

Shëndeti
Dëmet nga jeta virtuale – “Sëmundja kibernetike”
Published
4 years agoon
By
Betim GashiKur një re e errët e lindur nga zjarret u vendos mbi zonën e Seattle, Jack Riewe ishte mes miliona njerëzve të bllokuar brenda. Ishte shtatori i vitit 2020, pa akses në natyrë gjatë pandemisë. Ai vetëm mund të plotësonte ditët e tij duke kaluar midis punës online, shikimit të TV ose lëvizjes nëpër postime të pafundme në telefonin e tij.
“Unë u detyrova të qëndrojë brenda në banesën time të nxehtë pa asnjë shpëtim përveç çmendurive që ndodhin në Twitter”, thotë ai.
Për një javë ai filloi të ndihet “i rënduar, i trullosur dhe ndiente përzierje në stomak”. Në atë kohë, ai ia atribuoi këto simptoma cilësisë së ajrit. Por shkaku ishte diçka më tinëzare: dëmet nga jeta virtuale.
Trupat tanë nuk janë krijuar për të ekzistuar në hapësirën virtuale si kjo, diçka e quajtur sëmundje kibernetike duket se po rrjedhë në popullatën e përgjithshme. Karakterizuar nga marramendjet dhe të përzierat, sëmundja kibernetike është cilësuar kryesisht me elemente agresive.
Në vitin 2011, 30 deri në 80 për qind e përdoruesve të kufjeve kishte ngjarë të përjetonin sëmundje kibernetike, megjithëse pajisja e përmirësuar e kufjeve e uli diapazonin në 25 deri në 60 për qind deri në vitin 2016.
Tani, duket se media sociale gjithashtu ka fuqinë të shkaktojë probleme kur përdoret në rrethana të jashtëzakonshme: tërë ditën, çdo ditë.
Sipas themeluesit të Design Interactive, Kay Stanney: “Sëmundja kibernetike e realitetit virtual ose realitetit të shtuar është thjesht një lloj kushëriri me format e tjera të sëmundjes që lidhen me lëvizjen e perceptuar dhe lëvizja do të ishte një formë tjetër”.
Ndërsa Sarah Colley, një 30-vjeçare, vuri re më të keqen nga simptomat e saj të sëmundjes kibernetike në mars të këtij viti. Koha e saj e përdorimit të ekranit u rrit gjatë një afati të vështirë pune, kur për disa ditë ajo kaloi 10 deri në 12 orë në një rresht në kompjuterin e saj. Përveç marramendjes dhe përzierjes, ajo thotë se vetë ekrani dukej se lëvizte, duke e bërë të vështirë përqendrimin dhe një ndjenjë ankthi u e pushtoi atë.
“Edhe kur mbyll sytë, ndjehem sikur po rrotullohem”. Pas incidentit në mars, asaj iu desh të merrte katër ditë pushim nga puna për të rikalibruar plotësisht.
Një shkas për sëmundjen kibernetike duket të jetë sasia e kohës së kaluar e zhytur në një botë dixhitale, si dhe prizmat, ekranet 3-D dhe ekranet 2-D. Për shembull, ju mund të mendoni se jeni në paqe i shtrirë në shtrat natën në errësirë të qetë, por një gisht është duke lëvizur në Twitter!
Për ta kuptuar thjeshtë, edhe alkooli mund t’ju vrasë, kështu që trupi i njeriut evoluoi për të lidhur këtë efekt me një kërcënim për të shkaktuar nauze që ta pastrojë toksinën për t’ju mbajtur gjallë.
Tani, kur përjetojmë të njëjtën mospërputhje vestibulare dhe vizuale të sjellë nga forca jo-kërcënuese, si smartphone, trupi ynë mendon se jemi në rrezik të madh. Kjo është një metaforë e përshtatshme për toksicitetin emocional duke e tepruar në internet mund të ndizet, dhe në fund, sëmundja kibernetike mund të rezultojë po aq efektive sa të shmangni helmin aktual.
Njëri nga të prekurit nga kjo “sëmundje” Riewe, kur mësoi për të, u shpreh se “ishte një moment i çuditshëm”. “Unë menjëherë largova telefonin dhe fillova të lexoja librin tim. Sipas rutinës të mëhershme do të kisha të vjella, por këtë here u thellova në gjumë të mirë”, përfundoi ai./UBTNews
Shëndeti
Forconi zemrën pa ilaçe, këshillat praktike për shëndet kardiovaskular
Published
16 minutes agoon
September 15, 2025By
UBT News
Sëmundjet kardiovaskulare janë ndër shkaktarët kryesorë të vdekjeve në botë, por shumica e tyre mund të parandalohen përmes stilit të shëndetshëm të jetesës.
Ja disa këshilla të thjeshta për të forcuar zemrën:
Aktivitet fizik i rregullt
Bëni të paktën 30 minuta ushtrime 5 herë në javë – ecje, not, biçikletë – për të përmirësuar qarkullimin dhe ulur tensionin.
Ushqehuni shëndetshëm
