

Aktualitet
Çfarë qëndron pas përleshjeve në Jerusalem?
Published
4 years agoon
By
Betim GashiTash e sa javë, protestuesit palestinezë dhe policia izraelite janë duke u përleshur në baza ditore në dhe përreth Qytetit të Vjetër të Jerusalemit.
Atje ndodhen vendet kryesore fetare – të shenjta për hebrenjtë, të krishterët dhe myslimanët.
Jerusalemi ka qenë, në fakt, skenë e konfrontimeve të dhunshme midis hebrenjve dhe arabëve tash e 100 vjet dhe mbetet një nga qytetet më të kontestueshme në botë.
Përleshjet e fundit filluan një muaj më parë, kur Izraeli bllokoi disa tubime të palestinezëve, në fillim të Muajit të shenjtë të Ramazanit.
Pasi ato kufizime u zbutën, plani për të dëbuar dhjetëra palestinezë nga një lagje e Jerusalemit Lindor vazhdoi të nxiste konfrontime.
Të hënën, qindra palestinezë u plagosën në përleshjet me policinë izraelite. Protestuesit hidhnin gurë në drejtim të policisë, ndërsa kjo e fundit gaz lotsjellës dhe plumba gome. Disa policë u plagosën po ashtu.
Përse Jerusalemi është gjithmonë në prag të shpërthimit?
Kryeqytet i dy popujve
Izraeli e sheh Jerusalemin si kryeqytet të tijin “të unifikuar” dhe “të përjetshëm”.
Ai e ka aneksuar Jerusalemin Lindor – i cili përfshin edhe Qytetin e Vjetër – në luftën e vitit 1967, së bashku me Bregun Perëndimor dhe Gazën.
Palestinezët i duan këto territore për shtetin e tyre të ardhshëm, ndërsa Jerusalemin Lindor e shohin si kryeqytet të shtetit të tyre.
Aneksimi i Jerusalemit Lindor nga Izraeli nuk njihet nga shumica e vendeve të botës dhe fati i kësaj pjese mbetet ndër çështjet më të komplikuara në procesin e paqes, i cili ka ngecur më shumë se një dekadë më parë.
Izraelitët, të hënën, do të shënonin Ditën e Jerusalemit, një festë kombëtare që shënon aneksimin. Në vitet e kaluara, mijëra izraelitë – kryesisht nacionalistë fetarë – marshonin nëpër Qytetin e Vjetër, duke përfshirë edhe Lagjen Myslimane, gjë që shumë palestinezë e konsideronin si provokim.
Në ditët e fundit, izraelitët nacionalistë organizuan ngjarje të tjera në Jerusalemin Lindor, që çuan në grindje të dhunshme me palestinezët.
Maja e shenjtë
Përleshjet e së hënës u zhvilluan në dhe rreth xhamisë Al-Aksa në Qytetin e Vjetër.
Xhamia është vendi i tretë më i shenjtë në Islam dhe ndodhet në një rrafshnaltë, ku gjendet edhe kupola e artë ikonike. Myslimanët i referohen kompleksit si Shenjtërorja Fisnike.
Rrafshnalta është e shenjtë edhe për hebrenjtë dhe ata i referohen asaj si Mali i Tempullit, sepse ishte vend i tempujve biblikë.
Romakët e shkatërruan Tempullin e Dytë në vitin 70 para erës sonë dhe atje mbeti vetëm Muri Perëndimor. Xhamitë u ndërtuan shekuj më vonë.
Jordania fqinje shërben si kujdestare e lokacionit. Ai është i hapur për turistët në kohë të caktuara, por vetëm myslimanët lejohen të luten atje. Muri Perëndimor është vendi më i shenjtë, ku hebrenjtë mund të luten.
Në vitet e fundit, grupe hebrenjsh fetarë dhe nacionalistë, të shoqëruar nga policia, kanë vizituar kompleksin në një numër më të madh dhe kanë mbajtur lutje në kundërshtim me rregullat e vendosura pas vitit 1967 nga Izraeli, Jordania dhe autoritetet fetare myslimane.
Palestinezët i shohin vizitat e shpeshta të hebrenjve si provokim dhe ato shpesh shkaktojnë përleshje ose dhunë edhe më serioze.
Disa izraelitë thonë se lokacioni duhet të jetë i hapur për të gjithë besimtarët. Palestinezët refuzojnë, nga frika se Izraeli do ta marrë përsipër ose do ta ndajë atë. Zyrtarët izraelitë thonë se nuk e kanë ndërmend ta ndryshojnë status quo-në.
Politikat diskriminuese
Hebrenjtë e lindur në Jerusalemin Lindor janë qytetarë izraelitë, ndërsa palestinezëve nga Jerusalemi Lindor u jepet një formë e qëndrimit të përhershëm, e cila mund të revokohet, nëse ata jetojnë jashtë qytetit për kohë të gjatë.
Palestinezët mund të aplikojnë për shtetësi, por është një proces i gjatë dhe i pasigurt dhe shumica zgjedhin të mos e bëjnë, sepse nuk e njohin kontrollin e Izraelit.
Izraeli ka ndërtuar vendbanime hebraike në Jerusalemin Lindor, ku jetojnë rreth 220,000 njerëz. Ai e ka kufizuar shumë rritjen e lagjeve palestineze.

