Kuriozitete

Dhjetë “misteret” e mëdha ende të pazgjidhura

Cila është origjina e gjuhës?

Published

on

Në fusha të ndryshme të studimit, ka ende probleme që nuk kanë gjetur zgjidhe. Janë krijuar disa teori, por asnjëra prej tyre nuk ka një shpjegim shterues për çështje të caktuara. Pra, vini në punë trurin tuaj dhe shihni nëse mund të zgjidhni ndonjë nga dhjetë problemet e pazgjidhura të listuara më poshtë:

10. Çfarë e shkaktoi depresionin e madh?

Depresioni i Madh ishte një rënie dramatike ekonomike në të gjithë botën, duke filluar në disa vende që në vitin 1928. Fillimi i Depresionit të Madh në Shtetet e Bashkuara, është i lidhur me kolapsin e tregut të aksioneve në 29 tetor 1929, e njohur si E Premtja e Zezë. Depresioni pati efekte shkatërruese si tek vendet e industrializuara, ashtu edhe ato prej të cilave importoheshin lëndët e para.

Tregtia ndërkombëtare psoi një rënie të ndjeshme, ashtu si edhe të ardhurat personale, të ardhurat nga taksat, çmimet dhe fitimet. Qytetet në mbarë botën u goditën rëndë, sidomos ato që vareshin nga industria e rëndë. Ndërtimi pothuajse u ndërpre në shumë vende. Se çfarë e shndërron një recesion zakonisht të butë dhe të shkurtër apo ciklin “e zakonshëm” të biznesit në një depresion të madh, ky është ende një subjekt debatesh dhe shqetësimesh.

Studiuesit nuk kanë rënë dakord mbi shkaqet e sakta dhe rëndësinë e tyre relative. Kërkimi i shkaqeve, është i lidhur ngushtë me çështjen se si të shmanget një depresion në të ardhmen, dhe këssisoj pikëpamjet politike dhe këndvështrimet mbi politikat nga ana e studiuesve, janë të përziera në analizën e ngjarjeve historike të 80 viteve më parë.

Çështja më kryesore është nëse kriza qe kryesisht një dështim i tregjeve të lira apo në masë të madhe një dështim nga ana e qeverive për të parandaluar falimentimet e shumëpërhapura bankare, panikun që pasonte dhe reduktimin e ofertës së parasë. Ata që mbështesin një rol të madh të qeverisë në ekonomi, besojnë se Depresioni i Madh ishte më së shumti një dështim i tregut të lirë, ndërsa ata që besojnë tek tregjet e lira thonë se qe kryesisht dështimi i qeverisë ai që e përkeqësoi problemin.

9. Cila është origjina e gjuhës?

Origjina e gjuhës (glottogony), është një temë që ka krijuar spekulime të konsiderueshme gjatë gjithë historisë njerëzore. Përdorimi i gjuhës, është një nga tiparet më të spikatura dhe diagnostikuese që e dallojnë Homo Sapiensin nga speciet e tjera. Ndryshe nga e shkruara, gjuha e folur nuk lë gjurmë. Prandaj gjuhëtarët duhet të mbështeten në metoda indirekte, në përpjekjen e tyre për të deshifruar origjinën e gjuhës.

Në një fazë të evolucionit të njeriut, janë krijuar një ose më shumë sisteme të komunikimit verbal nga mjetet proto-gjuhësore ose jo-gjuhësore të komunikimit. Shimpanzetë dhe njerëzit u ndanë nga paraardhësi i përbashkët rreth 6 milionë vjet më parë, një moment kyç për evolucionin gjuhësor. Prej atëherë të gjitha hominidët e tjerë, të cilët mund të kenë dhënë shenja se si është zhvilluar gjuha, u zhdukën. (bota.al)

8. Çfarë e shkaktoi Revolucionin Industrial?

Revolucioni Industrial ishte një periudhë e fundit të shekullit XVIII dhe fillimit të shekullit XIX, kur ndryshime të mëdha në bujqësi, manafakturë, dhe transport patën një efekt të madh tek kushtet social-ekonomike dhe kulturore në Britani, dhe që më pas u përhapën në të gjithë botën, një proces që njihet ndryshe edhe si industrializimi.

