

Shëndeti
Çiklizmi ul rrezikun nga demenca
Published
2 months agoon
By
UBT NewsNjë ekip studiuesish nga fusha të ndryshme, gjeriatria, neurologjia, nutricionistë dhe specialistë të shëndetit publik, nga disa institucione në Kinë, së bashku me dy kolegë nga Australia, kanë gjetur se çiklizmi ofron përfitim të madh për të reduktuar rrezikun e zhvillimit të demencës.
Studiuesit kanë analizuar të dhëna mjekësore nga UK Biobank, duke ndjekur shëndetin e 479,723 personave me moshë mesatare rreth 56.5 vjeç, që ishin në gjendje të mirë shëndetësore e nuk kishin shenja të demencës në fillim të studimit.
Ata i ndoqën për 13 vjet për të parë sesi mënyrat e transportit lidhen me shfaqjen e demencës, rezultatet treguan se personat që përdornin biçikletën në baza të rregullta kishin rrezik dukshëm më të ulët për të zhvilluar demencë, krahasuar me ata që ecnin në këmbë, përdornin makinë ose transport publik.
“Udhëtimi kryesisht me biçikletë, ose në kombinim me mjete të tjera të transportit, ishte faktor i rëndësishëm për ruajtjen e volumit të hipokampusit”, thuhet në raportin e studimit, i cili është publikuar në JAMA Network Open.
Hipokampusi është pjesë e rëndësishme e trurit, e vendosur në pjesën e mesme të tij. Ai ka formën e nj kali deti të vogël (quhet “hipokampus”, nga fjala greke “hippos” që do të thotë kalë dhe “kampos”, që do të thotë det, kuptimi: kali i detit).
Kjo pjesë e trurit luan rol kryesor në formimin, organizimin dhe ruajtjen e kujtimeve të reja.
Ai ndihmon njerëzit të kuptojnë se ku ndodhen dhe si të lëvizin në hapësirë, pa hipokampus funksional, njerëzit nuk do të mund të mësojnë informacione të reja.
Çiklizmi mbron trurin
Pjesëmarrësit që përdornin biçikletën kishin volum më të madh të hipokampusit, zonë e trurit që lidhet me kujtesën dhe orientimin hapësinor. Volumi i madh i hipokampusit, do të thotë mbrojtje kundër rënies së aftësive njohëse.
Studiuesit shtuan se përfitimi ishte veçanërisht i lartë te personat që nuk bartin gjenin e njohur si APOE ε4, i cili lidhet me rrezik më të lartë për Alzheimer. Edhe te ata që e bartin këtë gjen, çiklizmi kishte ndikim, por më të kufizuar.
Pse çiklizmi bën diferencë?
Hulumtimet treguan se ushtrimet fizike dhe aktivitetet që përfshijnë orientim në hapësirë mund të ngadalësojnë fillimin e demencës. Çiklizmi bashkon të dyja: është aktivitet aerobik dhe kërkon vëmendje në orientim dhe lëvizje të koordinuara.
“Çiklizmi mund të jetë një nga mënyrat më të thjeshta dhe më efektive për të mbrojtur kujtesën dhe trurin nga demenca”, kanë theksuar studiuesit në raportin e tyre.
Shëndeti
Mosha e duhur për ta lindur fëmijën e parë
Published
47 minutes agoon
August 14, 2025By
UBT News
Të merrni vendimin se kur duhet ta lindni fëmijën e parë, nuk është asnjëherë një gjë e lehtë. Shtatzënia, pavarësisht moshës, i ka avantazhet dhe disavantazhet e veta.
Duhet të ndërmerret në konsideratë faktin se përgjatë moshës edhe gjinjtë ndryshojnë bashkë me pjesën tjetër të trupit.
Gjatë moshës 20-30 vjeçare, gjokset janë më të forta e kanë elasticitet më të mirë. Prandaj, nëse doni të mbeteni shtatzënë gjatë kësaj periudhe, koha bashkë me biologjinë do të jenë në anën tuaj.
Por, posa të hyni në moshën 30-40 vjeçare, hormonet si estrogjeni ndihmojnë t’i mbani gjokset e forta. Kjo dekadë, që është bërë e njohur më shumë për shtatzëni dhe dhënie të gjirit, i jep nënës mbrojtje afatgjatë kundër kancerit të gjirit.
Ndërsa, posa të hyni në moshën 40 vjeç e sipër, indet e gjokseve fillojnë të shënojnë rënie dhe përqindja e yndyrës në gjokse rritet, e gjithashtu do të ketë rreziqet tjera që ndërlidhen me shtatzëninë.
Disa studime tregojnë që aq më e vjetër që është një femër shtatzënë, aq më i lartë do të jetë rreziku për të fituar kancerin e gjirit. Thuhet se gratë më të vjetra se 30 vjet që lindin fëmijën e parë, kanë një rrezik më të lartë për kancer të gjirit sesa gratë që nuk kanë pasur asnjëherë fëmijë.
Shëndeti
Pse duhet të pish çaj jeshil çdo natë para gjumit?
Published
15 hours agoon
August 13, 2025By
UBT News
