Shëndet
Dhjetë fakte për solariumin që nuk janë shumë të këndshme
Procesi përshpejton plakjen e lëkurës.
Published
4 years agoon
By
UBT newsBanjat e diellit janë ende një aktivitet popullor, pavarësisht paralajmërimeve nga dermatologët se nuk është mirë të teprohet dhe solariumi për shumëkujt duket si një zgjidhje e shpejtë dhe një ide e mirë.
Megjithatë, megjithëse ekspozimi i moderuar dhe i sigurt në diell ka përfitime shëndetësore, nxirja gjithmonë mbart rrezikun e dëmtimit të lëkurës dhe djegieve nga dielli.
Këtu janë 10 fakte të bazuara në kërkime që mund t’ju habisin.
1. Një shtrat për rrezitje nuk është më i sigurt se dielli
Vetëm një banjë dielli në ambiente të mbyllura mund të rrisë rrezikun e zhvillimit të kancerit të lëkurës (melanoma, karcinoma e qelizave skuamoze dhe karcinoma e qelizave bazale), thotë Akademia Amerikane e Dermatologjisë.
Dëshmia që banja dielli në ambiente të mbyllura rrit në mënyrë dramatike rrezikun e prekjes nga kanceri i lëkurës është aq e fortë sa Administrata e Ushqimit dhe Barnave të SHBA-së (FDA) kërkon që të gjitha pajisjet e banjave të brendshme të kenë etiketa që paralajmërojnë për rreziqet që mbart ekspozimi në diell sikurse fotot në kutitë e cigareve.
2. Të bësh banja dielli në dhomë me diell përshpejton plakjen e lëkurës
Rrudhat, njollat e moshës dhe humbja e qëndrueshmërisë së lëkurës zakonisht shfaqen shumë më herët tek njerëzit që janë shpesh në diell. Gjithashtu, lëkura mund të bëhet e ashpër në një mënyrë që nuk mund të ndodhë me njerëzit që nuk bëjnë banja dielli.
3. Përdorimi i një shtrati për rrezitje mund të shkaktojë lëndime serioze
Nuk janë të rralla rastet kur njerëzit përfundojnë te mjeku për djegie, humbje të vetëdijes dhe dëmtime të syve të shkaktuara nga banja e diellit në ambiente të mbyllura.
4. Marrja e një “fontacioni të mirë” nuk do të parandalojë djegien nga dielli
Shumë njerëz besojnë se përdorimi i një shtrati për rrezitje për të marrë një nxirje të plotë do të parandalojë djegien nga dielli kur më vonë shtrihen në plazh dhe ekspozohen. Një mit absolut. Edhe kur keni një “substrat”, prapë mund të digjeni veten nëse jeni në diell për një kohë të gjatë. Dhe sa herë që nxiheni ose digjni lëkurën tuaj, ju dëmtoni ADN-në në lëkurën tuaj, duke rritur rrezikun e kancerit të lëkurës. Sipas Akademisë Amerikane të Dermatologjisë, gratë para moshës 30-vjeç kanë gjashtë herë më shumë gjasa të preken nga melanoma.
5. Në dhomë me diell nuk mund të prodhohet mjaftueshëm vitaminë D
Llambat e përdorura në shtretër për rrezitje lëshojnë kryesisht dritë UVA; megjithatë, trupi ynë ka nevojë për dritën UVB për të prodhuar vitaminën D. Për të marrë vitaminën D në mënyrë të sigurt, dermatologët rekomandojnë ekspozim shumë të shkurtër në diell, rreth 10 minuta në ditë dhe një dietë të shëndetshme. Nëse ende nuk po merrni mjaftueshëm vitaminë D, merrni parasysh marrjen e suplementeve.
6. Ka një varësi ndaj diellit
Sipas Akademisë Amerikane të Dermatologjisë, rreth 20% e grave të bardha midis moshës 18 dhe 30-vjeç që përdorin banja dielli në ambiente të mbyllura shfaqin shenja varësie. Është e vështirë për ta të ndalojnë errësimin. Kur ata nuk marrin një dozë konstante të rrezeve UV, ata ndihen të shqetësuar ose të dëshpëruar.
7. Banjat e diellit (të çdo lloji) mund të theksojnë njollat
Në kundërshtim me besimin popullor, bërja e diellit do t’i bëjë njollat edhe më të dukshme.
8. Dhënia e “informacioneve të rreme dhe mashtruese” është një praktikë e zakonshme në sallone
Një studim i kryer nga Komiteti i Energjisë dhe Tregtisë i Dhomës së Përfaqësuesve Amerikanë bëri një zbulim befasues.
Gjatë këtij studimi, stafit për rrezitje iu drejtuan pyetje në lidhje me rreziqet e bëra nga dielli në ambiente të mbyllura.
Është zbuluar se 90% e stafit në shtretër për rrezitje për adoleshentët me lëkurë të çelur, për shembull, thonë se bërja e diellit në një shtrat për rrezitje nuk është një rrezik për shëndetin.
