

Shëndet
Çfarë ndodh në trupin tuaj kur konsumoni shumë ushqime të kriposura?
Published
1 month agoon
By
UBT NewsNga shtimi në peshë e deri tek rreziku për sëmundje serioze. Në përputhje me American Heart Association, individët duhet të kufizojnë konsumin e kripës në jo më shumë se 2.300 mg në ditë, që është ekuivalente me 1 lugë çaji.
Për ata që vuajnë nga kushte shëndetësore që përkeqësohen nga një dietë e pasur me kripë, sugjerohet një kufizim më i ulët prej 1.500 mg kripë në ditë. Një mundësi më e shëndetshme është përdorimi i kripës himalajane, pasi kjo ka më pak përmbajtje natriumi dhe ofron minerale shtesë të dobishme. Por, çfarë ndodh në trup nëse konsumoni ushqime të kriposura gjatë ditës?
Pesha e shtuar
Kripa është substancë që detyron trupin të mbajë lëngje. Kjo shkakton ënjtje në zonën e barkut dhe kyçet, duke i dhënë trupit pamje më të fryrë. Përveç kësaj, shumë ushqime të kriposura janë të pasura me kalori e yndyra të ngopura, që mund të rrisin rrezikun për obezitet.
Studimet kanë treguar se konsumi i ushqimeve të kriposura është i lidhur me përqindje të larta të mbipeshës, duke i bërë një nga shkaktarët kryesorë të sëmundjeve metabolike, si diabeti i tipit 2.
Presioni i lartë i gjakut
Një tjetër pasojë është presioni i lartë i gjakut, i cili është faktor kryesor i rrezikut për sëmundjet e zemrës. Sipas mjekëve, dieta e pasur me kripë çon në hipertension, duke ndikuar negativisht në qarkullimin e gjakuthe mundësuar zhvillimin e problemeve të tjera kardiovaskulare.
Përveç ndikimit të drejtpërdrejtë në shëndetin e zemrës, presioni i lartë i gjakut mund të shkaktojë probleme me veshkat dhe dëmtim të enëve të gjakut, çka kërkon mbikëqyrje mjekësore të menjëhershme, transmeton Telegrafi.
Rreziku për kancer të stomakut
Ushqimet e kriposura, si proshutë e salcat, përmbajnë substanca të dëmshme që kontribuojnë në zhvillimin e kancerit të stomakut. Këto ushqime janë të pasura me nitrate, që shndërrohen në substanca kancerogjene kur metabolizohen nga trupi. Studimet e bëra nga Organizata Botërore e Shëndetësisë kanë treguar lidhjen midis ushqimeve të kriposura e rrezikut të kancerit të stomakut, sidomos tek burrat.
Dëshira e shtuar për ushqime të kriposura
Një tjetër efekt i konsumit të tepruar është krijimi i një cikli vicioz: sa më shumë kripë hani, aq më shumë trupi do të kërkojë. Ky fenomen ndodh për shkak se shqisa e shijes mësohet me kripën dhe kërkon gjithnjë më shumë. Trupi ka tendencë për të kërkuar ushqime dhe pije të kriposura për të kënaqur nevojën për kripë në çdo vakt, çka mund të çojë në varësi të ushqimit.
Një mënyrë për të ndihmuar në këtë situatë është të zëvendësoni kripën e zakonshme me himalajane ose kripë deti, e cila mund të ofrojë përfitime të tjera shëndetësore përveçse përmban më pak natrium.
Kujdes!
Edhe pse është e vështirë të eliminohet kripa nga dieta, është e rëndësishme të kufizohet konsumi për të mbajtur trupin në formë e për të parandaluar sëmundje të ndryshme. Shtimi i ushqimeve natyrale dhe të pasura me fibra, si perimet dhe frutat, mund të ndihmojë në uljen e dëshirës për kripë dhe përmirësimin e shëndetit të përgjithshëm.
Shëndet
Dieta me bazë bimore: Mrekulli për shëndetin dhe parandalimin e diabetit
Published
8 hours agoon
October 15, 2025By
UBT News
Dieta me bazë bimore mund të sjellë përfitime të mëdha për shëndetin tonë.
Studimet tregojnë se kufizimi i mishit të kuq dhe konsumimi i drithërave, frutave dhe perimeve mund të ulë nivelin e kolesterolit, të reduktojë rrezikun e sëmundjeve kardiovaskulare, të parandalojë diabetin e tipit 2 dhe madje të kontribuojë në zgjatjen e jetës.
Sipas një studimi të ri që analizoi 206 lloje ushqimesh për parandalimin e diabetit, këto përfitime shfaqen vetëm kur dieta me bazë bimore është e shëndetshme dhe kufizon ushqimet e përpunuara dhe ato të pasura me sheqer.
Një analizë 12-vjeçare mbi 113,000 pjesëmarrës nga studimi “Biobank” në Mbretërinë e Bashkuar i ndau njerëzit në katër kategori bazuar në konsumimin e frutave, perimeve dhe drithërave të freskëta.
Një grup konsumonte më shumë ushqime të përpunuara me bazë bimore të ulët, ëmbëlsira, drithëra të rafinuara dhe pije me sheqer, tjetri grup hante më shumë fruta, perime dhe drithëra të freskëta, duke pasur një dietë më të shëndetshme.
Njerëzit që ndiqnin dietën më të shëndetshme kishin indeks të ulët të masës trupore dhe nivele më të mira të sheqerit në gjak.
Përfitimet ishin të dukshme edhe tek individët me predispozicion gjenetik ndaj diabetit ose me faktorë të tjerë rreziku, si obeziteti.
Alysha Thompson, studente doktorature në Universitetin Queen’s, Belfast, tha: “Këto të dhëna janë veçanërisht të rëndësishme për ata me rrezik të lartë për diabet, pasi tregojnë se një dietë e shëndetshme me bazë bimore mund të ulë ndjeshëm rrezikun.”
Por si ndihmon dieta me bazë bimore në mbrojtjen kundër diabetit të tipit 2?
Prof. Aedín Cassidy, nga Instituti për Sigurinë Ushqimore Globale, tregoi për CNN se përfitimet lidhen me përmirësimin e metabolizmit të mëlçisë dhe veshkave: “Për herë të parë kemi treguar se dieta e shëndetshme me bazë bimore përmirëson funksionin e mëlçisë dhe veshkave, gjë që shpjegon zvogëlimin e rrezikut për diabetin e tipit 2.”
