

Teknologji
Cili është aplikacioni më i sigurt i mesazheve?
Published
2 months agoon
Në dritën e polemikave rreth planeve të sulmit të SHBA-së që ndahen në Signal, siguria e aplikacioneve të mesazheve është në qendër të vëmendjes. Vetëm tre ditë pasi Sekretari i Mbrojtjes Pete Hegseth u mburr në televizionin kombëtar se SHBA “nuk duket si budalla”, doli se ishte pjesë e një grupi zyrtarësh të rangut të lartë që pa dashje i dërguan një gazetari plane për një sulm në Jemen.
Hegseth, me zëvendëspesidentin JD Vance, Sekretarin e Shtetit Marco Rubio, Këshilltarin e Sigurisë Kombëtare Michael Waltz dhe të tjerë, kishin përdorur platformën e mesazheve Signal për të diskutuar informacione shumë të ndjeshme dhe të klasifikuara.
Ligjvënësit demokratë e dënuan si shkelje “të rëndë” të sigurisë dhe presidenti Trump tha se s’dinte “asgjë në lidhje me të”, ekipi pretendoi se një “gabim” ishte fajtor për shtimin e gazetarit Jeffrey Goldberg në grup. Megjithëse e koduar dhe e sigurt, platforma është “me rreziqe” që lidhen me gabimet njerëzore e spyware e s’ishte zgjedhja e duhur për një bisedë, argumenton Callum Voge, Drejtor i Çështjeve Qeveritare dhe Avokimit në Internet Society.
“Qeveritë kanë protokolle specifike për mbrojtjen e informacionit të klasifikuar dhe ato protokolle deklarojnë se informacioni i klasifikuar mund të ndahet në kushte të caktuara. Kur njerëzit thonë se Signal nuk është i përshtatshëm për të ndarë sekretet shtetërore, nuk ka të bëjë vetëm me Signal, ka të bëjë me çdo aplikacion të mesazheve. Qoftë WhatsApp, Signal, ose Telegram.”
Një rrezik kryesor është se Signal është i disponueshëm për publikun e gjerë dhe përdoret nga miliona në mbarë botën.
“Çdokush në botë krijon një llogari Signal. P.sh dikush pa leje sigurie mund të shtohet aksidentalisht në një bisedë në grup. Kjo është një mënyrë se si sekretet mund të zbulohen – aksidentalisht, gabim njerëzor ose me qëllim”, tha Voge.
“Signal përdoret në pajisjet personale. Kjo paraqet rrezikun e spyware softuer që regjistron atë që po ndodh në pajisje dhe t’ia dërgojë atë një pale të tretë. Pra, edhe nëse Signal është aplikacioni më i sigurt në botë, nëse telefoni juaj ka spyware, përsëri është një rrjedhje.”
Pentagoni lëshoi një memo në gjithë departamentin vetëm disa ditë pas rrjedhjes së bisedës së grupit Signal, duke paralajmëruar se grupet e hakerëve profesionistë rusë po synonin në mënyrë aktive aplikacionin.
Sipas memorandumit, sulmuesit po shfrytëzonin funksionin e “pajisjeve të lidhura” të Signal, një funksion legjitim që lejon përdoruesit të hyjnë në llogarinë e tyre nëpër pajisje të shumta – për të spiunuar bisedat e koduara.
“Efektshmëria e sinjalit varet nga siguria e pajisjes së përdorur. Është si instalimi i sistemit më të sigurt të alarmit në një shtëpi pa dyer”, vuri në dukje Gustavo Alito, ekspert i sigurisë kibernetike në Equans BeLux.
“Nëse një pajisje komprometohet qoftë përmes malware, akses të paautorizuar ose spyware të sofistikuar si Pegasus, enkriptimi bëhet i parëndësishëm. Sulmuesit monitorojnë e kapin të gjithë aktivitetin e pajisjes në kohë reale, duke përfshirë mesazhet që shkruhen”, shtoi ai.
