Shëndeti

Dëmet nga jeta virtuale – “Sëmundja kibernetike”

Published

on

Kur një re e errët e lindur nga zjarret u vendos mbi zonën e Seattle, Jack Riewe ishte mes miliona njerëzve të bllokuar brenda. Ishte shtatori i vitit 2020, pa akses në natyrë gjatë pandemisë. Ai vetëm mund të plotësonte ditët e tij duke kaluar midis punës online, shikimit të TV ose lëvizjes nëpër postime të pafundme në telefonin e tij.

“Unë u detyrova të qëndrojë brenda në banesën time të nxehtë pa asnjë shpëtim përveç çmendurive që ndodhin në Twitter”, thotë ai.

Për një javë ai filloi të ndihet “i rënduar, i trullosur dhe ndiente përzierje në stomak”. Në atë kohë, ai ia atribuoi këto simptoma cilësisë së ajrit. Por shkaku ishte diçka më tinëzare: dëmet nga jeta virtuale.

Trupat tanë nuk janë krijuar për të ekzistuar në hapësirën virtuale si kjo, diçka e quajtur sëmundje kibernetike duket se po rrjedhë në popullatën e përgjithshme. Karakterizuar nga marramendjet dhe të përzierat, sëmundja kibernetike është cilësuar kryesisht me elemente agresive.

Në vitin 2011, 30 deri në 80 për qind e përdoruesve të kufjeve kishte ngjarë të përjetonin sëmundje kibernetike, megjithëse pajisja e përmirësuar e kufjeve e uli diapazonin në 25 deri në 60 për qind deri në vitin 2016.

Tani, duket se media sociale gjithashtu ka fuqinë të shkaktojë probleme kur përdoret në rrethana të jashtëzakonshme: tërë ditën, çdo ditë.

Sipas themeluesit të Design Interactive, Kay Stanney: “Sëmundja kibernetike e realitetit virtual ose realitetit të shtuar është thjesht një lloj kushëriri me format e tjera të sëmundjes që lidhen me lëvizjen e perceptuar dhe lëvizja do të ishte një formë tjetër”.

Ndërsa Sarah Colley, një 30-vjeçare, vuri re më të keqen nga simptomat e saj të sëmundjes kibernetike në mars të këtij viti. Koha e saj e përdorimit të ekranit u rrit gjatë një afati të vështirë pune, kur për disa ditë ajo kaloi 10 deri në 12 orë në një rresht në kompjuterin e saj. Përveç marramendjes dhe përzierjes, ajo thotë se vetë ekrani dukej se lëvizte, duke e bërë të vështirë përqendrimin dhe një ndjenjë ankthi u e pushtoi atë.

“Edhe kur mbyll sytë, ndjehem sikur po rrotullohem”. Pas incidentit në mars, asaj iu desh të merrte katër ditë pushim nga puna për të rikalibruar plotësisht.

Një shkas për sëmundjen kibernetike duket të jetë sasia e kohës së kaluar e zhytur në një botë dixhitale, si dhe prizmat, ekranet 3-D dhe ekranet 2-D. Për shembull, ju mund të mendoni se jeni në paqe i shtrirë në shtrat natën në errësirë ​​të qetë, por një gisht është duke lëvizur në Twitter!

Për ta kuptuar thjeshtë, edhe alkooli mund t’ju vrasë, kështu që trupi i njeriut evoluoi për të lidhur këtë efekt me një kërcënim për të shkaktuar nauze që ta pastrojë toksinën për t’ju mbajtur gjallë.

Tani, kur përjetojmë të njëjtën mospërputhje vestibulare dhe vizuale të sjellë nga forca jo-kërcënuese, si smartphone, trupi ynë mendon se jemi në rrezik të madh. Kjo është një metaforë e përshtatshme për toksicitetin emocional duke e tepruar në internet mund të ndizet, dhe në fund, sëmundja kibernetike mund të rezultojë po aq efektive sa të shmangni helmin aktual.

Njëri nga të prekurit nga kjo “sëmundje” Riewe, kur mësoi për të, u shpreh se “ishte një moment i çuditshëm”. “Unë menjëherë largova telefonin dhe fillova të lexoja librin tim. Sipas rutinës të mëhershme do të kisha të vjella, por këtë here u thellova në gjumë të mirë”, përfundoi ai./UBTNews

Shëndeti

Mos i’a mbuloni karrocën! Po e rrezikoni shëndetin e foshnjës

Published

on

Edhe qëllimi i mirë mund të sjellë pasoja të rënda. Mos e rrezikoni fëmijën duke e mbuluar karrocën në ditët e nxehta të verës.

Çdo vit, me ardhjen e ditëve të ngrohta, pamja është e njëjtë në rrugë: prindërit mbulojnë karrocat e foshnjave me pëlhura, shami, me qëllimin e mirë për t’i mbrojtur nga dielli. Por pa e ditur, me këtë veprim, ata mund t’i vënë fëmijët e tyre në rrezik serioz.

