

Shëndeti
Disa udhëzime se si të veproni kur gripi bëhet agresiv
Published
4 years agoon
By
Betim GashiNjë studim i publikuar në revistën Clinical Virology, të cilit i referohet AgroWeb.org, ka zbuluar lidhjen mes motit dhe shpërndarjes së viruseve që shkaktojnë grip.
Të dhënat tregojnë se gripi shpërthen kryesisht pas acarit të parë të dimrit. Sipas ekspertëve, acari i parë i dimrit që shoqërohet me nivele të ulëta lagështie dhe temperatura të ftohta, nxit shpërndarjen më të madhe të gripit. Ata thonë se në momentin që epidemia e gripit nis, nuk ndalon edhe nëse rriten temperaturat.
Një person i infektuar me grip mund të infektojë lehtësisht shumë njerëz të tjerë.
Gripi shpërndahet edhe nëpërmjet teshtimës.
Kur njeriu teshtin, ai lëshon në ajër grimca që përmbajnë viruse të cilat shpërndahen më lehtë në mot të ftohtë e të thatë.
Megjithatë, ekspertët thonë se rinoviruset, një prej shkaktarëve të të ftohurës, nuk ndikohen vetëm nga moti apo stina e ftohtë.
Nëse mjekët janë në gjendje të parashikojnë epidemitë vjetore të gripit dhe viruseve të tjera, ata mund të informojnë publikun që njerëzit të jenë më të sigurt.
Në rajonin e Ballkanit virusi H1N1 ka shkaktuar vdekjen e 72 personave dhe me qindra të tjerë rezultojnë të jenë prekur.
Më alarmante situata duket në Rumani, ku deri më tani virusi ka marrë jetën e 54 personave, por viktima janë regjistruar edhe në Bosnje, Greqi e Mal të Zi.
Në Shqipëri, mjekët ende nuk kanë konfirmuar pacientë të prekur nga gripi i derrit por Instituti i Shëndetit Publik ka pohuar se virusi H1N1 është në qarkullim edhe në Shqipëri, ndaj bëhet thirrje për më shumë kujdes.
Moti i ftohtë nuk është i vetmi që nxit epideminë e gripit
Ekspertët, të cilëve u referohet AgroWeb.org, thonë se viruset që qëndrojnë gjatë në ajër dhe në praninë e shumë njerëzve shkaktojnë epidemi.
Gripi mund të shpërndahet lehtë edhe në vende me klimë të ngrohtë.
Ekspertët thonë se rënia e temperaturave është ndikuese por nuk është faktori i vetëm për shpërndarjen e gripit.
Mjekët nga ana tjetër kanë rekomandimet e tyre për parandalimin e gripit.
Ata këshillojnë që së paku njerëzit me grip të mbulojnë gojën kur kolliten ose të teshtijnë. Ata duhet të lajnë duart shpesh dhe të kryejnë vaksinat vjetore kundër gripit.
Nëse sëmureni me grip
Përdorni medikamente për të ulur temperaturën – Paracetamol kur ajo të rritet mbi 38-38,5° C. Nëse temperatura zgjat për më shumë se 3-5 ditë, atëherë drejtohuni tek mjeku i familjes.
Për të qetësuar kollën, përdorni qumësht me mjaltë, çaj me sherbelë, dafinë, bli, etj dhe ajrosni herë pas here ambientet.
Ushqehuni më mirë dhe me sa më shumë lëng mishi (sidomos lëng pule), fruta, perime, duke mos harruar edhe shtimin e lëngjeve.
Disa ushqime me veti anti- inflamatore apo anti-mikrobiale, shumë të mira për mbrojtjen imunitare, janë: xhenxhefili, mjalti, hudhra, qepa, limonët, agrumet, lakra, specat, mollët dhe dardhët.
Futni këmbët në ujë të ngrohtë për 10 minuta në darkë.
Mos përdorni antibiotikë, pa këshillën e mjekut.
Shëndeti
Sëmundjet që shfaqen në organizëm kur pini shumë ujë
Published
51 minutes agoon
July 1, 2025By
UBT News
Duket se shumë njerëz kanë filluar të mbajnë shishe ujë me vete kudo që shkojnë dhe kjo është mënyrë e mirë për të qëndruar të hidratuar.
Uji ndihmon të transportojmë lëndët ushqyese të trupit, të krijojmë pështymë, të ruajmë temperaturën e trupit dhe shumë më shumë se kaq.
Sidoqoftë, pirja e tepërt (më shumë se një litër në orë) mund të krijojë probleme shëndetësore, shkruan “Bright Side”.
Ja efektet negative që mund të ketë ai:
Enjtje e këmbëve dhe duarve
Kur pini një sasi të madhe uji, ai së bashku me ushqimin e kripur shkakton edemën. Kjo ndodh kur nivelet e natriumit në trupin tonë janë shumë të larta dhe uji i pijshëm mund të shkaktojë ënjtje. E njëjta gjë mund të ndodhë edhe me duart.
