Lajmet

Dita Botërore e Ndërgjegjësimit për Autizmin

Vlerësohet se 1% e popullatës globale është autike.

Published

on

Dita Botërore e Autizmit synon të rrisë ndërgjegjësimin lidhur me çrregullimet e spektrit të autizmit dhe përmirësimin e jetës së atyre që jetojnë me autizëm. Vlerësohet se 1% e popullatës globale është autike.

Autizmi është një çrregullim kompleks që prek hapësira të shumëfishta të zhvillimit duke përfshirë ndërveprimin social, komunikimin verbal dhe joverbal, imagjinatën, sjelljet dhe interesat. Simptomat e këtij çrregullimi shfaqen shpejt në jetë, ndonjëherë në foshnjëri, por përgjithësisht përpara moshës 3-vjeç.

Çfarë e shkakton autizmin? Shumë studime janë përpjekur t’i japin përgjigje kësaj pyetjeje. Në pak raste autizmi është shenjë e një problemi gjenetik, i tillë si X i Brishtë, megjithatë në shumë raste nuk njihen shkaqet. Aktualisht, autizmi mendohet se shkaktohet nga një kombinim i gjeneve dhe faktorëve mjedisorë. Ende nuk ka të dhëna që autizmi shkaktohet nga diçka që prindërit kanë apo nuk kanë bërë para apo gjatë shtatzënisë, apo ndërsa kujdesen për fëmijën e tyre.

Si diagnostikohet autizimi? Diagnoza e autizmit bazohet në sjelljet e fëmijës. Aktualisht, nuk ka ndonjë test mjekësor (për shembull analizë gjaku, rreze x etj.) që do të ndihmonte në diagnostikimin e autizmit. Mjekët mund të këshillojnë teste gjenetike për të gjetur një shkak gjenetik, si dhe mund të rekomandojnë teste apo studime të tjera që ndihmojnë në përcaktimin e kushteve të tjera shëndetësore të cilat mund të jenë të pranishme.

Kur profesionistët konstatojnë se fëmija ka autizëm apo diagnoza të lidhura me të, problemet vlerësohen në tri hapësira: ndërveprimi social, komunikimi dhe sjelljet/interesat jo të zakonshme.

Ndërveprimi social: Fëmijët me autizëm shpesh kanë vështirësi në krijimin dhe mbajtjen e marrëdhënieve sociale. Krahasuar me fëmijët që zhvillohen normalisht, ata të diagnostikuar me autizëm mund ta kenë më të vështirë të vendosin dhe mbajnë kontakt me sy, të përgjigjen kur u flitet në emër, të luajnë lojëra të tilla si kukafshehti, apo të përfshijnë fëmijë të tjerë në lojë. Ata mund të pëlqejnë të jenë me prindërit apo të përfshihen në lojëra aktive, por shfaqin më pak interes dhe reagim krahasuar me fëmijët e tjerë me zhvillim normal.

Komunikimi: Fëmijët me autizëm janë përgjithësisht më të ngadaltë në përdorimin e fjalëve apo frazave të thjeshta që janë normale për atë moshë. Gjithashtu, ata kanë më pak të ngjarë të përdorin gjeste të zakonshme të tilla si të kërkuarit e diçkaje, apo të drejtojnë vëmendjen e dikujt drejt një pamje apo tingulli. Disa fëmijë mund të kenë një zhvillim gjuhësor në kohën e duhur, por mund të shfaqin kthim pas apo humbje të aftësive të komunikimit rreth moshës 18-24 muaj. Kjo humbje e aftësive mund të përfshijë ulje të interesave sociale, sikurse edhe humbje të fjalëve apo frazave të cilat i kanë përdorur më parë. Fëmijët që kanë zhvillim të gjuhës mund të shfaqin modele jo të zakonshme të të folurit, të tilla si përsëritja apo bërja jehonë e frazave që dëgjojnë nga të tjerët apo nga televizori. Ata mund të kërkojnë gjëra që dëshirojnë por e kanë shumë të vështirë të mbajnë një bisedë të thjeshtë.

Sjelljet dhe interesat: Fëmijët me autizëm përgjithësisht shfaqin një shkallë më të kufizuar lojërash krahasuar me moshatarët e tyre, dhe shfaqin më tepër sjellje përsëritëse; për shembull, ata mund të fokusohen më tepër në rreshtimin e objekteve sesa në ushqimin e një kukulle apo arushi. Gjithashtu, ata mund të jenë të interesuar për disa objekte të caktuara apo të këmbëngulin në ndjekjen e rutinave të caktuara, apo mund të përsërisin lëvizje specifike si përplasja e duarve, hedhja apo lëvizja para-mbrapa.

Koha: Përveç shfaqjes së diferencave zhvillimore në tri hapësirat e mësipërme, fëmijët me autizëm i shfaqin këto modele përpara moshës trevjeçare.

Dita Botërore e Autizmit është vendosur nga Asambleja e Përgjithshme e Kombeve të Bashkuara, me rezolutën “62/139” në vitin 2007, më tepër si një përpjekje për t’i dhënë fund diskriminimit ndaj personave me autizëm. Kjo ditë është vendosur në 2 Prill dhe është përfshirë në Agjendën e Zhvillimit të Qëndrueshëm të Kombeve të Bashkuara, e cila premton që askush të mos mbetet pas.

Aktualitet

Laura e Argjendtë – UBT dhe Kosova përfaqësohet denjësisht në lojërat universitare botërore në Gjermani

Published

on

Një tjetër sukses i jashtëzakonshëm për sportin kosovar dhe për UBT. Studentja dhe xhudistja e njohur, Laura Fazliu, ka fituar medaljen e parë në historinë e Kosovës, atë të argjendtë, në Lojërat Universitare Botërore “FISU World University Games”, të mbajtura në Rhine-Ruhr, Gjermani.

