Spinaqi është një ushqim shumë ushqyes. Nuk ka shumë kalori, por i pasur me vitamina, minerale dhe fitonutrientë që kanë efekte të dobishme në shëndetin e përgjithshëm. Ekspertë të shumtë theksojnë aftësinë e tij për të mbështetur zemrën, trurin, zorrët dhe sistemin imunitar, e nxit ekuilibrin në trup.

Më poshtë sjellim disa nga përfitimet më të famshme shëndetësore të konsumit të shpeshtë të spinaqit.

Zemra dhe presioni i gjakut nën kontroll

Spinaqi është i pasur me nitrate, që trupi i shndërron në oksid nitrik, përbërës që zgjeron enët e gjakut, ul presionin arterial e përmirëson rrjedhën e gjakut.

Studimet tregojnë se konsumi i rregullt i spinaqit mund të ulë presionin sistolik të gjakut me disa mmHg, me efekt të ngjashëm si antihipertensiv i lehtë, shkruan Klinika Cleveland. Vitamina K në spinaq ndihmon në parandalimin e depozitimit të kalciumit në arterie, që zvogëlon rrezikun e arteriosklerozës.

Syri dhe mprehtësia mendore

Karotenoidet luteina e zeaksantina nga spinaqi grumbullohen në sy dhe mbrojnë retinën nga stresi oksidativ, duke ulur ndjeshëm rrezikun e degjenerimit makular dhe kataraktit. Përveç kësaj, folati, magnezi dhe vitamina K kontribuojnë në mbrojtjen e qelizave neuronale dhe mund të ngadalësojnë rënien njohëse tek të moshuarit.

Efekti anti-inflamator dhe mbrojtja kundër sëmundjeve kronike

Spinaqi është i pasur me antioksidantë si beta-karoteni, kuercetina e klorofili, që mbrojnë qelizat nga stresi oksidativ dhe inflamacioni. Sipas Healthline, këto komponime shoqërohen me një rrezik më të ulët të diabetit, kancerit, sëmundjeve të zemrës dhe sëmundjeve degjenerative, shkruan Index.hr.

Tretja dhe shëndeti i zorrëve

Spinaqi përmban sasi të konsiderueshme fibrash, si të patretshme ashtu dhe të tretshme, që nxisin lëvizjet e rregullta të zorrëve, parandalojnë kapsllëkun dhe ushqen bakteret e dobishme të zorrëve. Ai është gjithashtu relativisht i ulët në FODMAP (oligosakaride të fermentueshme), kështu që është më i lehtë për t’u toleruar nga njerëzit me zorrë të ndjeshme siç janë ata me sindromën e zorrës së irritueshme.

Mbështetje për imunitetin, lëkurën dhe kockat

Një filxhan spinaq i gjallë përmban katër herë sasinë e rekomanduar ditore të vitaminës K, është i pasur me vitamina A, C, folat, hekur, magnez dhe kalium.

Këto lëndë ushqyese janë thelbësore për një sistem imunitar të shëndetshëm, rigjenerimin e lëkurës, shëndetin e kockave dhe energjinë.

Cila është mënyra më e zgjuar për ta përfshirë atë në dietën tuaj?

Hani gjysmë deri në një filxhan të plotë me spinaq të gjallë çdo ditë, më mirë të konsumohet në një smoothie, sallatë, si salcë ose si pjatë anësore. Skuqja e shpejtë ose gatimi i butë siguron thithjen më të mirë të hekurit, duke ruajtur ende përbërësit bimorë. Ekspertët këshillojnë që spinaqi është i mirë i ngrirë. Spinaqi i ngrirë është një mundësi e shkëlqyer jashtë sezonit sepse është ushqyes pothuajse i barabartë me të freskëtin.

Rastet e raportuara nxisin shqetësim për sigurinë e ujit dhe sistemet e ventilimit. Katër persona kanë ndërruar jetë në Nju Jork prej sëmundjes Legionella, ndërsa 17 të tjerë janë hospitalizuar, njoftuan dje autoritetet shëndetësore.

Që nga fillimi i shpërthimit, në fund të korrikut, dhjetëra persona janë prekur nga kjo sëmundje në pjesën qendrore të Harlem-it.

Zyrtarët shëndetësorë thanë se bakteri që shkakton Legionnaire’s disease është zbuluar në 12 sistemet e kondicionimit në 10 ndërtesa, disa prej të cilave administrohen nga organet komunale, duke përfshirë një spital dhe një klinikë shëndetësore riprodhuese. Të gjithë këta sisteme janë pastruar.

