

Lajmet
Çfarë fshihet pas malit që po digjet prej të paktën 6000 vjetësh?
Ky zjarr është më i vjetri i njohur në planetin tonë.
Published
4 years agoon
By
UBT newsNë një park kombëtar, 4 orë me makinë në veri të qytetit të Sidneit në Australi, një zjarr vazhdon të digjet jashtë kontrollit të njeriut. Por aspekti më i çuditshëm, është se po e bën këtë prej të paktën 6000 vjetësh.
I njohur edhe si “Mali që digjet” (Burning Mountain), zjarri misterioz nëntokësor është më i vjetri i njohur në planetin tonë. Disa shkencëtarë vlerësojnë se ai mund të jetë shumë më e lashtë nga sa mendojmë aktualisht.
I vendosur nën malin Uingen në shtetin e Uellsit të Ri Jugor, kjo vatër përbëhet nga njështresë qymyri, dhe anembanë botës ka mijëra të tillë. Pasi ndizen, këto zjarre nëntokësore janë thuajse të pamundura që të shuhen.
Dalëngadalë ato rrugëtojnë nëpër shtresën e qymyrit, dhe dihet se një shtresë qymyri ndodhet natyrshëm nën sipërfaqen e Tokës. “Askush nuk e di madhësinë e zjarrit nën ‘Burning Mountain’, por mund të bëhet një vlerësim i përafërt”- thotë Guilermo Rein, profesor i shkencës së zjarrit në Kolegjin Mbretëror të Londrës.
“Ka të ngjarë që ai të jetë një top i zjarrtë me diametër rreth 5–10 metra, dhe ku temperaturat arrijnë në 1.000 gradë Celsius” thekson Rein. Ai e vizitoi “Malin që Digjet” në vitin 2014. Por në dallim nga një zjarr tipik, një zjarr i shtresës së qymyrit që digjet nën tokë; nuk ka flakë dhe është më shumë si prush në një barbeky.
Zjarri nën malin Uingen po digjet në thellësinë 30 metra nën tokë, dhe po zhvendoset drejt jugut me një shpejtësi prej rreth 1 metër në vit. Nëse vizitoni parkun kombëtar ku ndodhet ky mal, dëshmia e vetme e ekzistencës së tij është pak tym dhe hi i bardhë, një tokë e ngrohtë kur e prek, shkëmbinj të zbardhur në të verdhë dhe të kuq, dhe era e squfurit që lëshohet kur zjarri poshtë djeg mineralet që përmban mali.
Por edhe pse është kryesisht i padukshëm, trajektorja që po ndjek zjarri është e dukshme. Njëvëzhgim më i afërt, zbulon disa zona të djegura kohët e fundit, të mbuluara me hi dhe pa jetë bimore.
”Përpara zjarrit, këtu kishte një pyll të bukur me dru eukalipti. Aty ku është zjarri, tani nuk ka absolutisht asgjë të gjallë, madje as bar. Dhe aty ku ishte zjarri 20 deri në 30 vjet më parë, është rikthyer pylli, që megjithatë është i një lloji tjetër, pasi zjarri e ka ndryshuar peizazhin”- shprehet Rein.
Shumë zjarre në shtresat e qymyrit nëntokë, sidomos ato në Indi, Kinë dhe SHBA, shkaktohen nga ndërhyrja njerëzore në miniera. Për shembull kujtoni rastin e zjarrit poshtë Centralias në Pensilvani, qyteti tashmë i shkretë që frymëzoi filmin “Silent Hill”, dhe që është djegur për gati 60 vjet.
Por kush e ka ndezur këtë zjarrin? Askush nuk është i sigurt për këtë. Hera e parë e dokumentuar e këtij zjarri nga evropianët daton në vitin 1828, kur një fermer i zonës deklaroi se kishte zbuluar një vullkan në rajonin e malit Uingen.
Vetëm një vit më vonë, në vitin 1829, gjeologu C.Uillton arriti në përfundimin se vullkani i supozuar, ishte në fakt një zjarr i shtresës së qymyrit. Që atëherë, matjet kanë treguar se gjurma e këtij zjarri mbulon një sipërfaqe prej rreth 6.5 kilometrash, duke sugjeruar se ai ka qenë i ndezur prej të paktën 6.000 vjetësh.
Por përveç kësaj, në këtë zonë nuk është bëtë thuajse asnjë kërkim zyrtar. Ky vend konsiderohet i shenjtë nga banorët e zonës, populli aborigjen Uanaruah, që e ka përdorur këtëzjarr për gatim dhe për të prodhuar armë. Sipas Rein, shkaqet natyrore janë burimi më i mundshëm.
“Zjarre të tillë mund të digjet për mijëra vjet pa ndërhyrjen e njeriut. Ndërsa zjarri përparon, ai e ngroh malin duke shkaktuar zgjerimin dhe plasaritjen e tij, duke lejuar depërtimin e oksigjenit, në mënyrë që zjarri të mund të ecë përpara”– shton eksperti.
Edhe me ndërhyrjen njerëzore, zjarret në shtresat e nëndheshme të qymyrit janë shumë të vështira për t’u shuar. Ato kërkojnë tonelata ujë dhe azot të lëngshëm. Në vitin 2004, Kina pretendoi se kishte shuar një zjarr që digjej prej 50 vitesh, por vizitorët panë shenjat e djegies së tij vetëm disa vite më vonë./bota.al
Lajmet
Temë për nisjen e edicioni te ri të Superligës në futsall
Published
41 minutes agoon
October 13, 2025By
UBT News
Superliga e Futsallit në Kosovë ka hyrë në javën e tretë të kampionatit dhe ekipet tashmë po kërkojnë të tregojnë më të mirën e tyre. Prishtina 01, kampione në fuqi, dhe FC Trepça janë dy prej skuadrave që kanë nisur mirë edicionin e ri, duke synuar objektiva të qarta për pjesën tjetër të sezonit.
Trajneri i Prishtina 01, Haki Ahmeti, është shprehur optimist për ecurinë e skuadrës, duke theksuar se atmosfera në ekip është shumë e mirë dhe se synimet janë të njëjta si çdo vit titulli dhe Kupa e Kosovës.
“Përgatitjet kanë shkuar shumë mirë, tani java e tretë e kampionatit veçse ka filluar, harmonianë ekip është e mirë gjë që është më kryesorja, nuk ka lëndime dhe presim tani çdo ndeshje t’i tregojmë cilësitë tona të cilat momentalisht edhe jemi kampion i Kosovës. DY ndeshjet e para janë rezultate pozitive të cilat i kemi akorduar gjashtë pikë por objektivi kryesor diç, sikur çdo vit jemi për titullin e kampionit dhe Kupën e Kosovës”, thekson Ahmeti.
Ndërkohë, Artan Xhaka, trajner i FC Trepçës, theksoi se skuadra mitrovicase ka hyrë në Superligë me synime të mëdha dhe me ambicie për të qenë konkurruese ndaj ekipeve më të mira të vendit.
