

Shëndeti
Çiklizmi ul rrezikun nga demenca
Published
1 month agoon
By
UBT NewsNjë ekip studiuesish nga fusha të ndryshme, gjeriatria, neurologjia, nutricionistë dhe specialistë të shëndetit publik, nga disa institucione në Kinë, së bashku me dy kolegë nga Australia, kanë gjetur se çiklizmi ofron përfitim të madh për të reduktuar rrezikun e zhvillimit të demencës.
Studiuesit kanë analizuar të dhëna mjekësore nga UK Biobank, duke ndjekur shëndetin e 479,723 personave me moshë mesatare rreth 56.5 vjeç, që ishin në gjendje të mirë shëndetësore e nuk kishin shenja të demencës në fillim të studimit.
Ata i ndoqën për 13 vjet për të parë sesi mënyrat e transportit lidhen me shfaqjen e demencës, rezultatet treguan se personat që përdornin biçikletën në baza të rregullta kishin rrezik dukshëm më të ulët për të zhvilluar demencë, krahasuar me ata që ecnin në këmbë, përdornin makinë ose transport publik.
“Udhëtimi kryesisht me biçikletë, ose në kombinim me mjete të tjera të transportit, ishte faktor i rëndësishëm për ruajtjen e volumit të hipokampusit”, thuhet në raportin e studimit, i cili është publikuar në JAMA Network Open.
Hipokampusi është pjesë e rëndësishme e trurit, e vendosur në pjesën e mesme të tij. Ai ka formën e nj kali deti të vogël (quhet “hipokampus”, nga fjala greke “hippos” që do të thotë kalë dhe “kampos”, që do të thotë det, kuptimi: kali i detit).
Kjo pjesë e trurit luan rol kryesor në formimin, organizimin dhe ruajtjen e kujtimeve të reja.
Ai ndihmon njerëzit të kuptojnë se ku ndodhen dhe si të lëvizin në hapësirë, pa hipokampus funksional, njerëzit nuk do të mund të mësojnë informacione të reja.
Çiklizmi mbron trurin
Pjesëmarrësit që përdornin biçikletën kishin volum më të madh të hipokampusit, zonë e trurit që lidhet me kujtesën dhe orientimin hapësinor. Volumi i madh i hipokampusit, do të thotë mbrojtje kundër rënies së aftësive njohëse.
Studiuesit shtuan se përfitimi ishte veçanërisht i lartë te personat që nuk bartin gjenin e njohur si APOE ε4, i cili lidhet me rrezik më të lartë për Alzheimer. Edhe te ata që e bartin këtë gjen, çiklizmi kishte ndikim, por më të kufizuar.
Pse çiklizmi bën diferencë?
Hulumtimet treguan se ushtrimet fizike dhe aktivitetet që përfshijnë orientim në hapësirë mund të ngadalësojnë fillimin e demencës. Çiklizmi bashkon të dyja: është aktivitet aerobik dhe kërkon vëmendje në orientim dhe lëvizje të koordinuara.
“Çiklizmi mund të jetë një nga mënyrat më të thjeshta dhe më efektive për të mbrojtur kujtesën dhe trurin nga demenca”, kanë theksuar studiuesit në raportin e tyre.
Aktualitet
MSH: Kemi siguruar sasi të mjaftueshme kundër helmimeve nga kafshimi i gjarprit
Published
18 hours agoon
July 15, 2025By
UBT News
Ministria e Shëndetësisë ka bërë të ditur se ka siguruar një sasi të mjaftueshme serumi kundër helmimeve nga pickimi i gjarprit dhe ka furnizuar me to të gjitha qendrat e Kujdesit Parësor Shëndetësor që kanë paraqitur kërkesë për furnizim.
Rritja e temperaturave gjatë verës ndikon drejtpërdrejt në rritjen e aktivitetit të gjarpërinjve, të cilët mund të shfaqen në hapësira të ndryshme, veçanërisht në zonat rurale, fusha, pyje, e madje edhe pranë shtëpive apo banesave. E, kjo situatë ka shkaktuar shqetësim mes qytetarëve, të cilët shpesh ndihen të pasigurt dhe të frikësuar për mundësinë e një kontakti të papritur me këto zvarranikë, sidomos gjatë lëvizjeve në natyrë apo në ambientet përreth shtëpisë.
“Ju njoftojmë se Ministria e Shëndetësisë ka siguruar sasi të mjaftueshme të serumit kundër helmimeve nga kafshimi i gjarprit dhe IKSHPK ka furnizuar me to të gjitha qendrat e Kujdesit Parësor Shëndetësor që kanë bërë kërkesë për furnizim. Gjithashtu, IKSHPK ka njoftuar të gjitha qendrat në nivel vendi dhe u ka bërë thirrje të përsëritur që të furnizohen me serum, duke qenë se ka sasi të mjaftueshme dhe të siguruara me kohë”, thuhet në njoftim.
Gjithashtu, Ministria e Shëndetësisë shtoi më tej se serumet janë siguruar edhe nga Shërbimi Spitalor dhe Klinik Universitar i Kosovës (SHSKUK), përfshirë Klinikën Infektive, ndërsa ato janë në dispozicion edhe për repartet infektive të spitaleve të përgjithshme (rajonale).
Nëse shihni një gjarpër:
– MOS u përpiqni ta vrisni ose të afroheni shumë!
– Qëndroni të qetë dhe largohuni ngadalë
– Edukojini fëmijët të shmangin gjarpërinjtë dhe të njoftonjnë një të rritur nëse hasin në një gjarpër
Nëse kafshoheni nga një gjarpër (sidomos një nepërkë):