Në fazat e mëvonshme, edema shkakton një mosfunksionim në sistemin nervor qendror.
Ju krijohen ngërçe në muskuj
Që muskujt dhe rrahjet e zemrës të funksionojnë normalisht na duhen elektrolite. Uji i tepërt ul numrin e elektroliteve në trupin tonë. Kur këto nivele janë të ulëta, mund të përjetojmë ngërçe të muskujve.
Dhimbje koke dhe përgjumje
Një nga shenjat më të zakonshme që mund të përjetoni nëse pini më shumë ujë seç keni nevojë, është dhimbje koke. Mund të ndiheni të hutuar dhe të çorientuar. Disa simptoma më serioze mund të jenë shikimi i dyfishtë, vështirësi në frymëmarrje, rritje e presionit të gjakut dhe përgjumje.
Shëndeti
Pse na kruhet dhe na skuqet lëkura kur qëndrojmë në diell?
Published
3 hours agoon
July 1, 2025By
UBT News
Vera, deti dhe rrezet e diellit janë një nga kënaqësitë më të mëdha të stinës së nxehtë, por për shumë njerëz, ato sjellin edhe bezdi të pakëndshme për lëkurën.
Shumëkush ka përjetuar kruarje të papritur, skuqje, puçrra ose ndjesi djegieje pas qëndrimit në plazh, pishinë apo edhe gjatë një shëtitjeje në diell.
Për disa, kjo është pasojë e djegies së zakonshme nga dielli, por për të tjerë mund të jetë shenjë e reaksionit alergjik, dehidratimi, ndjeshmërie të lartë të lëkurës ose edhe efekt anësor nga ndonjë ilaç apo produkt kozmetik.
Kruarja dhe skuqja mund të jenë të lehta por sinjalizojnë probleme që kërkojnë më shumë kujdes: si fotodermatiti urtikaria diellore a reaksionet fototoksike.
Këto shqetësime lidhen shpesh edhe me sistemin imunitar e mund të ndikojnë vlerat e IgE-së, tregues i rëndësishëm i gjendjeve alergjike.
Ja arsyet kryesore pse ndodh kjo, çfarë tregojnë këto simptoma dhe si mund ta mbroni lëkurën për të shijuar diellin pa shqetësime.
Djegia nga dielli
Më e zakonshmja është djegia, inflamacion akut i lëkurës për shkak të dëmtimit nga rrezet ultraviolet B. Kur lëkura digjet, qelizat dëmtohen e çlirojnë substanca kimike që shkaktojnë inflamacion, prandaj ndjehet skuqje, nxehtësi, kruarje dhe më vonë mund të ndodhë zhvishem i lëkurës.
Alergjia nga dielli (Fotodermatiti)
Tek disa persona, veçanërisht me lëkurë të ndjeshme, dielli shkakton fotodermatit, reagim alergjik ku lëkura kruhet, skuqet e shfaqen puçrra. Formë e zakonshme është eruptioni polimorf ndaj dritës, që prek gratë e reja. Kjo shfaqet disa orë pas qëndrimit në diell, sqaron Asthma & Immunology (ACAAI).
Fotoreaktiviteti, kombinimi me kimikatet
Disa kremra, parfumet, a ilaçe (si antibiotikë, barna kundër akneve) mund ta bëjnë lëkurën më të ndjeshme ndaj rrezeve. Ky fenomen quhet reaksion fototoksik ose fotoalergjik, që mund të japë skuqje, kruarje dhe flluska të vogla, që duken si djegie.
Dehidratimi dhe tharja e lëkurës
Qëndrimi gjatë në diell bën që lëkura të humbasë lagështinë. Lëkura e dehidratuar kruhet më lehtë, dhe djersa ose kripa irritojnë zonat e ndjeshme.
Po IgE-ja totale, a ndikohet?
Këto gjendje, sidomos fotodermatiti e urtikaria nga dielli, lidhen me rritje të IgE-së totale, pasi ky antitrup rritet në reaksione alergjike.
Nëse shkaku është reagim alergjik, IgE mund të jetë më i lartë, nëse kruarja vjen vetëm nga djegia klasike apo nga tharja, IgE nuk ndikohet.
Fotoreaktiviteti nga ilaçet nuk ka lidhje me IgE, por me reaksionet direkte në qelizat e lëkurës.
Nëse kruarja e skuqja nga dielli janë të shpeshta dhe shoqërohen me simptoma tjera alergjike, mjeku mund të rekomandojë matjen e IgE-së totale ose testime të tjera për të përcaktuar shkakun.
Shëndeti
Cigaretat elektronike lëshojnë më shumë kimikate kancerogjene se sa cigaret tradicionale
Published
20 hours agoon
June 30, 2025By
UBT News