Shumë madje mendojnë se banja diellore në dhomë me diell ka përfitime shëndetësore. Kjo e çoi Dhomën e Përfaqësuesve të SHBA në raportimin: “Shumica dërmuese e shtretërve për rrezitje të kontaktuara nga hetuesit e Komitetit dhanë informacion të rremë në lidhje me rreziqet serioze të banjave të diellit në ambiente të mbyllura dhe bënë pretendime të rreme në lidhje me përfitimet shëndetësore të banjave të brendshme të diellit.”
9. Rrezitja gjatë gjithë vitit është e mundur me vetë-rrezitje
Shumë njerëz thonë se përdorin një shtrat për rrezitje sepse u pëlqen mënyra se si duken të nxirë. Produktet vetë-rrezitje ju ofrojnë një mënyrë për t’u dukur e nxirë pa rritur rrezikun e zhvillimit të rrudhave të hershme dhe kancerit të lëkurës. Të aplikuara në mënyrën e duhur, produktet vetë-rrezitëse duken natyrale – dhe nuk do t’ju lënë me lëkurë portokalli, vija apo njolla.
Produktet për vetë-rrezitje nuk mund të mbrojnë lëkurën nga djegiet.
10. Vendimi për të mos bërë banja dielli mund t’ju zgjasë jetën
Duke zgjedhur të mos nxiheni, ju reduktoni rrezikun e marrjes së më shumë llojeve të kancerit, përfshirë melanomën. Asnjëherë nuk është vonë për të filluar të mbroni lëkurën nga dielli real apo artificial. Sapo ta bëni këtë, trupi juaj do të fillojë të riparojë dëmtimet nga rrezet UV.
Shëndet
Kur dieta dhe pesha nuk mjaftojnë, arsyeja e fshehur e kolesterolit të lartë
Published
1 day agoon
December 16, 2025By
UBT News
Studimet tregojnë se nivelet e kolesterolit në gjak ndikohen më shumë nga gjenet sesa nga ushqimi, pesha apo aktiviteti fizik.
Mëlçia prodhon shumicën e kolesterolit dhe kjo prodhimtari kontrollohet nga gjenet, ndaj disa persona ka kolesterol LDL të lartë edhe pse jetojnë shëndetshëm.
Edhe pse faktorët e stilit të jetesës si ushqimi i pashëndetshëm, mungesa e aktivitetit fizik, mbipesha dhe stresi janë shkaktarë të shpeshtë, forma e trashëguar – hiperkolesterolemia familjare (FH) – përbën rreth 5% të rasteve dhe është më e rrezikshme.
Ajo shfaqet herët dhe shpesh nuk përmirësohet vetëm me dietë.
FH shkaktohet nga mutacione gjenetike që pengojnë largimin e kolesterolit LDL nga gjaku, duke rritur ndjeshëm rrezikun për infarkt ose goditje në tru në moshë të re, shpesh pa simptoma.
Ekspertët theksojnë se pamja e jashtme nuk garanton shëndet të mirë.
Kontrolli i profilit lipidik të paktën një herë në vit, pasi kolesteroli i lartë nuk dhemb, por dëmton në heshtje zemrën dhe enët e gjakut. /A.Z/UBT News/
Shëndet
Si ta kuptoni nëse trupi juaj ka mungesë të vitaminës D?
Published
2 days agoon
December 15, 2025By
UBT News
Vitamina D është thelbësore për shëndetin e kockave, pasi ndihmon trupin të përthithë kalciumin dhe kontribuon në forcimin e tyre.
Ajo luan rol të rëndësishëm në rritjen dhe zhvillimin e qelizave, ul inflamacionin dhe mbështet funksionimin e sistemit imunitar.
Kur trupi ka mungesë të vitaminës D, mund të shfaqen disa shenja paralajmëruese.
Djersitje e tepruar
Djersitja e pazakontë, sidomos gjatë dimrit, lidhet me mungesën e vitaminës D, pasi trupi ka vështirësi në rregullimin e temperaturës.
Lodhje e vazhdueshme
Ndjenja e lodhjes, edhe pas gjumit të mjaftueshëm, si dhe marramendja, janë shenja të shpeshta të mungesës së kësaj vitamine.
Ndryshime në humor
Mungesa e saj lidhet me ndjenja trishtimi e depresioni, pasi ndikon në prodhimin e hormoneve të mirëqenies si serotonina dhe dopamina.
Dhimbje në kocka dhe muskuj
Dhimbjet në kyçe, kocka dhe muskuj janë shenjë e niveleve të ulëta të vitaminës D, veçanërisht te personat me probleme reumatike.
Si ta furnizoni trupin me vitaminë D?
Ekspozimi i moderuar në diell ndihmon prodhimin e vitaminës D, duke përdorur gjithmonë mbrojtje nga rrezet UV.
Përveç kësaj, vitamina D merret edhe nga ushqimi, si: peshqit e yndyrshëm (salmon, sardele, ton), vezët, qumështi dhe produktet e bulmetit, kërpudhat, drithërat dhe lëngu i portokallit. /A.Z/UBT News/
Shëndet
Çfarë të hani para gjumit për një natë më të qetë?