– Qëndroni të qetë – paniku rrit rrahjet e zemrës dhe përhap helmin më shpejt
– Imobilizoni gjymtyrën e kafshuar
– MOS thithni helmin dhe mos e preni plagën
– Telefononi menjëherë Shërbimet e Urgjencës (112) ose shkoni në spitalin më të afërt
– Nëse mundeni, kini parasysh pamjen e gjarprit (për trajtim), por mos rrezikoni sigurinë tuaj duke u përpjekur ta kapni ose fotografoni atë
Gjithashtu, Fondacioni për të Drejtat e Kafshëve ka njoftuar se shumica e gjarpërinjve në Kosovë nuk janë helmues, madje nepërkat kafshojnë vetëm nëse kërcënohen. Ata luajnë një rol të rëndësishëm në ekosistem – duke kontrolluar brejtësit dhe dëmtuesit. /Telegrafi
Shëndeti
Pse trangujt janë ushqim ideal në ditë të nxehta?
Published
5 days agoon
July 11, 2025By
UBT News
Nuk ka të bëjë vetëm me ujin dhe freskinë. Trangujt ndihmojnë në tretje, mbrojnë zemrën, mbështesin shëndetin e lëkurës dhe kockave dhe gjithashtu mund të kontribuojnë në humbjen e peshës.
Ja përfitimet më të njohura të konsumit të rregullt të tyre.
Hidratim i thellë dhe zëvendësim i lëngjeve
Me 96 përqind ujë, trangujt janë shtesë e shkëlqyer për hidratim, veçanërisht gjatë sporteve ose në ditët e nxehta kur trupi humbet lëngje shtesë.
Tretje më e mirë dhe e rregullt
Fibra me përmbajtje të lartë uji lehtëson lëvizjet e zorrëve dhe studimet kanë lidhur konsumin e rregullt me një rrezik të reduktuar të kapsllëkut dhe mbështetje për florën e shëndetshme të zorrëve.
Ato kontribuojnë në humbjen e peshës
Ato kanë pak kalori dhe, falë ujit dhe fibrave që përmbajnë, ndihmojnë me ndjesinë e ngopjes, duke i bërë ato një mundësi të shkëlqyer për njerëzit që duan të zvogëlojnë marrjen e kalorive, nxisin shëndetin e zemrës dhe rregullimin e presionit të gjakut
Janë të pasura me kalium, i cili balancon natriumin, dhe flavonoidet ndihmojnë në qetësimin e proceseve inflamatore dhe uljen e kolesterolit, gjë që rezulton në mbrojtjen e enëve të gjakut dhe zemrës.
Shëndeti
Pesë ushqimet që mund të hani pa u shëndoshur
Published
5 days agoon
July 11, 2025By
UBT News
Nëse ushqehesh keq është e pamundur të largosh kilogramët e tepërt vetëm nëpërmjet aktivitetit fizik. Kur vjen puna tek rënia nga pesha, ushqimet që hani janë shumë herë më të rëndësishme se palestra.
Kjo ndodh se pjesa më e madhe e dhjamit akumulohet nga yndyrnat e pashëndetshme, mësoni më shumë për ushqimet që ju ngopin por nuk ju shëndoshin.
Vezët
Janë ushqim i shkëlqyer për rënie, të pasura me ushqyes e përmbajnë pak kalori. Janë të pasura me proteinë, hekur, vitamina e minerale, mund t’i konsumoni në mëngjes për një vakt ngopës, por edhe në drekë. Për këtë vakt mund t’i zieni vezët dhe t’i shoqëroni me sallatë jeshile ose sallatë me patate.
Frutat e pyllit
Këto fruta përmbajnë sasi të mëdha të fibrës dhe shumë pak sheqer në krahasim me frutat tjera, manaferrat dhe boronicat përmbajnë antioksidantë dhe vitamina që ju mbajnë në formë dhe eliminojnë inflamacionin. Ato mund t’i shoqëroni me kos, tërshërë apo sallata.
Arrorët
Karbohidratet e mira janë të rëndësishme, gjenden tek farat dhe arrorët që janë të pasur me larmi ushqyesish. Përfshihen yndyrnat e mira, vitamina e minerale të rëndësishme.
Kosi
Kosi pa yndyrë dhe i zënë në shtëpi është i pasur me kalcium, kalium dhe proteina, për më shumë shije dhe vlera atë mund ta konsumoni me arra ose fruta pylli. Kosin pa shumë yndyrë mund ta hani në çdo vakt dhe pa u shqetësuar për peshën.
Patatet e embla
Patatet e ëmbla mund të gatuhen në shumë mënyra dhe nuk bëhen të mërzitshme, karbohidratet dhe ëmbëlsia natyrale nënkupton që trupi e ka më të lehtë tretjen e tyre. Patatet e ëmbla mund t’i kavërdisni me pak vaj ulliri dhe hudhër.
Shëndeti
Keni dhjamë të tepërt në kofshë? Bëni këtë dhe shtresat zhduken brenda një kohe të shkurtër
Published
5 days agoon
July 11, 2025By
UBT News
Dhjami në pjesën e brendshme të kofshëve është më i vështirë për t’u shkrirë, por me këto ushtrime është gjithashtu i mundur
Nëse jeni duke luftuar me depozitat në pjesën e brendshme të kofshëve, e dini shumë mirë se është sfidë e vërtetë t’i largoni ato.
Duhet durim dhe këmbëngulje që rezultatet të jenë të dukshme, prandaj ne kemi gjetur ushtrime që funksionojnë më me efektivitet në këtë zonë të trupit.
Duhet të ndani 15 minuta në ditë dhe në një kohë rekord do të keni këmbë më të holla dhe më të shtrënguara.
Rekomandohet që këto ushtrime të përsëriten të paktën 4 herë në javë. Ju nuk keni nevojë për asgjë nga pajisjet. Vetëm pak vullnet të mirë dhe pak hapësirë.