Grupi izraelit i të drejtave të njeriut B’Tselem dhe Human Rights Watch me qendër në Nju Jork, në raportet e tyre të fundit, kanë folur për politika diskriminuese në Jerusalemin Lindor, duke argumentuar se Izraeli është fajtor për krim të aparteidit. Izraeli i hedh poshtë këto akuza, duke thënë se banorët e Jerusalemit trajtohen në mënyrë të barabartë.
Kërcënimet me dëbime
Përleshjet e fundit nisën në fillim të Ramazanit, kur policia izraelite vendosi barriera jashtë Portës së Damaskut të Qytetit të Vjetër. Atje zakonisht mblidhen besimtarët myslimanë, pas faljeve të mbrëmjes.
Policia më vonë i largoi barrierat, por protestat u përshkallëzuan më pas, për shkak të kërcënimit me dëbim të dhjetëra familjeve palestineze nga lagjja Sheik Jarrah e Jerusalemit Lindor.
Familjet janë përfshirë në një betejë të gjatë ligjore me të ardhurit hebrenj, që përpiqen të marrin pronë në lagjet palestineze, pranë Qytetit të Vjetër.
Izraeli i paraqet ato si mosmarrëveshje private rreth pasurisë së patundshme, por rasti ka tërhequr vëmendjen globale.(RFE)
Bota
Franca përfshihet nga kaosi dhe trazirat, shpërthejnë protestat anti-Macron
Published
24 minutes agoon
September 10, 2025By
UBTnews
Franca po përgatitet për një ditë trazirash intensive, pasi protestat “Blloko gjithçka” pritet të ndërpresin transportin dhe shërbimet thelbësore në shenjë proteste ndaj masave shtrënguese të qeverisë.
Lëvizja “Bloquons tout”, e cila u shfaq në mediat sociale gjatë verës dhe mbështetet nga disa sindikata dhe e majta radikale, ka bërë thirrje për një mbyllje mbarëkombëtare duke filluar nga sot.
Rreth 80,000 policë dhe oficerë të xhandarmërisë janë vendosur në të gjithë Francën, ku po zhvillohen dhjetëra protesta anti-Macron. Më shumë se 100,000 njerëz pritet të marrin pjesë në protesta, të cilat do të variojnë nga bllokime rrugësh deri te tubime.
Autoriteti i Aviacionit Civil parashikon probleme dhe vonesa në të gjitha aeroportet franceze. Në rajonin Ile-de-France, priten vonesa në shumë linja treni, ndërsa një forcë e madhe policore është vendosur në stacionin Gare du Nord në Paris, pasi konsiderohet një objektiv i mundshëm për protestuesit.
Që nga mëngjesi i së mërkurës, përleshje midis protestuesve dhe policisë kanë ndodhur në disa zona të Parisit dhe qyteteve të tjera, ndërsa janë bërë më shumë se 100 arrestime. Në Paris, rreth orës 10:00 të mëngjesit të së mërkurës, trafiku ishte “pothuajse normal” në rrjetet e metrosë dhe autobusëve, ndërsa pati probleme në linjën B të hekurudhës rajonale RER, pasi dy nga tre trenat kalojnë në të. Linja B e RER kalon rajonin e Parisit nga veriu në jug, duke kaluar nëpër qendrën e kryeqytetit dhe duke i shërbyer aeroportit Paris Charles de Gaulle.
Autoritetet në kryeqytetin francez u përleshën me studentët jashtë shkollës së mesme Hélène-Boucher. Kosha plehrash u përmbysën dhe u hodhën drejt automjeteve të policisë, ndërsa të rinjtë që morën pjesë në trazira hodhën gjithashtu objekte drejt policisë.
Gaz lotsjellës u përdor për të shpërndarë turmën e protestuesve, shumica e të cilëve kishin fytyrat e mbuluara. Sipas mediave franceze, incidente të izoluara kanë ndodhur edhe në Lion, Marsejë dhe Bretanjë.
Në prefekturën e Bretanjës, Ile-et-Vilaine , ndodhën përleshje midis protestuesve dhe policisë në një rrugë kryesore dhe një autobus u përfshi nga flakët.
