Lajmet

Cilat sëmundje shkaktohen drejtpërdrejt nga smogu?

Ajri që thithim shpesh përmban toksina ose ndotës që shkaktojnë sëmundje, shpesh ato serioze.

Published

on

Vitet e fundit, shkenca ka bërë përparime të mëdha për të kuptuar se si ndotja në qytete është e lidhur me problemet shëndetësore. Ajri që thithim shpesh përmban toksina ose ndotës që shkaktojnë sëmundje, shpesh ato serioze.

OBSH vlerëson se të paktën 7 milionë vdekje të parakohshme shkaktohen kryesisht nga ndotja e ajrit, veçanërisht në vendet urbane. Studiuesit drejtojnë gishtin kryesisht nga grimcat mikroskopike të pranishme në ajër dhe shumë të dëmshme. Por cilat janë patologjitë më të zakonshme të shkaktuara drejtpërdrejt nga smogu?

Sëmundje kardiovaskulare- Një studim i vitit 2020, i titulluar “Stresi oksidativ në hulumtimin e ndotjes së ajrit”, llogariti se rreth gjysma e të gjitha vdekjeve që mund të lidhen me ekspozimin ndaj niveleve të larta të PM 2.5, të ashtuquajturat grimca të imta, janë vdekje nga sëmundjet kardiovaskulare. Ekspozimi i zgjatur ndaj këtij lloji të ndotjes, rrit gjasat për sulme në zemër dhe goditje në tru.

Kanceri dhe tumori- Problemet e ndotjes nuk shkaktojnë vetëm raste të kancerit të mushkërive, siç besohet shpesh. Në fakt, në një studim kërkimor të titulluar “Rreziku i vdekshmërisë nga kanceri nga ekspozimi afatgjatë ndaj grimcave të imta të ambientit”, shpjegohet mirë se sa shumë të shpeshta, janë edhe kanceret e gjirit, fytit, stomakut dhe mëlçisë. Për më tepër, një studim i kryer nga Instituti Kombëtar i Kancerit në Milano, lidhi incidencën e grimcave të imëta tek gratë që tashmë vuajnë nga kanceri i gjirit dhe identifikoi një rrezik në rritje të vdekjes midis 72% dhe 82% në pacientët e ekspozuar ndaj përqendrimeve të mëdha të PM 2.5.

Shëndeti mendor- Një studim i përbashkët midis universiteteve të Oksfordit dhe Pekinit në vitin 2023 tregoi se si ekspozimi i zgjatur ndaj smogut, duke përfshirë PM 2.5 dhe dioksidin e azotit, mund të rrisë rrezikun e zhvillimit të depresionit dhe ankthit. Sikur të mos mjaftonte kjo, janë demonstruar edhe lidhje të ngushta midis ekspozimit të zgjatur ndaj smogut dhe fillimit të demencës.

Sëmundjet e frymëmarrjes- Pa dyshim, sistemi i frymëmarrjes është një nga më të prekurit nga nivelet e larta të smogut në ajër. Në fakt, mund të variojë nga probleme jo aq serioze si kolla dhe gulçimi, deri te sëmundje si kanceri i mushkërive dhe Sëmundja Kronike Obstruktive e Mushkërive (COPD). Një studim nga Universiteti i Massachusetts, tregoi një rritje të pranimeve në spital për COPD në zonat me cilësi të ulët të ajrit dhe nivele të larta të smogut./syri.net/

Lajmet

Kuvendi i Prishtinës diskuton në seancë të jashtëzakonshme për bllokadën e buxhetit

Published

on

By

Kuvendi Komunal i Prishtinës është mbledhur në seancë të jashtëzakonshme ku kryetari Përparim Rama ka kërkuar që të bëhet bartja e mjeteve në vlerë 28 milionë euro dhe votimin e buxhetit 2026.

Por asamblistët e VV-së kanë thënë se gjithë bllokimi i Prishtinës ka ndodhur për shkak të kryetarit.

