

Lajmet
Cilat janë rregullat e luftës dhe a mund të ndiqet penalisht Putini për Ukrainën?
Civilët nuk mund të sulmohen qëllimisht as infrastruktura që është jetike për mbijetesën e tyre.
Published
3 years agoon
By
Betim GashiPresidenti ukrainas, Volodymyr Zelensky, e ka përshkruar sulmin në maternitet dhe spitalin e fëmijëve si “krim lufte”.
Mund të mos duket kështu, por edhe lufta ka rregulla, siç thotë Komiteti Ndërkombëtar i Kryqit të Kuq. Këto bazohen në traktatet e quajtura Konventat e Gjenevës dhe një varg ligjesh dhe marrëveshjesh të tjera ndërkombëtare.
Cilat janë rregullat e një lufte?
Civilët nuk mund të sulmohen qëllimisht as infrastruktura që është jetike për mbijetesën e tyre. Disa armë janë të ndaluara, si minat tokësore kundër personelit dhe armët kimike ose biologjike.
Duhet kujdes i shtuar ndaj të sëmurëve dhe të plagosurve, përfshirë edhe ndaj ushtarëve të plagosur, të cilët kanë të drejta si të burgosur lufte.
Ligjet e tjera ndalojnë torturën dhe gjenocidin, përpjekjen e qëllimshme për të shkatërruar një grup të caktuar njerëzish.
Veprat e rënda gjatë luftës, si vrasja, përdhunimi ose persekutimi masiv i një grupi, njihen si “krime kundër njerëzimit”.
Çfarë akuzash për krime lufte ka pasur në Ukrainë?
Ukraina tha se sulmi ajror rus mbi maternitetet dhe repartet e fëmijëve në Mariupol ishte një krim lufte. Tre persona, përfshirë një fëmijë u vranë dhe 17 punonjës dhe pacientë u plagosën. U raportua gjithashtu se trupat ruse kanë vënë në shënjestër civilët ukrainas që po ikin.
Ka prova në rritje se bomba thërrmuese – municione që ndahen në shumë bomba kanë goditur zonat civile të Kharkiv.
As Rusia dhe as Ukraina nuk kanë nënshkruar një ndalim mbarëbotëror për përdorimin e tyre, por këto incidente mund të mkonsiderohen ende një krim lufte.
Ministria e Mbrojtjes e Britanisë së Madhe thotë se Rusia ka përdorur eksplozivë termobarikë, të cilët krijojnë një vakum masiv duke thithur oksigjen. Këta eksplozivë shkatërrues nuk janë të ndaluar, por përdorimi i qëllimshëm i tyre pranë civilëve pothuajse me siguri do të shkelte rregullat e luftës.
Shumë ekspertë argumentojnë se pushtimi në vetvete është një krim nën konceptin e luftës agresive.
Si ndiqen të dyshuarit për krime lufte?
Secili shtet ka për detyrë të hetojë krimet e dyshuara të luftës, disa kombe e bëjnë këtë më shumë se të tjerat/
Në Mbretërinë e Bashkuar, oficerë të lartë të policisë kanë ofruar ndihmë në mbledhjen e provave të krimeve të mundshme në Ukrainë.
Si mund të ndiqen penalisht të dyshuarit për krime lufte?
Ka pasur një sërë gjykatash të njëpasnjëshme që nga Lufta e Dytë Botërore, përfshirë gjykatën për krimet e luftës të kryera pas shpërbërjes së Jugosllavisë.
Një organ u krijua gjithashtu për të ndjekur penalisht disa nga ata që ishin përgjegjës për gjenocidin në Ruanda, ku ekstremistët Hutu masakruan 800 mijë njerëz brenda 100 ditësh në vitin 1994.
Sot, Gjykata Ndërkombëtare Penale (GjPN) dhe Gjykata Ndërkombëtare e Drejtësisë (GjND) kanë role që mbrojnë rregullat e luftës.
Gjykata Ndërkombëtare e Drejtësisë
GjND-ja vendos për mosmarrëveshjet ndërmjet shteteve, por nuk mund të ndjekë penalisht individët. Ukraina ka nisur një çështje atje kundër Rusisë lidhur me pushtimin.
Nëse GjND-ja do të vendoste kundër Rusisë, detyra e zbatimit të atij vendimi do t’i takonte Këshillit të Sigurimit të OKB-së (KSOKB). Por Rusia një nga pesë anëtarët e përhershëm të KS të OKB-së mund të vë veton ndaj çdo propozimi për ta sanksionuar atë.
Gjykata Ndërkombëtare Penale