Laura tregoi performancë mbresëlënëse në kategorinë e saj, duke e nisur garën në mënyrë të fuqishme:

Xhiroja e dytë – Mposhti Sofiia Bordinskykh nga Ukraina

Çerekfinalja – Triumfoi ndaj Viktoria Folgen nga Gjermania

Gjysmëfinalja – Shënoi fitore të madhe kundër Flavia Favorini nga Italia

UBT dhe mbarë Kosova janë krenarë me Laura Fazliun. Suksesi i saj është frymëzim për të gjithë studentët dhe të rinjtë që synojnë të arrijnë majat e suksesit në sport.

Continue Reading

Lajmet

Ylli i Juventusit nuk paraqitet në stërvitje, irritohen drejtuesit e klubit

Published

on

Douglas Luiz po përballet me një situatë kritike te Juventusi, pasi mesfushori brazilian refuzoi të paraqitet në vizitat mjekësore dhe në nisjen e kampit stërvitor të skuadrës nën drejtimin e Igor Tudor. Ky veprim i papritur ka tronditur drejtuesit e klubit, të cilët kanë paralajmëruar masa të rënda disiplinore ndaj tij, duke e bërë largimin e tij gjatë këtij merkatoje edhe më të mundshëm.

I transferuar nga Aston Villa verën e kaluar për 51.5 milionë euro, një marrëveshje që përfshinte edhe kalimin e Enzo Barrenechea dhe Samuel Iling Jr, Luiz nuk arriti të përmbushë pritshmëritë.

Ai luajti vetëm 27 ndeshje dhe shpesh u pengua nga dëmtimet dhe forma e dobët, duke mos arritur të bindë as ish-trajnerin Thiago Motta, as pasuesin e tij, Tudor.

Aktualisht, mesfushori 27-vjeçar lidhet me disa klube të Premier League si Manchester United, West Ham, Everton dhe Manchester City.

Agjenti i tij ndodhet në Angli për të gjetur një zgjidhje, pasi raportet e Luiz me Juventusin janë prishur plotësisht dhe një ndarje duket e pashmangshme. Ky transferim po shihet si një nga më të dështuarit e bardhezinjve në vitet e fundit.

Continue Reading

Lajmet

Arsenali finalizon goditjen e bujshme

Published

on

Arsenali ka finalizuar njërën nga lëvizjet më të bujshme të këtij afati kalimtar veror, duke siguruar shërbimet e sulmuesit suedez Viktor Gyökeres nga Sporting Lisbonë.

Të gjitha dokumentet mes dy klubeve janë miratuar, ndërsa lojtari ka marrë edhe lejen zyrtare për të udhëtuar drejt Londrës, ku brenda 24 orëve pritet të kryejë testet mjekësore dhe të prezantohet si përforcimi më i ri i “Topçinjve”.

Marrëveshja mes Arsenalit dhe Sportingut është mbyllur për një shumë totale prej 63.5 milionë euro plus 10 milionë euro bonuse, që mund ta çojnë koston përfundimtare të transferimit në rreth 73.5 milionë euro. Pritet që kontrata e sulmuesit 26-vjeçar të firmoset brenda ditëve të ardhshme, pas kalimit me sukses të kontrolleve mjekësore.

Gyökeres, i cili sezonin e kaluar shkëlqeu në Portugali me gola dhe asistime vendimtare, shihet nga trajneri Mikel Arteta si një përforcim kyç për fazën ofensive të Arsenalit në prag të sezonit të ri të Premier Ligës dhe Ligës së Kampionëve.

Ky transferim pritet të sjellë konkurrencë të madhe në sulm, duke u shtuar emrave si Gabriel Jesus dhe Kai Havertz. Tifozët londinezë kanë pritur me entuziazëm këtë lajm, duke shpresuar se suedezi do të ndihmojë ekipin në luftën për trofe këtë sezon.

Continue Reading

Lajmet

Gjakovë: 63 shoferë kapen nën ndikimin e alkoolit

Published

on

By

Policia në rajonin e Gjakovës, në kuadër të planit operativ “Alkooli”, ka shtuar kontrollet rrugore gjatë katër ditëve të fundit, duke testuar me alkool-test gjithsej 385 drejtues automjetesh. Si rezultat i këtyre kontrolleve, 63 shoferë janë kapur duke drejtuar mjetin nën ndikimin e alkoolit, në kundërshtim me normat ligjore të lejuara.

Sipas një njoftimi zyrtar, për të gjithë shkelësit është shqiptuar gjobë si dhe masa mbrojtëse e ndalimit të drejtimit të automjetit me veprim motorik. Po ashtu, atyre u janë konfiskuar përkohësisht patentë-shoferët, për kohëzgjatjen e përcaktuar me ligj.

Krahas kontrolleve për alkoolin, Njësia Rajonale e Komunikacionit Rrugor po zbaton edhe planin operativ “Sezoni Veror”, i cili përfshin fushata vetëdijësuese dhe aktivitete preventive. Fokusi kryesor është tek shkeljet që paraqesin rrezik të shtuar për sigurinë në trafik, si ngasja me shpejtësi të lartë, tejkalimet e rrezikshme, përdorimi i telefonit gjatë vozitjes, mosvendosja e rripit të sigurisë dhe e helmetës mbrojtëse.

Drejtoria Rajonale e Policisë në Gjakovë u bën thirrje të gjithë pjesëmarrësve në trafik që të respektojnë me përpikëri rregullat e komunikacionit dhe të shmangin çdo veprim që rrezikon jetën dhe pronën e qytetarëve. Bashkëpunimi me autoritetet është thelbësor për të garantuar një ambient të sigurt rrugor për të gjithë.

Continue Reading

Të kërkuara