Fillimi i Revolucionit Industrial shënoi një kthesë të madhe në historinë shoqërisë njerëzore, e krahasueshme me shpikjen e bujqësisë apo krijimin e qytet-shteteve të para; thuajse çdo aspekt i jetës së përditshme dhe shoqërisë njerëzore u ndikua në një farë mënyre. Shkaqet e këtij revolucioni ishin komplekse dhe mbeten ende një temë e debatueshme, me disa historianë që e shohin revolucionin si një produkt të ndryshimeve sociale dhe institucionale, të ndodhura në fund të epokës së feudalizmit në Britani, pas Luftës Civile Angleze në shekullit XVII.

Ndërsa kontrollet e kufijve kombëtare u bënë më efektive, përhapja e sëmundjeve u pakësua, në një kohë që u arrit parandalimi në kohë i epidemive deri atëhere mëse të zakonshme. Përqindja e fëmijëve që jetuan tej fëmijërisë u rrit në mënyrë të konsiderueshme, duke çuar në krijimin e një force të madhe punëtore.

Një çështje që ka ende sot interes për historianët, është arsyeja pse Revolucioni Industrial ndodhi në Evropë, dhe jo në pjesë të tjera të botës së shekullit XVIII-të, veçanërisht në Kinë, Indi dhe Lindjen e Mesme, apo në epoka të tjera si Antikiteti Klasik apo Mesjeta. Në këtë rast sillen në vëmendje faktorë të shumtë, duke përfshirë ekologjinë, qeverinë dhe kulturën.

7. Si është fituar gjuha?

Përftimi i gjuhës është procesi përmes së cilës zhvillohet aftësia e gjuhës tek një njeri. Shqetësimi i parë lidhet me zhvillimin e gjuhës tek fëmijët, ndërsa i dyti me zhvillimin e gjuhës tek të rriturit. Historikisht, teoricienët shpesh janë të ndarë ndërmjet theksimit të natyrës ose ushqimit, si faktori më i rëndësishëm shpjegues për përftimin. Një linjë e debatit është në mes të dy këndvështrimeve: atë të nativizmit psikologjik, dmth, aftësisë që ka gjuha për të qenë disi “e veçantë” në trurin e njeriut, dhe atë të “tabula rasa”, pra, gjuha është e përftuar për shkak të ndërveprimit trurit me mjedisin përreth.

6. Çfarë janë numrat ?

Pyetja këtu është: çfarë janë numrat, vendosje, grupe, pika etj? Në matematikë, një strukturë mbi një grup, ose më në përgjithësi një lloj, përbëhet nga objekte të tjera matematikore, që në njëfarë mënyre i bashkëngjiten grupit, duke e bërë më të lehtë për ta shpërfaqur apo punuar me të, ose i dhënë grumbullimit kuptim apo rëndësi. A janë ato objekte reale, apo janë thjesht marrëdhënie që domosdoshmërisht ekzistojnë në të gjitha strukturat?

Edhe pse ekzistojnë shumë këndvështrime të ndryshme në lidhje me atë se çfarë është një objekt matematikor, diskutimi mund të ndahet përafërsisht në dy shkolla të kundërta të mendimit: neoplatonizmi, i cili pohon se objektet matematikore janë të vërteta, dhe formalizmit, që thotë se objektet matematikore janë thjesht ndërtime formale.

5. Paradoksi i togut

Paradoksi i togut rrjedh nga presupozime të paqarta. Ai është një shembull i paradoksit që krijohet kur merret parasysh një grumbull rëre (ose kashte), nga i cili hiqen në mënyrë individuale kokrrizat. A është ende një “grumbull”, kur mbetet vetëm një kokërr? Problemi është në thelb pjesë e filozofisë së gjuhës, ku termat mund të jenë relative dhe të përpacaktuar, në krahasim me problemet në matematikë – ku të gjitha termat nga natyra kanë disa përkufizime – edhe nëse ai është vetëm si një variabël.