GjNP-ja heton dhe ndjek penalisht kriminelët individualë të luftës të cilët nuk janë para gjykatave të shteteve individuale. Është pasardhësi modern dhe i përhershëm i Nuremberg-ut, i cili ndoqi penalisht liderët më të rëndësishëm nazistë të mbijetuar në paraburgim më 1945. Nuremberg e largoi parimin se shtetet mund të bien dakord për krijimin e një gjykate të posaçme për të mbështetur ligjin ndërkombëtar.
A mundet GjNP të ndjekë penalisht veprat në Ukrainë?
Kryeprokurori i GjNP-së, avokati britanik Karim Khan QC, thotë se ka një bazë të arsyeshme për të besuar se krimet e luftës janë kryer në Ukrainë dhe ai ka lejen e 39 shteteve për të hetuar.
Hetuesit do të shqyrtojnë akuzat e së shkuarës dhe të tashmes duke u kthyer deri në vitin 2013, përpara aneksimit të Krimesë nga Rusia nga Ukraina. Nëse ka prova kundër individëve, prokurori do t’u kërkojë gjykatësve të GjNP-së të lëshojnë urdhër-arreste për t’i sjellë ata në gjyq, i cili do të mbahet në Hagë. Pikërisht këtu bëhen të dukshme kufizimet praktike të fuqisë së gjykatës. Gjykata nuk ka forcat e saj policore. Ajo mbështetet te shtetet për të arrestuar të dyshuarit.
Por Rusia nuk është anëtare e gjykatës, ajo u tërhoq në vitin 2016. Presidenti Putin nuk do të ekstradojë asnjë të dyshuar. Nëse një i dyshuar shkon në një vend tjetër, ai mund të arrestohet – por kjo është një nëse.
A mund të ndiqen penalisht presidenti Putin dhe udhëheqësit tjerë?
Është shumë më e lehtë t’i kapësh një krim lufte një ushtari që e kryen atë, sesa udhëheqësit që i urdhëruan të qëllojnë. Por, GjNP-ja mund të ndjekë penalisht edhe veprën penale të “bërjes së luftës agresive”. Ky është krimi i një pushtimi ose konflikti të pajustifikuar, përtej veprimit të justifikueshëm ushtarak në vetëmbrojtje.
Filloi në Nuremberg, pasi gjyqtari i dërguar nga Moska bindi aleatët se udhëheqësit nazistë duhet të përballen me drejtësinë për “krime kundër paqes”.
Këtu është problemi, Profesor Philippe Sands QC, një ekspert i së drejtës ndërkombëtare në Kolegjin Universitar të Londrës, thotë se GjPN-ja nuk mund të ndiqte penalisht liderët e Rusisë për këtë vepër, sepse vendi nuk është një nënshkrues i gjykatës.
Në teori, Këshilli i Sigurimit i OKB-së mund t’i kërkojë GjPN-së që të hetojë këtë vepër. Por përsëri, Rusia mund të vë veton për këtë si një nga pesë anëtarët e përhershëm të këshillit.
Pra, a ka ndonjë mënyrë tjetër për të ndjekur penalisht individët?
Efektiviteti i GjPN-së dhe mënyra se si e drejta ndërkombëtare funksionon në praktikë nuk varet vetëm nga traktatet, por nga politika dhe diplomacia.
Prof Sands dhe shumë ekspertë të tjerë argumentojnë se si Nurembergu, zgjidhja qëndron edhe një herë në diplomacinë dhe marrëveshjen ndërkombëtare. Ai u bën thirrje liderëve botërorë që të ngrisin një gjykatë të njëhershme për të ndjekur penalisht krimin dhe agresionin rus në Ukrainë./UBTNews/
Lajmet
Gjykata Themelore hedh poshtë padinë kundër ZRRE-së për shtrenjtimin e rrymës
Published
33 minutes agoon
May 14, 2025By
UBTnews
Gjykata Themelore në Prishtinë e ka hedhur poshtë padinë e një grupi aktivist kundër rregullatorit të energjisë në Kosovë në lidhje me shtrenjtimin e rrymës, njoftoi të mërkurën avokati i grupit, Ardian Bajraktari.
Bajraktari shkroi në Facebook se ka pranuar aktvendimin e Gjykatës Themelore, sipas të cilit kërkesa e grupit “Asnji cent ma shumë” për padi ndaj Zyrës së Rregullatorit të Energjisë e Kosovës (ZRRE) është refuzuar.
Ai njoftoi se grupi do të ankohet në Gjykatën e Apelit kundër vendimit të Themelores.