Pse mbulimi i karrocave me materiale të papërshtatshme është i rrezikshëm?

Pediatrja Svante Norgren nga Spitali i Fëmijëve “Astrid Lindgren” në Stokholm shpjegon se edhe pëlhura më e hollë, si gaza pambuku, mund ta rrisë temperaturën brenda karrocës dhe pengon qarkullimin e lirë të ajrit.

Një testim ka treguar se në një ditë të ngrohtë, pas 30 minutash, temperatura në një karrocë të mbuluar ka arritur deri 34°C. Për ta kuptuar më mirë, mendoni këtë krahasim: nëse jashtë janë 25°C, brenda karrocës së mbuluar me një pëlhurë të zakonshme, temperatura mund të arrijë deri në 40°C.

Trupi i foshnjës nuk mund të rregullojë temperaturën përmes djersitjes

Ndryshe nga të rriturit, që e ulin temperaturën e trupit përmes djersitjes, foshnjat nuk kanë këtë aftësi. Temperatura trupore rritet e ndodh mbinxehja, që mund të çojë në goditje nga nxehtësia, dëmtime të sistemit nervor qendror, dëmtime në tru apo madje edhe vdekje.

Këshilla të rëndësishme për ditët e nxehta të verës:

▪ Mos mbuloni karrocën me pëlhura të improvizuara. Përdorni vetëm mbulesa të dedikuara për karroca, të cilat lejojnë qarkullimin e ajrit.

▪ Shmangni daljet në ambiente të hapura nga ora 10:00 deri në 16:00–17:00.

▪ Mos i vendosni kapuç fëmijës në ditët e nxehta, shumica e nxehtësisë largohet për mes kokës.

▪ Vishni fëmijën me rroba të lehta, të çelëta dhe që e lënë lëkurën të marrë frymë.

▪ Mos i vishni çorape – këmbët ndihmojnë në ftohjen e trupit.

▪ Sigurohuni që fëmija të pijë mjaftueshëm lëngje.

Këshilla nga pediatrja dr. Giovanna Armano:

Idealja do të ishte që fëmijët të mos ekspozohen në diell të drejtpërdrejtë nga ora 10 apo 11 deri 17. Ata mund të lahen ose të freskohen disa herë në ditë për ta përballuar më lehtë vapën. Nëse qëndrojnë brenda, hapësirat duhet të jenë të ajrosura mirë dhe, nëse është e mundur, të klimatuara.

Klima nuk është zgjidhja më e mirë, ajrosja natyrale dhe përdorimi i ventilatorëve janë alternativa të dobishme. Kini kujdes që temperatura brenda të mos jetë më e ulët se jashtë, pasi nuk është e shëndetshme. Shfrytëzoni çdo mundësi për ta mbajtur fëmijën jashtë në hije, nën pemë si pishat a kopshte.

 

Continue Reading

Shëndeti

Çka duhet të bëni pasi të digjeni nga dielli?

Published

on

Koha me diell nënkupton verë—evente sportive, piknikë, ditë plazhi—and djegie nga dielli.

Nëse lëkura nuk është e mbrojtur mirë me krem mbrojtës ndaj diellit, mund të digjeni vetëm për disa minuta. Nëse dini si të kujdeseni për djegiet nga dielli, ka shumë mënyra natyrale për të qetësuar djegien në shtëpi.

Çfarë të bëni për lehtësim të menjëhershëm pas një djegie nga dielli?

Nëse qëndroni gjatë në diell ose harroni të lyheni me krem, veproni menjëherë sapo vini re që lëkura ju është djegur. Për të nisur procesin e shërimit dhe për të lehtësuar dhimbjen, është e rëndësishme të ulni temperaturën e lëkurës dhe të parandaloni dëme të mëtejshme.

-Largohuni menjëherë nga dielli

Gjeni hije, futuni brenda në ambient të mbyllur, ose mbuloni lëkurën e ekspozuar me rroba, çadër plazhi, ose çdo gjë tjetër që bllokon rrezet e diellit.

-Qëndroni të hidratuar

Djegia nga dielli tërheq lëngjet nga pjesët e tjera të trupit drejt lëkurës. Pini shumë ujë menjëherë dhe vazhdoni për disa ditë për të shmangur dehidratimin.

-Bëni një dush ose banjë me ujë të ftohtë

Edhe pse mund të djegë paksa në fillim, një dush i shkurtër me ujë të ftohtë do të ulë temperaturën e lëkurës dhe do të reduktojë inflamacionin.

Mënyra natyrale për të trajtuar djegiet nga dielli

Simptomat e djegies në fytyrë dhe trup trajtohen natyralisht me sende që i keni në shtëpi. Ja disa mënyra që ndihmojnë për të lehtësuar simptomat:

Kompresa të ftohta

Vendosni një peshqir të pastër dhe të ftohtë ose leckë të lagur disa herë në ditë për 10–15 minuta. Kompresat e ftohta ndihmojnë për të lehtësuar flluskat, për të ulur ndjesinë e djegies dhe për të ftohur lëkurën.