“Një zhvillim në këtë rast është se raportet tregojnë se Signal ishte para-instaluar në pajisjet e qeverisë amerikane. Ndërsa kjo sugjeron një shtytje institucionale për komunikim të koduar, ajo gjithashtu ngre shqetësime”, vazhdoi Alito.
“Fakti që Signal u bë i disponueshëm mund të ketë bërë që zyrtarët të supozojnë se ai ishte miratuar për diskutime të klasifikuara, pavarësisht paralajmërimeve nga NSA dhe Departamenti i Mbrojtjes kundër përdorimit të tij për çështje të ndjeshme.”
Signal, WeChat, WhatsApp, Telegram: Cila është platforma më e sigurt?
Në skajin e ulët të spektrit, ku mesazhet janë më të cenueshme, janë platformat që ose nuk kanë enkriptim end-to-end ose nuk e mundësojnë atë si parazgjedhje. Aplikacionet si WeChat, për shembull, nuk ofrojnë kriptim end-to-end, që do të thotë se mesazhet mund të aksesohen nga ofruesi i shërbimit ose autoritetet qeveritare – një shqetësim i madh në vende si Kina.
Telegram nuk enkripton bisedat në grup apo edhe bisedat mes dy personave; përdoruesit duhet të aktivizojnë manualisht “bisedat sekrete” për mbrojtje. Për shkak të kësaj, mesazhet në këto platforma janë më të ndjeshme ndaj përgjimit.
Në fund të sigurisë së lartë janë aplikacionet si Signal, WhatsApp dhe në një masë të kufizuar, iMessage, të cilat ofrojnë kriptim end-to-end.
Midis tyre, Signal dallohet për protokollin e tij me burim të hapur, qeverisjen jofitimprurëse, mbajtjen minimale të të dhënave dhe enkriptimin e paracaktuar nëpër mesazhe, thirrje dhe biseda në grup. WhatsApp, ndërsa është i koduar duke përdorur protokollin e Signal, është në pronësi të Meta dhe ruan më shumë të dhëna, të cilat disa i shohin si një dobësi të mundshme.
iMessage konsiderohet teknikisht i sigurt, por është sistem me burim të mbyllur, vetëm nga Apple, që kufizon transparencën dhe auditimin.
Signal konsiderohet nga ekspertët si “mundësi e artë” për mesazhet e koduara, por, nuk është i imunizuar ndaj rreziqeve që rrjedhin nga gabimi i përdoruesit, kompromisi i pajisjes ose keqpërdorimi në kontekste që kërkojnë protokolle të klasifikuara komunikimi.
Cila është mënyra më e mirë për të dërguar mesazhe të sigurta?
Pra, çfarë duhet të kishin bërë në vend të kësaj Hegseth, Vance, Waltz dhe pjesa tjetër e grupit?
Qeveria e SHBA-së pothuajse me siguri ka sistemet e veta për trajtimin e informacionit të klasifikuar.
“Zyrtarët qeveritarë të përdorin pajisje dhe sisteme speciale që nuk janë të disponueshme për publikun. Mund të imagjinoni një platformë që vetëm zyrtarët qeveritarë shkarkojnë dhe ndoshta ka edhe nivele të klasifikimit të integruara – si konfidenciale dhe sekrete”, tha Voge.
Ai paraqet “një mjedis qeveritar në të cilin zyrtarët shkojnë në një dhomë të sigurt, lënë pajisjet personale pas dhe përdorin një kompjuter të veçantë që nuk është i lidhur me internetin për të hyrë në informacione të ndjeshme.”
“Meqenëse njerëzit udhëtojnë, ka rrjete a aplikacione qeveritare të aksesueshme vetëm për zyrtarët që përdorin pajisje të ofruara nga qeveria. Sistemet nuk do jenë të disponueshme për publikun e kanë mënyra të integruara për trajtimin e niveleve të klasifikimit”, shtoi ai.