Gjithashtu në Tuluzë (jugperëndim), rreth 200 protestues bllokuan një kryqëzim për më pak se një orë me gardhe dhe goma. U var edhe një banderolë e zezë me mbishkrimin “Shpërthimi i Macron”.
Disa shohin në këtë mobilizim, të nxitur nga shkurtimet fiskale që qeveria e dorëhequr kishte dashur të impononte, rikthimin e mundshëm të një vale zemërimi të ngjashme me atë të “jelekëve të verdhë” që tronditën vendin në vitet 2018 dhe 2019.
Dje, në prag të demonstratave dinamike në të gjithë vendin dhe një ditë pas rënies së qeverisë Bayrou, Emmanuel Macron emëroi ministrin e Mbrojtjes Sébastien Lecorni, bashkëpunëtorin e tij të besuar, që vjen nga sfera e krahut të djathtë, si Kryeministër. Le Corneille bëhet kryeministri i shtatë nën Macron, i pesti që nga fillimi i mandatit të tij të dytë pesëvjeçar në vitin 2022. Kjo është e paprecedentë në Republikën e Pestë Franceze, e cila ka hyrë në një krizë të paprecedentë që nga shpërbërja e Asamblesë Kombëtare në qershor 2024./D.B/EO
Bota
Polonia kërkon aktivizimin e Nenin 4 të Traktatit të NATO-s
Published
56 minutes agoon
September 10, 2025By
UBTnews
Kryeministri polak Donald Tusk tha se ushtria polake regjistroi 19 ndërhyrje me dronë në hapësirën ajrore të vendit gjatë natës. Duke folur para parlamentit polak, Tusk tha se tre – ose ndoshta katër – dronë u rrëzuan nga avionë polakë dhe të NATO-s që u ngritën në ajër për t’u përballur me kërcënimin.
Tusk thotë se një numër i konsiderueshëm dronësh fluturuan në vend nga Bjellorusia. Droni i fundit që u rrëzua ishte në orën 06:45 sipas orës lokale, tha ai.
Duke folur para deputetëve në parlament, kryeministri polak Donald Tusk tha: “Nuk ka dyshim se ky provokim është pakrahasueshëm më i rrezikshëm nga pikëpamja e Polonisë sesa ato të mëparshmet”.
Tusk tha se Polonia ka kërkuar aktivizimin e Nenit 4 të traktatit të NATO-s.
“Palët do të këshillohen bashkërisht kurdoherë që, sipas mendimit të cilësdo prej tyre, kërcënohet integriteti territorial, pavarësia politike apo siguria e cilësdo prej palëve”, thotë neni 4 i Traktatit.
Më pas mbahen konsultime për të përcaktuar nëse integriteti territorial, pavarësia politike ose siguria e një vendi anëtar është kërcënuar.
Tusk tha se pret mbështetje më të madhe gjatë këtyre konsultimeve, raporton BBC.
“Kjo nuk është vetëm një luftë për ukrainasit. Kjo është një përballje që Rusia ka shpallur kundër të gjithë botës së lirë“, tha ai.
Gjatë natës, një “numër i madh” dronësh rusë u rrëzuan mbi hapësirën ajrore polake, tha kryeministri i vendit. Duke folur përpara një takimi urgjent, Donald Tusk tha se ishte hera e parë që dronë rusë u rrëzuan mbi Poloni.
Polonia mbylli përkohësisht hapësirën e saj ajrore dhe filloi një operacion ushtarak, të cilit iu bashkuan avionë të NATO-s dhe holandezëve. Qytetarëve në tre rajone polake përgjatë kufirit ukrainas iu tha të qëndronin në shtëpi.
Një operacion ushtarak ka përfunduar pasi avionë polakë dhe të NATO-s u vendosën dhe shumica e aeroporteve janë rihapur.
Rusia ende nuk ka komentuar rreth kësaj.
Dronët që hynë në Poloni ishin pjesë e sulmit të fundit të madh ajror ndaj Ukrainës, ku Rusia lëshoi 415 dronë gjatë natës.
Presidenti i Ukrainës Zelensky thotë se “të paktën tetë dronë sulmues” ishin të drejtuar drejt Polonisë, duke e quajtur përshkallëzimin një “precedent jashtëzakonisht të rrezikshëm për Evropën”./D.B/KP
Bota
