Lajmet
Charles Dickens: Një zë për të varfërit
Published
11 months agoon
By
UBT newsMe vdekjen e Charles Dickensit në vitin 1870, një epitaf qarkulloi në Londër duke e shpallur shkrimtarin e ndjerë si “një simpatizues me të varfërit, të vuajturit dhe të shtypurit”. Nuk ishte pa arsye. Veprat e tij mbeten sinonim i pjesës së poshtme të shoqërisë viktoriane, një peizazh i banuar nga jetimët, punëtorët e fabrikave, prostitutat dhe ata që ishin zhytur në kohë të vështira. Dickensi u dha atyre një zë, u dha dinjitet. Dhe kjo trashëgimi mbizotëroi. Disa dekada më vonë, kritiku GK Chesterton e etiketoi Dickensin “zëdhënësin e të varfërve”. Shumë besonin se romanet e tij kishin ribërë pjesërisht axhendën politike dhe sociale.
KRITIKA
Por, jo të gjithë e mendonin kështu. George Orwell ishte ndër kritikët më të mprehtë kur ishte fjala për përkushtimin real të Dickensit ndaj reformës sociale. Orwelli thoshte se pjesa më e madhe e aksionit në romane zhvillohet në mjedise të klasës së mesme, që paraqesin “borgjezinë tregtare londineze dhe vendet ku ata rrinin”. Të varfërit e vërtetë, pretendonte Orwell, ishin lënë pas dore nga shkrimtari. “Ai nuk ka portret të një punëtori në bujqësi dhe vetëm një (Stephen Blackpool tek “Kohë të Vështira”) të një punëtori industrial.” Duke shkruar në vitet 1930, Orwelli pohoi se “nëse pyet një lexues të zakonshëm se cilin nga personazhet proletarë të Dickensit mund të kujtojë, tre nga ata që është pothuajse e sigurt se do të përmendë janë Bill Sikes, Sam Weller dhe Zonja Gamp. Një hajdut, një shërbëtor dhe një mami e dehur – jo tamam një grup përfaqësues i klasës punëtore angleze.”
Orwelli shkoi më tej, duke e dënuar Dickensin se nuk ishte një shkrimtar mjaftueshëm revolucionar. Pavarësisht imazhit të tij popullor si një kampion i të varfërve, ai nuk bëri thirrje për ristrukturimin e shoqërisë, për të krijuar një klimë më të barabartë. “Në realitet, objektivi i tij nuk ishte dhe aq shoqëria, se sa “natyra njerëzore”, argumentonte Orwelli. “I gjithë ‘mesazhi’ i tij është klishe: nëse njerëzit do të silleshin mirë, bota do të ishte e denjë.
Pavarësisht mungesës së atributeve dhe përcaktimeve të renditura nga Orwelli, Dickens ishte jashtëzakonisht popullor tek të varfërit, madje edhe anëtarët analfabetë të shoqërisë që paguanin për t’ua lexuar dikush tjetër, pjesën e re të veprës së tij të fundit. Duke vendosur një pjesë të mirë të skenave të librave të tij në mjedise të njohura për ta, Dickensi nxiti një etje për letërsi serioze që dikur e kishin humbur.
Dhe Dickensi i njihte vendet për të cilat shkruante. Ndryshe nga Orwelli, Etoniani i Vjetër, ai kishte përvojë më të drejtpërdrejtë me jetën në kohë të vështira. Në vitin 1824, i dërrmuar nga borxhet në rritje, babai i tij Xhon, u dërgua në një burg debitorësh, ku iu bashkua gruaja dhe fëmijët e tyre më të vegjël. 12-vjeçari Charles jetonte në një sërë banesash nëpër qytet; ai më vonë do të mbështetej tek pronarët dhe pronaret e tij, kur i popullonte romanet me londinezët e pasur.
Ai detyrohej gjithashtu të punonte 10 orë në ditë në një magazinë – “një shtëpi e vjetër e çmendur, e rrënuar… e tejmbushur me minj” – duke u ngjitur etiketat vazove me lustër çizmesh. Kjo përvojë, e zhvendosur në një fabrikë shishesh, do të rivizitohej tek David Copperfield. Atje ai punoi së bashku me fëmijë të varfër të klasës punëtore, duke përfshirë një farë “Bob Fagin” – një emër që do ta huazonte tek Oliver Twist – duke i dhënë atij një pasqyrë rinore në një anë krejtësisht të ndryshme të shoqërisë.
