit
Një nga format më të vjetra të makaronave, me origjinë në Itali. Fjala “spageti” vjen nga italishtja “spago“fije” ose “fije e hollë.” Përshkruan formën e gjatë e të hollë të spagetit. Që nga Mesjeta, ka qenë ushqim bazë në kuzhinën italiane, duke evoluar nga një ushqim i thjeshtë fshati në një nga ushqimet më ikonike dhe të dashura në botë.
Përshtatshmëria dhe shija
Një nga arsyet kryesore pse spageti është kaq i preferuar është lehtësia në përshtatje, kombinohet me një gamë të gjerë salcash dhe përbërësish. Nga salcat e thjeshta të domates dhe djathit Parmigiano, te salcat e sofistikuara të detit dhe mishit, mundësitë janë të pafundme. Kjo i jep çdo kuzhinieri, profesionist apo amator, lirinë për të krijuar pjata unike dhe të shijshme.
Tradita dhe kultura
Pjesë e pandashme e kulturës së ngrënies në shumë vende. Në Itali, është pjesë e çdo vakti të dytë e konsumohet si pjatë kryesore. Në SHBA, spageti me salcë të kuqe dhe qofte është ikonë e kuzhinës italiane-amerikane. Edhe në Azi, ku orizi është më i zakonshëm, spageti ka gjetur rrugën e tij në zemrat dhe tryezat e njerëzve, shpesh duke u përshtatur me shijet dhe përbërësit lokalë.
Shëndeti dhe vlerat
Burim i mirë i karbohidrateve komplekse, që ofrojnë energji të qëndrueshme, kur përgatitet me miell integral, është burim i shkëlqyer i fibrave dietike, ndihmon në tretje e mban një zemër të shëndetshme. Kombinimi me perime, proteina dhe yndyra të shëndetshme mund ta bëjë një vakt të plotë dhe të balancuar.
Dashuria globale për spagetin është e kuptueshme. Përveçse është i shijshëm dhe i ushqyeshëm, spageti është ushqim që sjell kulturat dhe traditat e ndryshme në një pjatë. Pavarësisht se ku jetoni, një pjatë me spageti është një zgjedhje e shkëlqyer për të kënaqur shijen. /UBT News/
Kuriozitete
Vogëlushi thërret 911, kërkesë emergjente për donat!
Published
1 day agoon
March 3, 2025
Një fëmijë i vogël me një dashuri për ëmbëlsirat, i quajtur Bennett, në Moore, Oklahoma, bëri dy thirrje në 911 për të raportuar një “nevojë emergjente për donat.”
Policia lokale reagoi menjëherë dhe, ditën pas thirrjeve, dërgoi donat Dunkin’ Donuts në shtëpinë e fëmijës.
Departamenti i Policisë së Moore ndau një audio të thirrjes të pazakontë dhe pamje të dërgesës speciale në llogarinë e tij në X.