“Mbarë e kemi filluar por rruga është e gjatë dhe po besoj që do t’i arrijmë objektivat. Objektivat i kemi sa më lartë dhe t’i zhvillojmë garat pas atyre të rregullta, do të thotë në play off…Gjithsesi ne nuk kemi hyrë për të bërë numër në Superligën e Kosovës dhe do t’ia lëmë pak kohës, por gjithsesi iu kemi përveshur punës për t’i arritur objektivat deri në finale, pse jo edhe pse ka epike cilësore si Prishtina 01, Drenica ka krijuar një ekip shumë të mirë, Mabeteksi, do të thotë janë disa ekipe që janë konkurrente dhe janë aty – aty”, tha Xhaka.
Një problem që po hasin disa skuadra është mungesa e hapësirave të lira për zhvillimin e stërvitjeve, për shkak të bllokimit të palestrave sportive nëpër qytete nga ana e Komisionir Qendrorë të Zgjedhjeve (KQZ) për shkak të zgjedhjeve lokale.
“Sa i përket palestrave për këto zgjidhje, po bëjmë zgjidhje alternative duke shkuar në salla tjera për të ushtruar por kjo nuk do të zgjas aq shumë dhe pasi që po bëjmë zgjidhje tjera në të tjera palestra, prapë në rregull është…Palestra po janë të zëna, ka ekipe të hendbollit, basketit që po ushtrojnë dhe duhet të gjejmë një kohë e cila më e lirë për t’i zhvilluar ushtrimet”, deklaroi Ahmeti.
Edhe trajneri i Trepçës, Artan Xhaka, e pranon se problemi i palestrave është bërë një pengesë serioze për zhvillimin normal të kampionatit.
“Neve na ka krijuar mjaftë shumë vështirësi, sidomos duke e ditur që në Mitrovixë e ekmi vetëm një palestër aktive. E kemi edhe një palestër Omni sport mirëpo nuk është funksionale dhe në marrëveshje me zyrtarët e KQZ -s kemi arritur një akordim me ata që të zhvendosejmi në omnisport dhe neve të na e lënë në shfrytëzim palestrën ‘Minatori’ ku e kemi zhvilluar nje ndeshje kampionale, por prapë është një temë diskutabile për t’u rikthyer KQZ prapë në palestër dhe do të na vështirësonte tej mase zhvillimin em mbarshëm të kampionatit”, tha Xhaka.
Në Superligën e Futsallit garojnë nëntë skuadra dhe momentalisht kryesojnë Drenica, Shtimja dhe Prishtina 01 me nga gjashtë pikë./S.K/KP/
Lajmet
Aksident në Peran të Podujevës, lëndohen dy persona
Published
1 hour agoon
October 13, 2025By
UBTnews
Dy persona kanë pësuar lëndime si pasojë e një aksidenti në fshatin Peran të Podujevës.
Zëdhënësja e policisë për rajonin e Prishtinës, Flora Ahmeti, tha se të lënduarit janë dërguar për trajtim mjekësor.
“Sot rreth orës 11:40 kemi pranuar informatën se në fshatin Peran të Podujevës, ka ndodhur një aksident trafiku me lëndime. Në këtë aksident kanë qenë të përfshira dy automjete në lëvizje. Si pasojë e aksidentit janë lënduar dy persona të cilët janë dërguar për tretman mjekësor. Me rastin po merret njësiti i trafikut rajonal”, tha ajo./D.B/EO
Lajmet
Osmani nderohet me Çmimin e Asamblesë Parlamentare të NATO-s për Gratë, Paqen e Sigurinë
Published
1 hour agoon
October 13, 2025By
UBTnews
Presidentja e Kosovës Vjosa Osmani u nderua sot me Çmimin e Asamblesë Parlamentare të NATO-s për Gratë, Paqen dhe Sigurinë.
Ajo tha se këtë vlerësim të jashtëzakonshëm ia dedikon grave të Kosovës, të cilat me guxim, dinjitet e përkushtim ndihmuan arritjen e lirisë dhe ndërtimin e paqes.
“Është një çmim për të gjitha gratë që nuk u dorëzuan kurrë, për ato që iu prinë protestave, luftës e ndërtimit të institucioneve, kampionet e të drejtave të njeriut, për nënat që ende presin më të dashurit e tyre të zhdukur dhunshëm gjatë luftës, për të mbijetuarat të cilat kurrë nuk ndalën së punuari për kauzën e drejtësisë, si dhe për vajzat e reja që sot udhëheqin çdo fushë me besim e vizion.”
“Paqja jonë është ndërtuar mbi sakrificën dhe guximin e tyre, ndërsa demokracia jonë është forcuar falë angazhimit të pashoq të grave që qëndruan të palëkundura në çdo hap të rrugëtimit tonë drejt lirisë e barazisë.”
Presidentja Osmani po merr pjesë në Asamblenë Parlamentare të NATO-s në Lubjanë, si e ftuar speciale nga presidenti Marcos Perestrello.
Gjatë vizitës Osmani do të zhvillojë takim bilateral me presidenten e Sllovenisë, Natasha Pirc Musar, si dhe do të merr pjesë në pritjen zyrtare të organizuar për nder të sesionit të Asamblesë Parlamentare nga kryetarja e Asamblesë Kombëtare të Sllovenisë, Urshka Klakoçar Zupanqiq.
Osmani do të zhvillojë edhe takime të tjera gjatë sesionit të Asamblesë Parlamentare të NATO-s./D.B/KP
Lajmet
Ademi motivon lojtarët para ndeshjes me Suedinë
Published
1 hour agoon
October 13, 2025By
UBT News
Presidenti i Federatës së Futbollit të Kosovës, Agim Ademi, ka dërguar një mesazh motivues përpara ndeshjes që Kosova e zhvillon sonte ndaj Suedisë në kuadër të kualifikimeve për Kupën e Botës 2026.
Ademi ka theksuar se përkushtimi dhe besimi i lojtarëve në emblemën e Kosovës janë forca që e kthejnë çdo sfidë në mundësi.
“Kur përkushtimi i çdo lojtari bashkohet me besimin e palëkundur në emblemën tonë, çdo sfidë kthehet në mundësi. Krenar për djemtë tanë, për energjinë, karakterin dhe përkushtimin që e tregojnë në çdo ndeshje. Kosova po rritet dhe po ecën përpara me zemër e besim, me synimin e arritjes historike”, ka shkruar Ademi.
Kreu i FFK-së shtoi se përballë është një rival i fortë, por beson se shpirtit luftarak të “Dardanëve” do të bëjë diferencën në fushë.
“Sot kemi përballë një rival shumë të fortë, por uroj që shpirti luftarak i djemve tanë të jetë përcaktues. Bashkë për Kosovën!”, përfundon mesazhi i tij./S.K/KP/