Vapingu, që prej kohësh është promovuar si alternativë më e “shëndetshme” ndaj duhanpirjes, në fakt mund të jetë më toksik se cigaret tradicionale.
Studiues nga Universiteti i Kalifornisë, Davis, testuan shtatë cigare elektronike me shije nga tre prej markave më të njohura dhe zbuluan se ato lëshojnë më shumë metale toksike që shkaktojnë kancer sesa cigaret tradicionale.
Një nga cigaret elektronike të përdorshme të studiuara lëshoi më shumë plumb gjatë një dite përdorimi sesa gati 20 pako cigaresh të zakonshme.
Autori i studimit, Mark Salazar, një kandidat për doktoraturë, tha se nivelet ishin aq të larta sa “menduam se pajisja jonë ishte prishur”.
Shkencëtarët analizuan përmbajtjen metalike të shtatë llojeve të pajisjeve të përdorshme nga ELF Bar, Flum Pebble dhe Esco. Duke përdorur një pajisje për të aktivizuar cigaret elektronike e për të ngrohur lëngun e tyre të brendshëm, ata krijuan nga 500 deri 1,500 thithje për çdo pajisje.
Pas përdorimit të pajisjeve për të simuluar përdorimin gjatë një jave, u zbulua se përmbanin metale të rënda si nikel, plumb dhe antimoni. Këto metale përdoren për të prodhuar spiralet ngrohëse të pajisjeve, që kthejnë lëngun në avull që thithet. Këto metale rrjedhin nga pajisjet në lëngun e cigareve.
Avulli nga tre prej pajisjeve të testuara përmbante nivele të plumbit dhe nikelit mbi kufijtë e sigurisë për kancer, dy prej tyre kishin nivele të larta të antimonit – një element që përdoret në bateri dhe si retardues i flakës. Esco Bars u zbuluan se lëshonin katër deri në trembëdhjetë herë më shumë plumb në 200 thithjet e para sesa një pako me 20 cigare. Kjo përbën një ekspozim ndaj plumbit sa pirja e 19 cigareve brenda një dite.
Katër pajisje përmbanin nivele të plumbit dhe nikelit që lidhen me sëmundje respiratore si astma dhe mbresat në mushkëri. Studiuesit theksuan se ndonëse testuan vetëm 3 nga 100 markat të vape-ve, rezultatet nënvizojnë rreziqet serioze për shëndetin, veçanërisht për adoleshentët e të rinjtë që i përdorin shpesh.
Të trija metalet e rënda të testuara konsiderohen si kancerogjene. Të gjitha janë lidhur me kancerin e mushkërive, ndërsa plumbi është i lidhur gjithashtu me kancerin e veshkave dhe trurit. Nikel gjithashtu është i lidhur me kancerin e hundës dhe sinuseve.
Megjithëse cigaret elektronike përmbajnë më shumë metale të rënda se cigaret tradicionale, dekada kërkimesh tregojnë se cigaret janë ende më të rrezikshme, se përmbajnë rreth 7,000 substanca kancerogjene, krahasuar me 2,000 që gjenden në vape.
Cigaret janë vërtetuar prej kohësh se shkaktojnë kancer në mushkëri, ndërsa nuk ka ende prova për një lidhje direkte mes vapingut dhe sëmundjes.
Brett Poulin, autor i lartë i studimit dhe profesor në Departamentin e Toksiologjisë Mjedisore në UC Davis, deklaroi:
“Studimi ynë nxjerr në pah rrezikun e fshehur të këtyre cigareve elektronike të reja dhe të përhapura – me nivele të rrezikshme të plumbit neurotoksik dhe nikelit e antimonit kancerogjen – çka tregon nevojën për ndërhyrje urgjente dhe rregullim ligjor.”
“Këto rreziqe nuk janë vetëm më të mëdha se te cigaret elektronike të tjera, por në disa raste janë edhe më të mëdha se te cigaret tradicionale.”
Studimi, i publikuar në ACS Central Science, analizoi metale dhe metaloide elementë që kanë karakteristika ndërmjet metaleve dhe jometaleve.
Duke përdorur pajisje për të ngrohur cigaret elektronike, prodhuan nga 500 deri në 1,500 thithje për secilën pajisje. Një përdorues mesatar bën 100 deri 200 thithje në ditë. Ekipi zbuloi se avujt nga tre pajisje. ELF Bar Flavored, ELF Bar Clear dhe Esco Bar Flavored e kaluan kufirin e rrezikut për kancer nga nikeli.