Tesla Model Y ka konkurrencë serioze nga Toyota. Nëse mendonit se Toyota nuk mund të prodhonte një makinë elektrike me çmim të përballueshëm, mendoni përsëri, të paktën kur ajo prodhohet në Kinë dhe përdor bateri BYD.
Toyota po i afrohet ngadalë konkurrencës në segmentin e automjeteve elektrike dhe hapi më i fundit në këtë drejtim është bZ5, një crossover i ri elektrik me siluetë fastback, i zhvilluar pikërisht në Kinë.
Prodhohet nga ndërmarrja e përbashkët FAW-Toyota dhe mundësohet nga bateritë e furnizuara nga BYD.
Modeli bZ5 është praktikisht një version i ridizajnuar i bZ3C të vitit të kaluar, i cili nga ana tjetër e ka origjinën nga koncepti bZ Sport Crossover i prezantuar në vitin 2023.
Me emrin e ri, Toyota e pozicionon këtë automjet elektrik mbi limuzinën bazë bZ3, por poshtë modelit të ardhshëm kryesor, modelit bZ7.
Pjesa e jashtme ndjek gjuhën e re të dizajnit të Toyota-s, me zbukurime plastike diskrete rreth krahëve, një çati të pjerrët dhe një shirit të lehtë përgjatë pjesës së pasme të automjetit.
bZ5 kombinon elementë të një limuzine, fastbacki dhe crossoveri, të gjitha në fellne aliazhi 21-inç.
(Kosova Sot Online)
Teknologji
XChat po vjen, mesazhe që zhduken dhe opsione tjera
Published
2 hours agoon
June 3, 2025
Disa përdorues të X që paguajnë për platformën kanë raportuar se kanë qasje në XChat, i cili është menduar të jetë një version më i ri i funksionit ekzistues DM.
Disa nga funksionet që thuhet se janë pjesë e XChat përfshijnë mesazhe në grup, enkriptim nga fillimi në fund, një modalitet mesazhesh që zhduket, mundësinë për të shënuar mesazhet si të palexuara dhe ndarjen e skedarëve.
Mesazhet duket se janë të siguruara me një kodkalim katërshifror. X njoftoi se po ndalonte punën në funksionin e tij të enkriptuar DM, i cili lidhet me publikimin e XChat, pasi sistemi i ri do ta bënte ndërfaqen ekzistuese DM të vjetëruar.
Ata që paguajnë për llogaritë e tyre X, kanë pasur qasje në një version të kufizuar të mesazheve të enkriptuara për dy vjet.
Në vitet që kur bleu Twitter, Musk ka folur vazhdimisht për ambiciet e tij për të ndërtuar një shërbim mesazhesh të ngjashëm me Signal në X.
Nëse XChat po përgatitet për publikun e gjerë, atëherë ky lajm mund të jetë realizimi i qëllimit të tij.
Vetë Musk dha detaje të reja, duke thënë: “Po prezantohet një XChat i ri me enkriptim, mesazhe që zhduken dhe mundësinë për të dërguar çdo lloj skedari. Ai ofron thirrje audio/video. Ky është ndërtuar mbi Rust me enkriptim (në stilin Bitcoin), një arkitekturë krejt të re”.
Automobilizëm elektrikë
VW po e zhvillon “bishën” Golfin GTI plotësisht elektrik
Published
5 hours agoon
June 3, 2025
Volkswagen Golf GTI i parë elektrik është duke u zhvilluar dhe shefi ekzekutiv i Volkwagenit, Thomas Schafer, premton se do të jetë “veturë bishë”.
VW do të vazhdojë të përditësojë Golfin deri në fund të dekadës, në të cilën pikë arrin në versionin elektrik, bazuar në arkitekturën krejtësisht të re SSP.
“Jam shumë i kënaqur me progresin”, tha Schafer.
GTI do të jetë me tërheqje me rrotat e përparme, pavarësisht se versioni i tij më i afërt elektrik – ID.3 GTX – ka një motor prej 322 kuaj fuqi që vë në lëvizje rrotat e pasme. Është rreth 60 kuaj fuqi më tepër se versioni i sotëm i GTI-së 2.0 litra benzinë turbo.
Golf R i parë elektrik – që po ashtu po planifikohet – do të ketë kapacitetin të vijë me një tjetër fuqi, me tërheqje që aplikohet në të katër rrotat.
ID.2 GTI, i shfaqur në formën e konceptit, do të vendosë standardin për Golfin GTI elektrik të së ardhmes, ka thënë Schafer.
Puna digjitale në Golf GTI elektrik po merr formë, përpara se makina të kalojë në fazën e prototipit fizik.
“Ne e dimë se si duket automjeti dhe mund të qëndrojmë virtualisht në të”, tha Schafer.
Teknologji
Microsofti do të investojë 400 milionë dollarë në inteligjencën artificiale në Zvicër
Published
1 day agoon
June 2, 2025
Microsofti do të investojë 400 milionë dollarë në Zvicër për zhvillimin e inteligjencës artificiale, raportoi të hënën Reuters.
Kompania amerikane e teknologjisë njoftoi investimin në një takim të ministrit zviceran të Ekonomisë, Guy Parmelin, dhe nënkryetarit të saj, Brad Smith, në Bern.
Kjo kompani që punëson 1,000 persona në Zvicër, nuk dha detaje se sa vende pune do të krijojë investimi.
Paratë do të përdoren për të zgjeruar dhe përmirësuar katër qendrat e saj të të dhënave pranë Gjenevës dhe Cyrihut, duke iu përgjigjur kërkesës në rritje për shërbime të inteligjencës artificiale dhe informatikën në Zvicër.
Zgjerimi do t’u shërbejë klientëve ekzistues dhe të rinj dhe do të lejojë që të dhënat të mbeten brenda kufijve zviceranë – kërkesë e rëndësishme për sektorë si kujdesi shëndetësor, financat dhe qeveria.
Microsoft do të zgjerojë gjithashtu bashkëpunimin me kompanitë e vogla dhe të mesme dhe do të shtojë përpjekjet e trajnimit për të ndihmuar njerëzit të përdorin inteligjencën artificiale dhe mjetet digjitale.