Më poshtë është një shembull i paradoksit:

Një grumbull rëre është i përbërë nga një koleksion i madh kokrrizash (Premisa 1)

Një grumbull rëre minus një kokërr, është ende një grumbull rëre. (Premisa 2)

Përdorime të përsëritura të Premisës nr 2 (çdo herë duke filluar me një numër më të vogël kokrrash), detyron me gjasë një persona të pranojë përfundimin se një grumbull mund të përbëhet edhe nga vetëm një kokrrizë rëre. Përballë kësaj, ekzistojnë disa mënyra për të shmangur këtë përfundim.

Dikush mund të kundërshtojë premisën e pare, duke mohuar se një grup i madh kokrizash përbën një grumbull (ose më në përgjithësi, duke mohuar se ka grumbuj). Një tjetër mund të kundërshtojë premisën e dytë, duke thënë se nuk është e vërtetë që të gjitha grupet e kokrrizave që iu është hequr një kokrrizë përbëjnë një grumbull.

Ose mund të pranojë përfundimin, duke insistuar se një grumbull rëre mund të përbëhet nga vetëm një kokrrizë. Paradoksi është i ndërlikuar për filozofët, sepse ata duhet të shpjegojnë se pse njëra nga dy premisat apo përfundimet është e gabuar, ndonëse ato duken të jenë vetë-dukshme.

4. A ekzistojnë vrimat e zeza?

A ekzistojnë vërtet vrimat e zeza? A rrezatojnë ato, siç parashikon baza teorike? A përmban ky rrezatim informacion mbi strukturën e tyre të brendshme, siç sugjerohet nga dualiteti vlerësim-gravitetit, apo jo, siç nënkuptohet nga përllogaritja fillestare e Houking? Nëse jo, dhe vrimat e zeza mund të zhduken, çfarë ndodh me informacionin e ruajtur në to? (Mekanika kuantike nuk lejon shkatërrimin e informacionit).

Apo rrezatimi ndalon në një moment, duke i lënë mbetjet e vrimës së zezë? A ka një mënyrë tjetër për të shqyrtuar në një farë mënyre strukturën e tyre të brendshme, në rast se një strukturë e tillë ekziston vërtet? Ndërsa relativiteti i përgjithshëm e përshkruan një vrimë të zezë si rajonin e një hapësire boshe me një veçori të ngjashme në qendër dhe një horizont ngjarjesh në daljen e jashtme, përshkrimi ndryshon kur merren parasysh efektet e mekanikës kuantike.

Studimet mbi këtë temë, tregojnë se në vend të mbajtjes kapur të materies përgjithmonë, vrimat e zeza mund të çlirojnë ngadalë një formë të energjisë termike të quajtur rrezatimi Houking. Megjithatë, në fund, përshkrimi i saktë i vrimave të zeza, që kërkon një teori të gravitetit kuantik, është i panjohur.

3. Untriseptium137

Emri untriseptium është përdorur si një piketë, si p.sh tek artikuj shkencorë në lidhje me kërkimin e elementit 137. Elementët transuranikë (ata përtej uraniumit) janë, përveç sasive mikroskopike dhe plutoniumin, të prodhuara gjithmonë në mënyrë artificiale, dhe zakonisht përfundojnë duke u emëruar sipas emrit të një shkencëtari, apo vendndodhjes së një laboratori që punon mbi fizikën atomike.

Për shkak se rëndësia e elementit 137 u theksua për herë parë nga fizikanti Riçard Fejnman, Elementi 137 quhet nganjëherë jozyrtarisht si Fejnmanium (simboli Fy) .Çdo element me numër atomik më të madh se 137, do të kërkonte që elektronet e para të udhëtojnë më shpejt sesa shpejtësia e dritës. Që nga fillim të viteve 1900, fizikanët kanë menduar se ky numër (137) mund të jetë në qendër të një TMU, Teorisë së Madhe të Unifikuar, e cila mund të lidhet me teoritë e elektromagnetizmit, mekanikës kuantike, dhe më veçanërisht gravitetit.

