Lajmet
Déjà Vu, një teori e re mbi fenomenin psikologjik ende misterioz
Në përpjekje për ta shpjeguar atë, ekspertët kanë propozuar teori të ndryshme.
Published
3 years agoon
By
Betim GashiDéjà Vu është një nga fenomenet më misterioze dhe magjepsëse që kemi parë ndonjëherë.
Në përpjekje për ta shpjeguar atë, ekspertët kanë propozuar teori të ndryshme, nga ajo e një“qarkut të shkurtër” cerebral, hipoteza e një kujtese të rreme, dhe deri tek një lloj gabimi nërikujtimin apo kodifikimin e disa përvojave. Tani një studim nga Universiteti i St Andrews në Skoci propozon një shpjegim të ri:Déjà Vu nuk është një kujtim i rremë apo i humbur, por një provë se truri po verifikon kujtimet e fituara.
I krijuar nga e para
Pengesa kryesore për studimet mbi këtë temë, ka të bëjë me vështirësinë e nxitjes së kësaj ndjenje “urdhëruese”. Kështu, neuropsikologu Akira O’Konor dhe kolegët e tij u përpoqën të nxisnin tek disa pjesëtarë në një eksperimenti një ndjenjë zëvendësues të Déjà Vu.
Një përvojë që ndjek të njëjtën logjikë, dhe që bazohet në një metodë që përdoret shpesh për të nxitur kujtime të rreme. 21 vullnetarët e përfshirë në të, dëgjuan një listë fjalësh të lidhuramidis tyre (si për shembull jastëk, shtrat, natë), por jo fjalën që e shoqëronte direkt, në rastin konkret gjumë. Zakonisht, kur u pyetën pas disa minutash, njerëzit thanë se ishin të bindur se e kishin dëgjuar edhe fjalën që mungonte.
E megjithatë nuk është diçka e re…
Për të nxitur ndjesinë e Déjà Vu, studiuesit i pyetën vullnetarët nëse kishin dëgjuar një fjalë që fillonte me gërmën “gj”. Subjektet u përgjigjën jo, ndaj në pyetjen tjetër, ata duhej të përjashtonin që kishin dëgjuar edhe fjalën gjumë. Por në të njëjtën kohë, ajo fjalë dukej disi e njohur, me të njëjtin dualizëm që shoqëron fenomenin e studiuar.
Skanimi
Nëse Déjà Vu-ja e induktuar kishte të bënte me kujtesën, pritej që të vërehej në skanerinfMRI, pra në aktivizimin e hipokampusit ose zonave të tjera të trurit të përfshira në menaxhimin e kujtesës. Por në vend të kësaj, u vu re aktivizimi i zonave ballore të trurit,
të përfshira në proceset e vendimmarrjes.
Diçka nuk është në rregull
O’Konor thotë se ndoshta rajonet ballore të trurit po kontrollonin kujtimet e fituara, dhe po dërgonin një lloj “sinjali mbi një gabim”: Në fakt ka pasur një situatë konfliktuale midis përvojës së jetuar (nuk e dëgjova) dhe kujtimit të përvojës të jetuar (në fakt më dukej si një nga fjalët në listë!).
U ndodh më shpesh të rinjve
Nëse do të vërtetohet kjo hipotezë, Déjà vu mund të jetë një dëshmi e funksionimit të mirë të sistemit të verifikimit të kujtimeve tona. Kjo do të shpjegonte edhe arsyen pse ky fenomen është më i rrallë me kalimin e moshës (dhe me përkeqësimin e kujtesës). Është edhe më e vështirë shpjegimi se përse disa njerëz nuk e përjetojnë asnjëherë këtë ndjesi./Focus – Bota.al
Lajmet
Sot nis beteja për Kupën e Kosovës në futboll
Published
4 minutes agoon
December 3, 2025By
UBT News
Në kuadër të fazës 1/16 të Kupës së Kosovës në futboll,, sot do të zhvillohen 10 ballafaqime shumë interesante.
