Lajmet
Charles Dickens: Një zë për të varfërit
Published
11 months agoon
By
UBT newsMe vdekjen e Charles Dickensit në vitin 1870, një epitaf qarkulloi në Londër duke e shpallur shkrimtarin e ndjerë si “një simpatizues me të varfërit, të vuajturit dhe të shtypurit”. Nuk ishte pa arsye. Veprat e tij mbeten sinonim i pjesës së poshtme të shoqërisë viktoriane, një peizazh i banuar nga jetimët, punëtorët e fabrikave, prostitutat dhe ata që ishin zhytur në kohë të vështira. Dickensi u dha atyre një zë, u dha dinjitet. Dhe kjo trashëgimi mbizotëroi. Disa dekada më vonë, kritiku GK Chesterton e etiketoi Dickensin “zëdhënësin e të varfërve”. Shumë besonin se romanet e tij kishin ribërë pjesërisht axhendën politike dhe sociale.
KRITIKA
Por, jo të gjithë e mendonin kështu. George Orwell ishte ndër kritikët më të mprehtë kur ishte fjala për përkushtimin real të Dickensit ndaj reformës sociale. Orwelli thoshte se pjesa më e madhe e aksionit në romane zhvillohet në mjedise të klasës së mesme, që paraqesin “borgjezinë tregtare londineze dhe vendet ku ata rrinin”. Të varfërit e vërtetë, pretendonte Orwell, ishin lënë pas dore nga shkrimtari. “Ai nuk ka portret të një punëtori në bujqësi dhe vetëm një (Stephen Blackpool tek “Kohë të Vështira”) të një punëtori industrial.” Duke shkruar në vitet 1930, Orwelli pohoi se “nëse pyet një lexues të zakonshëm se cilin nga personazhet proletarë të Dickensit mund të kujtojë, tre nga ata që është pothuajse e sigurt se do të përmendë janë Bill Sikes, Sam Weller dhe Zonja Gamp. Një hajdut, një shërbëtor dhe një mami e dehur – jo tamam një grup përfaqësues i klasës punëtore angleze.”
Orwelli shkoi më tej, duke e dënuar Dickensin se nuk ishte një shkrimtar mjaftueshëm revolucionar. Pavarësisht imazhit të tij popullor si një kampion i të varfërve, ai nuk bëri thirrje për ristrukturimin e shoqërisë, për të krijuar një klimë më të barabartë. “Në realitet, objektivi i tij nuk ishte dhe aq shoqëria, se sa “natyra njerëzore”, argumentonte Orwelli. “I gjithë ‘mesazhi’ i tij është klishe: nëse njerëzit do të silleshin mirë, bota do të ishte e denjë.
Pavarësisht mungesës së atributeve dhe përcaktimeve të renditura nga Orwelli, Dickens ishte jashtëzakonisht popullor tek të varfërit, madje edhe anëtarët analfabetë të shoqërisë që paguanin për t’ua lexuar dikush tjetër, pjesën e re të veprës së tij të fundit. Duke vendosur një pjesë të mirë të skenave të librave të tij në mjedise të njohura për ta, Dickensi nxiti një etje për letërsi serioze që dikur e kishin humbur.
Dhe Dickensi i njihte vendet për të cilat shkruante. Ndryshe nga Orwelli, Etoniani i Vjetër, ai kishte përvojë më të drejtpërdrejtë me jetën në kohë të vështira. Në vitin 1824, i dërrmuar nga borxhet në rritje, babai i tij Xhon, u dërgua në një burg debitorësh, ku iu bashkua gruaja dhe fëmijët e tyre më të vegjël. 12-vjeçari Charles jetonte në një sërë banesash nëpër qytet; ai më vonë do të mbështetej tek pronarët dhe pronaret e tij, kur i popullonte romanet me londinezët e pasur.
Ai detyrohej gjithashtu të punonte 10 orë në ditë në një magazinë – “një shtëpi e vjetër e çmendur, e rrënuar… e tejmbushur me minj” – duke u ngjitur etiketat vazove me lustër çizmesh. Kjo përvojë, e zhvendosur në një fabrikë shishesh, do të rivizitohej tek David Copperfield. Atje ai punoi së bashku me fëmijë të varfër të klasës punëtore, duke përfshirë një farë “Bob Fagin” – një emër që do ta huazonte tek Oliver Twist – duke i dhënë atij një pasqyrë rinore në një anë krejtësisht të ndryshme të shoqërisë.
