Shëndeti

Çfarë është virusi i stomakut dhe si ndryshon nga problemet e tjera?

Viruset më të shpeshta që shkaktojnë “gripin e stomakut” janë Rotavirus, Norovirus, Adenovirus.

Published

on

Virusi i stomakut ose gastroenteriti është një inflamacion i traktit gastrointestinal i shkaktuar nga viruset.

Ka një rritje të sasisë së lëngut në zorrë, kryesisht në zorrën e trashë, indi i përflakur nuk mund të thithë ujin ose lëndët ushqyese, kështu që shfaqet diarre.

Tek fëmijët në vitet e para të jetës, diarreja mund të jetë aq e rëndë sa të shkaktojë dehidrim dhe nevojën për rihidrim në kushte spitalore.

Cilat viruse shkaktojnë një virus në stomak?

Viruset më të shpeshta që shkaktojnë “gripin e stomakut” janë Rotavirus, Norovirus, Adenovirus.

Këto janë simptoma të zakonshme të një virusi të stomakut:

  • -të përziera
  • -të vjella
  • -diarreja
  • -dhimbje barku
  • -temperatura e ngritur e trupit

Por nëse ka gjak në jashtëqitje ose gjatë të vjellave, jashtëqitje të yndyrshme me erë të pakëndshme, duhet të konsultoheni me mjekun, si dhe nëse simptomat nuk kalojnë pas disa ditësh apo edhe përkeqësohen.

Sa zgjat dhe kush është në rrezik të veçantë nga një virus i stomakut?

Simptomat janë më të theksuara në ditët e para, pas së cilës ato duhet të fillojnë të zhduken edhe pse ka mundësi të zgjasin deri në dhjetë ditë.

Grupet më të rrezikuara janë fëmijët e vegjël, të moshuarit dhe personat e rraskapitur, personat me imunitet të dobësuar dhe ata që kalojnë shumë kohë në kolektivë të mëdhenj, si dhe personat që jetojnë në kushte johigjienike ose nuk kujdesen sa duhet për higjienën.

Cilat ilaçe dhe masa trajtimi rekomandohen për njerëzit që vuajnë nga virusi i stomakut?

Nuk ka barna specifike, por ka terapi simptomatike që mund të lehtësojë simptomat dhe të përshpejtojë kohën e rikuperimit.

Prandaj rekomandohet pushim, antipiretikë, ujë, supa dhe çaje për të parandaluar dehidratimin, dietë e përshtatur (oriz, patate të ziera, bukë të thekur, banane) dhe probiotikë.

Cilat ushqime duhet të shmangen gjatë sëmundjes?

Duhet të shmangen ushqimet e yndyrshme, të skuqura, të kripura dhe pikante, alkooli, qumështi dhe produktet e qumështit.

Si dhe në çfarë mënyre mund të parandalohet një virus në stomak?

Para së gjithash, duhet të forconi imunitetin, të merrni mjaftueshëm vitamina dhe minerale, të zbatoni masa higjienike (të lani duart më shpesh dhe të dezinfektoni objektet dhe sipërfaqet që përdorim çdo ditë).

Probiotikët mund të merren edhe në mënyrë parandaluese në stinën e virozave të stomakut sepse ndihmojnë në ruajtjen e shëndetit të mirë, përmirësojnë funksionet imunitare duke ruajtur funksionin normal gastrointestinal.

Continue Reading

Shëndeti

A është një mollë në ditë vërtetë e mirë për shëndetin?

Published

on

Thuhet se një mollë në ditë e mban mjekun larg, por a e ka me të vërtetë kjo frutë një ndikim kaq të madh në shëndetin tonë?

Njerëzit i adhurojnë mollët. Çdo vit, prodhohen pothuajse 100 milionë ton mollë në mbarë botën. Këto fruta, që vijnë në një shumëllojshmëri ngjyrash dhe shijesh, njihen prej kohësh si ushqim që ndikon në ruajtjen e shëndetit.

