Në një klimë globale gjithnjë e më të paqëndrueshme ekonomikisht dhe ambientalisht, çmimet e produkteve ushqimore kanë filluar të shfaqin një tendencë të qëndrueshme në rritje gjatë vitit 2024, me projeksione që sugjerojnë një vazhdimësi të kësaj rritjeje edhe në 2025.

Burime të ndryshme, si “The Wall Street Journal”, “Reuters” dhe raportet nga bursat ndërkombëtare sinjalizojnë se kjo nuk është një lëvizje e përkohshme, por pjesë e një cikli më të gjerë me shkaqe të shumta.

Kafeja në fokus: Arabica dhe Robusta në çmime të reja rekorde

Ndër produktet më të ndjeshme ndaj kësaj rritjeje është kafeja – si Arabica, e cila tregtohet në New York Stock Exchange (NYSE), ashtu edhe Robusta, e cila ndjek bursën e Londrës. Të dhënat e fundit nga tregjet tregojnë një ngjitje të fortë të çmimeve:

Arabica: nga rreth 3,637 dollarë/ton në janar 2024 në mbi 6,062 dollarë/ton në mars 2025, një rritje mbi 60%

Robusta: nga 2400 dollarë/ton në mbi 3500 dollarë/ton, një rritje mbi 45% në të njëjtën periudhë.

Grafiku më sipër tregon qartë se si kjo lëvizje është përshpejtuar në muajt e fundit, duke reflektuar ndikimet e faktorëve të jashtëm, si: thatësira në Brazil, reshjet e dendura në Vietnam, ndërprerjet në zinxhirët e furnizimit dhe rritja e kostove të punës dhe energjisë.

Produkte të tjera në rritje të çmimit:

Kafeja nuk është rasti i vetëm. Tregjet globale kanë shënuar rritje çmimesh edhe për:

Drithërat (gruri, orizi) – të ndikuar nga luftërat dhe kufizimet në eksport

Qumështi dhe produktet e tij – për shkak të kostove më të larta të transportit dhe ushqimit për bagëtitë

Yndyrat bimore (vaj luledielli, vaj palme) – të ndikuara nga krizat klimatike në vendet prodhuese.

Sipas raportimeve të fundit të “Bloomberg”, çmimet e këtyre produkteve pritet të vazhdojnë të jenë në nivele të larta për pjesën e parë të vitit 2025, me disa sinjale që kjo mund të jetë “normalja e re” në tregun global.

Banka Qendrore e Republikës së Kosovës (BQK), njofton se parashikimet e saj sugjerojnë se norma e përgjithshme e inflacionit pritet të jetë rreth 1.8% në vitin 2025.

“Presionet inflacioniste në çmimet e ushqimit në tregun vendor mbeten një nga faktorët kryesorë përcaktues të ecurisë së inflacionit; megjithëse, rënia e parashikuar e çmimeve të ushqimeve në tregjet ndërkombëtare mund të ushtrojë presion për rishikim të inflacionit për poshtë”, thuhet në raportin e BQK-së për vlerësimin tremujor të ekonomisë.

Sipas raportit, përkundër kësaj, ecuria e inflacionit vazhdon të minohet kryesisht nga goditjet potenciale si pasojë e tensioneve gjeopolitike, kufizimeve tregtare dhe kushteve klimatike.

Pesë njerëzit më të pasur në Tokë janë bërë shumë më të pasur vitet e fundit. Që nga viti 2020, pasuria neto e këtyre miliarderëve është rritur me 114% në një total prej 869 miliardë dollarësh, pas inflacionit, sipas raportit vjetor të pabarazisë të Oxfam, të publikuar të dielën. Nëse trendet aktuale vazhdojnë, bota mund të shohë trilionerin e saj të parë në një dekadë.

Në po këtë periudhë, gati pesë miliardë njerëz në mbarë botën janë varfëruar, pasi ata u përballën me inflacionin, luftën dhe krizën klimatike. Do të duheshin gati 230 vjet për të eliminuar varfërinë bazuar në trajektoren aktuale.

Raporti, i cili bazohet në të dhënat e përpiluara nga Forbes, përkon me fillimin e takimit vjetor të Forumit Ekonomik Botëror në Davos të Zvicrës, mbledhje elitare e disa prej njerëzve më të pasur dhe liderëve botërorë.

Vlerësohet se 148 korporatat kryesore kanë pasur fitim prej 1.8 trilion dollarë, 52 për qind më shumë sesa mesatarja 3-vjeçare, duke u mundësuar që aksionarët të kenë fitime dhe miliona punëtorë të përballen me krizat e kostos së jetesës, përderisa inflacioni çoi në uljen e pagave.

“Kjo pabarazi nuk është aksidentale. Klasa e miliarderëve po sigurohet që korporatat t’u mundësojnë atyre më shumë pasuri në kurriz të të tjerëve”, tha shefi i Oxfamit, Amitabh Behar.

Elon Musk, i cili drejton disa kompani, sikurse Tesla dhe SpaceX, përjetoi rritje vitet e fundit. Pasuria e tij u rrit në 245.5 miliardë dollarë në fund të nëntorit, 737% më shumë nga marsi i vitit 2020, pas llogaritjes së inflacionit.

Bernard Arnault, kryetar i gjigantit francez të mallrave luksoze LVMH, dhe familja e tij kishin një vlerë neto prej 191.3 miliardë dollarësh, më shumë se 111%.

Themeluesi i Amazon, Jeff Bezos, kishte një pasuri prej 167.4 miliardë dollarësh, me 24% rritje; ndërsa pasuria e themeluesit të Oracle, Larry Ellison arriti në 145.5 miliardë dollarë, me një rritje prej 107%.

Në përfundim të listës së pesë njerëzve më të pasur qëndron CEO i Berkshire Hathaway, Warren Buffett, pasuria neto e të cilit u rrit 48% në 119.2 miliardë dollarë./UBTNews/

Barclays vlerësohet të ketë reduktuar rreth 5 mijë vende pune në të gjithë botën në vitin 2023, në kuadër të nismës për uljen e kostove, e cila filloi në fund të vitit të kaluar. Kjo shifër përfaqëson rreth 5% të totalit të fuqisë punëtore të saj.

Shkurtimet e vendeve të punës pritet të jenë një kombinim i shkurtimeve aktuale dhe vendeve të lira të punës që nuk do të plotësohen në fund të fundit. Detajet tjera pritet të bëhen të ditura së bashku me publikimin e të ardhurave të bankës më 20 shkurt, por ky plan për uljen e kostove pritet të vlerësohet në rreth 1 miliard £ (1.16 miliard euro).

Një zëdhënës i bankës së investimeve theksoi se Barclays e mori këtë vendim në kuadër të “programit të saj të vazhdueshëm të efikasitetit, i cili u krijua për të thjeshtuar dhe riformuar biznesin, për të përmirësuar shërbimin dhe për të ofruar kthime më të larta”./UBTNews/