Dickensi tregoi padiskutim empati të pamatë ndaj të varfërve që punojnë dhe atyre në shtresat më të ulëta të shoqërisë, që luftojnë për të përmirësuar veten në një sistem të manipuluar, qofshin këta fëmijë jetimë apo gra, siç është prostituta Nancy tek Oliver Twist. Ky vështrim dhe shqetësim nuk u shtri tek ata që nuk bëjnë mirë që përdorin krimin për të mbijetuar, apo për të përparuar në kurriz të të tjerëve. Ai nuk ishte admirues i turmës, e parë në portretizimin e rebelëve – pjesëmarrës tek trazirat antikatolike të Gordonit të vitit 1780 – tek Barnaby Rudge.
PISLLËK DHE SHKATËRRIM
Pavarësisht nga dështimet e tij të perceptuara, kur i popullonte romanet me njerëz nga shtresat më të varfra të shoqërisë dhe cialtdo qofshin dështimet e tij të perceptuara, për të ofruar zgjidhje për zhdukjen e varfërisë, vepra e Dickensit megjithatë hodhi një dritë të fortë në qoshet më të errëta të shoqërisë angleze – dhe, më së shpeshti, të Londrës.
Këto ishin qoshe të injoruara shumë kollaj nga bashkëkohësit e Dickensit. Letërsia e tij shkon në lagje të pa vizituara kurrë nga penat e të tjerëve. Shihni jetën reale të ishullit Jacob në bregun jugor të Tamizit, të përshkruar në faqet e Oliver Twist, se si përmban shtëpi “aq të ndyra, aq të mbyllura, sa ajri do të dukej se ishte shumë i ndotur edhe për papastërtitë dhe mjerimin”.
Në minimumin e tyre absolut, veprat e Charles Dickensit u ofruan shumë prej lexuesve të tij bashkëkohorë një dritare në një shtresë të shoqërisë përndryshe të padukshme për ta, një botë të fshehur. Romanet e tij mund të mos kenë çuar në reforma sociale në nivelin që është perceptuar zakonisht, por prodhimi i tij artistik me siguri e drejtoi vështrimin kolektiv drejt sëmundjeve shoqërore të Anglisë Viktoriane. / bota.al
You may like
Bota
Fermerët francezë vazhdojnë protestat kundër marrëveshjes së tregtisë së lirë
Published
14 hours agoon
November 21, 2024By
UBT NEWSFermerët në Francë kanë vazhduar protestat e tyre të forta, duke hyrë në ditën e katërt të mobilizimit kundër marrëveshjes së tregtisë së lirë midis Bashkimit Evropian dhe vendet e Mercosur (Argjentina, Brazili, Paraguaji dhe Uruguaji). Këto protesta janë shtrirë në disa qytete të Francës, ndërsa fermerët kërkojnë më shumë mbështetje dhe mbrojtje për industrinë e bujqësisë franceze, duke thënë se marrëveshja do të dëmtojë ndjeshëm të ardhurat e tyre dhe do të krijojë konkurrencë të padrejtë.
Në një akt demonstrativ, dhjetra fermerë, të organizuar nga sindikata Koordinimi Rurale du Lot-et-Garonne, montuan një kortezh me traktorë dhe bllokuan hyrjen në portin e madh të Bordos në Bassens (Gironde), një pikë kyçe për importin e drithërave. Protestuesit hodhën goma për të bllokuar rrugët që çojnë në portin, duke kërkuar që Ministri i Bujqësisë të nënshkruajë një dokument që garanton barazi të rregullave për të gjithë prodhuesit, duke i detyruar eksportuesit e vendeve të Mercosur të përmbushin standardet e BE-së për produktet bujqësore.
Një protestues nga sindikata Koordinimi Rurale shprehu shqetësimin se “na e imponojnë këtë produkt apo atë produkt dhe i ndalojnë produktet tjera, por këto produkte janë të ndaluara në vendin tonë, ndërsa në vendin e tyre janë të lejuara. Më pas këto produkte të parregulluara i blejmë nga jashtë”. Kjo është një akuza e fortë që synon të nënvizojë mangësitë e marrëveshjes për sa i përket standardeve të sigurisë dhe cilësisë së produkteve që mund të importohen pa tarifa doganore.