Megjithatë, fizikanët duhet ende të zbulojnë ndonjë lidhje midis numrit 137 dhe çdo ligji tjetër të fizikës në univers. Pritej që një ekuacion i tillë i rëndësishëm, të gjeneronte një numër të rëndësishëm, si pi-ja, por ky nuk qe rasti. Çështja është se cilat janë pasojat kimike të të paturit një element me një numër atomik sipër 137, elektronet e para të të cilit të udhëtojnë më shpejt sesa drita? A është “Fejnmaniumi” elementi i fundit kimik që mund të ekzistojë fizikisht?

2. Pse shohim ëndrra?

Ngjarjet e ëndrrave janë shpesh të pamundura, ose nuk kanë gjasa të ndodhin në realitetin fizik: ato janë gjithashtu jashtë kontrollit të ëndërruesit. Përjashtim nga kjo bën ajo që njihet si ëndërrim i kulluar, në të cilën ëndërrimtarët e kuptojnë se janë duke ëndërruar, dhe janë shpesh

të aftë të ndryshojnë mjedisin e tyre në ëndërr, dhe kontrollojnë aspekte të ndryshme të saj.

Mjedisi i ëndrrës është shpesh shumë më real në një ëndërr të kulluar, dhe shqisat janë në gatishmërinë më të madhe. Nuk ka asnjë konsensus universal lidhur me përkufizimin biologjik të procesit të ëndërrimit.

Një vëzhgim i përgjithshëm tregon se ëndrrat janë të lidhura fort me gjumin REM. REM është faza e gjumit në të cilën aktiviteti i trurit është më syçelët, çka është arsyeja pse shumë studiues besojnë se në këtë fazë ëndrrat janë më të forta, edhe pse kjo do të thotë gjithashtu se në këtë gjendje ëndrrat mbahen mend më lehtë. Gjatë një jetëgjatësie tipike, një njeri kalon në total 6 vjet duke ëndërruar (ose rreth 2 orë çdo natë). Nuk dihet se në cilën pjesë të trurit e kanë origjinën ëndrrat – nëse ka realisht një vend të veçantë – ose pse ndodhin ëndrrat.

1. Cilat janë origjinat kimike të jetës?

Cilat janë origjinat kimike të jetës? Si përbërësit kimikë jo të gjallë gjenerojnë vetë-kopjimin, format e ndërlikuara të jetës? Në shkencat natyrore, abiogjeneza, çështja e origjinës së jetës, është studimi se si jeta në Tokë mund të ketë dalë nga jo-jeta. Ekziston një konsensus shkencor sipas së cilës abiogjeneza ka ndodhur diku mes 4.4 miliardë viteve më parë, kur u krijuan avujt e parë të ujit të lëngshëm, dhe 2.7 miliardë viteve më parë, kur një sasi izotopesh të qëndrueshme të karbonit, hekurit, dhe squfurit shënjestrojnë mineralet me origjinë biogjenike, sedimenteve dhe markuesve biologjikë molekularë që tregojnë fotosintezën.

Nuk ekziston realisht asnjë “model standard” i origjinës së jetës. Por modelet e pranuara së fundmi, janë ndërtuar në një mënyrë apo një tjetër mbi një numër zbulimesh rreth origjinës së komponentëve molekularë dhe qelizorë për jetën. Që prej vitit 2007, askush nuk e ka sintetizuar ende një “protoqelizë” duke përdorur përbërës themelorë që mund të kenë qenë vetitë e nevojshme të jetës (e ashtuquajtura qasja “nga poshtë lart”). Pa një provë të këtij parimi, shpjegimet kanë qenë të prirura të jenë të kufizuara tek specifikat. Megjithatë, disa studiues janë duke punuar në këtë fushë, sidomos Stin Rasmusen në Los Alamos National Laboratory dhe Xhek Shostak nga Universiteti i Harvardit./bota.al/

Kuriozitete

Disa fakte që nuk i keni ditur për jetën dhe veprimtarinë e Giorgio Armani

Published

on

Stilisti italian i modës Giorgio Armani ka vdekur, ka njoftuar kompania të enjten.