Kupa e Kosovës është një tjetër rrugë që shumë skuadra e ndjekin për të siguruar daljen në garat evropiane sezonin e ardhshëm.
Këto janë të gjitha ballafaqime e ditës së sotme që nisin nga ora 12:30 e që janëL
Besa Peja – Drita, Drenica – Prizreni, Dukagjini – Ramiz Sadiku, Ballkani – Rilindja, Ferizaj – Tefik Çanga, Gjilani – Istogu, Llapi – Vjosa, Prishtina e Re, KF Lepenci Kaçanik, TOP Futbolli – Prishtina, Trepça Mitrovicë – Malisheva /S.K/KP/
Lajmet
Bisedimet Rusi-SHBA për marrëveshjen e paqes në Ukrainë përfundojnë pa përparim
Published
5 minutes agoon
December 3, 2025By
UBTnews
Pesë orë bisedime midis Presidentit rus Vladimir Putin dhe negociatorëve kryesorë të Shteteve të Bashkuara nuk dhanë ndonjë përparim në një marrëveshje të mundshme paqeje në Ukrainë, tha një ndihmës i Kremlinit të mërkurën herët.
I dërguari special i Presidentit të SHBA-së Donald Trump, Steve Witkoff, dhe dhëndri i tij, Jared Kushner, u ulën për bisedime të nivelit të lartë me Putinin në Kremlin të martën, duke kulmuar një javë diplomacie intensive, ndërsa administrata Trump vazhdon përpjekjet e saj për t’i dhënë fund luftës ruse në Ukrainë, transmeton CNN.
Bisedimet në kryeqytetin rus ishin “shumë të dobishme, konstruktive dhe shumë thelbësore”, por një “opsion kompromisi nuk u gjet”, u tha gazetarëve pas takimit këshilltari rus i politikës së jashtme dhe ndihmësi i Putinit, Yuri Ushakov.
“Disa nga propozimet amerikane duken pak a shumë të pranueshme, megjithëse ato duhet të diskutohen“, tha Ushakov, duke shtuar se pika të tjera “nuk na përshtaten”.
“Puna do të vazhdojë”, tha ai.
Ndër pikat e mëparshme të ngërçitjes janë kërkesat e Kremlinit që Ukraina të heqë dorë zyrtarisht nga aspirata e saj për t’u bashkuar me NATO-n dhe që Ukraina të dorëzojë territorin në rajonin Donbas të Ukrainës lindore që është aneksuar, por ende jo i pushtuar, nga Rusia.
Pala amerikane ende nuk ka komentuar publikisht mbi bisedimet, por përpara takimit, SHBA-të kishin qenë “shumë optimiste” për arritjen e një marrëveshjeje për t’i dhënë fund luftës tre vjeçare e gjysmë, sipas sekretares së shtypit të Shtëpisë së Bardhë, Karoline Leavitt.
Një takim midis Putinit dhe Trump nuk ishte planifikuar dhe një takim i mundshëm ballë për ballë do të “varet nga progresi që jemi në gjendje të arrijmë”, tha Ushakov.
Zyrtarët ukrainas kanë vazhduar të refuzojnë kërkesat maksimaliste të Rusisë, të cilat Kremlini vazhdon t’i konsiderojë si vija të kuqe.
Ushakov tha se Putin dhe delegacioni amerikan diskutuan çështjet territoriale në takimin e tyre, “pa të cilat ne nuk shohim një zgjidhje për krizën”.
Presidenti ukrainas Volodymyr Zelensky tha se priste të komunikonte me ekipin negociator amerikan menjëherë pas bisedimeve të tyre me Putinin dhe se ai ishte “duke pritur sinjale” nga delegacioni mbi rezultatin e takimit./KP
Cristiano Ronaldo mori pjesë në një sfidë unike të penalltive, duke u përpjekur të shënojë kundër një portieri robotik të krijuar nga ish-inxhinieri i NASA-s, Mark Rober, i cili pretendohet të jetë i pathyeshëm.