Sipas dietologes Duane Mellor nga Shkolla Mjekësore Aston në Birmingham, shëndeti i mëlçisë dhe reduktimi i inflamacionit lidhen drejtpërdrejt me dietën dhe mund të ndikojnë në zhvillimin e diabetit të tipit 2. /A.Z/UBT News/
Shëndet
Nga ADN-ja te parandalimi! Si ndërhyn shkenca në sëmundjet trashëgimore?
Published
9 hours agoon
October 15, 2025By
UBT News
Sipas revistës shkencore Nature, shkencëtarët kanë përdorur për herë të parë teknikën e korrigjimit të gjeneve për të parandaluar një sëmundje të trashëguar të zemrës në fazën më të hershme të zhvillimit të embrionit të njeriut.
Ky studim shënon një hap të rëndësishëm drejt trajtimit të sëmundjeve gjenetike dhe mund të ndihmojë në zvogëlimin e rasteve të tilla te fëmijët e krijuar përmes procedurës së Fertilizimit In Vitro (IVF).
Teknika u përdor për të korrigjuar një mutacion gjenetik që shkakton kardiomiopatinë hipertrofike (HCM) – një sëmundje që shpesh çon në vdekje të papritur, sidomos te atletët e rinj.
HCM ndikon rreth një në 500 persona dhe individët që mbartin një kopje të dëmtuar të gjenit kanë 50% mundësi që ta transmetojnë këtë mutacion te pasardhësit e tyre.
Studimi ishte rezultat i një bashkëpunimi mes Institutit “Salk” në Kaliforni, Universitetit “Oregon Health and Science” dhe Institutit për Shkencat Bazë në Korenë e Jugut.
Shkencëtarët krijuan qeliza burimore nga një biopsi lëkure e një personi të prekur nga HCM, që u modifikuan duke përdorur teknologjinë CRISPR, metodë që lejon ndërhyrje të sakta në ADN njerëzore.
Përmes IVF-së, fertilizuan vezë të shëndetshme me spermatozoidet e një dhuruesi që mbante mutacionin HCM, dhe injektuan komponentët e nevojshëm gjenetikë për të korrigjuar defektin.
Embrionet u lejuan të zhvillohen për disa ditë, por nuk ishin të destinuara për implantim, ky përparim hap rrugën drejt trajtimit të mijëra sëmundjeve të shkaktuara nga mutacione në një gjen të vetëm.
Megjithatë, studiuesit theksojnë se nevojitet kujdes i madh për të shmangur rreziqet e futjes së mutacioneve të padëshiruara, sidomos në qelizat që më vonë mund të bëhen spermë apo vezë.
“Studimi është zhvilluar në përputhje të plotë me udhëzimet etike për redaktimin e gjenomit të njeriut, të përcaktuara nga Akademitë Kombëtare të Shkencave, Inxhinierisë dhe Mjekësisë,” u shpreh profesori Juan Carlos Izpisua Belmonte nga Instituti “Salk”. /A.Z/UBT News/
Shëndet
OBSH paralajmëron përhapje shqetësuese të infeksioneve rezistente ndaj antibiotikëve
Published
1 day agoon
October 14, 2025By
UBT News
Spitalet në mbarë botën po përballen me një rritje shqetësuese të infeksioneve bakteriale që janë rezistente ndaj antibiotikëve, duke rrezikuar një krizë të madhe shëndetësore në vitet e ardhshme, raporton The Guardian.
Sipas raportit të fundit të OBSH-së për 2023, një në gjashtë infeksione bakteriale është rezistente ndaj trajtimit me antibiotikë.
Nga 2018 deri 2023, mbi 40% e antibiotikëve kanë humbur efektivitetin në trajtimin e infeksioneve të zakonshme si ato të gjakut, traktit urinar dhe sëmundjet seksualisht të transmetueshme.
Situata është më kritike në vendet me të ardhura të ulëta dhe të mesme, ku sistemi shëndetësor është më i dobët. Në Azinë Juglindore dhe Lindjen e Mesme, një në tri infeksione bakteriale është rezistente ndaj antibiotikëve, ndërsa në Afrikë kjo shifër është një në pesë.
Rezistenca antibakteriale ndodh kur bakteret përshtaten e nuk ndikohen më nga barnat. Vetëm më 2021, 4.7 milionë vdekje ishin të lidhura me këtë fenomen.
Problemi më i madh është me bakteret Gram-negative, si Escherichia coli dhe Klebsiella pneumoniae, që janë rezistente ndaj antibiotikëve të gjeneratës së tretë dhe edhe të linjës së dytë si karbapenemët.
Rritja e rezistencës po tejkalon zhvillimin e antibiotikëve të rinj, dhe numri i vdekjeve nga infeksionet rezistente pritet të rritet me 70% deri në vitin 2050.
Për të shmangur krizën, nevojiten veprime të koordinuara globale: diagnostikë më e mirë, qasje e drejtë në antibiotikë, përmirësim i higjienës dhe investim në kërkime për trajtime të reja.
Profesori Sanjib Bhakta nga UCL thekson se lufta kundër AMR kërkon bashkëpunim ndërdisiplinor dhe investime të reja në kërkim dhe infrastrukturë shëndetësore. /A.Z/UBT News/
Shëndet
Stafi i Fakultetit të Stomatologjisë në UBT merr pjesë në kongresin e OEGAO në Austri
Published
1 day agoon
October 14, 2025By
Driton Iseni
Me ftesë të presidentit të Shoqatës së Aligner të Austrisë – OEGAO, Dr. Saif Al-Zahrooni, dekani i Fakultetit të Stomatologjisë në UBT, Prof. Dr. Agim Prokshaj, dhe Prof. Miranda Sejdiu Abazi morën pjesë në një kongres shkencor të mbajtur në Vjenë, më 10 dhe 11 tetor.
Ky kongres mblodhi së bashku ekspertë, akademikë dhe profesionistë të fushës së stomatologjisë nga vende të ndryshme të botës, me qëllim shkëmbimin e njohurive dhe përvojave më të fundit mbi teknologjinë e aparateve të tejdukshme (alignerëve) – një ndër inovacionet më moderne në ortodonci.
Prania e përfaqësuesve të UBT-së në këtë ngjarje prestigjioze dëshmoi angazhim, përgjegjësi dhe përkushtim ndaj zhvillimit të vazhdueshëm të fushës së stomatologjisë, duke pasuruar diskutimet profesionale dhe duke ngritur nivelin e bashkëpunimit shkencor ndërkombëtar.
Në kuadër të kongresit, u prezantuan risitë më të fundit në trajtimin ortodontik me teknologji digjitale, zhvillimet në dizajnin e alignerëve dhe aplikimet inovative që po transformojnë mënyrën e trajtimit të pacientëve.