Por a janë mollët veçanërisht të shëndetshme në krahasim me frutat e tjera?

Molla është e pasur me shumë lëndë ushqyese. Ato janë një burim i pasur i fitokimikateve, përfshirë flavanolet. Këta përbërës janë lidhur me përfitime të shumta shëndetësore, si ruajtja e një peshe të shëndetshme dhe ulja e rrezikut për sëmundje të zemrës, shkruan BBC.

Pse janë mollët kaq të shëndetshme?

Përmbajnë polifenole të ndryshme, përfshirë antocianinet, që ndikojnë  që lëkura e disa mollëve të marrë ngjyrë të kuqe dhe janë të lidhura me përmirësimin e shëndetit të zemrës. Një tjetër polifenol që gjendet te mollët është floridzina. Është zbuluar se kjo substancë ndihmon në kontrollin e nivelit të sheqerit në gjak.

Mollët janë gjithashtu të pasura me fibra, kryesisht me pektinë, e cila ndihmon në uljen e lipoproteinave me dendësi të ulët (LDL) – forma e dëmshme e kolesterolit – në gjakun e njeriut. Pektina gjithashtu ul sasinë e sheqerit dhe yndyrës që trupi përthith nga ushqimi, duke ndihmuar në stabilizimin e niveleve të sheqerit në gjak.

Këto lëndë ushqyese që gjenden te mollët duket se ofrojnë përfitime për shëndetin. Një rishikim i pesë studimeve i publikuar në vitin 2017 gjeti se konsumimi i mollëve shoqërohet me ulje prej 18% të rrezikut për zhvillimin e diabetit të tipit 2. Një tjetër rishikim nga viti 2022, që analizoi 18 studime të mëhershme, gjeti se konsumimi i mollëve apo produkteve të përftuara prej tyre, si lëngu i mollës, për më shumë se një javë, mund të ulë nivelin e kolesterolit.

Aplikimi i një diete të shëndetshme në përgjithësi mund të ulë rrezikun për zhvillimin e kancerit deri në 40%, kryesisht falë përbërjeve bioaktive – fitokimikateve – që janë të zakonshme te mollët. Disa studime madje e kanë lidhur konsumimin e mollëve me një rrezik më të ulët për zhvillimin e disa llojeve të caktuara të kancerit.

Konsumimi i rregullt i mollëve duket se shoqërohet me përfitime të ndryshme për shëndetin – dhe ne e dimë që ato janë të pasura me përbërës të shëndetshëm. Por a janë mollët, në veçanti, më efektive se ushqimet e tjera me bazë bimore për ta mbajtur mjekun larg?

“Mollët nuk përmbajnë shumë vitaminë C, dhe nuk kanë hekur apo kalcium, por kanë shumë përbërës të tjerë që ndihmojnë shëndetin dhe bëjnë gjëra të mrekullueshme për trupin” thotë Janet Colson, profesoreshë në Universitetin Shtetëror të Tenesitit në SHBA.

“Mollët përmbajnë përbërës që janë të zakonshëm në shumë fruta dhe perime, përfshirë polifenolet e dobishme”, thotë Flavia Guzzo, profesoreshë e biologjisë në Universitetin e Veronës në Itali.

Polifenolët janë molekula të fuqishme antioksiduese. Ato ndihmojnë në balancimin e raportit midis antioksidantëve dhe radikaleve të lira në trupin tonë – radikalet e lira janë molekula oksigjeni shumë reaktive që mund t’i dëmtojnë qelizat. Duke mbajtur radikalet e lira nën kontroll, ne ulim rrezikun për zhvillimin e sëmundjeve, përfshirë kancerin dhe sëmundjet e zemrës.

Disa studiues thonë se mollët kanë “nivelin e dytë më të lartë të fuqisë antioksiduese ndër të gjitha frutat”.

