Kulturë

Cila është origjina surprizuese e fjalës “menaxhim”?

Më poshtë po ju tregojmë se nga ka ardhur fjala menaxhim.

Published

on

Shpesh kur shkojmë të kërkojmë etimologjinë e fjalëve, nxjerrim mësime shtesë edhe rreth kuptimit të tyre. Është interesante të kuptojmë se si njerëzit gjatë historisë i vendosin dhe i modifikojnë kuptimin foljeve dhe fjalëve të ndryshme. Më poshtë po ju tregojmë se nga ka ardhur fjala menaxhim.

Nga latinishtja e vjetër kemi fjalës “manus”, që përkthehet “dorë”. Që këtu marrin një ide mbi thelbin e menaxhimit, që qenka dora. Gjithçka që ka arritur njerëzimi dhe që na ka diferencuar nga gjallesat e tjera përveç trurit të zhvilluar, janë duart. Aftësia e jashtëzakonshme për t’i përdorur, për të krijuar gjëra fantastike që kanë përparuar racën njerëzore.

Më pas kalojmë në fjalën italisht “maneggiare“, që përveç fjalës “manus” bashkohet edhe me fjalën “agere” që përkthehet “veproj”. Maneggiare, e cila është egzaktësisht si fjala e sotme për menaxhimin, në atë kohë ka patur kuptim “të manovrosh“ dhe më saktë përdorej për “ngas apo kontrolloj kalin”. Këtë kuptim fjala “maneggiare” e ka ende edhe sot. E jashtëzakonshme ama paralelizmi i kontrollit të kalit, me menaxhimin e një sektori apo të një kompanie në ditët e sotme. Nëse mendojmë se sa praktikë, studim, durim, por edhe përkujdesje duan kuajt derisa të jesh i aftë t’i kontrollosh dhe t’i ngasësh si mjeshtër, do të vëmë re analogji të shumta me rrugën që një menaxher duhet të kalojë derisa të bëhet i zotë në punën e tij.

Dhe në shekullin XVI, fillon përdorimi më i gjerë edhe në anglisht i fjalës “manage” dhe më pas “management” në kuptime gradualisht të tjera, deri tek kuptimi modern i fjalëve. -ment është një prapashtesë edhe kjo me origjinë latine (trashëguar sot kryesisht tek francezët), që përdoret për të kthyer foljet në emra. Përderisa, në shqip nuk e kemi këtë prapashtesë, por kemi mënyrat tona gjuhësore për të shndërruar foljet në emra, përdorim sot thjesht fjalën “menaxhim”.

Continue Reading

Kulturë

Kurt Kola, i përndjekuri i regjimit komunist që rezistoi me dekada në burgje dhe internim

Published

on

Muzeu Kombëtar “Shtëpia me Gjethe” kujtoi sot të dënuarin politik dhe ish-kryetarin e “Shoqatës Kombëtare të ish-të Përndjekurve Politikë të Shqipërisë”, Kurt Kola (6 maj 1937 – 29 janar 2022).

Kola lindi më 6 maj 1937 në fshatin Macukull të Burrelit. Për shkak të aktivitetit politik të të atit, Bilal Kurti, i cili ishte përfaqësues i lartë i “Lëvizjes së Legalitetit” dhe kishte bashkëpunuar me misionarët ushtarakë britanikë, ai dhe familja e tij u internuan. Ata fillimisht u dërguan në Peshkopi dhe më pas në Berat, ku jetuan në kazermat e djegura nga lufta deri në prillin e vitit 1949.

Kur mbushi moshën 16-vjeçare, Kurt Kola u arrestua dhe u dënua me burg në Gjirokastër. Ky do të ishte fillimi i një kalvari dënimesh që do të zgjaste për dekada, duke përfunduar vetëm në 10 janar 1990, me rënien e regjimit komunist.

Në vitin 1993, ai u zgjodh kryetar i Shoqatës Kombëtare të ish-të Burgosurve Politikë të Shqipërisë. Dy vjet më vonë, ai u përzgjodh kryetar i “Lidhjes së Djathtë” dhe, nga 1998 deri në 2002, drejtoi Institutin e Integrimit të ish-të Përndjekurve Politikë.

Kurt Kola ishte gjithashtu një autor i njohur, duke shkruar dhe botuar disa libra me poezi dhe romane, ku trajtonte jetën si i përndjekur politik dhe historinë e familjes së tij. Disa nga librat më të njohur të tij janë “Ëndrra Burgu” dhe “Në Shqipërinë burg”./UBTNews/

Continue Reading

Kulturë

Bashkia e Tiranës nis punën për vendosjen e statujës së Skënderbeut në Paris

Published

on

Bashkia e Tiranës ka nisur zbatimin e nismës për vendosjen e statujës së Heroit Kombëtar, Gjergj Kastrioti Skënderbeu, në sheshin që mban të njëjtin emër në lagjen 19 të kryeqytetit francez, Paris.