Zgjidhni ushqime me fibra, omega-3, fruta e perime. Shmangni yndyrnat e ngopura, ushqimet e përpunuara dhe sheqerin e tepërt.
Hiqni dorë nga duhani
Lënia e duhanit ul ndjeshëm rrezikun e sëmundjeve të zemrës, edhe në një kohë të shkurtër.
Menaxhoni stresin
Përdorni teknika relaksuese si joga, meditimi apo ecja në natyrë për të mbajtur zemrën të qetë dhe presionin e gjakut të qëndrueshëm.
Kontrolloni shëndetin rregullisht
Matni tensionin dhe kolesterolin herë pas here, pasi nuk japin shenja, por dëmtojnë zemrën në heshtje.
Flini mjaftueshëm
Gjumi 7–8 orë në natë ndihmon në ruajtjen e funksioneve të zemrës dhe balancimin e sheqerit në gjak.
Ruani peshën ideale
Mbipesha rrit rrezikun për sëmundje kardiake. Ushqimi i balancuar dhe lëvizja janë çelësi për peshë të qëndrueshme.
Me këto zakone, zemra juaj mund të jetë më e fortë dhe më e shëndetshme për një kohë të gjatë.
Përgatiti: A.Z. /UBT News/
Shëndeti
Kur mund të jetë e rrezikshme “kërcitja” në qafë?
Published
2 hours agoon
September 15, 2025By
UBT News
Kërcitja në qafë, e njohur si krepitacion, shpesh është e padëmshme dhe lidhet me shpërthimin e flluskave të gazit në lëngun sinovial ose me fërkimin e tendinave dhe ligamenteve mbi kocka.
Ky fenomen bëhet më i shpeshtë me moshën dhe qëndrimin e keq të trupit.
Sipas kiropraktikut Dr. Andrew Bang nga Cleveland Clinic, kërcitja krijon ndjesi lehtësimi, pasi ul presionin në nyje. Shkaqet kryesore janë: presioni negativ në nyje, lëvizja e tendinave/ligamenteve dhe ndarja e fascias nga lëkura.
Kur duhet të shqetësohemi?
Nëse kërcitja shoqërohet me dhimbje, ënjtje, ngurtësi ose kufizim të lëvizshmërisë, mund të tregojë probleme si artriti, dëmtime të ligamenteve apo shtypje të nervave. Raste të rralla lidhen edhe me dëmtim të enëve të gjakut në qafë.
Ju bëjmë apel të keni kujdes me manipulimet kiropraktike, përdorimi i shpeshtë mund të dëmtojë stabilitetin e nyjeve, rekomandohet jo më shumë se një herë në javë.
Përgatiti: A.Z. /UBT News/
Shëndeti
Noti nuk është vetëm për trupin, ndihmon edhe trurin!
Published
3 hours agoon
September 15, 2025By
UBT News
Një studim i publikuar në Physiology & Behavior ka zbuluar se vetëm 60 minuta not në ditë, për shtatë ditë radhazi, sjell përmirësime të ndjeshme si në kujtesën afatshkurtër, ashtu edhe në atë afatgjatë.
Sipas studiuesve, noti ndihmon në:
•Rritjen e qarkullimit të gjakut në tru
•Rritjen e niveleve të proteinës BDNF, e cila lidhet ngushtë me funksionin e kujtesës dhe procesin e të nxënit
•Nxitjen e krijimit të qelizave të reja nervore, veçanërisht në zonat e trurit që lidhen me kujtesën
Lëvizjet e koordinuara të trupit gjatë notit aktivizojnë të dyja hemisferat e trurit, duke përmirësuar fokusin, funksionin njohës dhe orientimin hapësinor.
Përgatiti: A.Z. /UBT News/
Shëndeti
Çfarë ndodh me trupin tuaj kur pini ujë në këmbë?
Published
4 hours agoon
September 15, 2025By
UBT News
Një studim i kohëve të fundit ka treguar se mënyra se si qëndroni gjatë pirjes së ujit ka një ndikim të madh në shëndetin tuaj.
Sipas hulumtimeve, pozita ulur është mënyra më e rekomanduar për ta pirë ujin, që trupi të përfitojë sa më shumë nga kjo pije jetike.
Çdo ditë humbim sasi të konsiderueshme uji, është e rëndësishme të konsumohet në formën më të përshtatshme për thithje e përpunim nga organizmi.
Nëse pini ujë shumë shpejt, trupi nuk arrin të shfrytëzojë të gjitha përfitimet e tij. Qëndrimi gjatë këtij procesi ka rëndësi të madhe.
Kur pini në këmbë, nervat dhe muskujt janë më të tendosur dhe trupi reagon sikur të ishte nën presion. Për më tepër, qëndrimi në këmbë lidhet me konsumimin më të shpejtë të ujit, gjë që mund të ndikojë negativisht në tretje.
Ngjashëm me ujin dhe pijet tjera, edhe ushqimi duhet konsumuar ngadalë, pasi kjo ndihmon në përmirësimin e procesit të tretjes. Duhet ta kemi parasysh se uji kalon në stomak, dhe kur jemi në këmbë ky proces është edhe më i përshpejtuar.
Studiuesit sugjerojnë të kthehemi tek mënyrat natyrale, të hamë e të pimë ulur, pas mbetet pozita më e shëndetshme dhe më e përshtatshme për organizmin.