Vajra esencialë

Për të ftohur lëkurën dhe për të reduktuar inflamacionin, mund të përdorni vajra si: mente, livando, kamomil, apo vaj çaji (tea tree)—por mos i vendosni kurrë direkt mbi lëkurën e djegur! Gjithmonë duhet t’i holloni me një vaj bazë (si vaji i bajames, vaji i kokosit) ose t’i shtoni në një krem si aloe vera.

Continue Reading

Shëndeti

Dieta verore, ushqimet që duhet dhe nuk duhen konsumuar gjatë verës

Published

on

Mënyra e të ushqyerit është gjithmonë e rëndësishme, por gjatë verës, kur ndihet nxehtësia, të ushqehesh siç duhet dhe në mënyrë korrekte është thelbësore për ruajtjen e shëndetit të mirë.

Para së gjithash, për të parandaluar humbjen e ujit dhe kripërat minerale për shkak të djersitjes veçanërisht të bollshme, kur temperatura është e lartë, është e domosdoshme futja e shumë lëngjeve, në veçanti ujë i cili, siç dihet, është gjithashtu i pasur me kripëra minerale.

Në verë është e nevojshme të pihen lëngje, por të kufizohet konsumi i pijeve të gazuara ose me shumë sheqer dhe të shmanget konsumi i pijeve shumë të ftohta që mund të shkaktojnë shfaqjen e një bllokimi të rëndë.

Është praktikë e mirë për të shmangur pijet alkoolike që rrisin djersën e ndjesinë e nxehtësisë dhe kufizoni kafen. Është e këshillueshme të mos merrni shtesë të kripës pa u konsultuar më parë me një mjek. Me nxehtësinë, edhe proceset e tretjes janë pak efikase dhe rekomandohet konsumi i ushqimeve të lehta.

Të zvogëlohet futja e yndyrave, mishrave dhe ushqimeve të skuqura, shmangni erëzat dhe ushqime me erëza dhe në vend të kësaj t’i jepni përparësi peshkut.

Një dietë e shëndetshme duhet të përfshijë konsumin e rregullt të frutave e perimeve, ushqime që duhet të konsumohen në sasi të mëdha gjatë verës: ato përmbajnë shumë lëngje dhe janë të pasura me minerale dhe vitamina, duke luftuar në mënyrë efektive me dehidrimin e shkaktuar nga djersitja tepruar.

Për më tepër, përmbajtja e tyre e fibrave favorizon funksionimin e duhur të sistemit gastrointestinal.

Continue Reading

Shëndeti

Çfarë ndodh nëse hani një qershi me krimb të fshehur brenda?

Published

on

Qershitë mund të jenë strehë për mysafirë të paftuar, larva të bardha. A mund të dëmtojë shëndetin tuaj ngrënia e qershive me krimba?

Larvat që fshihen në qershi janë larvat e mizës së qershisë, një insekt në familjen e mizave Tephritidae. Femrat e kësaj specie i lëshojnë vezët e tyre në fruta të pjekura, duke krijuar një mjedis në të cilin larvat ushqehen me tulin e frutave derisa të piqen.

Konsumimi i paqëllimshëm i larvave të mizës së qershisë nuk përbën një rrezik serioz për shëndetin. Larvat nuk janë helmuese e nuk transmetojnë sëmundje, megjithëse vetëm mendimi për praninë e tyre mund të shkaktojë neveri.

Njerëzit me sistem tretës të ndjeshëm e alergji, ndaj insekteve ose marimangave, mund të kenë probleme pas konsumimit të qershive.

Simptoma si fryrje, të përziera ose diarre janë të mundshme. Kujdes i veçantë rekomandohet për njerëzit me sistem imunitar të dobësuar, sepse trupi i tyre mund të reagojë më dhunshëm ndaj proteinave nga insektet.

Edhe pse pasojat më serioze janë të rralla, është e rëndësishme të jeni të vetëdijshëm për mundësinë e simptomave të pakëndshme.

Si t’i pastroni qershitë në mënyrë efektive?

Për të shmangur surprizat e pakëndshme, mund të përdorni një metodë të provuar shtëpiake. Është e nevojshme që frutat të zhyten në ujë të ftohtë dhe të shtohet kripë (1 lugë kripë në 1 litër ujë) për të paktën 30 minuta, dhe më së shumti një orë. Një ndryshim në mjedis bën që larvat të notojnë në sipërfaqe.

Pas kësaj, qershitë duhet të filtrohen mirë dhe të shpëlahen me ujë të rrjedhshëm. Zhytja në ujë të kripur është efektive, por nuk i largon të gjitha gjurmët e larvave. Kjo është arsyeja pse ekspertët rekomandojnë një shqyrtim të kujdesshëm të frutave para konsumimit.

Shenjat e dobishme që mund të tregojnë praninë e larvave janë: vrima të vogla në lëvore, ngjyrë e pabarabartë ose njolla të zeza të dukshme.

Continue Reading

Të kërkuara