Dickensi tregoi padiskutim empati të pamatë ndaj të varfërve që punojnë dhe atyre në shtresat më të ulëta të shoqërisë, që luftojnë për të përmirësuar veten në një sistem të manipuluar, qofshin këta fëmijë jetimë apo gra, siç është prostituta Nancy tek Oliver Twist. Ky vështrim dhe shqetësim nuk u shtri tek ata që nuk bëjnë mirë që përdorin krimin për të mbijetuar, apo për të përparuar në kurriz të të tjerëve. Ai nuk ishte admirues i turmës, e parë në portretizimin e rebelëve – pjesëmarrës tek trazirat antikatolike të Gordonit të vitit 1780 – tek Barnaby Rudge.
PISLLËK DHE SHKATËRRIM
Pavarësisht nga dështimet e tij të perceptuara, kur i popullonte romanet me njerëz nga shtresat më të varfra të shoqërisë dhe cialtdo qofshin dështimet e tij të perceptuara, për të ofruar zgjidhje për zhdukjen e varfërisë, vepra e Dickensit megjithatë hodhi një dritë të fortë në qoshet më të errëta të shoqërisë angleze – dhe, më së shpeshti, të Londrës.
Këto ishin qoshe të injoruara shumë kollaj nga bashkëkohësit e Dickensit. Letërsia e tij shkon në lagje të pa vizituara kurrë nga penat e të tjerëve. Shihni jetën reale të ishullit Jacob në bregun jugor të Tamizit, të përshkruar në faqet e Oliver Twist, se si përmban shtëpi “aq të ndyra, aq të mbyllura, sa ajri do të dukej se ishte shumë i ndotur edhe për papastërtitë dhe mjerimin”.
Në minimumin e tyre absolut, veprat e Charles Dickensit u ofruan shumë prej lexuesve të tij bashkëkohorë një dritare në një shtresë të shoqërisë përndryshe të padukshme për ta, një botë të fshehur. Romanet e tij mund të mos kenë çuar në reforma sociale në nivelin që është perceptuar zakonisht, por prodhimi i tij artistik me siguri e drejtoi vështrimin kolektiv drejt sëmundjeve shoqërore të Anglisë Viktoriane. / bota.al
You may like
Bota
Erdogan: Trump t’i përmbahet premtimeve për Lindjen e Mesme!
Published
9 mins agoon
November 8, 2024By
UBT NEWSPresidenti i Turqisë, Rexhep Tajip Erdogan, shprehu sot shpresën që presidenti i sapozgjedhur i Shteteve të Bashkuara, Donald Trump, të mbajë premtimet për t’i dhënë fund konflikteve të vazhdueshme në Lindjen e Mesme dhe të ushtrojë presion mbi Izraelin për të ndalur veprimet agresive në rajon.
Duke folur me gazetarët gjatë udhëtimit të tij të kthimit nga Hungaria, Erdogan theksoi se një veprim i rëndësishëm do të ishte ndërprerja e furnizimit me armë të SHBA për Izraelin, një hap që, sipas tij, do të ndihmonte në shuarjen e tensioneve në Liban dhe territoret palestineze.
“Ne duam që ky premtim të përmbushet dhe Izraelit t’i thuhet të ndalojë,” tha Erdogan, i cituar nga gazeta Hurriyet dhe disa media të tjera turke.