“Beteja ligjore kundër vendimit të ZRRE-së për ngritjen e çmimit të energjisë vazhdon”, shkroi ai.
Rregullatori i energjisë e miratoi më 11 prill rritjen e çmimeve për tarifat e energjisë elektrike për 16.1 për amvisëri dhe biznese që kanë deri në 50 punëtorë, duke nxitur protesta.
Tarifat e reja u miratuan më 16 prill dhe u futën në fuqi më 1 maj.
Grupi “Asnjë cent më shumë” zhvilloi disa protesta gjatë kohës kur ZRRE-ja po shqyrtonte rritjen e çmimit të rrymës dhe asokohe paralajmëroi padi ndaj saj.
Ngritja e çmimit të rrymës ka çuar edhe në rritjen e çmimeve të produkteve themelore.
Çmimi prej 50 centësh për një bukë tashmë ka ndryshuar shumëkund në Prishtinë: në disa furra buka blihet për 60 centë, e në disa të tjera për 80 centë.
Në disa kafene dhe restorante të kryeqytetit të Kosovës, çmimi për një kafe është ngritur nga 1 euro në 1.5 ose në 2 euro.
Javë më parë, Institucioni i Avokatit të Popullit i kërkoi ZRRE-së t’i pezullojë vendimet për rritjen e çmimit të rrymës deri në përfundimin e hetimeve lidhur me ankesat e qytetarëve.
Sipas tij, rritja e tarifave ka ndikim të drejtpërdrejtë në të drejtat themelore të njeriut, “duke rënduar veçanërisht grupet më të cenueshme dhe familjet në asistencë sociale”.
Ndërsa, Këshilli për Mbrojtjen e të Drejtave dhe Lirive të Njeriut e kundërshtoi ashpër vendimin për rritjen e çmimit të rrymës, duke thënë se “rritja e çmimit të energjisë nuk do të mbetet rast i izoluar, por do të prodhojë rritje të çmimeve të tjera”.
ZRRE-ja argumentoi se rritja e tarifave këtë vit ishte e domosdoshme, për shkak të uljes së prodhimit të energjisë, rritjes së konsumit dhe varësisë së madhe nga importet me çmime të larta.
Kosova nuk mund ta sigurojë energjinë e nevojshme për mbi 1.6 milion banorët e saj vetëm me prodhimin nga Korporata Energjetike e Kosovës (KEK).
Një nga arsyet është vjetërsia me dekada e termocentraleve “Kosova A” dhe “Kosova B”. Prodhim ka edhe përmes burimeve të ripërtërishme, por në sasi më të vogla.
Kosova, viteve të fundit, është përballur me rritje të vazhdueshme të çmimeve të produkteve dhe shërbimeve./REL/
Lajmet
Kosovari i akuzuar për krime kibernetike ekstradohet në SHBA
Published
1 hour agoon
May 14, 2025By
UBTnews
Një shtetas i Kosovës është ekstraduar në Shtetet e Bashkuara, ku akuzohet për krime kibernetike në dëm të qytetarëve amerikanë, ka njoftuar Departamenti amerikan i Drejtësisë.
Ndaj Liridon Masuricës, 33-vjeçar nga Gjilani, i njohur si “@blackdb”, rëndojnë akuzat për konspiracion për mashtrime dhe për përdorim dashakeq të 15 apo më shumë instrumenteve të paautorizuara elektronike.
Nëse shpallet fajtor, Masurica mund të dënohet me burgim në kohëzgjatje maksimale prej 55 vjetësh.
Masurica ishte arrestuar nga autoritetet e Kosovës më 12 dhjetor 2024, ndërsa është ekstraduar në SHBA më 9 maj, në përputhje me marrëveshjen e ekstradimit mes dy vendeve, ka njoftuar Departamenti amerikan i Drejtësisë.
Ministrja në detyrë e Drejtësisë në Kosovë, Albulena Haxhiu, ka thënë se ekstradimi i Masuricës “është dëshmi konkrete e zotimit të palëkundur për sundimin e ligjit pa përjashtim dhe pa kompromis”.
Sipas saj, “ky veprim është një hap i madh përpara në ndërtimin e besimit në drejtësi dhe forcimit të bashkëpunimit ndërkombëtar me Shtetet e Bashkuara të Amerikës”.
“Ky është vetëm një rezultat nga hapat që po ndërmarrim për të dëshmuar se Kosova është një vend ku krimi nuk gjenë strehim”, është shprehur ajo.