Çaji jeshil para se të flesh është një ndër pijet më të rekomanduara nga studimet për të bërë gjumë të qetë e të shëndetshëm. Por, duhet të bësh kujdes që të zgjedhësh çajin jeshil pa kafeinë.
Edhe përzgjedhja e këtij lloji çaji është e rëndësishme. Më poshtë janë renditur tri arsye që tregojnë pse duhet të pish çaj para gjumit.
Ndihmon në qetësim
Ky çaj ndihmon për të qetësuar nervat dhe për gjendje relaksi, të dyja të rëndësishme për të bërë një gjumë të qetë e për të qenë më energjike në mëngjes.
Përmirëson metabolizmin
Studimet kanë treguar se gjumi i qetë dhe i shëndetshëm ndikon në metabolizmin e trupit. Metabolizmi i shëndetshëm siguron një trup në formë të mirë e lëkurë të shkëlqyeshme. Gjumi i çrregullt ndikon në shtimin në peshë, ngadalëson metabolizmin. Çaj jeshil para se të flesh të siguron metabolizmin në gjendje pune optimale.
Pastron toksinat e trupit
Gjatë ditës, trupi grumbullon toksina, që bëhen të dëmshme nëse vijon të konsiderohen të parëndësishme apo të nënvlerësohen. Duke pirë çaj jeshil në mbrëmje, në një kohë kur të gjitha ushqimet janë depozituar, ndihmon trupin të pastrohet nga toksinat dhe të ndihet më i lehtë.
Shëndeti
Jo gjithmonë kremi kundër diellit ju mbron nga ai
Published
17 hours agoon
August 13, 2025By
UBT News
Një krem i njohur kundër diellit mund të mos funksionojë, duke e lënë lëkurën e pambrojtur ndaj kancerit të lëkurës, sipas një raporti të ri.
Organizata britanike për mbrojtjen e konsumatorëve Which? testoi 15 produkte kundër diellit nga; Boots, Garnier dhe Nivea, dhe alternativa tjera më të lira.
Një produkt që kushton 2.99 £ nga një supermarket kaloi me sukses testet rigoroze të sigurisë, një tjetër që kushton 28 £ dështoi të përmbushë standardet e industrisë. Përdoruesit e këtij kremi mund të mos jenë të mbrojtur siç mendojnë nga rrezet, duke i vënë në rrezik për zhvillimin e kancerit të lëkurës.
Kremi është Ultrasun Family SPF30, një produkt i shitur në shumë dyqane të mëdha dhe që promovohet si “i përsosur për të gjithë familjen”, veçanërisht për fëmijët me lëkurë të ndjeshme. Por, ky krem dështoi në dy teste të ndara që matën faktorin e mbrojtjes nga dielli (SPF) dhe mbrojtjen ndaj rrezeve UV.
Në testin e parë, shkencëtarët aplikuan një sasi të vogël të kremit në shpinën e vullnetarëve dhe i ekspozuan ndaj një lampe që simulonte rrezet e diellit.
Më pas matën kohën që i duhej lëkurës për t’u skuqur, në testin tjetër, përhapën kremin në një pllakë xhami për të matur sasinë e rrezeve UV që absorboheshin. Që një produkt të kalonte testin, duhej të siguronte të paktën një të tretën e nivelit të mbrojtjes SPF të deklaruar.
Nëse produkti nuk arrinte ta kalonte testin në përpjekjen e parë, testi përsëritej. Nëse e kalonte herën e dytë, bëhej një provë e tretë, çdo produkt që dështon dy herë në total, klasifikohej si “Mos e Bli”. Zëdhënësja e Which?, Natalie Hitchins, paralajmëroi se konsumatorët duhet të jenë të kujdesshëm ndaj produkteve që nuk garantojnë mbrojtjen e premtuar.
“Është shqetësuese që disa kremra të njohur mund të rrezikojnë familjet duke mos ofruar nivelin e deklaruar të mbrojtjes nga dielli,” tha ajo. “Rezultatet tona tregojnë se nuk është e nevojshme të shpenzosh shumë për të qenë i sigurt në diell.”
Kompania Ultrasun u mbrojt duke thënë se është plotësisht e sigurt në metodat e saj të testimit, të cilat, sipas tyre, i tejkalojnë standardet e industrisë.
Ata deklaruan: “Testimet tona të pavarura dhe të shqyrtuara nga ekspertë tregojnë se produkti jonë arrin një SPF real prej 31.4 dhe mbrojtje ndaj UVA prej 13.1, që përkthehet në 92% thithje të rrezeve UVA.”
Një tjetër produkt që përfundoi në listën “Mos e Bli” ishte Morrisons Moisturising Sun Spray SPF30, që kushton 3.75 £.
Kompania tha se po shqyrton të dhënat dhe po bashkëpunon me furnitorët për teste të mëtejshme.
Produktet që e kaluan testin përfshijnë:
Lacura Sensitive Sun Lotion SPF50+ nga Aldi – vetëm 2.99 £ (fitues i çmimit “Vlerë e Shkëlqyer” nga Which?)
Cien Sun Spray SPF30 nga Lidl – 3.79 £
Soltan Protect & Moisturise nga Boots – 5.50 £
Nivea Sun Protect and Moisture SPF30 – 7.90 £
Sainsbury’s Sun Protect Moisturising Lotion SPF30 – 5.50 £