Turqia ka qenë një nga zërat më kritikë të politikave izraelite, duke akuzuar këtë vend për kryerjen e një “gjenocidi” në Gaza dhe duke denoncuar mbështetjen perëndimore ndaj Izraelit për këto veprime. Përmes kësaj deklarate, Erdogan nënvizoi se ai pret që SHBA të luajë një rol më konstruktiv në përpjekjet për paqe dhe të sjellë një ndryshim të ndjeshëm në politikat e saj në rajon./AP/
Bota
Seuli paralajmëron se do e godiste Phenianin në rast të një sulmi bërthamor
Published
19 mins agoon
November 8, 2024By
UBT NEWSPresidenti i Koresë së Jugut, Yoon Suk Yeol, deklaroi sot se vendi i tij është gati të ndërmarrë veprime të ashpra në rast të një sulmi bërthamor nga Koreja e Veriut, duke theksuar se aleanca e fuqishme me Shtetet e Bashkuara është një faktor kyç në mbrojtjen e Seulit. Presidenti Yoon tha se Koreja e Jugut nuk ka nevojë për armë bërthamore vetjake, pasi mbrojtja e saj mbështetet fuqimisht tek arsenali bërthamor i SHBA-së.
“Një sulm bërthamor ndaj Republikës së Koresë do të ishte një veprim krejtësisht i papërgjegjshëm dhe irracional nga ana e Koresë së Veriut,” tha Yoon për Newsweek. Ai shtoi se në rast të një sulmi të tillë, aleanca mes SHBA-së dhe Koresë së Jugut do të hakmerrej në mënyrë të menjëhershme, duke përdorur armët bërthamore të SHBA-së për të neutralizuar çdo kërcënim nga Pheniani.
Ky paralajmërim vjen pas testimit të fundit të raketës balistike ndërkontinentale me karburant të ngurtë nga Koreja e Veriut, raketë e quajtur Hwasong-19, më 31 tetor. Testi i fundit i raketave është parë si një kërcënim i shtuar për stabilitetin në rajon, sidomos pasi Uashingtoni dhe Seuli kanë akuzuar Phenianin për dislokimin e trupave të saj për të mbështetur Rusinë në luftën kundër Ukrainës.
Në kontrast me qëndrimin më të moderuar të paraardhësit të tij, Yoon Suk Yeol ka zgjedhur një qasje më të ashpër ndaj Phenianit, duke u angazhuar në ndalimin e programit të armëve bërthamore të Koresë së Veriut. Ky qëndrim është një përpjekje për të ndalur zhvillimin e arsenalit të armëve bërthamore të Koresë së Veriut, i cili vijon pavarësisht sanksioneve të vendosura nga Këshilli i Sigurimit të Kombeve të Bashkuara.
Koreja e Jugut ka thelluar marrëdhëniet e saj me SHBA-në, me të cilën ndan një aleancë sigurie që daton prej 70 vjetësh. Të dy Koretë janë teknikisht ende në gjendje lufte, pasi Lufta Koreane e viteve 1950-1953 përfundoi me një armëpushim dhe jo me një traktat të paqes, çka e bën të brishtë stabilitetin në Gadishullin Korean./UBTNews/
Një vullkan në Indonezi shpërtheu përsëri, duke nxjerrë hi vullkanik deri në 5 mijë metra lartësi nga krateri i tij, ndërsa autoritetet zgjeruan një zonë përjashtimi, raportuan mediat shtetërore të premten.
Mali Lewotobi Laki-laki në Flores Lindore, Nusa Tenggara Lindore, shpërtheu sërish të enjten, sipas Antara News.
Shpërthimi u vëzhgua në një lartësi prej afërsisht 6.584 metra mbi nivelin e detit, me kolonën e hirit të anuar në drejtimet Jugperëndimore, perëndimore dhe veriperëndimore. Shpërthimi prodhoi gjithashtu re të nxehta me një amplitudë prej 47.3 milimetrash.
Autoritetet lokale zgjeruan gjithashtu një zonë përjashtimi dhe këshilluan komunitetin lokal dhe vizitorët që të mos kryejnë asnjë aktivitet brenda një rrezeje prej 7 kilometrash të majës.
Njerëzit u këshilluan gjithashtu të mbanin maska për të shmangur efektet negative të hirit vullkanik.
Qeveria indoneziane ka evakuuar mijëra njerëz nga zonat e prekura nga shpërthimi i vazhdueshëm i malit Lewotobi Laki-laki.