Ekstradimin e ka përshëndetur edhe Ambasada e SHBA-së në Prishtinë, e cila ka vlerësuar “bashkëpunimin dhe koordinimin e shkëlqyeshëm ndërmjet Shteteve të Bashkuara dhe Kosovës”.
Për ekstradimin e Masuricës në SHBA ka njoftuar fillimisht prokurori amerikan, Gregory W. Kehoe.
I pandehuri thuhet se ka bërë paraqitjen fillestare në një gjykatë federale në Tampa të Floridas më 12 maj, para gjyqtares Lindsay Saxe Griffin, e cila ka urdhëruar që ai të mbahet në paraburgim.
Sipas aktakuzës, Masurica ka qenë kryeadministrator i BlackDB.cc – një treg i zi online që ka funksionuar nga viti 2018 deri më tani.
BlackDB.cc, sipas Departamentit amerikan të Drejtësisë, ka ofruar ilegalisht në shitje kredenciale të vjedhura të llogarive dhe serverëve, informata për kartela të kreditit dhe informata të tjera identifikuese të individëve që jetojnë në Shtetet e Bashkuara.
“Pasi i kanë blerë, kriminelët kibernetikë kanë përdorur gjërat e blerave në BlackDB.cc për të kryer një varg aktivitetesh ilegale, përfshirë mashtrime me taksa, mashtrime me kartela krediti dhe vjedhje identiteti.
Hetimi ndaj Masuricës është kryer nga Byroja Federale amerikane e Hetimeve (FBI), në bashkëpunim me Drejtorinë për Hetimin e Krimeve Kibernetike në kuadër të Policisë së Kosovës, kanë bërë të ditur autoritetet amerikane, të cilat kanë thënë se Prokuroria Speciale e Kosovës dhe Policia e Kosovës kanë ofruar ndihmë të konsiderueshme për arrestimin e të dyshuarit.
Disa javë më parë, dy kosovarë ishin ekstraduar në SHBA, ku akuzohen për mashtrim dhe vjedhje identiteti të amerikanëve.
Bëhet fjalë për dy të rinj – Ardit Kutleshin, 26 vjeç, dhe Jetmir Kutleshin, 28 vjeç – të cilët ishin arrestuar më 12 dhjetor të vitit të kaluar, në bazë të kërkesës së SHBA-së për ekstradim./REL/
Lajmet
“Shqipëria ka bërë përparime”, Von der Leyen uron Ramën: Vendi juaj është në BE
Published
1 hour agoon
May 14, 2025By
UBTnews
Presidentja e Komisionit Europian, Ursula von der Leyen ka uruar me anë të një postimi në X kryeministrin e Shqipërisë, Edi Rama, për fitoren e zgjedhjeve parlamentare të mbajtura në 11 maj.
Ajo shprehet se Shqipëria ka bër ënjë përparim të madh drejt BE ndërsa shton se mezi pret që përgëzimet t’ia bëj personalisht kryeministrit Rama në Samitin që do të mbahet në Tiranë.
“I dashur Edi Rama , urime per fitoren tuaj elektorale! Nën drejtimin tuaj, Shqipëria ka bërë përparim të madh drejt Bashkimit tonë. Le të vazhdojmë të punojmë ngushtë së bashku për reformat e BE-së. Shqipëria bën pjesë në BE! Mezi pres t’ju përgëzoj personalisht nesër në Tiranë”,-tha Von der Leyen.
Lajmet
Viktor Orban uron Ramën për fitoren: Mezi pres t’ju shoh të premten
Published
4 hours agoon
May 14, 2025By
UBTnews
Kryeministri i Hungarisë Viktor Orban ka uruar kryeministrin Edi Rama për fitimin e mandatit të katërt të qeverisjes në Shqipëri.
Me anë të një postimi në X Orban shprehet se mezi pret takimin që do të mbahet të premten në Tiranë, ndërsa shton se ky takim i liderëve të Europës, mund të jetë një Samit historik i EPC.
“Urime Kryeministrit për fitoren e tij bindëse në zgjedhjet parlamentare të Shqipërisë. I dashur Edi, mezi pres t’ju shoh këtë të premte në Tiranë në atë që mund të jetë një Samit historik i EPC-së”,-shkruan Orban.
Kryeministri Edi Rama do të qeverisë vendin edhe për katër vite të ardhshme. Partia Socialiste fitoi bindshëm në zgjedhjet e 11 majit, duke shënuar fitoren më të madhe ndonjëherë që pas vendosjes së pluralizmit në Shqipëri.
PS ka arritur të sigurojë e vetme 83 mandate, ndërkohë që ende vijon të numërohet vota e diasporës.