Armani, i cili ishte 91 vjeç, ishte sinonim i stilit dhe elegancës moderne italiane. Ai kombinoi talentin e stilistit me zgjuarsinë e një biznesmeni, duke drejtuar një kompani që xhiroi rreth 2.3 miliardë euro (2.7 miliardë dollarë) në vit.

Ai kishte qenë i sëmurë për njëfarë kohe dhe u detyrua të hiqte dorë nga shfaqjet e grupit të tij në Javën e Modës për Burra në Milano në qershor, hera e parë në karrierën e tij që kishte humbur një nga ngjarjet e tij në pasarelë.

Sot ne do të ju sjellim disa fakte interesante nga i ndjeri.

Burri pas një xhakete

Perandoria e ngritur mbi xhaketën dhe kostumet e burrave, si evoluoi duke u kthyer në markë botërore me qindra dyqane dhe 12 etiketa, duke e renditur si stilistin më të pasur.

Mjeku që u bë stilist

Moda nuk ishte zgjedhja e parë; para dizajnimit të veshjeve, studioi mjekësinë. Giorgio Armani braktisi shkollën e modës, për të shkuar ushtar. Pasi punoi si shitës, ai startoi biznesin e tij në vitin 1975, me lekët që shiti makinën e tij V.W Kafer.

Dedikuar burrave

Koleksioni i parë ndryshoi stilin e meshkujve me gamën e ngjyrave neutrale. Ka realizuar mbi 250 kostume për filma, më i njohuri i Richard Gere në ‘American Gigolo’.

Xhaketa Bomber

Armani cilësohet babai i xhaketës Bomber, të cilën e krijoi duke i frymëzuar nga veshjet e policisë që kishte dizenjuar asokohe. Xhaketa u bë aq popullore sa kushdo ka një të tillë në gardërobën e tij.

Shtëpia Armani

Zotëron 12 etiketa: Giorgio Armani, Armani Collezioni, Emporio Armani, Armani Jeans, Armani Exchange, Armani Junior, Armani Casa, Armani Dolci, Armani Caffe, Armani Fiori, Armani Ristorante dhe Hotel Armani në Burj Khalifa në Dubai.

Shitës ëmbëlsirash

Armani ka një linjë të veçantë të quajtur Dolci ku shet çokollata të shijshme, me forma elegante, të cilat prodhohen në Firence. Ëmbëlsirat Armani Dolci, përfshijnë çokollata unike që shiten si edicion i kufizuar për raste të tilla si Shën Valentini dhe Ramazani.

Stilisti më i pasur

Thuajse çdo vit biznesi i tij regjistron shitje të hatshme. Edhe për vitin 2017 ai është renditur i pari në listën e stilistëve më të pasur me 6.6 miliard dollarë.

Kundër anoreksisë

Më 2006, Armani refuzoi modelet anoreksike nga sfilatat, duke u kthyer në mbështetës sidomos ndaj emrave të njohur që shfaqin këtë problem.

Përgatiti: A.Z. /UBT News/

Continue Reading

Kuriozitete

Testi treminutësh që mund ta zbulojë se cilët janë të rrezikuar nga Alzheimeri

Published

on

Testi i ri i trurit, që zgjat vetëm tre minuta, mund t’i identifikojë problemet e kujtesës të lidhura me sëmundjen e Alzheimerit para se të përcaktohet diagnoza, duke rritur shpresat se mund t’i ndihmojë mjekët të dallojnë pacientët që mund të përfitojnë më herët nga trajtimet e reja, ka raportuar The Guardian.

Provat e para kanë treguar se testi, i njohur si “Fastball”, dallon te pacientët me çrregullim të lehtë të aftësive njohëse,  gjendje që prek kujtesën, të folurin ose të menduarit, por pa e penguar jetën e përditshme – se kush ka më shumë rrezik për të zhvilluar Alzheimer.