Urime të gjithë asamblistëve që janë zgjedhur dhe falënderim për ata që e kanë përfunduar, katër vite kanë qenë të rëndësishme dhe vendimtare te kryeqytetit. Edhe sot jemi në këtë seancë në shërbim të interesit publik. Para nesh kemi bartjen e mjeteve në vlerë 28 milionë euro dhe votimin e buxhetit për vitin 2026-të prioritet absolut janë qytetarët e kryeqyteti. Fondet do të shfrytëzohen menjëherë për pagat e punëtorëve dhe për shërbimet e kryeqytetit. Kërkojë edhe 35 milionë euro te cilat u takojnë qytetarëve me ligj duhet vullnet për miratim nga ministri i financave. Ju falënderoj për përgjegjësinë dhe zotohem para jush se do të jem i pranishëm në çdo veprim, nuk e mbrojmë interesin partiak po të qytetarëve”, tha ai.

Asamblisti i VV-së, Gëzim Sveçla i tha Ramës së i bakretuar ke ardh e me turp do të përfundosh.

Jemi këtu sepse kryeqyteti është futur në krizën më të rëndë të menaxhimit jemi këtu sepse qyteti është bllokuar qytetarët kanë mbetur pa paga dhe autobusët janë ndalur dhe kryetari ka dërguar situatën në zero. Vetëm kur punëtorët e trafikut dolën në rrugë atëherë e kuptoj se bartja e mjeteve nuk bëhet në studio televizive por në kuvendin komunal. Kriza i duhet Përparim Ramës dhe LDK e përdori këtë strategji për fushatën lokale tash dëshiron ta përdor edhe për zgjedhjet lokale. Kur buxheti është miratuar ligji thotë komuna funksion me 1/12 te buxhetit paraprakë. Është e qartë se fajtori pse u vonua buxheti i Prishtinës është Përparim Rama, ai shpik miq imagjinar, shpik bllokada, u tha qytetarëve që Qeveria ua ka bllokuar mjete është gënjeshtër vetëm në nëntor dy alokime, për çfarë bllokade po flet, çerdhe i ke lënë pa rryme. Përparimi nuk është vetëm menaxher i keq është edhe borxhli i keq borxh operatorëve ekonomik, për rryme e për gjithçka derisa ka qenë Londër pasojat i ka bartur vetë. Kur zihen punët del merresh me emra të veçantë të VV-së të njëjtin njerëz për të cilët votove ne nuk kemi ndryshuar ti ke ndryshuar, nuk ka pasur parime kurrë. E din shumë mirë cka na ke thënë për LDK, për Lumir Abdixhikun”, tha ai.

Ndërsa Leutrim Retkoceri nga PDK ka thënë se ndërprerja e autobusëve rëndon më shumë jetën e qytetarëve.

Mbledhja e jashtëzakonshme po zhvillohet në një kohë ku krizat financiare në Prishtinë po thellohen dhe po bëhet gjithnjë më serioze. Në një kohë kur ka rritje të çmimeve dhe kostos së shtrenjte dhe e ndërprerja e autobusëve kjo e rëndon më shumë jetën e qytetarëve të Prishtinës. PDK do të votojë në këtë seancë, ndëshkimi i një qyteti të tërë për shkak të mos arritjes objektive politike nuk ka vend në qeverisje dhe nuk duhet të tolerohet” , tha ai./EO

Continue Reading

Lajmet

​Ndërpritet greva pas lëshimit të mjeteve financiare për RTK-në

Published

on

By

Sindikata e Punëtorëve të RTK-së SPERTK njofton për ndërprerjen e grevës pas zhbllokimit të situatës me buxhetin e RTK-së dhe krijimin e mundësisë për adresimin e çështjeve të mbetura, që ndikojnë drejtpërdrejt në funksionimin e transmetuesit publik.

Pas protestave dhe grevës katërditore të zhvilluara nga punëtorët e RTK-së, Qeveria e Kosovës ka ndarë mjetet për pagat e punonjësve të RTK-së, raporton KosovaPress.

Sindikata thotë se punëtorët e RTK-së gjatë gjithë kësaj periudhe nuk kanë pasur komunikim adekuat nga ata që paguhen për sigurimin e stabilitetit të institucionit dhe pagesën e pagave, gjë që ka qenë për keqardhje dhe ka rënduar situatën, duke krijuar pasiguri dhe shqetësim të panevojshëm.