Rober, një inxhinier amerikan dhe personalitet i YouTube, është i njohur për projektet e tij të mëdha inxhinierike dhe videot kreative shkencore. Para se të bëhej krijues i përhershëm përmbajtjeje, ai punoi për shtatë vite në Qendrën e Studimeve Reaktive të NASA-s, duke kontribuar në misionin e roverit Curiosity.
Projekti i tij i fundit synonte krijimin e një roboti që të përballej me Ronaldon në një seri penalltish.
Videoja që dokumentoi sfidën u bë virale, duke marrë mbi 13 milionë shikime dhe afro 10 mijë komente brenda një dite.
Qëllimi ishte të projektohej një makineri e aftë të ndalonte goditje që arrinin shpejtësi deri në 80 milje në orë (128 km/h), duke i dhënë robotit vetëm 250 milisekonda për të reaguar.
Për ta arritur këtë, ekipi i Roberit zhvilloi një sistem monitorimi me shpejtësi të lartë duke përdorur 22 kamera infra të kuqe.
Këto kamera, së bashku me ngjitës reflektues në top, i mundësonin sistemit të parashikonte trajektoren 3D të topit me 500 llogaritje në sekondë, vetëm 6 milisekonda pasi topi largohej nga këmba e goditësit.
Korniza e portierit robotik ishte vendosur mbi një sistem lëvizës horizontal, i fuqizuar nga dy motorë me nga 50 kuaj fuqi.
Kjo i lejonte robotit të përshpejtonte deri në 66 km/h pothuajse menjëherë, duke u pozicionuar saktë në rrugën e topit. Për të siguruar reagime të menjëhershme, ekipi i Roberit përdori një rrjet 5G me vonesë sinjali nën 10 milisekonda.
Ndërsa roboti ndali disa goditje të forta gjatë testimeve, ai hasi probleme me qëndrueshmërinë, pasi forca e disa goditjeve dëmtoi strukturën e tij.
Për ta zgjidhur këtë, Rober aplikoi teknika të inxhinierisë ajrore, duke përdorur fibra karboni dhe shkumë të trashë për të krijuar një mburojë të lehtë, por të qëndrueshme. Ai gjithashtu forcoi pikat e fiksimit për të parandaluar dëmtimet gjatë lëvizjeve me shpejtësi të lartë.
Testet e mëvonshme treguan se roboti ishte pothuajse i pathyeshëm, duke dëshmuar se kombinimi i shpejtësisë, saktësisë së sensorëve dhe qëndrueshmërisë fizike e bënte atë gati për sfidën finale.
Prova përfundimtare u zhvillua në Portugali, ku Ronaldo u përball me robotin në një seri penalltish. Fillimisht, roboti ndali disa prej goditjeve të fuqishme të Ronaldos, duke e lënë ish-yjin e Real Madrid të habitur. Duke kuptuar se forca nuk mjaftonte, Ronaldo ndryshoi qasje, duke kërkuar dobësi në sistem. Në fund, ai ia doli me një goditje të butë dhe të saktë në rrjetën anësore.
Rober i atribuoi golin e pësuar një defekti të papritur mekanik.
Gjatë transportimit në Portugali, një prej shiritave të lëvizjes së robotit ishte përkulur lehtë, duke shkaktuar paqëndrueshmëri kur roboti duhej të lëvizte krejtësisht djathtas. Ronaldo e shfrytëzoi këtë pikë të dobët dhe shënoi.
Pavarësisht humbjes së robotit, Ronaldo e vlerësoi atë, duke e quajtur një nga kundërshtarët më të vështirë që kishte hasur.
Më 8 tetor, Ronaldo u bë futbollisti i parë që arriti statusin miliarder, me Bloomberg Billionaires Index që vlerëson pasurinë e tij në 1.4 miliardë dollarë amerikanë./S.K/EO/
Lajmet
Mediumi spanjoll për Muriqin: Po shkëlqen me golat e tij
Published
1 hour agoon
December 3, 2025By
UBT News
Sulmuesi kosovar, Vedat Muriqi, po kalon një moment fantastik te Mallorca në La Liga, duke u shndërruar në një nga lojtarët më efikas të kampionatit spanjoll. Mediumi i njohur spanjoll, “Marca”, ia ka kushtuar një artikull performancës së tij, duke theksuar se Muriqi është kthyer në formën më të mirë dhe po shkëlqen me golat e tij.