Published
2 days agoon
December 15, 2025By
UBT News
Nëse vetëm mendimi për gjumin të shqetëson, ajo që ha mund të ketë ndikim të madh. Gjumi cilësor ndihmon shëndetin e trurit, forcon sistemin imunitar dhe ul rrezikun për sëmundje kronike.
Edhe pse rekomandohen 7–8 orë gjumë çdo natë, shumë njerëz e kanë të vështirë ta arrijnë këtë.
Përveç zakoneve të mira të gjumit, edhe ushqimi luan rol kyç.
Ja 9 ushqime dhe pije që mund të ndihmojnë për gjumë më të mirë:
Bajamet – të pasura me magnez, vitamina B dhe melatoninë.
Gjeli i detit – përmban triptofan që nxit përgjumjen.
Çaji i kamomilit – ka efekt qetësues dhe ndihmon kundër pagjumësisë.
Kivi – përmban serotonin dhe antioksidantë.
Lëngu i qershisë së thartë – burim natyral i melatoninës.
Peshqit e yndyrshëm – të pasur me vitaminë D dhe omega-3.
Arrat – ndihmojnë rregullimin e ciklit të gjumit.
Çaji i lules së pasionit – ul stresin dhe nxit relaksimin.
Orizi i bardhë – karbohidratet mund të ndihmojnë rënien në gjumë kur konsumohet me masë. /A.Z/UBT News/
Shëndet
Pulsi në qetësi, kur ta matni dhe kur duhet të shqetësoheni?
Published
2 days agoon
December 15, 2025By
UBT News
Pulsi në qetësi është numri i rrahjeve të zemrës për 60 sekonda kur trupi është i relaksuar dhe ofron një pasqyrë të shëndetit kardiovaskular.
Vlerat normale për të rriturit janë 60–100 rrahje në minutë, por pulsi mund të rritet për shkak të stresit, ankthit ose aktivitetit fizik.
Si ta matni saktë?
Mëngjesin pas zgjimit, para kafesë ose aktivitetit fizik.
Me gishta tek kyçi i dorës ose qafa, numëroni rrahjet për 60 sekonda.
Shënoni vlerën dhe ndiqni ndryshimet në kohë.
Çfarë tregon pulsi?
Pulsi i ulët (në sportistë ose njerëz të formë të mirë) tregon zemër të fortë.
Pulsi i lartë kronik (>90 rrahje/min) mund të lidhet me stres, dehidratim ose probleme më serioze dhe kërkon vlerësim mjekësor.
Pulsi shumë i ulët (<50 rrahje/min) te personat joaktivë mund të jetë shqetësues nëse shoqërohet me marramendje ose lodhje.
Këshilla për puls të shëndetshëm
Ushtrime të rregullta aerobike (ecje, not, çiklizëm).
Gjumë i mjaftueshëm dhe menaxhim stresi (meditim, frymëmarrje e thellë).
Hidratim adekuat dhe kufizim i kafeinës dhe alkoolit.
Mbajtja e peshës trupore dhe presionit të gjakut në nivel të shëndetshëm.
Pulsi është tregues i rëndësishëm i shëndetit kardiovaskular. Nëse shfaqet pulsi vazhdimisht i lartë ose i ulët pa arsye të dukshme, konsultohuni me mjekun. /A.Z/UBT News/
Osmani në takim me Costa: Mirëpresim heqjen e pjesshme të masave të BE-së, synojmë largimin e plotë të tyre
Ambasadori britanik takohet me Kurtin, diskutojnë për zgjedhjet
Ambasadori britanik vlerëson rolin e Gjykatës Supreme në garantimin e mbarëvajtjes së proceseve zgjedhore
Të premten do të nisë instalimi i ujëmatësve digjitalë në “Breg të Diellit”
Gjykata pranon dëshminë e dhënë më herët të Antonijeviqit në rastin Banjska, aprovohet dëshmitar i ri i mbrojtjes
Kosova heq ndalesën e importit për kafshët e gjalla dhe shpezët nga Shqipëria
OpenAI ka prezantuar një gjenerator të ri imazhesh
Osmani nga Brukseli: Fati i Kosovës është Bashkimi Evropian
Nga sot nis zyrtarisht fushata elektorale për zgjedhjet e 28 dhjetorit
Të kërkuara
-
Aktualitet2 months agoProfesoresha e UBT-së, Marigona Bekteshi-Ferati, fituese e bursës prestigjioze Fullbright Visiting Scholar, Profesor Vizitor dhe Post Doktoraturë
-
Lajmet3 months agoPolicia, FSK-ja dhe Shërbyesit Civilë përfitojnë bursë 20 për qind në programet Master Shkenca Politike dhe Studime të Sigurisë në UBT
-
Rajoni3 months agoUBT shpall thirrjen për Konferencën Ndërkombëtare të Gjuhës dhe Kulturës 2025
-
Vendi3 months agoNë UBT diplomon ushtaraku i FSK-së, Major Vilson Musaj
