Teatri Kombëtar i Operas, Baletit dhe Ansamblit Popullor (TKOBAP) feston sot 71 vjetorin e krijimit, një ngjarje që shënon një udhëtim të gjatë, të mbushur me pasion, përkushtim dhe histori të artit shqiptar.

Në këtë përvjetor të shënuar, Ministria e Ekonomisë, Kulturës dhe Inovacionit (MEKI) e ka kujtuar këtë ditë të rëndësishme përmes një postimi emocionues në rrjetet sociale. Ajo e ka quajtur këtë periudhë si një festë të 71 viteve të artit, pasionit dhe historisë, duke theksuar kontributin e pashoq të artistëve që kanë kaluar në skenë dhe kanë dhuruar magjinë e artit, duke krijuar emocione të paharrueshme për publikun.

“Teatri Kombëtar i Operas, Baletit dhe Ansamblit Popullor feston sot një udhëtim të gjatë dhe plot shkëlqim, me gjenerata artistësh që janë ngjitur në skenë dhe që kanë përcjellë magjinë e artit, duke dhuruar emocione të papërsëritshme,” shkruhet në njoftimin e MEKI.

TKOBAP është institucioni më i madh kombëtar i këtij lloji në Shqipëri dhe, që nga krijimi i tij në vitin 1953, ka luajtur një rol të rëndësishëm në zhvillimin e kulturës dhe artit në vend. Kjo datë ka një rëndësi të madhe, pasi lidhjet me të fillojnë me premierën e operës “Rusalka”, të kompozitorit rus Aleksandr Dargomizhsky, e cila shënoi hapjen e rrugës për operën në Shqipëri. Megjithatë, ky teatër do të bëhet i pavarur nga Filarmonia e Shtetit vetëm në vitin 1956, kur Këshilli i Ministrave vendosi krijimin e një strukture të veçantë artistike me krijimin e Teatrit Lirik të Operas dhe Baletit.

Përvjetori i 71-të është gjithashtu një rast për të kujtuar krijimin, në vitin 1957, të Ansamblit Kombëtar të Këngëve dhe Valleve Popullore, i cili është bërë pjesë e Teatrit Kombëtar të Operas, Baletit dhe Ansamblit Popullor, duke forcuar më tej rëndësinë e këtij institucioni. Në vitin 1966, TKOBAP u vendos në godinën e Pallatit të Kulturës, ku vazhdon të zhvillojë aktivitetin e tij edhe sot.

Si institucioni më i madh muzikor dhe skenik i Shqipërisë, TKOBAP është një teatër repertori, që ka një përzgjedhje të pasur veprash shqiptare dhe ndërkombëtare. Ai mbledh një trupë artistësh të pasionuar dhe të talentuar, që përbëhen nga 250 artistë me kohë të plotë, përfshirë orkestrën, korin, trupën e baletit, solistët lirikë dhe Ansamblin Popullor. Këta artistë përbëjnë shpirtin e Teatrit, duke u angazhuar me përkushtim në çdo shfaqje që ofrohet për publikun shqiptar.

Ky 71-vjetor është një testament i jashtëzakonshëm i përkushtimit të artistëve dhe punonjësve të TKOBAP për të ruajtur dhe promovuar artin dhe kulturën shqiptare, si dhe për të krijuar vepra që shprehin pasionin dhe frymëzimin e një kombi të tërë./UBTNews/

Aktorët e Teatrit Kombëtar të Kosovës, të cilët janë tashmë në grevë prej më shumë se dhjetë ditësh, vendosën të shpërndajnë portretet e tyre në shkallët e Ministrisë së Kulturës, Rinisë dhe Sportit.

Ky aksion ka për qëllim të denoncojë mënyrën se si janë trajtuar nga institucionet e shtetit dhe për të tërhequr vëmendjen ndaj kërkesave të tyre për një trajtim më të dinjitetshëm. Kjo protestë ka simbolizuar atë që ata e konsiderojnë shkelje të dinjitetit të artistëve, për shkak të pagesave të ulëta dhe koeficientëve të caktuar për pagat, të cilat i shohin si ofendim për punën dhe përkushtimin e tyre.