Raporti vjen disa ditë pasi Kelsey Parker, 34 vjeç, u përball me kritika pasi pranoi se nuk u vendos krem kundër diellit fëmijëve të saj. Në podcast-in Mum’s The Word, ajo tha:
“Fëmijët e mi nuk digjen dhe unë besoj se kremrat e diellit shkaktojnë kancer.”
Ajo tha se përdor vetëm kremra organikë të përgatitur në shtëpi me dyllë blete, dëgjuesit e kritikuan për përhapje të informacionit të rrezikshëm, duke e quajtur deklaratën “të papërgjegjshme dhe të dëmshme”. Ekspertët mjekësorë thonë se nuk ka asnjë provë që kremrat kundër diellit shkaktojnë kancer.
Dr Bav Shergill, dermatolog në Queen Victoria Hospital në Londër, deklaroi: “Kremrat janë mënyra më e sigurt dhe më efektive për të mbrojtur lëkurën nga djegiet dhe dëmtimet nga dielli.”
Kremrat përmbajnë filtra mineralë dhe kimikë të UV. Filtrat mineralë krijojnë një pengesë fizike që reflekton rrezet UV, ata kimikë i thithin rrezet dhe i shndërrojnë në nxehtësi. Disa studime në kafshë kanë sugjeruar se filtrat kimikë në doza të larta ndikojnë në hormonet, kjo nuk është vërtetuar tek njerëzit.
Shmangia e kremit diellor, ndërkohë, është vërtetuar se rrit rrezikun për kancer të lëkurës. Rreth 15,000 persona në Britani diagnostikohen çdo vit me melanomë – një formë e rrezikshme e kancerit të lëkurës.
Sipas Cancer Research UK, 87% e rasteve të melanomës mund të shmangen, pasi janë të shkaktuara nga ekspozimi ndaj rrezeve UV, nga dielli apo solariumet.
Sipas NHS, njerëzit duhet të përdorin krem diellor me të paktën SPF30 dhe të shmangin diellin nga ora 11:00 deri në 15:00 gjatë muajve mars-nëntor.
Shëndeti
Pse rrushi i thatë nuk rekomandohet për të gjithë?
Published
18 hours agoon
August 13, 2025By
UBT News
Rrush i thatë përmban një sasi të madhe të lëndëve ushqyese, studime të shumta kanë treguar se konsumimi i një sasie më të vogël të saj sjell përfitime të shumta në trup.
Sidoqoftë, nuk rekomandohet për të gjithë. Ka disa arsye pse duhet të konsumoni rrush të thatë, ndoshta gjëja më e shëndetshme në lidhje me rrushin e thatë është se ndihmon për largimin e problemit të kapsllëkut.
Kjo ka të bëjë me faktin se vetëm 1/4 filxhan rrush i thatë mund të mburret me rreth dy gramë fibra, që është rreth shtatë për qind e vlerës ditore për shumicën e njerëzve. Kërkesat tuaja individuale për fibra gjithashtu varen nga mosha dhe gjinia juaj.
Reduktimi i rrezikut të anemisë
Anemia, e cila është shkaktuar nga mungesa e hekurit, është një nga mangësitë më të zakonshme të mineraleve në trup. Më shumë se një e katërta e popullsisë së botës preket nga kjo mungesë. Anemia shfaqet kur zvogëlohet numri i qelizave të kuqe të gjakut dhe aftësia e gjakut për të mbajtur oksigjen, gjë që mund të lërë të ndiheni të lodhur dhe të dobët.
Në disa raste, ai madje mund të dëmtojë funksionin e trurit, përveç marrjes së suplementeve të hekurit, ju mund të rrisni nivelin e hekurit përmes dietës.
Rrushi i thatë nuk është burimi më i pasur i hekurit, gjysma e një filxhani me fruta të thata përmban 7 për qind të sasisë së rekomanduar ditore për gratë e moshës 19-50 vjeç, 18 miligramë, që rrezikohen nga mungesa e hekurit për shkak të menstruacioneve, mund të ndihmojnë rregullojnë hekurin, shkruan KP.
Rritja e niveleve të energjisë
Meqenëse rrushi përmban sasi të konsiderueshme sheqeri, një grusht rrush të thatë mund të jetë burim i mirë energjie. Është më mirë t’i hani në mëngjes me stomak bosh ose para një stërvitje për të cilën keni nevojë për energji shtesë, shkruan Eat This.
Rrushi i thatë është me antioksidues, përkatësisht fitonutrientë të njohur si fenole dhe polifenole. Këta antioksidues ndihmojnë në heqjen e radikaleve të lira nga gjaku, gjë që është e rëndësishme sepse ato mund të dëmtojnë qelizat dhe ADN-në tuaj.
Kjo çon në komplikime të mëdha, përfshirë sëmundjet e zemrës. Fatkeqësisht, rrushi i thatë ka një të metë. Ai është i pasur me sheqer dhe ndërsa kjo është e dobishme në disa situata, nuk është zgjidhje e mirë për njerëzit me diabet.
Në 1/4 filxhan rrush ka 26 gramë sheqer. Për njerëzit me diabet, veçanërisht diabetin e tipit 2, mund të rrisë rrezikun e hiperglicemisë ose sheqerit të lartë në gjak, andaj diabetikët duhet të kufizojnë sasinë e rrushit të thatë.