Mollët përmbajnë gjithashtu polifenolin floridzin, i cili është shumë më pak i zakonshëm në frutat e tjera. Ashtu si pektina, floridzina ndihmon në zvogëlimin e sasisë së sheqerit që përthithet në gjak nga ushqimi.

Mollët janë gjithashtu një burim i mirë i përbërjeve fenolike, të cilat janë një tjetër formë e fitokimikateve. Një studim ka zbuluar se njerëzit që jetojnë në SHBA marrin rreth një të pestën e sasisë totale të përbërjeve fenolike nga mollët. Kërkimet sugjerojnë se përbërjet fenolike të mollës lidhen me rrezik më të ulët për sëmundje të zemrës, kancer, astmë, diabet dhe obezitet.

Por nuk janë vetëm polifenolet e fuqishme dhe përmbajtja e lartë antioksiduese që i kanë shtyrë disa shkencëtarë të rekomandojnë mollët përpara frutave të tjera. Në disa artikuj shkencorë, studiuesit rekomandojnë konsumimin e rregullt të mollëve, thjesht sepse ato janë kaq lehtësisht të disponueshme. Kjo do të thotë se konsumimi i tyre i shpeshtë është diçka që është relativisht e arritshme për shumë njerëz.

Mollët kanë potencial për të përmirësuar shëndetin tonë. Por a është pretendim i madh të thuhet se ngrënia e një molle çdo ditë do të na shpëtojë nga nevoja për të shkuar te mjeku i familjes.

Një studim i vitit 2015 e trajtoi pikërisht këtë pyetje. Studiuesit analizuan një anketë me gati 9,000 persona, të cilët raportuan çfarë kishin ngrënë gjatë një periudhe 24-orëshe, që ata vetë e përshkruanin si përfaqësuese të dietës së tyre të zakonshme ditore.

Ata zbuluan se ata që hanin mollë kishin më shumë gjasa se ata që nuk hanin, të shmangnin vizitat te mjeku, megjithatë ky rezultat nuk ishte domethënës kur u morën parasysh faktorë të tjerë – si fakti që konsumuesit e mollëve kishin më shumë gjasa të ishin më të arsimuar dhe më pak të prirur për të pirë duhan.

“Gjetja kryesore, që nuk ka ndonjë lidhje të fortë mes njerëzve që konsumojnë rregullisht nga një mollë në ditë dhe gjasave për të vizituar një mjek, vjen për shkak se kjo çështje është komplekse”, thotë udhëheqësi i studimit, Mattheë Davis, profesor i epidemiologjisë në Shkollën e Mjekësisë Geisel të Dartmouth, në SHBA.

“Njerëzit që konsumojnë mollë, sipas analizave tona, janë në përgjithësi më të shëndetshëm”, shton ai.
Megjithatë, Davis ka vërejtje për shprehjen “një mollë në ditë mban mjekun larg” dhe thotë se mund të ketë një arsye tjetër pse ai dhe kolegët nuk gjetën ndonjë lidhje të fortë mes konsumimit të përditshëm të mollës dhe vizitave te mjeku.

“Supozimi është se vizitoni mjekun vetëm kur jeni të sëmurë, por njerëzit shkojnë te mjeku edhe për kontrolle vjetore dhe shërbime parandaluese”, thotë ai.

Por në fund të fundit, ai thotë se vetëm mollët nuk mjaftojnë për të shmangur vizitat te mjeku i familjes, dhe se gjëja më me ndikim është të kesh një dietë të shëndetshme në përgjithësi.

Colson është dakord që shprehja “një mollë në ditë” nënkupton konsumimin e rregullt të ushqimeve me bazë bimore. Mollët janë një shembull i mirë sepse janë lehtësisht të disponueshme, të përballueshme dhe qëndrojnë më gjatë.

“Para se të kishim frigoriferë, mund t’i vendosje mollët në bodrum dhe ato do të qëndronin për një kohë të gjatë”, thotë ajo.