Costa: BE-ja qëndron në solidaritet të plotë më Poloninë
Published
58 minutes agoon
September 10, 2025By
UBTnews
Bashkimi Evropian qëndron në solidaritet të plotë me Poloninë pasi hapësira e saj ajrore u shkel nga dronët e një sulmi rus mbi Ukrainën, tha presidenti i Këshillit të BE-së, Antonio Costa.
Përmes një reagimi në X ai tha se “ngjarjet e mbrëmshme janë një kujtesë e fortë se siguria e njërit është siguria e të gjithëve”.
“Agresioni i vazhdueshëm i Rusisë kundër Ukrainës dhe ndërhyrjet e pamatura në hapësirën ajrore në shtetet anëtare të BE-së përbëjnë një kërcënim të drejtpërdrejtë për sigurinë e të gjithë evropianëve dhe për infrastrukturën kritike në të gjithë kontinentin tone”, tha Costa.
Gjatë natës, një “numër i madh” dronësh rusë u rrëzuan mbi hapësirën ajrore polake, tha kryeministri i vendit. Duke folur përpara një takimi urgjent, Donald Tusk tha se ishte hera e parë që dronë rusë u rrëzuan mbi Poloni.
Polonia mbylli përkohësisht hapësirën e saj ajrore dhe filloi një operacion ushtarak, të cilit iu bashkuan avionë të NATO-s dhe holandezëve. Qytetarëve në tre rajone polake përgjatë kufirit ukrainas iu tha të qëndronin në shtëpi.
Një operacion ushtarak ka përfunduar pasi avionë polakë dhe të NATO-s u vendosën dhe shumica e aeroporteve janë rihapur.
Rusia ende nuk ka komentuar rreth kësaj.
Dronët që hynë në Poloni ishin pjesë e sulmit të fundit të madh ajror ndaj Ukrainës, ku Rusia lëshoi 415 dronë gjatë natës, raporton BBC.
Presidenti i Ukrainës Zelensky thotë se “të paktën tetë dronë sulmues” ishin të drejtuar drejt Polonisë, duke e quajtur përshkallëzimin një “precedent jashtëzakonisht të rrezikshëm për Evropën”./D.B/KP
Bota
Polonia rrëzon dronë rusë që hynë në hapësirën e saj ajrore
Published
3 hours agoon
September 10, 2025By
UBT News
Kryeministri polak, Donald Tusk tha se një operacion është duke u zhvilluar në lidhje me shkelje të shumta të hapësirës ajrore nga Rusia dhe ushtria përdori edhe armët kundër objektivave të identifikuara si dronë.
“Operacionet janë duke u zhvilluar për të gjetur objektet e rrëzuara. Inkursionet janë një akt agresioni .Dronët kaluan kufirin gjatë një vale sulmesh ruse në Ukrainë”, thanë Forcat e Armatosura Polake.
”Tusk është i pranishëm në vendin e ngjarjes”, deklaroi zëvendësministri polak i Mbrojtjes Cezary Tomczyk, shkruan ANSA.
Ministri Wladyslaw Kosiniak-Kamysz shtoi se Forcat Territoriale të Mbrojtjes Polake janë aktivizuar për të kërkuar në tokë për dronë të rrëzuar.
Mbrëmë, autoritetet polake mbyllën përkohësisht aeroportin ”Chopin” të Varshavës dhe vunë mbrojtjen ajrore të vendit në gatishmëri të lartë pas raportimeve për dronë rusë që hynë vazhdimisht në hapësirën ajrore polake gjatë një vale sulmesh ajrore gjatë natës kundër Ukrainës.
Komanda Operacionale e Forcave të Armatosura Polake tha se kishte aktivizuar të gjitha procedurat e nevojshme për të mbrojtur hapësirën ajrore kombëtare dhe kishte ngritur në ajër avionë polakë dhe të NATO-s në përgjigje të kërcënimit të mundshëm.
“Gjatë sulmeve të sotme ruse ndaj objektivave në Ukrainë, hapësira ajrore polake u shkel vazhdimisht nga objekte të ngjashme me dronë”, thanë Forcat Ajrore Polake.
Sistemet e mbrojtjes ajrore tokësore dhe të zbulimit me radar kanë arritur gatishmërinë maksimale dhe një operacion për të lokalizuar dhe neutralizuar dronët është duke u zhvilluar./S.K/KP/The New York Times/