Xherdan Shaqiri zgjedhet lojtari më i mirë i javës në ligën elitare të Zvicrës

Shpargu ndihmon në uljen e tensionit të gjakut

Gjykata Themelore hedh poshtë padinë kundër ZRRE-së për shtrenjtimin e rrymës

BE-ja miraton paketën e re të sanksioneve kundër Rusisë

Beyoncé thyen rekorde me turneun “Cowboy Carter”

UBT lanson kampanjën zyrtare për maturantët nga Shqipëria – studio në institucionin lider të arsimit në Ballkanin Perëndimor

Kosovari i akuzuar për krime kibernetike ekstradohet në SHBA

“Shqipëria ka bërë përparime”, Von der Leyen uron Ramën: Vendi juaj është në BE

Tërmet i fuqishëm në Greqi
Të kërkuara
-
Lajmet nga UBT3 months ago
Përgatituni për të udhëhequr politikën e të ardhmes me Fakultetin e Shkencave Politike në UBT
-
Lajmet1 month ago
Studentët e Psikologjisë në UBT zhvilluan një vizitë studimore në qendrën psikologjike “Radix” dhe Asociacionin Kosovar për Psikoterapi Trupore
-
Lajmet nga UBT2 weeks ago
Profesori, Arsim Hajdari, doktoron me temën “New Perspective of Biological Therapy in Treatment of Age-Related Macular Degeneration”
-
Lajmet nga UBT3 months ago
Profesorët Besnik Skenderi, Safet Zejnullahu, Diamanta Skenderi dhe Ferid Selimi publikojnë punimin shkencor mbi AI në arsim