Toyota lanson SUV-in elektrik

Këto janë ushqimet më të mira për shëndetin e kockave

KEK thirrje bizneseve që kanë dalë në treg të hapur

“Tifozat Kuq e Zi” njoftojnë se nuk do të jenë prezent në stadium për ndeshjen ndaj Serbisë

Tërhiqet një padi, ngrihet një tjetër, çfarë po ndodh mes Blake dhe Baldonit?

XChat po vjen, mesazhe që zhduken dhe opsione tjera

Osmani fton në takim partitë për dekretimin e datës së zgjedhjeve lokale

Global UBT Fest 2025 – Festivali veror i dijes po vjen së shpejti

Takimi i radhës me Dr. Tanja Tamminen: Studentët e UBT-së thellojnë njohuritë mbi sigurinë evropiane dhe diplomacinë ndërkombëtare
Të kërkuara
-
Lajmet nga UBT1 month ago
Profesori, Arsim Hajdari, doktoron me temën “New Perspective of Biological Therapy in Treatment of Age-Related Macular Degeneration”
-
Lajmet2 months ago
Studentët e Psikologjisë në UBT zhvilluan një vizitë studimore në qendrën psikologjike “Radix” dhe Asociacionin Kosovar për Psikoterapi Trupore
-
Kulturë2 months ago
Shkëlqeu me rolin e tij në ‘Kontesha Arduini’, intervistë me Mirsad Ferati
-
Kulturë2 months ago
27 marsi/Dita Ndërkombëtare e Teatrit! Mitrovica sjell shfaqjen “Kontesha Arduini”, histori magjepëse që nuk duhet humbur