Studime të tjera kanë gjetur përfitime shëndetësore lidhur me konsumimin e mollëve çdo ditë – por vetëm kur njerëzit konsumojnë më shumë se një mollë në ditë. Në një studim të publikuar në vitin 2020, studiuesit ndanë 40 pjesëmarrës (të gjithë me nivele pak të larta të kolesterolit) në dy grupe. Njëri grup hante dy mollë në ditë, ndërsa tjetri konsumonte një pije molle me kalori të ngjashme.

Eksperimenti zgjati tetë javë dhe, përveç produkteve të mollës, pjesëmarrësit nuk bënë ndryshime të tjera në dietat e tyre. Studiuesit gjetën se ata që hanin mollë në fund të studimit kishin një nivel kolesteroli më të ulët. Megjithatë, një dobësi e këtij studimi ishte grupi i vogël që mori pjesë në studim; 40 pjesëmarrës janë një mostër relativisht e vogël për të nxjerrë përfundime të mëdha.

Sa i përket mënyrës më të mirë për të ngrënë mollët për të marrë përfitimin maksimal prej tyre, Guzzo këshillon të mos hiqni lëkurën e mollës para se ta hani.

“Duhet të hamë lëkurën e mollëve, pasi aty gjendet shumica e polifenoleve të mollës”, thotë ajo.
Dhe varietetet e hershme të mollës preferohen më shumë se ato të rejat”, thotë Guzzo.

Në vitin 2021, ajo dhe kolegët e saj publikuan një studim që shqyrtonte vlerën ushqyese të mollës Pom Prussian, një mollë e lashtë nga veriu i Italisë, e cila rezultoi të ishte më e pasur me polifenole se varietetet më të vonshme të mollës.

“Kur mbjellësit zgjedhin varietete të reja, ata shikojnë tipare të tjera, përfshirë madhësinë, shijen dhe qëndrueshmërinë e pemëve”, thotë ajo.

“Dhe kur ata zgjedhin këto tipare, në vend të përmbajtjes së polifenoleve, varieteti bëhet më i varfër nga këndvështrimi i shëndetit”, shton ajo

Ajo thotë se disa polifenole mund të prodhojnë një shije të hidhur dhe se varietetet më të ëmbla ndoshta përmbajnë një përqindje më të ulët të këtyre përbërësve.

Sa i përket ngjyrës, Guzzo thotë se kjo nuk ka shumë rëndësi. Të dy polifenolët që ndikojnë në ngjyrën e kuqe apo të gjelbër të lëkurës së mollës janë të mirë për ne.

Ndonëse ngrënia e një molle në ditë mund të ndikojë që ta vizitosh më rrallë mjekun, ajo mund të ndikojë në shëndetin tënd të përgjithshëm.

“Ngrënia e një molle në ditë është e shkëlqyer, por vetëm nëse kjo është pjesë e një diete të pasur me ushqime të ndryshme me bazë bimore, sepse kjo është një nga faktorët kyç të shëndetit të mirë”, përfundon Guzzo.

Continue Reading

Shëndeti

Si ndikon qumështi i gjirit në kohët e nxehta?

Published

on

Në ditët e nxehta të verës, qumështi i gjirit vazhdon të jetë ushqimi më i mirë dhe më i sigurt për foshnjat. Ai jo vetëm që ofron të gjitha lëndët ushqyese të nevojshme, por ndihmon edhe në mbajtjen e hidratimit të foshnjës.

Ekspertët thonë se në temperaturat e larta, foshnjat që ushqehen me gji kanë më pak rrezik për dehidrim, pasi qumështi i gjirit përmban 88% ujë.

Gjiri i nënës përshtatet natyrshëm me nevojat e foshnjës – nëse ajo ka etje, trupi i nënës prodhon qumësht më të lehtë dhe më të hollë për të shuar etjen.

Ushqyerja me gji ndihmon në forcimin e imunitetit të foshnjës, gjë që është shumë e rëndësishme në stinën e verës kur infeksionet gastrointestinale janë më të shpeshta.