Për më tepër, sindikata falënderon Qeverinë dhe kryeministrin në detyrë për ndërmarrjen e hapave që çuan në zhbllokimin e situatës me buxhetin, si një veprim i domosdoshëm për stabilitetin e institucionit dhe ruajtjen e misionit të RTK-së si transmetues publik.

SPERTK përkujton se nëse gjatë janarit 2026 hasim sërish në situata të tilla, greva mund të rikthehet menjëherë dhe në çdo formë të nevojshme./KP

Continue Reading

Lajmet

​Thirrje për qytetarët lidhur me qendrat e votimit: Kontrolloni adresën zyrtare të vendbanimit

Published

on

By

Duke pasur parasysh në disa raste ankesat dhe vërejtjet e paraqitura publikisht nga qytetarët gjatë Zgjedhjeve Lokale lidhur me Qendrat e Votimit, Komisioni Qendror i Zgjedhjeve u bën thirrje qytetarëve me të drejtë vote që të kontrollojnë adresën e tyre zyrtare të vendbanimit në platformën E-Kosova (Adresa > Deklarimi i adresës zyrtare të vendbanimit).

Qytetarët njoftohen se adresa zyrtare që u figuron në E-Kosova, tregon njëkohësisht komunën në të cilën janë caktuar të votojnë në zgjedhje, raporton KosovaPress.

KQZ u bën thirrje votuesve të cilët kanë pasur ankesa ose pakënaqësi në zgjedhjet e kaluara lidhur me Qendrën e Votimit se: nëse dëshironi të votoni në komunën ku realisht jetoni dhe në Qendrën e Votimit më të përshtatshme, duhet patjetër ta përditësoni adresën tuaj zyrtare të vendbanimit.

Ndryshimet të cilat do të bëhen nga 26 nëntor deri më 6 dhjetor, do të reflektohen në platformën elektronike të KQZ-së https://qv.kqz-ks.org pas kësaj periudhe./KP

Continue Reading

Lajmet nga UBT

Rektori Hajrizi merr pjesë në Forumin Ekonomik të Brezovicës 2025

Published

on

Rektori i UBT-së, Prof. Dr. Edmond Hajrizi, mori pjesë dhe prezantoi në Forumin Ekonomik të Brezovicës 2025, një ngjarje e rëndësishme e organizuar nga Oda Ekonomike e Kosovës në bashkëpunim me WB6 CIF, e cila bëri bashkë figura të rëndësishme të ekonomisë, institucioneve ndërkombëtare dhe sektorit akademik nga i gjithë rajoni.

Rektori Hajrizi ishte pjesë e diskutimeve rreth “EU integration opportunities”, paneli i cili trajtoi temat kyçe të integrimit ekonomik rajonal dhe afrimit me tregun e përbashkët evropian, me fokus të veçantë në mundësitë për bizneset dhe institucionet që të bëhen pjesë e zinxhirëve të vlerës së BE-së.

Gjatë prezantimit të tij, Rektori Hajrizi theksoi rëndësinë e arsimit të lartë, inovacionit dhe kërkimit shkencor si shtylla kryesore për zhvillimin ekonomik të qëndrueshëm në Ballkanin Perëndimor. Ai prezantoi rolin e UBT-së në krijimin e ekosistemeve të inovacionit, zhvillimin e kompetencave të avancuara digjitale dhe nxitjen e ndërmarrësisë, duke theksuar se institucionet e arsimit të lartë janë ndër akterët kryesorë që mund të përshpejtojnë integrimin e rajonit në tregun evropian.

Rektori Hajrizi gjithashtu nënvizoi se transformimi digjital, zhvillimi i kapitalit njerëzor dhe bashkëpunimi ndër-sektorial janë elemente kyçe që do t’i mundësojnë rajonit të jetë konkurrues në ekonominë moderne dhe të shfrytëzojë maksimalisht programet dhe iniciativat e BE-së për Ballkanin Perëndimor.

Continue Reading

Të kërkuara