Botë

​Dëshmi të reja: Ngarkesa sekrete në raketën kineze shkaktoi një krater të dyfishtë në Hënë

Do të jetë e vështirë të përcaktohet saktësisht se çfarë lloj ngarkese ishte pa një inspektim më të afërt.

Published

on

Ekspertët besojnë se kanë identifikuar më në fund objektin që goditi hënën më 4 mars të vitit 2022, duke lënë pas dy dhe jo një krater.

Një ekip inxhinierësh nga Universiteti i Arizonës thotë se ishte trupi i një rakete Long March 3C që u refuzua nga misioni i Kinës Chang’e 5-T1 në vitin 2014.

Krateri i dyfishtë ka shumë të ngjarë të jetë krijuar, besojnë shkencëtarët, për shkak të një ngarkese shtesë në raketën që nuk ishte në listën zyrtare të Agjencisë Kombëtare të Hapësirës së Kinës (CNSA), shkruan Science Alert.

Do të jetë e vështirë të përcaktohet saktësisht se çfarë lloj ngarkese ishte pa një inspektim më të afërt, gjë që është pak e ndërlikuar duke marrë parasysh se krateret janë në anën “e kundërt” të Hënës nga ne, që nuk mund të shihen kurrë drejtpërdrejt nga Toka. Kjo është hera e parë që ne kemi parë një krater të dyfishtë,” tha inxhinieri i hapësirës ajrore Tanner Campbell nga Universiteti i Arizonës.

“Ne e dimë se Chang’e 5 T1 goditi drejt e poshtë, dhe për të krijuar dy kratere me përafërsisht të njëjtën madhësi, duhen dy objekte të veçanta me masë afërsisht të barabartë”, shtoi Campbell.

Astronomët gjurmuan objektin, të quajtur WE0913A, nga zbulimi i tij në mars 2015 deri në rënien e tij përfundimtare në sipërfaqen hënore vitin e kaluar.

Fillimisht u supozua se ishte shtytësi i anijes kozmike SpaceX, por më vonë u konstatua se objekti misterioz i përket misionit kinez të vitit 2014.

Në kërkimin e ri, shkencëtarët analizuan trajektoren e objektit të paidentifikuar dhe ndryshimet në dritën e tij të reflektuar pak para goditjes, në mënyrë që të zbulonin se çfarë ishte saktësisht.

Të dhënat treguan masë ose ngarkesë shtesë, që vepron si kundërpeshë ndaj motorëve në njërën anë të raketës, gjë që shpjegon kraterin e dyfishtë. CSNA nuk shpjegoi natyrën e barrës shtesë. Madje, përkundrazi, ajo mohoi se ishte raketa e tyre.

“Ne nuk e dimë se çfarë mund të ketë qenë. Mund të ketë qenë një strukturë shtesë mbështetëse, një instrument shtesë apo diçka tjetër. Ndoshta nuk do ta dimë kurrë”, thotë Campbell.

Nuk ka asgjë të pazakontë në lidhje me hedhjen e raketave në anije kozmike gjatë një misioni, as për goditjen e tyre në Hënë. Por kjo situatë është një tjetër kujtesë se mbeturinat hapësinore po bëhen një problem më i madh.

Hulumtimi u botua në revistën “Planetary Science”.

Botë

​Trump vendos tarifë 100% për ilaçet që importohen në ShBA

Published

on

Shtetet e Bashkuara të Amerikës do të vendosin një tarifë prej 100 për qind për të gjitha produktet farmaceutike të markës ose të patentuara që hyjnë në vend nga 1 tetori 2025.

Presidenti amerikan Donald Trump ka bërë të ditur se masa nuk do të zbatohet për kompanitë që ndërtojnë fabrika prodhimi ilaçesh në SHBA.

Kujtojmë se në vitin 2024 në ShBA pothuajse ishte trefishuar importi i barërave farmaceutike./S.K/KP/

Continue Reading

Botë

​Trump i kërkon Erdogan që Turqia të ndalojë blerjen e naftës ruse

Published

on

Presidenti i SHBA-së, Donald Trump, i ka kërkuar Turqisë të ndalojë blerjen e naftës nga Rusia si pjesë e një përpjekjeje më të gjerë për të ndërprerë financimin e energjisë nga Moska.

Duke folur përkrah Presidentit turk Rexhep Tajip Erdogan në Shtëpinë e Bardhë, Trump tha se ndalimi i këtyre importeve do të ishte gjëja më e mirë që mund të bënte homologu i tij turk.

Takimi në Zyrën Ovale përfundoi pa ndonjë angazhim të fortë për të hequr sanksionet e SHBA-së ndaj Turqisë ose për të shitur avionë luftarakë të përparuar F-35, megjithëse Trump shprehu optimizëm për të dyja çështjet, shkruan BBC.

Turqia për vite me radhë është penguar të blejë avionë F-35 të SHBA-së.

Në vitin 2019, ajo u përjashtua nga një program ku prodhonte pjesë për aeroplanin luftarak pasi bleu sisteme të mbrojtjes ajrore nga Rusia.