Pediatrit këshillojnë që nënat të ushqejnë më shpesh fëmijën gjatë verës dhe të shmangin ndërprerjen e gjirit, pasi ai është burimi më i mirë i ushqimit dhe ujit për foshnjat në ditët e nxehta.

Continue Reading

Shëndeti

Zbulohet një grup i ri gjaku

Published

on

Një grua franceze nga ishulli Guadeloupe është identifikuar si bartësja e vetme e një grupi të ri të gjakut, të quajtur “Gwada negativ”, ka njoftuar Agjencia franceze e dhurimit të gjakut.

“Njoftimi u bë 15 vjet pasi studiuesit morën një mostër gjaku nga një paciente që po u nënshtrohej testeve rutinë para operacionit”, ka njoftuar së fundmi Instituti Francez i Gjakut (EFS).

EFS sapo ka zbuluar sistemin e 48-të të grupeve të gjakut në botë, ka njoftuar agjencia. Ky zbulim u njoh zyrtarisht në fillim të qershorit, në Milano nga Shoqata Ndërkombëtare e Transfuzionit të Gjakut. Shoqata tha se deri më tani janë njohur 47 grupe të gjakut.

Shkencëtarët kanë thënë se pacientja, 54-vjeçare, po iu nënshtrohej testeve rutinore para një operacioni kur u zbulua një antitrup i panjohur.

“Kjo grua është padyshim i vetmi rast i njohur në botë”, ka deklaruar Thierry Peyrard, ekspert dhe biolog mjekësor.

Emri “gwada negativ”, që i referohet origjinës së pacientes, u tha se tingëllon mirë në të gjitha gjuhët.

Continue Reading

Shëndeti

Tre fruta dhe perime që duhet t’i hani këtë verë për të qëndruar të hidratuar

Published

on

Vera dhe temperaturat e larta çojnë në djersitje të shtuar, e cila rezulton në dehidratim nëse nuk pimë mjaftueshëm lëngje gjithë ditës.

Hidratimi është thelbësor për funksionimin e duhur, përveç ujit, frutat mund të jenë mënyrë e shkëlqyer për të ruajtur ekuilibrin optimal të lëngjeve në trup.

Disa lloje frutash jo vetëm që janë të pasura me ujë, por përmbajnë edhe vitamina, minerale dhe antioksidantë që mbështesin shëndetin.

Më poshtë, mund t’i gjeni tre lloje frutash e perimesh që janë të dobishme për hidratimin dhe shëndetin gjatë muajve të verës.

Shalqiri

Një nga frutat më të freskëta dhe më lëngshme që mund të hani në verë. Përbëhet nga më shumë se 90 përqind ujë, gjë që e bën frutin perfekt për hidratim të shpejtë. Përveç ndihmës në ruajtjen e ekuilibrit të lëngjeve, shalqiri është i pasur me vitaminë C, e cila mbështet imunitetin dhe shëndetin e lëkurës.

Ai gjithashtu përmban likopen, një antioksidant të fuqishëm që ofron mbrojtje kundër stresit oksidativ dhe inflamacionit.

Trangujt

Edhe pse konsiderohen perime, trangujt janë frut,duke pasur parasysh përmbajtjen e tyre të lartë të ujit, janë ideale për hidratim. Përveçse janë të pasura me ujë, kastravecat përmbajnë gjithashtu vitamina K, C dhe B, si dhe minerale të tilla si kaliumi, të cilat mbështesin ekuilibrin e elektroliteve në trup.

Portokalli

Frut klasik që është i pasur me ujë (rreth 86 përqind) dhe vitaminë C, e cila forcon sistemin imunitar dhe kontribuon në shëndetin e lëkurës. Përveç sigurimit të hidratimit, portokallët përmbajnë gjithashtu fibra, të cilat ndihmojnë në rregullimin e tretjes dhe ruajtjen e ekuilibrit të lëngjeve në trup.

Continue Reading

Të kërkuara