Trashëgimia evropiane në zemrën e Kosovës – UBT nderon Karl Gegën me ekspozitën më të madhe ndërkombëtare

Bruksel, Kallas: Afër miratimit të paketës së 18 të sanksioneve ndaj Rusisë

Komunave u bllokohen llogaritë bankare, mbi 210 milionë euro të marra për shkak të vendimeve gjyqësore

Grupi për Siguri dhe Barazi Gjinore: Partitë politike të rrisin përfaqësimin e grave në zgjedhjet lokale 2025

IKD: Bashkimi i ministrive të Mirëqenies Sociale dhe të Financave me pasoja serioze

Presidentja Osmani në Letoni: Serbia është shndërruar në një shtet satelit të Rusisë

“Historia Ime, Dinjiteti Im”

Komercialja pezullon daljen në tregun e lirë të energjisë për pesë kompani, OEK ka apel për ZRrE-në

882 milionë euro të bllokuara për shkak të moskonstituimit të Kuvendit thotë IKD
Të kërkuara
-
Lajmet nga UBT1 month ago
UBT organizon debat rreth zgjerimit të BE-së dhe ruajtjes së vlerave evropiane
-
Lajmet nga UBT3 months ago
Profesori, Arsim Hajdari, doktoron me temën “New Perspective of Biological Therapy in Treatment of Age-Related Macular Degeneration”
-
Lajmet nga UBT1 month ago
UBT – Institucioni privat me më së shumti programe të akredituara nga Agjencia e Akreditimit të Kosovës
-
Lajmet nga UBT1 month ago
UBT rilicencohet nga MAShTI për ofrimin e arsimit profesional në katër drejtime të rëndësishme shëndetësore