Studime me grupe më të mëdha janë duke u zhvilluar.

“Ky test na tregon se metoda e re pasive për matjen e kujtesës, e ndërtuar për diagnozën e Alzheimerit, mund të jetë e ndjeshme për individët me rrezik të lartë, por ende nuk janë diagnostikuar”, tha doktori George Stothart, neuroshkencëtar në Universitetin Bath.

Testi funksionon si elektroencefalogram. Përmes sensorëve të vendosur në kokë, regjistrohet aktiviteti elektrik i trurit ndërsa pjesëmarrësit shikojnë një sërë imazhesh që shfaqen me shpejtësi në ekran. Para testit, vullnetarëve u tregohen tetë figura, të cilat u kërkohet t’i emërtojnë, pa u thënë t’i kujtojnë. Më pas, çdo i pesti imazh është një nga ato që ata kanë parë më herët.

Rezultatet treguan se personat me MCI amnestik, që prek kujtesën për objekte, reaguan më dobët krahasuar me të rritur të shëndetshëm dhe ata me forma të tjera të MCI. Ky grup është disa herë më i rrezikuar të zhvillojë Alzheimer sesa pacientët me MCI jo-amnestik.

Testi nuk mund të tregojë me siguri se kush do të zhvillojë Alzheimer.

nëse gjetjet konfirmohen në studime më të mëdha, mund të bëhet mjet i vlefshëm për mjekët, ndihmon në përcaktimin se cilët pacientë janë në rrezik të lartë dhe mund të përfitojnë nga ilaçet e reja.

Të gjitha testimet janë kryer në shtëpitë e pjesëmarrësve,  gjë që, sipas Stothart, “është e rëndësishme për t’i bërë ato të qasshme dhe për të ulur ankthin e njerëzve”.

Profesori Vladimir Litvak, nga UCL’s Queen Square Institute of Neurology, e quajti “hap të hershëm drejt zhvillimit të testit me vlerë klinike”. Ai shtoi se hapi duhet të jetë vlerësimi i aftësisë së testit për të parashikuar si ndryshon gjendja e  pacientit me kalimin e kohës dhe si mund të ndihmojë në vendimet për trajtim.

Edhe doktoresha Julia Dudley nga organizata Alzheimer’s Research UK e mirëpriti zhvillimin.

“Është inkurajuese të shohim studime që eksplorojnë mënyra të reja për të zbuluar problemet e kujtesës. Trajtimet për Alzheimer po tregojnë se janë më efektive kur jepen në fazat e hershme të sëmundjes, diagnoza është thelbësore që njerëzit të përfitojnë”, ka thënë ajo.

Doudley ka shtuar se nevojiten studime më afatgjata dhe me grupe më të mëdha e më të ndryshme.

“Problemet e kujtesës mund të lidhen edhe me gjendje të tjera shëndetësore, jo vetëm me demencën. Kërkimet e ardhshme duhet të shqyrtojnë se si faktorë të tjerë mund të ndikojnë në rezultatet e testit të valëve të trurit dhe si mund të përdoren këto teste krahas mjeteve të tjera të diagnozës, si vlerësimet e aftësive njohëse dhe analizat e gjakut”, përfundoi doktoresha.

Përgatiti: A.Z. /UBT News/

Continue Reading

Kuriozitete

Papagalli ‘Xiaogui’ thyen rekordin botëror për njohjen më të shpejtë të ngjyrave

Published

on

Një papagall ka thyer rekordin botëror për njohjen e ngjyrave në kohë të shpejtë. Ai ka arritur që për kohë rekord t’i njoh 10 ngjyra.

Xiaogui, që i përket Qing Feng, ka kapur topat me ngjyra dhe i ka futur ato në shporta të vogla me ngjyrat përkatëse për 33.5 sekonda, duke fituar rekordin  botëror për njohjen më të shpejtë të ngjyrave nga një papagall.

Ai bëri një gabim gjatë vendosjes së topave, por e korrigjoi shumë shpejt.