“Është koha për një kapitull të ri”, Angelina Jolie gati të largohet nga SHBA-ja

Temë për nisjen e edicioni te ri të Superligës në futsall

12 fakte për mënyrën se si muzika ndikon në trurin tonë

Mungesa e magnezit, shenjat që trupi juaj nuk duhet t’i injorojë

Aksident në Peran të Podujevës, lëndohen dy persona

Osmani nderohet me Çmimin e Asamblesë Parlamentare të NATO-s për Gratë, Paqen e Sigurinë

Lecornu, sërish kryeministër i Francës

Ademi motivon lojtarët para ndeshjes me Suedinë

Nara dhe Lucky Blue Smith mirëpresin fëmijën e tyre të katërt
Të kërkuara
-
Vendi2 months ago
Profesori i UBT-së, Bahri Gashi, pjesë e rrjetit prestigjioz ndërkombëtar të recensimit shkencor në Taylor & Francis
-
Lajmet3 months ago
BSc në Shëndet Publik dhe Shkenca Mjekësore në UBT – Investim për të ardhmen e shëndetit të popullatës
-
Lajmet nga UBT1 month ago
Votoni për UBT-në dhe Rektorin Hajrizi në Triple E Awards: Dy nominime të reja ndërkombëtare për institucionin dhe Kosovën
-
Rajoni3 weeks ago
Policia, FSK-ja dhe Shërbyesit Civilë përfitojnë bursë 20 për qind në programet Master Shkenca Politike dhe Studime të Sigurisë në UBT