Sindikatat, duke përfshirë edhe Koordinimin Rurale, që është një grup bujqësor me lidhje me të djathtën ekstreme, kanë paralajmëruar një “revoltë bujqësore”, me bllokada të mallrave ushqimore që do të vazhdojnë në qytete të tjera, si në Auch dhe Agen në jugperëndim të Francës. Ata po ashtu janë të angazhuar në një fushatë të gjerë për të kundërshtuar importin e mishit të viçit, shpendëve dhe sheqerit nga vendet e Mercosur, të cilat, sipas tyre, krijojnë konkurrencë të pandershme për fermerët francezë dhe evropianë.
Përkrahësit e marrëveshjes BE-Mercosur argumentojnë se kjo marrëveshje do të përmirësojë lidhjet ekonomike midis Evropës dhe Amerikës së Jugut, duke hequr tarifat për eksportet evropiane, sidomos për makineritë, kimikatet dhe automjetet. Ata besojnë se kjo do të rrisë mundësitë e tregtisë për bizneset evropiane dhe do të kontribuojë në rritjen ekonomike të rajonit.
Megjithatë, shumë sindikata të fermerëve dhe organizata bujqësore e shohin këtë marrëveshje si një kërcënim për sektorin e bujqësisë, duke konsideruar se ajo nuk merr parasysh kostot e larta të prodhimit në Evropë dhe kushtet më të ulëta të prodhimit në disa shtete të Amerikës së Jugut. Ata e cilësojnë marrëveshjen si të paekuilibruar, pasi nuk ofron mbrojtje të mjaftueshme për prodhuesit evropianë dhe mund të çojë në një rënie të çmimeve dhe cilësisë së produkteve bujqësore franceze.
Në përgjigje të protestave, Ministrja e Bujqësisë e Francës, Annie Genevard, ka kundërshtuar publikisht marrëveshjen e tregtisë së lirë, duke përmendur rreziqet e shpyllëzimit dhe shqetësimet shëndetësore të lidhura me mishin e trajtuar me hormone, si dhe me praktikat e tjera që janë të ndaluara në Bashkimin Evropian. Po ashtu, Presidenti Emmanuel Macron ka shprehur shqetësimin e tij për mundësinë që prodhuesit e Amerikës së Jugut të mos përmbushin standardet e larta mjedisore dhe shëndetësore të BE-së.
Fermerët francezë dhe sindikatat që i përfaqësojnë shpresojnë që protestat e tyre të krijojnë një presion të mjaftueshëm mbi qeverinë dhe zyrtarët e BE-së për të rinegociuar ose për të bllokuar marrëveshjen, duke kërkuar mbështetje më të madhe për sektorin bujqësor të Francës dhe të gjithë Evropës./UBTNews/
Bota
Itali, mjekët në grevë, shkak buxheti i ulët i parashikuar për vitin 2025
Published
14 hours agoon
November 21, 2024By
UBT NEWSNë Itali, punonjësit e shëndetësisë kanë nisur një grevë njëditore në të gjithë vendin, duke protestuar kundër buxhetit të ulët të parashikuar për sektorin e shëndetësisë për vitin 2025. Sindikatat e mjekëve dhe stafit shëndetësor kanë deklaruar se shkalla e pjesëmarrjes në grevë është rreth 85 për qind, duke theksuar shqetësimet e tyre për financimin e pamjaftueshëm të këtij sektori kaq të rëndësishëm.
Një nga arsyet kryesore të grevës është buxheti i shëndetësisë për vitin 2025, i cili parashikon më pak të ardhura për këtë sektor, duke vënë në dyshim mundësitë e ofrimit të shërbimeve të nevojshme për popullatën. Mjekët dhe infermierët janë të shqetësuar për pamjaftueshmërinë e burimeve dhe për pasojat që mund të ketë kjo situatë mbi shërbimin shëndetësor në të gjithë vendin.
Përveç shqetësimeve për buxhetin, punonjësit e shëndetësisë kanë protestuar gjithashtu për sigurinë e pamjaftueshme gjatë punës në spitale. Ata kanë denoncuar kushtet e punës dhe mungesën e mbrojtjes adekuate, duke i bërë thirrje qeverisë që të ofrojë kushte më të sigurta për punonjësit shëndetësor, të cilët janë vazhdimisht të ekspozuar ndaj stresit dhe rreziqeve të tjera.