Rusia kufizon thirrjet në WhatsApp dhe Telegram

Policia sekuestron dy armë pa leje në dy raste të ndara në Ferizaj

Mosha e duhur për ta lindur fëmijën e parë

OEK: Vendimi i ZRRE-së për shkëputjen e bizneseve nga rrjeti energjetik është skandaloz

I dyshuari për krime lufte, Ramadan Morina, del para Gjykatës Themelore në Prishtinë

Përditësohen të dhënat në pikat kufitare

VAR mund të vendosë për kartonët e verdhë dhe goditjet nga këndi në të ardhmen

Mbështetësit e Vuçiq sulmojnë protestuesit në Serbi

Gjermania premton pako të re mbështetjeje prej 500 milionë dollarësh për Ukrainën
Të kërkuara
-
Lajmet nga UBT2 months ago
UBT organizon debat rreth zgjerimit të BE-së dhe ruajtjes së vlerave evropiane
-
Lajmet nga UBT2 months ago
UBT – Institucioni privat me më së shumti programe të akredituara nga Agjencia e Akreditimit të Kosovës
-
Lajmet nga UBT2 months ago
UBT rilicencohet nga MAShTI për ofrimin e arsimit profesional në katër drejtime të rëndësishme shëndetësore
-
Lajmet nga UBT3 months ago
UBT organizoi Akademi Përkujtimore në nder të Prof. Dr. Naser Kamberit