Britney Spears reagon ndaj kritikave për Justin Bieber: Turp për gjykimin!

Franca përfshihet nga kaosi dhe trazirat, shpërthejnë protestat anti-Macron

E keni ditur që karbohidratet nxitin shkrirjen e dhjamit?

Polonia kërkon aktivizimin e Nenin 4 të Traktatit të NATO-s

Costa: BE-ja qëndron në solidaritet të plotë më Poloninë

Gjykata Kushtetuese: E papranueshme ankesa e Ramës për rregulloren e mbeturinave

DiCaprio shkëlqen në premierën e filmit të ri, i mbështetur nga e dashura

KQZ fton qytetarët të kontrollojnë adresën e qendrës së votimit

Prezantohet edhe Apple Watch SE 3
Të kërkuara
-
Aktualitet2 weeks ago
Profesori i UBT-së, Bahri Gashi, pjesë e rrjetit prestigjioz ndërkombëtar të recensimit shkencor në Taylor & Francis
-
Kërkime2 months ago
Profesori i UBT-së, Musa Sabedini, publikon punim shkencor në revistën ndërkombëtare JGPSCD në SHBA
-
Aktualitet2 months ago
BSc në Shëndet Publik dhe Shkenca Mjekësore në UBT – Investim për të ardhmen e shëndetit të popullatës
-
Lajmet nga UBT2 months ago
UBT shpall konkurs për pranimin e studentëve të rinj për vitin akademik 2025/26