Gjatë një sesioni të shkurtër pyetje-përgjigjesh përkrah Erdoganit në Zyrën Ovale të enjten, Trump tha se do të donte që Turqia të ndalonte blerjen e naftës nga Rusia, ndërsa Rusia vazhdon sulmet e saj kundër Ukrainës.

“Gjëja më e mirë që ai mund të bënte është të mos blinte naftë dhe gaz nga Rusia. Nëse ai do ta bënte këtë, kjo do të ishte gjëja më e mirë”, tha Trump

Trump shtoi se beson që Erdogani respektohet si nga Presidenti ukrainas Volodomyr Zelensky ashtu edhe nga Presidenti rus Vladimir Putin, që do të thotë se ai mund të ketë një ndikim të madh në luftë nëse dëshiron.

Krahas Indisë dhe Kinës, Turqia është ndër klientët më të mëdhenj të Moskës për eksportet e naftës dhe gazit, dhe të dhënat tregojnë se vëllimi i gazit rus që arriti në Evropë përmes Turqisë u rrit me mbi 26% në fillim të këtij viti./S.K/KP

 

Continue Reading

Botë

Shkalla e ulët e lindjeve në Angli mund të detyrojë mbylljen e 800 shkollave fillore deri në vitin 2029

Published

on

Rënia e lindjes së numrit të fëmijëve në Angli mund të çojë në mbylljen e deri në 800 shkollave fillore deri në vitin 2029, sipas një studimi nga Instituti i Politikave të Arsimit (EPI).

Instituti i atribuoi rënien kombëtare të nxënësve të shkollave fillore shtetërore kryesisht rënies së nivelit të lindjeve.

Gjithashtu, Instituti paralajmëroi se rënia e numrit të nxënësve mund t’i vërë shkollat nën presion të rëndë financiar, me shumë këshilla lokale që tashmë po përpiqen të mbajnë operacionet.

Raporti gjithashtu vuri në dukje se faktorë përtej nivelit të lindjeve, të tilla si kostot e larta të strehimit, po formësojnë vendimet familjare se ku të jetojnë dhe ku t’i dërgojnë fëmijët e tyre.

Trendi është më i theksuar në Londër mbetet ku familjet po zhvendosen jashtë kryeqytetit ose po zgjedhin shkolla private, thuhet në raport.

Regjistrimi në shkollat fillore kombëtare arriti kulmin në rreth 4.5 milionë në 2018-19, por që atëherë ka rënë me gati 2%.

Kjo rënie parashikohet të bjerë edhe me 4% gjatë pesë viteve të ardhshme, duke përfaqësuar një humbje prej 162,000 nxënësish,  ekuivalent i 800 shkollave fillore./S.K/KP/The Guardian.

Continue Reading

Botë

​Rritja ekonomike e SHBA-së rishikohet në rritje për shkak të shpenzimeve të konsumatorëve

Published

on

Sipas të dhënave të reja qeveritare, ekonomia amerikane u rrit më shpejt nga sa mendohej më parë, sepse ishte e nxitur nga shpenzimet e forta të konsumatorëve dhe rënia e importeve.

Produkti i brendshëm bruto (PBB), i cili mat prodhimin e mallrave dhe shërbimeve, u rrit me një normë vjetore prej 3.8% në periudhën nga prilli deri në qershor nga vlerësimi i mëparshëm prej 3.3%.

Rritja e tremujorit të dytë, ritmi më i shpejtë në gati dy vjet  pasoi një tkurrje në fillim të këtij viti.

Ekonomistët thanë se ekonomia amerikane po shkonte mjaft mirë, por disa pasiguri mbeten. Shpenzimet e konsumatorëve u rritën me 2.5% në vitin deri në fund të qershorit, nga një vlerësim i mëparshëm prej 1.6%.

Në tre muajt e parë të vitit 2025, ekonomia amerikane u tkurr me një normë prej 0.6%, ndërsa kompanitë nxituan në importe për të kapërcyer tarifat e Presidentit të SHBA-së Donald Trump, të cilat ulën PBB-në.

Konsumatorët amerikanë, motori i ekonomisë më të madhe në botë, kanë mbetur të qëndrueshëm përballë tarifave dhe pasigurisë ekonomike.

Punëdhënësit shtuan vetëm 22,000 vende pune në gusht, më pak se sa pritej, ndërsa shkalla e papunësisë u rrit nga 4.2% në 4.3%, sipas Departamentit të Punës.

Ekonomistja e lartë në EY-Parthenon, Lydia Boussour tha se momenti ekonomik mbeti i qëndrueshëm në gjysmën e parë të vitit pavarësisht vështirësive politike në rritje.

Por, ajo paralajmëroi se me ndikimin e tarifave dhe pasigurisë politike që po bëhet gjithnjë e më e dukshme, rritja më e ngadaltë e SHBA-së dhe inflacioni më i lartë janë ende në horizont./S.K/KP/

Continue Reading

Të kërkuara