Flum Pebble Flavored dhe Esco Bar Flavored tejkaluan nivelet e sigurisë për antimonin. Gjithashtu, Esco Bar Flavored dhe Esco Bar Clear lëshuan plumb në nivele që kalojnë pragun e rrezikut për sëmundje jo-kancerogjene, siç janë astma dhe fibrozat e mushkërive.
Mark Salazar, autori i parë i studimit dhe kandidat për doktoraturë në laboratorin e Poulin, tha:
“Zbuluam se këto pajisje të përdorshme kanë toksina të pranishme që nga fillimi në lëngun elektronik, ose që rrjedhin në mënyrë të konsiderueshme nga përbërësit e tyre në lëng dhe përfundojnë në avullin që thithet.”
ELF ishte marka më e përdorur nga adoleshentët e të rinjtë në vitet 2023-24. Esco Bars ka shitur rreth 82 milionë dollarë produkte në SHBA më 2022. Asnjë cigare elektronike me shije nuk është e ligjshme për shitje dhe pse FDA ka autorizuar disa të pashije. Të dy llojet janë ende të pranishme nëpër dyqane.
Sipas të dhënave nga Reuters, në SHBA janë shitur 2.4 miliardë dollarë vape ilegale vitin e kaluar, një situatë që ekspertët e konsiderojnë veçanërisht shqetësuese, pasi këto produkte nuk kontrollohen nga asnjë agjenci. Rreth 6% e të rriturve amerikanë përdorin vape, sipas të dhënave më të fundit nga CDC. Rreth 6% e nxënësve të shkollës së mesme dhe 8% e nxënësve të shkollës së lartë raportuan se kanë përdorur vape të paktën një herë në 30 ditët e fundit.
Megjithëse cigaret elektronike janë konsideruar si një alternativë më e sigurt dhe si ndihmë për lënien e duhanit, studimet tregojnë se ato rrisin rrezikun për dëmtime në zemër dhe mushkëri. Në një rast të publikuar këtë muaj, një burrë nga New Jersey vdiq nga ajo që besohet të jetë rasti i parë i dokumentuar i kancerit të mushkërive të shkaktuar nga cigaret elektronike.
Shëndeti
Kujdes nga helmimi! Rreziku i padukshëm nga shalqiri dhe pjepri
Published
22 hours agoon
June 30, 2025By
UBT News
Edhe pse për shumëkënd janë simbol i verës, shalqiri e pjepri fshehin rreziqe serioze për shëndetin, nëse nuk ndiqni një hap të thjeshtë para se t’i prisni.
Ekspertët tërheqin vëmendjen se larja e frutit, edhe pse duket e panevojshme, pasi nuk e konsumojmë lëkurën, është thelbësore për të shmangur helmimin.
Frutat rriten në tokë, ekspozohen ndaj dheut, pluhurit, ujit të ndotur e plehrave, gjatë korrjes ruajtjes dhe transportit grumbullojnë edhe më shumë mikrobe. Nga ara deri në tezgë, e në kuzhinën tuaj, kalojnë nëpër duart e shumë personave dhe askush nuk mund të dijë se sa herë janë prekur me duar të palara.
“Kur e prisni një shalqi ose pjepër pa e larë më parë, të gjitha bakteret nga lëkura transferohen përmes thikës direkt te pjesa e brendshme që e hani të gjallë”, shpjegon Dr. Darin Detwiler, profesor i sigurisë ushqimore në Universitetin Northeastern.
Dallimi i vetëm mes tyre është se lëkura e pjeprit, për shkak të strukturës së ashpër, mban edhe më shumë papastërti dhe mikrobe sesa ajo e shalqirit, prandaj kërkon larje edhe më të kujdesshme, transmeton Telegrafi.
Ndryshe nga shumë produkte tjera ushqimore, këto fruta nuk gatuhen kështu që bakteret si salmonela, listeria apo E. coli mund të mbijetojnë dhe të përfundojnë direkt në organizëm. Pasojat janë të njohura: nauze, të vjella, diarre, që shfaqen disa orë deri disa ditë pas konsumit.
Para se t’i ndani në feta, lani mirë, fërkoni me një furçë kuzhine nëse është e nevojshme e thani me letër kuzhine. Pasi t’i keni prerë, frutat duhen konsumuar menjëherë ose duhet të ruhen në frigorifer brenda dy orësh, në temperaturë më të ulët se 4 °C dhe të konsumohen brenda 3-4 ditësh.
Kur blini gjysma ose çerek fruti të gatshëm nga shitësit ambulantë, rreziku është më i madh, pasi ruhen në kushte të papërshtatshme.
Vetëm një hap i thjeshtë si larja, mund t’ju mbrojë nga helmimi i panevojshëm dhe kështu, shalqiri e pjepri vazhdojnë të mbeten sinonim i freskisë dhe verës, jo i shtratit dhe të përzierave!