Feng e ka adoptuar papagallin kur ishte bebe në vitin 2020, duke thënë se ka kohë që ai kishte shprehur dashurinë për të luajtur me ngjyra, për çka e ka shtyrë atë që ta trajnojë në mënyrë.

Continue Reading

Kuriozitete

A mund të udhëtojë ndërgjegjja jonë në kohë? Shkencëtarët thonë se “ndjesitë e barkut” janë kujtime nga e ardhmja

Published

on

Në tetorin e vitit 1989, një vajzë katërvjeçare u zgjua natën nga një telefonatë dhe një britmë. Ajo doli zbathur në korridorin e ftohtë dhe dëgjoi nënën e saj të thoshte me zë të thyer: “Ai vdiq në një aksident me makinë!”.

Vajza nuk mund të thoshte asgjë, vetëm kujtonte përqafimin e fundit me babanë para se ai të nisej me avion. Në atë çast, e kishte ndjerë se nuk do ta shihte më kurrë gjallë.

Kjo është një nga historitë që njerëzit tregojnë për paranjohjen (gut feeling), aftësinë për të ndier apo “parë” diçka para se të ndodhë.

Shkencëtarja Julia Mossbridge ka mbledhur me dhjetëra rrëfime të tilla, por edhe ajo që në fëmijëri ka pasur ëndrra që janë bërë realitet, nisi të mbante një ditar ëndrrash dhe zbuloi se disa prej tyre ishin parashikime të sakta.

Mossbridge beson se këto përvoja tregojnë se koha nuk është aq lineare sa na duket.

“Nuk është e vështirë të kuptosh paranjohjen,” tha ajo. “Është vetëm e vështirë të besosh nëse nuk e ke përjetuar vetë. Shkencëtarët ende nuk e kuptojnë si funksionon koha. Ne kemi frikë nga e panjohura, nga ideja që realiteti mund të mos jetë ashtu siç e shohim.”

Psikologë e neuroshkencëtarë përpiqen ta shpjegojnë fenomenin, që në gjuhën shkencore quhet perceptim jashtëshqisor. Është ndjenjë e brendshme, e fortë, që diçka do të ndodhë. Në kultura të lashta, shamanët e mistikët e përdornin si mjet për të kuptuar motin apo për të zbuluar rreziqet që vinin. Psikologu Dean Radin shpjegon se ndërgjegjja kapë informacion edhe jashtë rrjedhës së zakonshme të kohës.

Ai ka dekada që studion këtë fushë e thotë: “Në mekanikën kuantike, koha sillet ndryshe nga sa e përjetojmë ne çdo ditë. Mund të ketë diçka në ndërgjegjen tonë që është në gjendje të marrë informacione nga e shkuara ose nga e ardhmja.”

Radin bëri eksperiment interesant. Vullnetarët lidhen me aparate që masnin aktivitetin e trurit, në ekran shfaqeshin imazhe të rastësishme, pozitive (si lindje dielli), negative (si aksidente). Rezultatet treguan se truri i njerëzve “e ndiente” imazhin negativ, para se ta shihte.

Ky eksperiment është përsëritur e ka dhënë të njëjtat rezultate. Më 1995, CIA publikoi dokumente që e mbështesnin këtë fenomen.

Shkencëtarët mendojnë se kjo lidhet me ndërlidhjen kuantike, proces misterioz ku grimcat lidhen mes tyre dhe ndajnë informacion, edhe nëse ndodhen larg në hapësirë apo në kohë.

“Ndoshta truri lidhet me versionin e vet në të ardhmen,” thotë Radin. “Prandaj ndiejmë kujtime për gjëra që nuk kanë ndodhur ende.”

Një shpjegim i tillë do të sqaronte edhe fenomenin e déjà vu, atë ndjenjën e çuditshme se një moment e kemi përjetuar më parë.

Sipas Mossbridge dhe Radin, edhe pse mekanizmi i saktë nuk dihet ende, statistikat tregojnë qartë se paranjohja është reale.

Continue Reading

Të kërkuara