“Marca” shkruan se Muriqi aktualisht ka shënuar tetë gola, të barabartë me Robert Lewandowskin, dhe vetëm Kylian Mbappe me 14 gola është më efikas se ai. Gazeta thekson se ky edicion po i buzëqesh sulmuesit prizrenas, i cili po luan një rol kyç te ekipi i trajnerit Arrasate.
“Futbolli po i buzëqesh. Ai është më i zjarrtë se kurrë dhe është përsëri figurë kyç në ekipin e trajnerit Arrasate. Aq i rëndësishëm është saqë ka shënuar më shumë se gjysmën e golave të skuadrës së tij. Mallorca i ka 15 gola gjithsej. Tetë prej tyre mbajnë firmën e Muriqit, që ka luajtur në 13 ndeshje”, shkruan “Marca”.
Sulmuesi vazhdon të jetë i vendosur për t’u bërë golashënuesi më i mirë i të gjitha kohërave i Mallorcas. Me 53,3 për qind të golave të skuadrës, ai kryeson këtë statistikë në La Liga, duke e lënë pas edhe Kylian Mbappen, i cili ka realizuar 48,27 për qind të golave të Real Madridit.
Gazeta spanjolle vlerëson gjithashtu ndikimin e ardhjes së Jan Virgilit, i cili ka ndihmuar Muriqin të marrë më shumë topa në zonën e kundërshtarit, duke i mundësuar sulmuesit të shënojë rregullisht.
Edicioni më i mirë i Muriqit te Mallorca mbetet 2022/2023, kur sulmuesi shënoi 15 gola dhe dhuroi tri asistime në 35 ndeshje kampionale, duke realizuar 40,5 për qind të golave të skuadrës. “Sulmuesi kishte shënuar shtatë gola deri në javën e 15-të në La Liga atë edicion. Pra një më pak se këtë edicion. Nëse Muriqi mund ta ruajë këtë efikasitet para portës, atij nuk do t’i duhet shumë kohë për të arritur shifrat më të mira në të gjithë karrierën në ishull”, ka shkruar Marca./S.K/EO/
Sot nis beteja për Kupën e Kosovës në futboll
Bisedimet Rusi-SHBA për marrëveshjen e paqes në Ukrainë përfundojnë pa përparim
DW: BE dhe ndërkombëtarët dënojnë moscertifikimin e LS nga KQZ
Eurovision 2026 në një krizë, debat mbi pjesëmarrjen e Izraelit
Ronaldo përball robotit të NASA-s
Abu Dhabi hap muzeun më të madh të historisë natyrore në Lindjen e Mesme
Katy Perry dhe Justin Trudeau, çift i ri në qendër të vëmendjes në Tokio
Mediumi spanjoll për Muriqin: Po shkëlqen me golat e tij
Reagimi i Ambasadës Amerikane: Veprimet e VV-së ndaj Listës Serbe dëmtojnë stabilitetin dhe rikthimin e Dialogut Strategjik
Të kërkuara
-
Aktualitet1 month agoProfesoresha e UBT-së, Marigona Bekteshi-Ferati, fituese e bursës prestigjioze Fullbright Visiting Scholar, Profesor Vizitor dhe Post Doktoraturë
-
Rajoni2 months agoPolicia, FSK-ja dhe Shërbyesit Civilë përfitojnë bursë 20 për qind në programet Master Shkenca Politike dhe Studime të Sigurisë në UBT
-
Lajmet3 months agoVotoni për UBT-në dhe Rektorin Hajrizi në Triple E Awards: Dy nominime të reja ndërkombëtare për institucionin dhe Kosovën
-
Rajoni2 months agoUBT shpall thirrjen për Konferencën Ndërkombëtare të Gjuhës dhe Kulturës 2025