Legionella është një lloj pneumonie e rëndë e shkaktuar nga një baktere që zhvillohet në ujë të ngrohtë dhe përhapet përmes sistemit të kondicionimit të ndërtesave. Komisionerja e Shëndetit të qytetit të Nju Jorkut, Dr. Michelle Morse, deklaroi se numri i rasteve të reja në Harlem-in qendror ka filluar të ulet, çka tregon se burimi i bakterit është tashmë nën kontroll, shkruan ABC News.

Informacion mjekësor dhe epidemiologjik

Sëmundja përhapet përmes inhalimit të spërklave ujorë (aerosol) që përmbajnë bakterin Legionella pneumophila, zakonisht nga kullat e kondicionimit, banjot, jacuzzi apo rubinetat e papastruar. Nuk transmetohet nga njeriu tek njeriu.

Simptomat janë: kollë, ethe, dhimbje muskujsh, dhimbje koke, marrje fryme të vështirësuar. Një formë më e lehtë, e quajtur “Pontiac fever”, shkakton simptoma gripale dhe zakonisht kalon vetë pa nevojë për trajtim (The Times of India; ECDC).

Personat mbi 50 vjeç, duhanpirësit, ata me sëmundje kronike të mushkërive apo me sistem imunitar të dobësuar janë më të rrezikuar për forma të rënda.

Trajtimi bëhet me antibiotikë, si makrolidet (p.sh. azitromicina) ose fluoroquinolone, janë efektivë nëse ndërhyhet herët. Shkalla e mortalitetit është rreth 10% në përgjithësi, por mund të arrijë deri në 25% tek pacientët spitalorë ose ata me imunitet të dobësuar.

Legionella shfaqet verës e vjeshtës, kur temperaturat e ujit e përdorimi i sistemeve të kondicionimit rriten. Raste sporadike mund të ndodhin gjatë gjithë vitit.

Në BE, sipas ECDC, rreth 75% e rasteve regjistrohen në Itali, Francë, Spanjë dhe Gjermani. Në SHBA, CDC vlerëson se rastet reale janë shumë më të larta se ato të raportuara zyrtarisht (ECDC; CDC).

Kujdes!

▪ Kontrolloni dhe mirëmbani rregullisht sistemet e kondicionimit dhe ngrohjes së ujit.

▪ Mos përdorni jacuzzi apo dushe publike nëse nuk jeni të sigurt për higjienën.

▪ Personat në grupet me rrezik të lartë duhet të jenë veçanërisht të kujdesshëm gjatë verës dhe të kërkojnë kujdes mjekësor nëse shfaqin simptoma të ngjashme me pneumoni.

Gjatë podcastit “Shëndeti në rend të parë”, e mbështetur nga United Hospital, kardiologu invaziv Edis Demiri shpjegoi arsyet pse burrat preken më shpesh nga sulmet në zemër në krahasim me gratë.

Ai theksoi rolin kyç të hormoneve mashkullore, si testosteroni dhe dihidrotestosteroni, të cilat gjenden në nivele shumë më të larta tek burrat.

“Së pari, këto hormone janë të nevojshme për funksionimin normal të trupit mashkullor, por njëkohësisht ato përshpejtojnë procesin e aterosklerozës – ngushtimin dhe ngurtësimin e arterieve”, shpjegoi Demiri.

Ai shtoi se testosteroni ndikon edhe në intensifikimin e faktorëve të rrezikut për sëmundjet e zemrës, duke i përkeqësuar në mënyrë indirekte.

Në anën tjetër, Demiri theksoi se gratë kanë nivele shumë më të ulëta të testosteronit, ndërsa hormone femërore si estrogjeni ushtrojnë një efekt mbrojtës ndaj sëmundjeve të zemrës, duke reduktuar rrezikun e infarktit dhe ngushtimit të arterieve.

Për më shumë informacion dhe këshilla të dobishme, shikoni episodin e plotë të podcastit “Shëndeti në rend të parë”. /Telegrafi/

Ndikimi i kafeinës në zemër, tru dhe metabolizëm. Në kundërshtim me besimin e zakonshëm, kafeina nuk rrit përqendrimin e kërkuar për të menduar dhe mësuar, por vëmendjen afatshkurtër të nevojshme për lojëra dhe vozitje.

Në sasi më të mëdha, kafeina ndikon negativisht në sistemin nervor duke shkaktuar nervozizëm, çrregullime të gjumit e shqetësim.

Pijet energjike janë të gazuara e përmbajnë kafeinë, sasi të madhe sheqeri dhe substanca tjera që pretendohet se kanë efekt stimulues. Përdorimi i tyre është i përhapur, ka gjithnjë e më shumë studime që bazuar në rastet e raportuara, paralajmërojnë për rrezik serioz për shëndetin (Al-Shaar et al., 2017).