Sipas studimeve, shtimi mesatar i peshës në tre muajt e dimrit është gjysmë kilogrami, por për ata që tashmë kanë peshë të tepërt është më shumë.
Lexoni arsyet pse shtojmë peshë në muajt e dimrit.
Hamë më shumë ushqim sepse kemi ftohtë. Shumë e besojnë dhe po aq shumë e bëjnë, por e vërteta është se është një gabim, të paktën për njeriun modern.
Yndyra shtesë trupore jo vetëm që nuk na “izolon” nga i ftohti, por përkundrazi na bën të ndjejmë më shumë ftohtë, kjo sepse kjo yndyrë është ind dhjamor i bardhë që ruan thjesht energji (kalori) dhe jo yndyrë kafe termogjenike. Këtë me shumicë e kanë vetëm foshnjat, ndërsa të rriturit në sasi shumë të kufizuara.
I ftohti hap oreksin – Temperaturat e ulëta rrisin oreksin tonë sepse djegim më shumë kalori për të prodhuar nxehtësi që do të mbajë temperaturën e trupit tonë normale pavarësisht temperaturave të ulëta mjedisore.
Pimë më pak ujë – Zakonisht nuk preferojmë ujin që na shuan etjen gjatë dimrit. Sigurisht që uji e shtyp oreksin ose të paktën e “mashtron” edhe nëse nuk e kuptojmë, ndërsa pa të oreksi nuk na ndalet.
Pimë më shumë për t’u ngrohur – Edhe pse shumë njerëz i drejtohen pijeve kur duan të ngrohen, ndjenja e ngrohtësisë që na jep alkooli në një natë të ftohtë dimri nuk është vetëm e përkohshme, por në fund funksionon e kundërta.
Hamë më shumë ushqime me yndyrë – Gjatë muajve të dimrit ne kërkojmë ushqime të yndyrshme dhe të “pasur”. Kjo ndodh sepse trupi ynë dëshiron ushqime të rënda, pasi sa më i rëndë të jetë një ushqim, aq më intensiv është tretja dhe prodhimi i nxehtësisë.
Lëvizim pak – Në dimër kufizojmë lëvizjet fizike për shkak të të ftohtit, trupi nuk djeg kalori shtesë për të djegur dhjamin. marrim më shumë kalori sesa djegim. /UBT News/
Kuriozitete
Fakte që duhet t’i dini, mund t’ua shpëtojnë jetën
Published
5 days agoon
February 27, 2025
Secili nga ne me raste mund të jetë në rrezik për jetën. Ne sot do të u’a tregojmë disa ‘truke’ se cilat janë ato fakte që ju duhet t’i mësoni në mënyrë që ta kaloni çdo pengesë që hasni në rrugëtimin tuaj.
Si të thyeni xhamin e makinës në rast aksidenti?
Nëse jeni në situatë ku mund të dilni nga një makinë vetëm përmes dritares dhe dera është e pamundur të hapet, mbani mend se është më e lehtë të thyhet një dritare duke e goditur atë, jo në qendër por në skajet.
Ndihmë në rast të një pickimi të gjarpërit helmues
Ndryshe nga disa keqkuptime popullore, nuk duhet të thithni helmin, por duhet të aplikoni ndonjë gjë të ftohtë, të aplikoni fashat a të digjni plagën. Zona rreth kafshimit nuk duhet të preket, sepse ndryshe, helmi do të përhapet vetëm rreth trupit më shpejt.
Diagnostikimi i goditjes së nxehtësisë
Simptomat më të dukshme të goditjes janë: marramendja e cila mund të paraqitet edhe për arsye të tjera. Duhet të hani diçka të ëmbël, si karamele. Nëse shija duket e pakëndshme, kjo është goditje e nxehtësisë. Për njerëzit që kanë ndonjë çrregullim kardiovaskular, është me rëndësi të përcaktohet arsyeja sa më shpejt të jetë e mundur dhe të merrni ndihmën e duhur.
Aspirin gjatë një sulmi në zemër
Vetëm një pilulë aspirine mund të përmirësojë seriozisht se si ndiheni. Personi që ka sulmin në zemër duhet të shtrihet menjëherë dhe të vendos diçka nën kokën e tij ose të ulet dhe pastaj të marrë pilulën. Në mënyrë që ajo të punojë më shpejt, ajo duhet të jetë e përtypur shumë mirë.
Takimi me një ari agresiv
Arinjtë drejtohen shpejt dhe zvarriten mirë, por duke lëvizur shpejt rreth një objekti si një makinë ose një pemë është më e vështirë për ta. Herët ose vonë, kafsha do të heqë dorë duke u përpjekur për të ju kapur juve.
Megjithatë, mos u frikësoni para se një ari të fillojë të veprojë në mënyrë agresive. Nëse ju shikoni, qëndroni pa pushim. Ka një shans që nuk do ta kuptojë kush jeni e çfarë do bëni. Nëse fillon të ecni drejt ngadalë, ecni ngadalë prapa. Arinjtë rrallë sulmojnë njerëzit. Do të tërhiqet sapo të kuptojë që jeni një njeri.

Gazetari i BBC në Beograd tregon se çfarë ndodhi sot në Parlamentin e Serbisë

Trump: Zelensky të pranojë marrëveshjen për t’i dhënë fund konfliktit

KQZ-ja pret të përfundojë numërimi i votave gjatë ditës së nesërme

Konservatorët e Gjermanisë dhe SPD takohen për bisedime mbi koalicionin

Kryeministri ukrainas: Ukraina e vendosur për të vazhduar bashkëpunimin me SHBA-në

Rusia: SHBA-ja do të japë kontributin më të madh për paqen nëse ndërpret dërgesat e armëve në Ukrainë

Këto janë votat e LDK-së në tetë komunat që udhëheq në nivel lokal

Kaq vota ka marr AAK-ja në komunat që qeverisë

Kontribuoni në përparimin e mjekësisë globale me Fakultetin Biokimi Mjekësore në UBT
Të kërkuara
-
Magazinë3 months ago
Ky mendohet se është djali 20 vjeçar i Parashqevi Simaku, Luke Nohfe
-
Bota1 month ago
Marrëveshja për pranimin e pakufizuar të emigrantëve, Shtëpia e Bardhë tërhiqet nga tarifat ndaj Kolumbisë
-
Bota1 month ago
Fluturimet e dëbimit kanë filluar, thotë Shtëpia e Bardhë
-
Bota1 month ago
Shtëpia e Bardhë: Armëpushimi në Liban do të zgjatet deri më 18 shkurt