Kapelja që “vodhi shfaqjen”, DiCaprio komentohet pas paraqitjes në dasmën e Jeff Be-së

Polonia shqyrton rivendosjen e kontrolleve kufitare me Gjermaninë dhe Lituaninë për shkak të migracionit

Çitaku akuzon VV-në për shkelje të Kushtetutës: PDK vazhdimisht e gatshme për zgjidhje

USAID: Rënia e ndihmës së SHBA-së mund të çojë në 14 milionë vdekje deri në vitin 2030

Krasniqi: Nesër do të jem në takim te presidentja

Izraeli: Operacioni në Gazë po i afrohet fundit

Sëmundjet që shfaqen në organizëm kur pini shumë ujë

Kadrijaj: Qasja e Albin Kurtit po e thellon krizën politike

Abdixhiku: Shkojmë kudo që marrim ftesë
Të kërkuara
-
Lajmet nga UBT2 months ago
Profesori, Arsim Hajdari, doktoron me temën “New Perspective of Biological Therapy in Treatment of Age-Related Macular Degeneration”
-
Lajmet3 months ago
Studentët e Psikologjisë në UBT zhvilluan një vizitë studimore në qendrën psikologjike “Radix” dhe Asociacionin Kosovar për Psikoterapi Trupore
-
Lajmet nga UBT4 weeks ago
UBT – Institucioni privat me më së shumti programe të akredituara nga Agjencia e Akreditimit të Kosovës
-
Lajmet nga UBT3 weeks ago
UBT organizon debat rreth zgjerimit të BE-së dhe ruajtjes së vlerave evropiane