Mjekët kanë shprehur shqetësime për pasojat e mundshme të buxhetit të ulët, duke parashikuar se mund të shtyhen mbi 15,000 operacione jo urgjente dhe 100,000 kontrolle mjekësore. Ky është një shqetësim serioz për pacientët që presin trajtim dhe për gjithë sistemin shëndetësor, që mund të përballet me vonesa të mëdha dhe ngarkesa të mëtejshme në shërbimet e tij.
Gjatë protestës, mjekët dhe punonjësit e tjerë të shëndetësisë mbajtën pankarta me mbishkrimin “Respekt”, duke kërkuar që të tregohen më shumë vlerësim dhe respekt ndaj personelit shëndetësor, të cilët luajnë një rol të rëndësishëm në mbrojtjen e shëndetit publik, veçanërisht gjatë periudhave të krizave shëndetësore si pandemia e COVID-19.
Ndërkohë, kryeministrja italiane Giorgia Meloni ka reaguar ndaj kritikave të sektorit shëndetësor dhe opozitës, duke mbrojtur pozicionin e qeverisë lidhur me buxhetin e vitit 2025. Ajo ka theksuar se qeveria e saj ka ndarë “sasi të paprecedentë burimesh” për shërbimet shëndetësore kombëtare, duke u angazhuar për përmirësimin e kushteve të punës dhe mbështetje për sistemin shëndetësor.
Në këtë kuadër, përplasja midis sindikatave të sektorit shëndetësor dhe qeverisë duket se do të vazhdojë, pasi mjekët kërkojnë financim të mjaftueshëm për të garantuar shërbime të sigurta dhe cilësore për të gjithë qytetarët italianë./UBTNews/
Bota
Sekuestrohen artefaktet e vjedhura nga një varrezë etruske në Itali
Published
14 hours agoon
November 21, 2024By
UBT NEWSAutoritetet italiane kanë njoftuar sekuestrimin e një sërë artefaktesh të gërmuara ilegalisht nga një varrezë etruske në rajonin e Umbrias, ndërkohë që po hetohen dy persona të dyshuar për vjedhjen dhe tentativën për t’i shitur ato në tregun e zi. Sipas njoftimeve të policisë, artefaktet që përfshijnë urnat, sarkofagët dhe sende të tjera të çmuara, vlerësohen në rreth tetë milionë euro.
Vjedhja e këtyre objekteve historike ka ndodhur në një varrezë etruske që u zbulua nga një fermer në vitin 2015, i cili gjeti një numër sendesh antike. Disa nga artefaktet që janë sekuestruar në operacionin e fundit janë identifikuar si të njëjtat që u shfaqën më parë në tregun ilegal, duke sugjeruar se këto sende mund të ishin pjesë e një rrjeti të madh të trafikimit të objekteve historike.
Për të zbardhur këtë çështje, policia italiane ka përdorur teknologjinë moderne, duke përdorur dronë për të fotografuar vendndodhjen e gërmimit dhe duke realizuar përgjime telefonike për të lokalizuar dy personat e dyshuar. Gjatë hetimit, janë gjetur dy sarkofagë të princeshave etruske, disa urnat mortore, kontejnerë parfumi dhe një krehër të gjitha këto sende që tregojnë nivelin e lartë të kulturës dhe artit të etrusqve.
Qytetërimi etrusk ka ekzistuar për disa shekuj, duke mbuluar një periudhë të rëndësishme historike që shtrihet nga rreth vitit 900 para Krishtit deri në vitin 27 para Erës Sonë. Ky qytetërim ka pasur një ndikim të madh në kulturën e lashtë të Italisë, kryesisht në rajonet e Toskanës, Umbrias dhe Lacios, të cilat ishin vendet e banuara nga etrusqit. Artefaktet e zbuluara në këtë rast përfaqësojnë jo vetëm një thesar të pasur arkeologjik, por dhe një dëshmi të rëndësishme të trashëgimisë kulturore të këtij qytetërimi të lashtë.