Pasaporta amerikane bie për herë të parë jashtë top 10-shes më të fuqishme në botë

Pse ish-bashkëshorti i Sias kërkon 250 mijë dollarë në muaj pas divorcit?

Vlera e Samsung arrin nivele rekord, AI nxit besimin e investitorëve

Netflix përgatit një dokumentar për legjendën e komedisë, Eddie Murphy

OpenAI dhe Broadcom nënshkruajnë marrëveshje miliardëshe për çipat e inteligjencës artificiale

Ikona e modës italiane Maria Grazia Chiuri nën udhëheqjen e re të Fendit

Von der Leyen: Kosova të vazhdojë të ndërtojë institucione të forta

Ambasadori i ri gjerman: Kosova është partnere e rëndësishme për Gjermaninë

Gjermania njofton mbështetje shtesë ushtarake për Ukrainën
Të kërkuara
-
Vendi2 months ago
Profesori i UBT-së, Bahri Gashi, pjesë e rrjetit prestigjioz ndërkombëtar të recensimit shkencor në Taylor & Francis
-
Lajmet3 months ago
BSc në Shëndet Publik dhe Shkenca Mjekësore në UBT – Investim për të ardhmen e shëndetit të popullatës
-
Rajoni3 weeks ago
Policia, FSK-ja dhe Shërbyesit Civilë përfitojnë bursë 20 për qind në programet Master Shkenca Politike dhe Studime të Sigurisë në UBT
-
Lajmet nga UBT1 month ago
Votoni për UBT-në dhe Rektorin Hajrizi në Triple E Awards: Dy nominime të reja ndërkombëtare për institucionin dhe Kosovën