Forconi zemrën pa ilaçe, këshillat praktike për shëndet kardiovaskular

Fillon pranimi i abstrakteve për Konferencën Ndërkombëtare për Infermieri dhe Shkencat Teknike Mjekësore në UBT

Përplasja e vrimave të zeza konfirmon parashikimet e Ajnshtajnit dhe Hawking

Gjiganti evropian po e shqyrton mundësinë e shkarkimit të trajnerit

Seuli prezanton “autobusin e parë në ujë” përmes lumit Han

Renditje interesante në Superligë pas katër xhirove

Arrestohet një person nën dyshimin për krime lufte

Kur mund të jetë e rrezikshme “kërcitja” në qafë?

Kryesuesja e OSBE-së nesër në Prishtinë
Të kërkuara
-
Aktualitet3 weeks ago
Profesori i UBT-së, Bahri Gashi, pjesë e rrjetit prestigjioz ndërkombëtar të recensimit shkencor në Taylor & Francis
-
Kërkime2 months ago
Profesori i UBT-së, Musa Sabedini, publikon punim shkencor në revistën ndërkombëtare JGPSCD në SHBA
-
Aktualitet2 months ago
BSc në Shëndet Publik dhe Shkenca Mjekësore në UBT – Investim për të ardhmen e shëndetit të popullatës
-
Lajmet nga UBT3 months ago
UBT shpall konkurs për pranimin e studentëve të rinj për vitin akademik 2025/26