Hetimet janë ende në vazhdim dhe autoritetet janë të angazhuara për të zbuluar të gjithë rrjetin e individëve të përfshirë në këtë trafikim të artefakteve të çmuara./UBTNews/
Bota
Karlo Akutis, “patron shenjti i internetit”, do të bëhet shenjtor në prill të 2025
Published
14 hours agoon
November 21, 2024By
UBT NEWSKarlo Akutis, i njohur si “patron shenjti i internetit” dhe “influenceri i Perëndisë”, do të shpallet shenjtor nga Kisha Katolike në prill të vitit 2025, duke u bërë kështu i pari milenial që do të arrijë këtë nder të lartë.
Acutis, një djalë i lindur në Londër dhe i njohur për aftësitë e tij online, ndërroi jetë në vitin 2006 në moshën 15-vjeçare nga leukimia, pas një periudhe të gjatë sëmundjeje. Gjatë jetës së tij, ai kishte krijuar një ndikim të jashtëzakonshëm në internet, duke regjistruar mrekulli dhe duke menaxhuar faqe web për organizata katolike. Përmes aktivitetit të tij në rrjetet sociale dhe internet, Akutis bëri të mundur që besimi katolik të lidhej më shumë me brezin e ri në këtë epokë digjitale.
Pas vdekjes së tij, trupi i Akutis u transferua në Assisi, Itali, ku tani ndodhet i ekspozuar në një shenjë, së bashku me relikte të tjera që lidhen me jetën e tij. Historia e jetës së tij, mes dhimbjes dhe besimit të palëkundur, ka shërbyer si një burim frymëzimi për shumë të rinj.
Për shpalljen e tij si shenjtor, Kisha Katolike kërkon verifikimin e dy mrekullive të lidhura me ndërmjetësimin e kandidatit. Mrekullia e parë për Akutis u njoh në vitin 2020, kur një fëmijë brazilian, i cili vuante nga një sëmundje kongjenitale, u shërua në mënyrë të jashtëzakonshme pas lutjeve të bëra për nder të tij. E dyta, një mrekulli e verifikuar këtë vit, përfshin shërimin e një studenti universitar në Firence, i cili u rikuperua nga një gjakderdhje e rëndë në tru.
Acutis është parë si një shenjë shprese për Kishën Katolike, e cila po përpiqet të lidhet më afër brezave të rinj në një kohë ku teknologjia dhe digitalizimi kanë bërë një ndryshim të madh në mënyrën se si besohet dhe praktikohet feja. Papa Françesku, një admirues i flaktë i Akutis, do ta shpallë atë shenjtor në një ceremoni solemne që do të mbahet në Vatikan më 26 prill 2025.
Historia e Karlo Akutis, përmes mirësisë dhe besimit të tij të pandashëm, përfaqëson një udhërrëfyes të fuqishëm për një epokë moderne, ku besimi dhe teknologjia mund të bashkohen në një mënyrë të mrekullueshme dhe transformative./Euronews/
Fermerët francezë vazhdojnë protestat kundër marrëveshjes së tregtisë së lirë
Itali, mjekët në grevë, shkak buxheti i ulët i parashikuar për vitin 2025
Sekuestrohen artefaktet e vjedhura nga një varrezë etruske në Itali
Tre vjet pas vrasjes në xhirime, mbahet premiera botërore e filmit të Alec Baldwin
Karlo Akutis, “patron shenjti i internetit”, do të bëhet shenjtor në prill të 2025
Afrika e Jugut shpall helmimin nga ushqimi fatkeqësi kombëtare, 22 fëmijë vdiqën
Percival Everett fiton ‘Çmimin Kombëtar të Librit’ për fiksion
“Shkelje ligjore”, punëtoret teknike të Kuvendit zëvendësohen nga kompania pa paralajmërim
Art dhe absurditet: Maurizio Cattelan dhe shitja e bananes për 6.2 milionë
Të kërkuara
-
Bota3 weeks ago
Trump premton paqe në Liban nëse rikthehet në Shtëpinë e Bardhë
-
Bota3 weeks ago
Koreja e Veriut rrit frikën në botë, lëshon raketën e re balistike ndërkontinentale
-
Lajmet2 months ago
Kurti: Përdhunimi është mjeti që përdori Serbia në Kosovë në mënyrë që të lë pasoja të përhershme në familje
-
Kulturë2 months ago
Marigona Ferati, profesoresha e UBT-së, zëri i artit në jurinë ndërkombëtare në festivalin e teatrove në Oman