Slogani “Forca qëndron në ata që kanë guximin të kërkojnë drejtësi”, i njohur nga Vaclav Havel, dramaturg dhe politikan polak, është vendosur në ballë të Ministrisë si një thirrje për reflektim nga ana e institucioneve të shtetit. Kjo thënie ka shërbyer si udhërrëfyes për veprimet e aktorëve, të cilët kërkojnë rritjen e koeficientëve për pagat e tyre, një kërkesë që ka mbetur e papërmbushur për 19 muaj, që kur është miratuar Ligji për pagat në sektorin publik. Sipas tyre, koeficienti aktual është 8, ndërsa kërkesa është për një vlerë 11, e cila do t’i vendoste ata në një pozicion më të denjë dhe të barabartë me profesionet e tjera.

Në një deklaratë pas aksionit simbolik, aktori Shkëlzen Veseli, përfaqësues i Këshillit Grevist, ka bërë thirrje të fortë drejtuar institucioneve të Kosovës për të reflektuar mbi këtë trajtim të papranueshëm dhe të diskriminueshëm ndaj artistëve. Ai e cilësoi këtë veprim si një mundësi për të ngritur një zë të fuqishëm ndaj padrejtësive që ata po përjetojnë, duke i kërkuar Ministrisë së Kulturës dhe Qeverisë të mos e vazhdojnë këtë praktikë keqpërdorimi të artistëve dhe kulturës.

Veseli theksoi gjithashtu se artistët janë pasuri e pazëvendësueshme për shoqërinë, që dokumentojnë dhe ruajnë identitetin dhe historinë kulturore të kombit. Sipas tij, artistët kontribuojnë në ruajtjen e vlerave kombëtare dhe kulturore përmes punës së tyre në skenë dhe ekran, dhe se trajtimi i paqartë dhe nënvlerësues ndaj tyre është një gabim që duhet të korrigjohet sa më shpejt.

Në mes të këtij tensioni, greva e aktorëve ka paralizuar punën e Teatrit Kombëtar, duke çuar në anulimin e festivalit të teatrit shqiptar “Moisiu”, që ishte planifikuar të fillonte më 20 nëntor. Kjo situatë është pasojë e mosreagimit të duhur dhe përmbajtjesor nga ana e Ministrisë së Kulturës ndaj shqetësimeve të aktorëve. Sipas aktorëve, ligji për pagat në sektorin publik ka sjellë një degradim të statusit të aktorëve, duke i lënë ata me koeficientë të ulët dhe pa mbështetje të mjaftueshme për punën e tyre.

Në një takim të mëhershëm me ministrin Hajrulla Çeku, aktorët e Teatrit Kombëtar kanë kërkuar një zgjidhje përfundimtare, por, sipas tyre, nuk kanë arritur të marrin një angazhim të shkruar që do të mundësonte rregullimin e kësaj çështjeje. Ata janë ndjerë të pasigurt dhe të papërfillur, duke vënë në dukje se kanë qenë të detyruar të shkelin mbi dinjitetin e tyre për të kërkuar diçka që konsiderojnë se i takon me të drejtë.

Në një fjalim pas veprimit simbolik, aktori Adrian Morina, anëtar i Këshillit Grevist, ka shpjeguar gjithashtu se greva erdhi si pasojë e një procesi të gjatë dhe të lodhshëm, ku aktorët kërkuan një trajtim më të drejtë sipas Rregullores së vitit 2018 për gradat dhe pagat e krijuesve dhe performuesve të kulturës. Ai ka shpjeguar se me miratimin e Ligjit për pagat, aktorët kanë pësuar një ulje të konsiderueshme të pagave, duke kaluar nga koeficienti 13 në 8, ndërkohë që pagat e udhëheqësit artistik janë mbajtur në nivele më të larta.

Ministria e Kulturës, deri më tani, ka shmangur komentet zyrtare lidhur me grevën dhe ka bërë thirrje për një reflektim nga ana e aktorëve. Ministri Çeku, gjatë një konference të zhvilluar pas mbledhjes së Qeverisë, u ka kërkuar aktorëve të reflektojnë dhe të mos e mohojnë publikut mundësinë për të shijuar shfaqje të mira teatrale, duke nënvizuar se investimet e Qeverisë do të kontribuojnë në zhvillimin e kulturës.

Kjo grevë ka shkaktuar pasoja të rënda për punën e Teatrit Kombëtar dhe për skenën kulturore në përgjithësi, ndërkohë që aktorët shprehen të vendosur në kërkesën e tyre për një trajtim të denjë dhe të drejtë, pa mëshirë për ata që i kanë privuar nga kjo e drejtë./UBTNews/