Përveç kafeinës e sheqerit, pijet përmbajnë përbërës taurinë, inozitol, vitaminë B, ekstrakt guarana, L-carnitine, kreatinë, xhensen e xhinko biloba. Sasia e kafeinës është e kufizuar në 320 mg/L, e barabartë me 3-4 filxhanë kafeje. Toleranca ndaj kafeinës ndryshon sipas përdorimit dhe ndjeshmërisë individuale.

Personat që nuk janë të mësuar me doza të larta të kafeinës, mund të përjetojnë rrahje të shpejta të çrregullta të zemrës, dridhje të duarve, ankth, e probleme me sistemin tretës. Janë raportuar edhe raste vdekjesh për shkak të çrregullimeve kardiake të paidentifikuara më parë, sidomos te të rinjtë. Kjo është vërtetuar nga studimi i publikuar në Front Public Health, që tregon rritje të presionit të gjakut, sheqerit në gjak e trashjes së gjakut pas konsumimit të pijeve.

Kush duhet të shmangë posaçërisht kafeinën?

Kafeina duhet të shmanget ose të kufizohet nga personat që janë të ndjeshëm ndaj saj, gratë shtatzëna, dhe ata që vuajnë nga sindroma e zorrës nervoze, gastriti ose ulcera. Sipas Shoqatës Amerikane të Pediatrisë, fëmijët dhe adoleshentët duhet ta shmangin plotësisht përdorimin e këtyre produkteve.

Ekstrakti i guaranës në pijet energjike kontribuon në sasinë e përgjithshme të kafeinës. Kafeina shkakton irritim, çrregullime të gjumit dhe shqetësim, që janë të kundërta me përfitimet e nevojshme për përqendrim të thellë gjatë studimit ose punës.

Dozat e rekomanduara dhe efektet e kafeinës

Sipas Mayo Clinic, dozat më të ulëta se 500 mg kafeinë rrisin vigjilencën, përmirësojnë të menduarit dhe të folurin, të reduktojnë lodhjen e nevojën për gjumë. Dozat më të larta lidhen me nervozizëm, ankth, pagjumësi, dridhje dhe kriza epileptike rezistente ndaj terapive.

Ndikimi i dëmshëm te të rinjtë dhe shëndeti i tyre

Krahas kafeinës, pijet energjike përmbajnë sasi të mëdha sheqeri. Përthithja e shpejtë e glukozës shkakton rritje të nivelit të sheqerit në gjak, duke ndikuar në dëmtim të dhëmbëve, rënim të mishrave, varësi dopaminike, rezistencë ndaj insulinës, obezitet dhe sindromë metabolike.

Meqenëse të rinjtë janë objektivi i marketingut të produkteve, zhvillimi i varësisë psikologjike nga dopamina është shqetësues, sepse i nxit ata të kërkojnë burime të tjera stimulimi përmes lojërave, substancave, rrjeteve sociale, etj.

Reklamimi i rrezikshëm që synon të rinjtë

Prodhuesit e pijeve energjike shpesh i paraqesin produktet si pjesë e pandashme e jetës moderne, të suksesshme dhe dinamike. Në të vërtetë, këto pije nuk duhet të përfaqësohen me imazhe të njerëzve të shëndetshëm, por me paralajmërime që pasqyrojnë efektet e tyre të mundshme në shëndet.

Çka tregojnë studimet e fundit klinike?

Studime si ai i Seifert et al, kanë treguar efekte anësore nga konsumimi i shpeshtë i pijeve energjike, përfshirë aritmi, spazma koronare, infarkt, fibrilacion atrial dhe diseksion të aortës. Janë raportuar ndalim kardiak dhe vdekje e papritur te të rinj pa sëmundje të mëparshme.

Konsumimi ka çuar në zbulimin e patologjive të panjohura, si aneurizma e gjakderdhje cerebrale, në persona që kishin pirë 5 kënaçe në ditë për katër ditë.

Problemet shëndetësore të tjera të raportuara

Këto përfshijnë ndalim zemre, sulm kardiak pas përzierjes me alkool, bllokim të degës së djathtë të His-it pas dy kënaçeve, çarje të aortës, gastrit atrofi, hepatit akut, pankreatit akut, kriza epileptike, ndalim të funksionit të veshkave dhe rabdomiolizë – të gjitha të lidhura me konsum të tepruar të pijeve energjike.

A do të thotë kjo që nuk duhet kurrë të pijmë një pije energjike?

Duke pasur parasysh përqendrimin e kafeinës që varion nga 50 deri 150 mg për kënaçe  deri 200 mg në 60 ml për produkte të veçanta), rekomandohet të mos pihet më shumë se një kënaçe për njëherë dhe jo më shumë se dy brenda ditës për të qëndruar brenda kufijve të sigurisë (EFSA, 2015; Mayo Clinic).