Artist Yoshitaka Amano po shfaq punën e tij unike në një ekspozitë të jashtëzakonshme në Milan, ku arti i tij i njohur, i lidhur ngushtë me serinë Final Fantasy, është i pranishëm në mënyrë të veçantë. Në një karrierë që ka zgjatur më shumë se 50 vjet, Yoshitaka Amano është bërë një figurë e njohur ndërkombëtarisht si animator, ilustrator, krijues i lojërave video dhe artist figurativ.  

Talenti i tij është vënë në qendër të vëmendjes në një retrospektivë të madhe në Evropë, e hapur në kompleksin artizanal Fabbrica del Vapore në Milan. Ekspozita titullohet Amano Corpus Animae dhe e nderon Amanon si një “artist trans-media”, i cili ka harmonizuar stilin e tij japonez me ndikime të ndryshme perëndimore, duke përfshirë Rilindjen italiane, heronjtë e Marvel dhe Artin Pop.

Fabio Viola, kuratori i ekspozitës, thekson se një nga qëllimet kryesore të kësaj ekspozite është të sjellë një artist të madh si Yoshitaka Amano në Evropë për herë të parë, duke i dhënë atij dinjitetin e duhur artistik. “Ai është një mjeshtër i cili deri tani nuk është shfaqur në muzetë e mëdha evropiane, dhe kjo ekspozitë synon të ndryshojë këtë”, shpjegon Viola.

Amano ka pasur një karrierë të jashtëzakonshme në fusha të ndryshme, duke filluar si animator në studio Tatsunoko që në moshën 15-vjeçare, dhe duke krijuar më pas personazhe të njohura si Gatchaman dhe Tekkaman. Në vitet 1980, ai nisi të punonte për veten dhe ilustroi serinë e njohur të librave Vampire Hunter D, ndërsa bëri emër të madh në industrinë e lojërave video me serinë e suksesshme Final Fantasy.

Ekspozita po ashtu ofron një shikim më të thellë në disa nga veprat e tij më të fundit dhe ndoshta më pak të njohura, përfshirë ilustrimin për kopertinën e revistës Vogue Italia në janar 2020, që ishte kopertina e vetme në histori pa një model të gjallë; një kopertinë albumi për David Bowie, që përfshin portretin e tij dhe të gruas së tij, Iman; dhe serinë Candy Girl, një koleksion i pikturave të frymëzuara nga Art Pop dhe manga, të realizuara në aluminium.

Amano shprehet se ka një lidhje të veçantë me fansat e tij, duke shtuar se “ata që janë rritur me punët e mia në kohën reale, si ata të viteve 1970, ndoshta e vlerësojnë animacionin tim. Ndërsa lojërat video janë një trashëgimi për brezat që vijnë, dhe arti im mund të njihet nga dy ose tre gjenerata”.

Kuratori Viola ka selektuar 137 vepra origjinale nga arkivi i gjerë i Amano, që përfshin më shumë se 10,000 vizatime, piktura dhe vepra të tjera, të ruajtura në tre depo në Tokio. Amano ka një politikë që nuk shet asnjë vepër që nuk është e porositur, dhe shumë nga këto vepra nuk janë parë nga ai që kur janë ruajtur dekada më parë.

“Çdo fans do ta njohë menjëherë stilin e tij”, thotë Viola. “Po, është plot me ndikime të ndryshme. Kushdo që ka një njohuri të vogël mbi historinë e artit do të gjejë aty elementë të Art Nouveau, Klimt, ndikime të Rilindjes dhe gjithashtu teknika të artit tradicional japonez, si Ukiyo-e.” Stilistikisht, veprat e Amano përfshijnë vetitë e tij karakteristike, si vetullat e lehta, njollat e ngjyrave dhe goditjet e penelit me ngjyra akrili.

Retrospektiva është organizuar nga Lucca Comics në bashkëpunim me qytetin e Milanit dhe do të jetë e hapur deri më 1 mars 2025 në Fabbrica del Vapore. Kjo është një mundësi e rrallë për të admiruar punën e një prej artistëve më të rëndësishëm të kohës sonë dhe për të vlerësuar ndikimin e tij në fusha kaq të ndryshme si animacioni, arti vizual dhe kultura pop./Euronews/

Berlini hapi memorialin e tij të parë dedikuar procesit të dekolonizimit, një hap i rëndësishëm për të përballuar dhe reflektuar mbi të kaluarën koloniale të qytetit. Ky monument i ri, me titull EarthNest (Foleja e Tokës), është një skulpturë tërheqëse prej bronzi që qëndron në zemër të lagjes Neukölln, një zonë e njohur për larmishmërinë dhe kulturën e saj shumëkombëshe. Ky instalacion shënon një moment kyç në zhvillimin e kulturës së kujtesës në Berlin dhe ka për qëllim krijimin e një hapësire për reflektim, dialog dhe shërim.