Deri më tani, të paktën 10 persona kanë vdekur si pasojë e shpërthimit, duke përfshirë një murgeshë, dhe një është ende e humbur. Rrjedhat e llavës kanë dëmtuar disa struktura, duke përfshirë një manastir dhe punonjësit e shpëtimit po kërkojnë më shumë viktima.
Autoritetet kanë ngritur nivelin e alarmit për malin Lewotobi Laki-laki në pikën e tij më të lartë pasi vullkani ka lëshuar kolona të trasha të hirit deri në 2 kilometra çdo ditë gjatë javës së kaluar.
Indonezia, e cila shtrihet përgjatë “Unazës së zjarrit të Paqësorit”, ka 130 vullkane aktive, duke e bërë atë një nga vendet më aktive sizmike në botë.
Lajmet
Seuli paralajmëron se ta godiste Phenianin në rast të një sulmi bërthamor
Published
1 hour agoon
November 8, 2024By
UBTnewsPresidenti i Koresë së Jugut, Yoon Suk Yeol, tha se shteti i tij, në aleancë me Shtetet e Bashkuara, është i përgatitur që të përgjigjet nëse Koreja e Veriut tenton ta sulmojë me armë bërthamore.
Yoon tha se Koreja e Jugut mund të varet nga armët bërthamore amerikane për të mbrojtur shtetin dhe nuk ka nevojë që vet të ketë këso lloje armësh.
“Besoj se do të ishte irracionale që ata të vendosin të kryejnë një sulm bërthamor kundër Republikës së Koresë dhe nëse ata do të ndërmerrnin një sulm të tillë, aleanca e pajisur me armë bërthamore mes SHBA-së dhe Koresë së Jugut menjëherë do të godiste Korenë e Veriut me armë bërthamore të SHBA-së”, deklaroi Yoon, sipas revistës amerikane, Newsweek.
Koreja e Veriut treguar muskujt me testimin e një rakete balistike ndërkontinentale – që operon me karburante të ngurta – të quajtur Hwasong-19 më 31 tetor, mes akuzave nga Uashingtoni dhe Seuli se Pheniani ka dislokuar trupa për të ndihmuar Rusinë në luftën kundër Ukrainës.
Yoon ka marrë një qëndrim më të ashpër sesa paraardhësi i tij sa i përket Koresë së Veriut, e cila po vazhdon të zhvillojë arsenalin e saj të armëve bërthamore dhe raketave balistike, pavarësisht rezolutave të Këshillit të Sigurimit të Kombeve të Bashkuara që ndalojnë armë të tilla.
Seuli po tenton të vazhdojë të përmirësojë raportet me Uashingtonin, me të cilin ka një aleancë sigurie të lidhur 70-vjet më parë.
Të dy Koretë teknikisht janë në luftë, pasi lufta e viteve 1950-53 përfundoi me një armëpushim dhe jo me një traktat të paqes./REL/
Erdogan: Trump t’i përmbahet premtimeve për Lindjen e Mesme!
Për herë të parë që nga zjarri i vitit 2019, Parisi dëgjon këmbanat e Notre Dame
Seuli paralajmëron se do e godiste Phenianin në rast të një sulmi bërthamor
Mbappe e pranon se nuk i pëlqen stili i lojës së Ancelottit
De La Fuente shpall listën e Spanjës, asnjë lojtar i Real Madridit
Bullgaria mban konferencë për sëmundjet e parandalueshme nga vaksina
Rezultat fantastik! Largoni kollën me mjaltë e banane
Vullkani indonezian shpërthen sërish
Seuli paralajmëron se ta godiste Phenianin në rast të një sulmi bërthamor
Të kërkuara
-
Lajmet3 months ago
Mbyllet olimpiada e Parisit 2024- Kurora e sportit i përket Amerikës
-
Lajmet3 months ago
Zgjedh Menaxhment, Biznes dhe Ekonomi në UBT – Ferizaj dhe bëhuni liderët e së ardhmes
-
Kulturë1 month ago
Marigona Ferati, profesoresha e UBT-së, zëri i artit në jurinë ndërkombëtare në festivalin e teatrove në Oman
-
Lajmet2 months ago
Kurti: Përdhunimi është mjeti që përdori Serbia në Kosovë në mënyrë që të lë pasoja të përhershme në familje