Ky projekt, i realizuar falë bashkëpunimit të frytshëm me kryetaren e Bashkisë së Parisit, Anne Hidalgo, synon forcimin e lidhjeve kulturore ndërmjet dy vendeve dhe promovimin e vlerave historike të kombit shqiptar në arenën ndërkombëtare.

Statuja do të jetë një riprodhim i veprës ikonike të skulptorit të njohur shqiptar, Odhise Paskali, e cila u përurua për herë të parë në janar të vitit 1968 për të shënuar 500-vjetorin e vdekjes së Skënderbeut. Bashkia Tiranë, përmes ekipit të Qendrës së Realizimit të Veprave të Artit, është duke punuar për ta sjellë këtë kryevepër në formën më të përsosur, duke ruajtur autenticitetin dhe fuqinë artistike që ajo përfaqëson.

Ky projekt është pjesë e një strategjie afatgjatë për të promovuar artin dhe historinë shqiptare në botë. Në vitet e fundit, Bashkia e Tiranës ka realizuar projekte të ngjashme, si vendosja e statujës së Skënderbeut në Budapest, Hungari, ku ajo qëndron përballë statujës së heroit hungarez, Janosh Huniadi.

Ceremonia e përurimit të statujës pritet të zhvillohet së shpejti, me pjesëmarrjen e personaliteteve të njohura nga Shqipëria dhe Franca, si dhe përfaqësuesve të diasporës shqiptare në Evropë./UBTNews/

 

Continue Reading

Magazinë

Lady Gaga së shpejti lanson albumin e shtatë

Published

on

Këngëtarja dhe aktorja fituese e Grammy, Lady Gaga ka njoftuar se do të publikojë albumin e saj të shtatë.

Data e lansimit final mendohet se do të jetë më 7 mars.

Ky album i shtatë i artistes, pritet të eksplorojë “temat e kaosit dhe transformimit”.

Krijimi artistik me 14 këngë do të titullohet “Mayhem” dhe fansat e Lady mezi po e presin. /UBT News/

 

 

Continue Reading

Magazinë

Kjo ishte dëshira e fundit e Sinéad O’Connor para se të vdiste

Published

on

Këngëtarja irlandeze, Sinéad O’Connor, ndërroi jetë më 26 korrik 2023, në moshën 56 vjeçare, teksa shkaku i vdekjes së saj u zbulua më vonë. Astma dhe sëmundja pulmonare obstruktive kronike (COPD) nuk e lanë atë të jetonte më gjatë. 

Ajo u varros në një ceremoni në qytetin irlandez të Bray gushtin e kaluar, me Bob Geldof dhe Bono në mesin e atyre që bënë homazhe në funeralin e saj.

Këngëtarja e “Nothing Compares 2 U” thuhet se nënshkroi një dokument që kërkonte të vishej me rroba prifti në arkivolin e saj vite përpara se të konvertohej në Islam në vitin 2018 dhe të varrosej me një Bibël hebraike së bashku me albumin e saj, “Theology”, raporton “The Sun”.

Nëna e katër fëmijëve ka shitur 6.2 milionë albume në mbarë botën, të cilat ajo shpresonte se do mjaftonin për të siguruar të ardhura për fëmijët e saj edhe kur ajo të mos ishte më. Sipas të dhënave të verifikimit irlandez të siguruara nga “The Sun”, O’Connor i la familjes së saj 1.4 milion £ (rreth 20 milion €) në testamentin e saj, me ish-bashkëshortin e saj, producentin muzikor John Reynolds, të emëruar si ekzekutues të pasurisë:

“Fëmijët e mi mund ta shpërndajnë hirin tim sipas dëshirës”. Unë dekretoj që pas vdekjes sime dhe sipas gjykimit të çdo fëmije të mi që atëherë është mbi 18 vjeç, albumet e mia do të shiten për aq sa vlejnë”.

Ajo kishte planifikuar që sendet fetare të shkonin në Shane, ndërsa fëmijës më të vogël, Jesua Bonadio, do t’i jepej koleksioni e kitarave. Ish-burri i O’Connor, producenti John Reynolds, është emëruar ekzekutuesi i pasurisë së saj. Çifti u martuan më 1987, por u divorcuan më 1991.

Continue Reading

Të kërkuara