Skulptura EarthNest, e dizajnuar nga kolektivi Lockward, ka formën e një strukture konike, me një dizajn të hapur dhe të lehtë, e cila është realizuar nga bronzi. Ky dizajn delikat, por i fuqishëm, simbolizon një tempull komunal, një mishërim të unitetit, kujtesës kolektive dhe procesit të rimarrjes së asaj që kolonializmi u përpoq ta fshihte.

Artistët pas këtij projekti, Jeannette Ehlers dhe Patricia Kaersenhout, të njohur për angazhimet e tyre me temat e identitetit dhe dekolonizimit, bashkëpunuan me arkitektin Max Bentler dhe këshilltarin Rolando Vazquez për të krijuar këtë vepër arti. Si pjesë e simbolikës së thellë të memorialit, artistët përfshinë dhe dheun trashëgimor nga ish-kolonitë në pjesën nëntokësore të strukturës, duke e forcuar më tej rolin e tij si një memorial për ndikimin e përhershëm të dhunës koloniale.

Dizajni i veprës përfshin gjithashtu një kon me valëzim të shtrirë në ajër, të ndriçuar me nuanca vjollce, që simbolizon fuqinë e shërimit të plagës koloniale. Ky monument shërben si një kujtim për përpjekjet e komuniteteve për të u bashkuar, për të përballuar traumat historike dhe për të nxitur pajtimin. Si pjesë e memorialit, vizitorët mund të dëgjojnë një seri audiosh që tregojnë histori dhe dëshmi nga komunitete të ish-kolonive, duke u dhënë zë historive që vazhdojnë të formojnë botën e sotme.

EarthNest u zgjodh përmes një konkursi ndërkombëtare të hapur, ku morën pjesë 244 propozime nga mbarë bota. Ky konkurs u shoqërua me një program edukativ që kishte për qëllim rritjen e ndërgjegjësimit për procesin e dekolonizimit dhe rëndësinë e tij në kontekstin e kohëve moderne. Juria, e udhëhequr nga artisti nigerian Chika Okeke-Agulu dhe artistja kolumbiane Maria Linares, zgjodhi dizajnin fitues në janar të vitit 2024.

Memoriali u inagurua më 14 nëntor 2024, me praninë e liderëve kulturorë dhe figurave politike. Claudia Roth, Ministre e Shtetit për Kulturën, e lavdëroi monumentin si një kontribut të rëndësishëm për reflektimin e vazhdueshëm të Gjermanisë mbi të kaluarën e saj koloniale. “Memoriali dekolonial do të bëjë një kontribut të rëndësishëm për adresimin e të kaluarës koloniale dhe pasojave të saj në të tashmen,” tha ajo. Ky projekt mori mbështetje të fortë politike dhe financiare, me qeverinë federale që kontribuoi me 750,000 euro për mbështetje të konkursit, programeve të angazhimit publik dhe ndihmës për ndërtimin e veprës. Shteti i Berlinit gjithashtu kontribuoi me 750,000 euro të tjera për ndërtimin e veprës artistike, duke treguar angazhimin e qytetit për përballimin e trashëgimisë koloniale.

Hapja e EarthNest është jo vetëm një moment reflektimi historik, por gjithashtu një thirrje për veprim. Akinola Famson, një anëtar i bordit të Berlin Global Village, theksoi rolin e memorialit në krijimin e një “hapësire të gjallë” për dialogun e vazhdueshëm dekolonial. Instalimi ka për qëllim të stimulojë mendimin dhe të nxisë biseda mbi marrëdhëniet veriore-jugore, duke krijuar një ndikim afatgjatë në peizazhin kulturor dhe politik të Berlinit. Si një simbol i shërimit, pajtimit dhe kujtesës, EarthNest qëndron si një pikë kthese në rrugëtimin e qytetit për një kuptim dhe njohje më të thellë të së kaluarës së tij koloniale./DW/